Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Кафедра меңгерушісі_______________________ Н.Қ.Жүсіпов

Филология, журналистика және өнер факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданды.

«_____»______________20 ж. №____хаттама.

ӘК төрайымы____________________ Е.Н. Жұманқұлова

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы __________Ж.Т.Сарбалаев. «____»_____________20 ж.

Пәнді оқытудың мақсаты мен міндеті: Ұлы Абай Құнанбаевтың шығармашылығын толық игерту, Абай поэзиясының құдіретін таныту, ақын шығармашлығын әлем әдебиетімен салыстыра білу. Абайтану» курсы студенттердің осы курсты игеру барысында алған білімдерін одан әрі тереңдете түсуге, Абай өлеңдерінің, қара сөздерінің, поэмаларының және көркем аудармаларының ішкі табиғатына талдай үңілу арқылы оларға ақын талантының көркемдік-эстетикалық мәнін игерту. Абай өлеңдерінің барлық жанрын саралау, поэмаларының көркемдік-идеялық табиғатын ашу, қара сөздерінің тақырыптық, тәрбиелік мәнін түсіну.

«Абайтану» курсы студенттердіњ осы курсты игеру барысында алѓан білімдерін одан єрі терењдете т‰суге, Абай µлењдерініњ, ќара сµздерініњ, поэмаларыныњ жєне кµркем аудармаларыныњ ішкі табиѓатына талдай ‰њілу арќыры оларѓа аќын талантыныњ кµркемдік-эстетикалыќ мєнін игерту

Абай µлењдерініњ барлыќ жанрын саралау, поэмаларыныњ кµркемдік-идеялыќ табиѓатын ашу, ќара сµздерініњ таќырыптыќ, тєрбиелік мєнін т‰сіну

- аќын µлењдерін;

- поэмаларын;

- аудармаларын;

- ќара сµздерін
Студенттер істей білуі тиіс:

- аќын µлењдерініњ кµркемдік ерекшелігін талдау;

- поэмаларыныњ образдар ж‰йесін талдау;

- ќынныњ аудармашылыќ µнерін талдау;

- ќара сµздерініњ идеясын аша білу
Пререквезиттер:

- халыќ ауыз єдебиеті

- ќазаќ єдебиетініњ тарихы

- єдебиет теориясы

- орыс єдебиетініњ тарихы

- єлем єдебиетініњ тарихы

жоспары ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

Абай жєне ќазаќ лирикасы. Абай – ойшыл, философ аќын. Абай µмірі мен шыѓармашылыѓы. Абай мұраларының зерттелуі. Абайдың ақындық мектебі.

Абай заманындаѓы саяси-єлеуметтік жаѓдай. Абай шыѓармаларындаѓы ќазаќ ќауымыныњ єлеуметтік бейнесі. «Ќалыњ елім, ќазаѓым,ќайран ж±ртым» , « Ќартайдыќ, ќайѓы ойладыќ, ±йќы сергек», « Ќартайдыќ, ќайрат ќайтты, ±лѓайды арман», « Байлар ж‰р баќќан малын ќорѓалатып», « Кµњілім ќайтты достан да, д±шпаннан да». «Сабырсыз, арсыз, еріншек», «Адасќанныњ алды жµн, арты соќпаќ» µлењдеріндегі жања тєртіп зардаптары

Аќынныњ жастар тєрбиесіне арналѓан «Жігіттер, ойын арзан, к‰лкі ќымбат», «Бір дєурен кемді к‰нге бозбалалыќ» атты µлењдері «Єсемпаз болма єрнеге», «Жастыќтыњ оты жалындап», «Жастыќтыњ оты, ќайдасыњ», «Ж‰ректе ќайрат болмаса», «Ќуанбањдар жастыќќа» µлењдеріндегі тєрбие мєселесі. Жастарды жаѓымсыз ќылыќ пен жаман мінездерден бездіретін « Біреуден біреу артылса», «Жас µспірім замандас ќапа ќылды», « Заман аќыр жастары» µлењдері. Абайдыњ аѓартушылыќ ќызметі . «Жасымда ѓылым бар деп ескермедім», «Ѓылым таппай маќтанба» µлењдерін талдау. « Интернатта оќып ж‰р», « Ата-анаѓа кµз ќуаныш», «Тайѓа міндік», «Білімдіден шыќќан сµз», «Кµзінен басќа ойы жоќ» µлењдерінде оќудыњ маќсаты туралы.

Абайдыњ табиѓат лирикасы: «Жазѓыт±ры», «Жаз», «К‰з», «Ќыс». «Ќараша, желтоќсанмен сол бір-екі ай» µлењіндегі ауыл тіршілігініњ «Абай жолындаѓы» кµрініске ±ќсастыѓы.

Абайдыњ махаббат таќырыбына енгізген жањалыѓы. «Кµзімніњ ќарасы», «Айттым сєлем, Ќаламќас», «Ќиыстырып маќтайсыз» µлењдерінде сезім тазалыѓыныњ суреттелуі. «Ќор болды жаным», «Мен сєлем жазамын», «Жарќ етпес ќара кµњілім не ќылса да» µлењдеріндегі Абай єкелген жањалыќ.

