БАҒдарламасы 2013 жыл, Ұзынкөл мазмұны 1

Аудандағы бәсекені дамыту бағдарламасы әлеуметтік-экономикалық даму стратегиясының бөлігі ретінде әзірленді, бұл ретте бәсекелік ортаны қалыптастыру мәселесі базалық болып табылады.

Ауданның шағын кәсіпкерлігінің әртараптандырылуының төмендігі, инновациялық белсенділігі төмен, бұл Кеден одағының әрекет ететін бәсекелі нарықтарына кіру кезінде бірталай кедергі болып табылады.

Аудан экономикасының ерекшеліктерін ескере отырып және нақты тауарлар нарығының әлеуметтік маңыздылығын назарға ала отырып, бірнеше маңызды салалар анықталды, оларда атқарушы органдардың бәсекені дамыту жөніндегі шараларды іске асыруы мақсатына лайық және барынша тиімді:

агроөнеркәсіп кешені;

бөлшек сауда.

Бәсекенің жағдайына қоймалар, қамбалар, бастапқы өнімдерді қабылдау пунктерінің болмауы, ауыл шаруашылығы өнімдерін биржа арқылы сатудың дамымағандығы да әсер етеді.

Бәсекенің дамуына кедергі болатын негізгі бөгеттер:

тұрақты тауарлар өткізетін нарықтың болмауы, бұл шағын тауар өндірушілердің өндірілетін ауыл шаруашылығы өнімдерін облыстың ішкі нарығында және оның шегінен тыс нарықтарда өз бетімен сатуына (немесе делдалдардың аз саны арқылы) кедергі болуда;

ауыл шаруашылығы бағытындағы жерлерді алу бойынша рәсімдердің ұзақтығына, нан қабылдайтын кәсіпорындардың қызмет көрсетуі жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін рұқсат беретін құжаттарды алуға байланысты әкімшілік кедергілер;

энергетикалық және өткізу инфрақұрылымының кемшіліктері.

Өңірлік саясатты жүргізу шегінде жергілікті атқарушы органдар азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, бәсекеге қабілеттілікті өсіру және елдің интеграция жағдайында өңірдің аграрлық өндірісін бейімдеу мақсатында агроөнеркәсіп кешенінің салаларын қарқынды дамыту жөнінде тиісті шаралар қабылдайтын болады және мынадай мүмкіндіктер қарастырылды:

ішкі нарықтың азықтық тәуелсіздігін қамтамасыз ету бойынша (меморандумдар жасау арқылы, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды тарту арқылы және т.б.);

ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруге жаңа технологиялар енгізу бойынша (жылы жайлар, құс фабрикаларын,фермалар, сүт фермалар сүт және ет өнімдерін өңдейтін және өндіретін цехтар салу, қайта жаңғырту және жаңарту);

аграрлық өнеркәсіп саласында мемлекеттік-жеке әріптестікті дамыту бойынша.

Облыстың бөлшектеп сату саласы бәсеке деңгейін арттыруға бағытталған шараларды қабылдауды талап етеді (кәсіпкерлік қызметпен айналысу, тұтынушыларға көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру үшін кедергілерді анықтау және жою).

Жергілікті атқарушы органдар ішкі сауданы дамыту саласындағы бәсекелестікті дамыту жөнінде мынандай шаралар қабылдайтын болады:

халықаралық, өңіраралық, шекара маңындағы ынтымақтастықты дамыту арқылы облыстың экспортқа бағытталған кәсіпорындарына жағдай жасау (Кеден одағы шегінде субъектілердің өзара қарым-қатынастарын жақсарту);

сауда орындарының инфрақұрылымын жетілдіру (жабық павильондар салу және қолданбайтын коммуналдық меншіктегі объектілерді мемлекеттік көмек көрсету шегінде жалдауға беру («Бәсекелестік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 34-бабы).

Ірі кәсіпорын «Тойсай» ЖШС болып табылады.

2010 жылы өнеркәсіп өндіріс көлемі, Ұзынкөл ауданында өндірілген, 108,9% есе өсті, 2009 жылғы жағдай бойынша және 1339 млн. теңге құрады. Физикалық индекстік 120 көлем % құрады.

Өндірістік көлемінің өсуі және модернизация техникалық жүйесінде өндірілген өнімнің сапасы қамтамасыз етілді және өндірілген күшпен, ауылшаруашылықты қайта өңдеу және техникалық өнімнің инновациясын жасату.

1 кесте

Қайта өңдеу кәсіпорындары	2008 ж.	2009ж.	2010ж.	2011 ж.	2012ж.	2012ж /2010ж %.
Ұн, тонна	1298	1328	1414,8	1281,2	1600	113,1%.
Кебек тонна	532	607,5	424,4	434	540	127,2%
Нан, тонна	870	1245	1495,7	1205	1972,6	113,1%.
Ет (т.с), тонна	12115,1	12295,5	13106,9	13588,5	10407,6	79,6%.
Сүт, тонна	34270	34612,7	34790,4	32356,7	11295,8	32,5%.
Астық және ірі бұршақ (түзеткеннен кейінгі салмағы) мың тонна	377,4	430,5	207,3	612,8	270,1	130,3113,1%.%.
Жұмыртқа, дана	23509	23576	24184,4	24628,3	27277,1	112,8%.

2012 жылы аудан өндірісінің негізі бойынша өздік қамтамасыз ету 2010 жылмен салыстырғанда: жем бойынша 30,3% нан өнімдері 31,8%

Өндіріс көлемінің өсуі және өндірілетін өнімдердің сап ұн бойынша 13,1%, жұмыртқа 12,,8%. Ет бойынша төмендеу 20,4%., сүт бойынша -67,5%, жануарларға идентификация жүргізуге байланысты.

Әрі қарай жоспарлық жұмыс жүргізуде негізгі секторлық дамыту бойынша аудан әкімдігі өнеркәсіптердің өңдеуінде индустриялық маңызды сектордан шығуға әрекет жасау.

Ауыл шаруашылығы ауданның негізгі аймақтың экономикалық структурасы. 2012 жылы ауылшаруашылық өнеркәсіп көлемі 12373,2 млн. теңге (соның ішінде өсімдік өндіру – 7667,1 млн. теңге, мал өсіру 4706,1 млн. теңге ), 2012 жылы физикалық индекс көлемі 52,3% құрайды (соның ішінде өсімдік өсіру -47,2% мал өсіру – 65,7%) өсімдік өсірі өнеркәсібі 2011 жылмен салыстырғанда құрғақтықа байланысты төмендеді, жоспарланғанмен қарағанда жем өнімі төмен алынды, мал өсіру өнімінің төмендеуі малдарға идентификация жүргізуге байланысты малдар мен құстардың әр түрлі ет, сонымен қатар сүт өнімдері.

2007 жылы ауданда негізгі ауылшаруашылық егу көлемі 229,1 мың.га , ал 2010 жылы көлем 44,6 мың. га. және 28,4, 7 мың. га. Құрады. 2012 жылы астық көлемі және дәнді бұршақ 314, 1 мың. га, немесе 29,4 мың. га 2010 жылы жоғары.

Ауданда 286 аграрлық қалыптасқан, соның ішінде: 1 ПК, 31 ЖСШ және 254 шаруашылығы.

АПК Жұмыскерлердің орта жалақылары 59589 теңге, 2010 жылмен салыстырғанда 14,3 %

2- Кесте Ұзынкөл ауданында 2007 – 2012 ж өсімдік өсіру өнімдерінің негізгі өнеркәсіп түрлері

Өндірісті әртараптандыру мақсатында егістік алқаптары (жаздық бидай алқаптары 277,1 мың гектарды құрады, бұл 2010 жылғымен салыстырғанда 11,6 мың гектарға аз) азайтылды. 2009 жылы 277,1 мың. га орындалды, 246,9 мың. тонна ұсақталды.

2012 жылдың егісі үшін 46 мың тонна тұқым немесе қажеттіліктің 100-ы егілді, 2011 жылы 45,7 мың. тонна тұқым немесе 100-ы егілді.

Сұрыпты алмастыру және жаңарту мақсатында ауданның ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері 271,0 мың тонна га, 11 мың га көп 2011 жылда ауданда 476,4 тонна 2011 жылы 73,5  элиталық тұқым сату үшін элиталық-тұқым шаруашылықтарымен келісім-шарттар жасады.

2010 жылы тұқым шаруашылығын дамытуға республикалық бюджеттен 8,5 млн. тенге субсидиялар, 2010 жылы 73,5  есе көп.

ГСМ құнының арзандау бөлігінде және аудан бойынша егін жинау және егіншілік жұмыстары жанар жағар майдың және тауар материалдық құндылығының құнын жартылай арзандатуға 2012 жылы 72 млн.теңге 2011 жылмен салыстырғанда 2 есеге игерілді.

2013 жылдың 1 қаңтарында ауданда 1897 трактор, 732 астық жинайтын комбайн, 1203 тұқым сепкіш, 2037 тырма, 112 культиватор, 73 жоғары өндіруші егістік кешендері мен басқа ауылшаруашылығы техникалары болды. 2011 жылмен салыстырғанда тракторлар және астық жинайтын3 азайтылды. Бірақта жоғарғы өнім комплексінің 6

Ауданда Джон Дир маркасымен тракторларды жөндеу бойынша механикаландырылған қызмет көрсетуге мамандандырылған 1 машина-техникалық станса қызмет етеді.

Ауданда мал шаруашылығының негізгі өндірушілері 2012 жылы – ауыл шаруашылығы кәсіпорындары 13, тұрғындардың шаруашылығы – 87, болып табылады, мал шаруашылық кәсіпорындарының өсуі 2010 жылмен салыстырғанда 4,3 есеге көп.

Ауданның мал шаруашылығында ет мал шаруашылығы (ірі қара мал басы), шошқа шаруашылығы мен құс шаруашылығы дамуда.

3-кесте

2012 жылмен салыстырғанда 2010 жылы ауыл шаруашылығы малдары мен құстарының барлық түрлерінің мал басының: ірі қара мал – 65, қой мен ешкі – 17 , шошқа – 4,1, жылқы – 4,8, құс – 6,5  өсуіне қол жеткізілді.

2007 жылмен салыстырғанда 2010 жылы барлық меншік нысанындағы мал шаруашылықтар және құс: тірі қара мал – 1,5, қой мен ешкі – 2,7  шошқалар – 0,4, жылқылар 0,9, құстар- 0,4.

2012 жылға барлық өздік форумының өндірісі: тірідей ет – 10405,(76% к 2010ж.); сүт – 11295,9 тонна(32,5% к 2010 ж.); жұмыртқа – 3 27277 мың. дана (32,5% к 2010 г.); құрады.