Абайдыњ эстетикалыќ кµзќарастары. Ұ¦лттыќ поэзиядаѓы кµркемдік табиѓатын Абайдыњ т‰сіндіруі. «¤лењ – сµздіњ патшасы, сµз сарасы» атты µлењініњ мєні. «Біреудіњ кісісі µлсе - ќаралы ол», «Мен жазбаймын µлењді ермек ‰шін» µлењдерін талдау.

Абайдыњ философиялыќ µлењдері. «Саѓаттыњ шыќылдаѓы емес ермек», «Н±рлы аспанѓа тырысып µскенсіњ сен», «Кµк т±ман алдыњдаѓы келер заман». Аќынныњ ж‰рек таќырыбына арналѓан µлењдері. Алла, дін таќырыбына жазылѓан µлењдері. Абайдыњ діншілдігі жµнінде М. Єуезовтіњ пікірі.

Абайдыњ «Ескендір», «Масѓ±т», «Єзімніњ єњгімесі» поэмалары. Аќылбай мен Маѓауия дастандары.

Абайдыњ А. С. Пушкиннен аударѓаны. Абайдыњ М.Ю. Лермонтовтан аударѓаны. Абайдыњ М.Е. Крыловтан аударѓандары.

Абай ќара сµздерініњ жанры мен кµркемдік ерекшеліктері. Б±л жµнінде М. Єуезовтіњ пікірі. Абай сµздерініњ д‰ниеж‰зілік єдебиеттегі осы сарындас туындылармен ±ќсастыѓы: француз моралистері Ларошфуко, Лабрюйер, Паскаль; неміс ойшылы Шопенгауер шыѓармаларымен салыстыру. Ќара сµздіњ ењ кµлемдісі – 38-сµз.

Абай м±расы жµнінде Є. Бµкейханов, А. Байт±рсынов, М. Дулатов ењбектері. Абай жєне Алаш ќозѓалысы. Кењестік дєуірде Абай шыѓармашылыѓы жµнінде орын алѓан теріс кµзќарастар. 20-30 жж. Абай м±расы жµнінде µрістеген айтыс. Абайтану ілімініњ ќалыптасуы.

Абай µмірі мен шыѓармашылыѓының зерттелуі. Абайдың ақындық мектебі. Абай мұрасы қай жылдары зерттелді, қандай зерттеушілер зерттегені жөнінде мәліметтер жинақтаңыз. Хронологиялық кестесін жасаңыз. М.Әуезовтің «Қазақ халқының ұлы ақыны» мақаласын оқыңыз (Абай Энциклопедия –А.,1995). А.Нұрқатовтың «Абайдың ақындық дәстүрі» монографиясын (-А., 1966) оқыңыз. Мақала жазыңыз.

«Абай дәуірі» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). «Ќалыњ елім, ќазаѓым, ќайран ж±ртым» , « Ќартайдыќ, ќайѓы ойладыќ, ±йќы сергек», « Ќартайдыќ, ќайрат ќайтты, ±лѓайды арман», « Байлар ж‰р баќќан малын ќорѓалатып», « Кµњілім ќайтты достан да, д±шпаннан да». «Сабырсыз, арсыз, еріншек», «Адасќанныњ алды жµн, арты соќпаќ» µлењдерін әдеби талдау.

«Ғылым таппай мақтанба» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). «Жасымда ѓылым бар деп ескермедім», «Ѓылым таппай маќтанба» µлењдерін талдау. « Интернатта оќып ж‰р», « Ата-анаѓа кµз ќуаныш», «Тайѓа міндік», «Білімдіден шыќќан сµз», «Кµзінен басќа ойы жоќ» µлењдеріне әдеби талдау.

«Табиғат суреттері» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Абайдыњ табиѓат лирикасы: «Жазѓыт±ры», «Жаз», «К‰з», «Ќыс». «Ќараша, желтоќсанмен сол бір-екі ай» өлеңдеріне әдеби талдау. «Ақ киімді, денелі, ақ сақалды» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

«Айттым сәлем, қалам қас» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Абайдыњ махаббат таќырыбына енгізген жањалыѓы. «Кµзімніњ ќарасы», «Айттым сєлем, Ќаламќас», «Ќиыстырып маќтайсыз» µлењдерінде сезім тазалыѓыныњ суреттелуі. «Ќор болды жаным», «Мен сєлем жазамын», «Жарќ етпес ќара кµњілім не ќылса да» µлењдеріндегі Абай єкелген жањалыќ.

«Жасымда ғылым бар деп ескермедім» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Абайдыњ эстетикалыќ кµзќарастарының ерекшеліктері. «¤лењ – сµздіњ патшасы, сµз сарасы» атты µлењініњ мєні. «Біреудіњ кісісі µлсе - ќаралы ол», «Мен жазбаймын µлењді ермек ‰шін» µлењдерін талдау.

«Алланың өзі де рас, сөзі де рас» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). «Абай және дін» тақырыбында мақала жазыңыз.

Абайдыњ философиялыќ µлењдері. Алла, дін таќырыбына жазылѓан µлењдері. Абайдыњ діншілдігі жµнінде М. Єуезовтіњ пікірі.

8-таќырып. Абайдың поэмалары

«Ескендір» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Поэмадағы кейіперлер жүйесіне талдау жасаңыз. Абайдыњ «Ескендір», «Масѓ±т», «Єзімніњ єњгімесі» поэмалары. Аќылбай мен Маѓауия дастандары.

«Аудармалары» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Абайдыњ А. С. Пушкиннен, М.Ю. Лермонтовтан М.Е. Крыловтан аударѓандарына әдеби талдау.

«Қарасөздер» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Абай ќара сµздерініњ жанры мен кµркемдік ерекшеліктері. Б±л жµнінде М. Єуезовтіњ пікірі. Абай сµздерініњ д‰ниеж‰зілік єдебиеттегі осы сарындас туындылармен ±ќсастыѓы: француз моралистері Ларошфуко, Лабрюйер, Паскаль; неміс ойшылы Шопенгауер шыѓармаларымен салыстыру. Ќара сµздіњ ењ кµлемдісі – 38-сµз.

«Абай жолы» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). «Абай жолы» эпопеясының тілі» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

«Абай Құнанбаев» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Ой-толғау жазыңыз. «Абай тілінің зерттелуі» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). «Өлең құрылысы» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

Абай м±расы жµнінде Є. Бµкейханов, А. Байт±рсынов, М. Дулатов ењбектері. Абайтану ғылымының қалыптасуы, дамуы.

1. «Мұхтар Әуезов» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Мақала жазыңыз. «Ақындық сыны» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

¦сынылатын єдебиет: [1], 234-240 бет.

2. «Ақылбай Абайұлы» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

¦сынылатын єдебиет: [1], 496-525 беттер; [7], 1-35 беттер.

3. «Әсемпаз болма әрнеге» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Ой-толғау жазңыз.

¦сынылатын єдебиет: [10], 149-155 беттер; [3], 102-103 беттер ,[13], 144-156 беттер

4. «Бес дұшпан» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Мақала жазыңыз.

¦сынылатын єдебиет: [12], 240-246 бет.

5. «Адасқанның алды жөн, арты соқпақ» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995).

¦сынылатын єдебиет: [1], 246-250 бет, [5], 186-187 беттер, [9] 45-75 беттер.

6. «Көкірек көзі» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Мақала жазңыз.

¦сынылатын єдебиет: [1], 116-118 бет, [4], 11-18 бет, [8], 20-28 бет,

7. «Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы» атты энциклопедиялық мақаланы конспектілеңіз (Абай Энциклопедия –А.,1995). Ш.Құдайбердиев, М.Ж.Көпеев жазбаларымен салыстырыңыз.

¦сынылатын єдебиет: [1], 5-36 бет, [10], 5-20 беттер
Мамандықтың (тардың) Нысан

жұмыс бабындағы оқу ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

жоспарынан үзінді көшірме


050205 «Филология: қазақ филологиясы» мамандығының оќу ж±мыс жоспарынан кµшірме

Пәннің атауы Абайтану

Оқу түрі

Бақылау формасы

Студент жұмысының көлемі

Сағаттың курс және семестр бойынша бөлінуі

Емт.

сынақ

К.ж

К.жұм.

ЕГЖ

бақ.жұм

Барлығы

Дәріс

Тәжірибе

ОС¤Ж

СӨЖ

Дәріс

Тәжірибе

ОС¤Ж

СӨЖ

жалпы

Аудитор.

СӨЖ

Күндізгі ЖОБ негізінде

6

90

30

90

5-семестр

6-семестр

15

15

30

60

Қолданылатын єдебиеттер

Негізгі:

1. 
   Абай .энциклопедия. –А., 1995
   
2. 
   Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі. А.1995
   
3. 
   Әуезов М. Абай Құнанбаев. А. 1995
   
4. 
   Байтұрсынов А. Қазақтың бас ақыны. А., 1989
   
5. 
   Дулатов М. Абай. А., 1991
   
6. 
   А. Құнанбаев шығармаларының 2 томдық жинағы. А., 2002
   
7. 
   Қазіргі абайтанудың өзекті мәселелері. А., 2004
   

8 Мұқанов С. Таңдамалы шығармалары. 16-том. А., 1980

9 Мұхамедханов Х. Абай мұрагерлері. А., 1995

10 Мырзахметов М. Абайтану. А., 1988

11 Мырзахметов М. Восхождение Мухтара Ауезова к Абаю. А. 1994

12 Сыздықова Р. Абайдың сөз өрнегі. А., 1995

13 Сильченко М. Творческая биография Абая. А.

14 Ысмағұлов Ж. Абай: ақындық тағылымы. А., 1994

пән бағдарламасы ПМУ ҰС 7.18.2/10