Тапсырма 2. Өнім өндірісіне нақты және жоспарлы шығындардың салыстырма талдауы өткізу , шығындардың құрылымының элементтерін және тұрақты және ауыспалы шығындардың бөлінуін есептеу
Кесте 2 - Өнім өндірісіне кететін шығындардың талдауыАнализ затрат на производство продукции
Шығындар элементі
|
Сома, мың. Теңге
|
Шығындар құрылымы, %
|
план
|
факт
|
+; -
|
план
|
факт
|
+; -
|
Материалды шығындар
|
28168
|
31746
|
|
|
|
|
Еңбекақы
|
20500
|
21465
|
|
|
|
|
Бөліп шығарулар
|
6150
|
6440
|
|
|
|
|
Негiзгi құралдардың амортизациясы
|
3150
|
3500
|
|
|
|
|
Қалған шығындар
|
19984
|
21017
|
|
|
|
|
Барлығы
|
|
|
|
|
|
|
Соның ішінде
|
|
|
|
|
|
|
а) ауыспалы шығындар
|
|
|
|
|
|
|
б) тұрақты шығындар
|
23385
|
24830
|
|
|
|
|
Тапсырма 3. Тапсырма Туындатылған өнім 1 теңгесіне шығындардың жалпы өзгеруін сонымен қатар факторлардың ықпалын жасау дәрежесі анықтаңыздар.
Талдаудың мәліметтері
Көрсеткіштер
|
Сумма, тыс.тенге
|
Жоспар бойынша өнімді шығару
|
96000
|
Өнім шығаруы нақты жоспарлы құрылым жанында және жоспарлы бағаларда
|
98500
|
Өнім шығаруы нақты жоспарлыларды бағаларда
|
100800
|
Нақты өнім шығарылымы
|
104300
|
Салыстырмалы шығындардың есеп - қисабын , сонымен қатар жоспардың жалпы ауытқуын жасау . Босатылған өнім жалпы көлем :1) өзгерту ;2) өсу шекті келесі факторлардың оған ықпалын жасауды айқындаңыздар (төмендеу) өнімге бағалардың салыстырмалы өзгергіш шығындардың деңгей ;3) өзгертуін тұрақты шығындардың деңгей; 4) өзгертуі . Шығаруларды істеңіздер.
Тапсырма 4. Дұрыс жауап түрін таңдаңыздар
1. Өндіріске шығындардың құрылым талдауы ұсынады:
A) Өнім бөлек түрлерінің өзіндік құн анықтамасы;
B) Туындатылған өнім 1 теңгесіне шығындардың есеп - қисабы;
C) Жалпы шығындардың сомасындағы бөлек элементтерінің меншікті салмақты анықтау
D) Босатылған өнімнің өзіндік құны өзгеруіне факторлардың ықпалын жасау анықтамалары;
E) Есеп беру және негізді дәуір өнімі бөлек түрлерінің өзіндік құнын салыстыруы.
2. Қосымша шығындардың нормалауы:
A) олардың есепке алуы бiр iзге салады;
B) шығындарға нормадан тысты шығынды апаруға мүмкiндiк бередi;
C) нормативтiк шамасы және нақты шығындардың арасындағы оң айырмашылық пайдамен санауға мүмкiндiк бередi;
D) шұғыл есептер әдісі болып табылады;
E) барлық жауатар дұрыс.
3. Ереже : «кәсiпорындар әрбiр құрылымдық бiрлiктi шығындар немесе қай оларында жауап бере алатын және тексередi тұжырымдамада жұмыс iстеген табыстар тек қана солдарды салмақ салады :
A) әкiмшiлiк құқықтар;
B) трансакциялық шығындардың есепке алуы;
C) орталықтардың жауапкершiлiктерi;
D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);
E) C және D жауаптары дұрыс.
4. Аса қойылған нормалардың барлық шығындары жазалы тұлғаларға жатуы және есепте ешқашан қосуы керек әдiске жат бұл ереженiң шығын шағылатын :
A) қатты әкiмдiк етулер;
B) табиғи шығындардың есепке алуы (Standard Costs);
C) өндiрiстiң процессiндегi экономикалық рөлдiң шығындардың классификациялары;
D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);
E) A және B жауаптары дұрыс.
5. ...Тек қана айнымалы шығындар әдiске жат бұл ереже сатылған өнiмнiң өзiндiк құндарын қалыптастырады :
A) традициондық АФХД;
B) табиғи шығындардың есепке алуы (Standard Costs);
C) өндiрiстiң процессiнде қатысу бойынша шығындардың классификациялары;
D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);
E) А және Dтары дұрыс
6. Кәсiпорынды өндiрiстiң ұйымдары үшiн 100000 теңге құнмен 80000 теңге және программалық қамтамасыз ету құнмен компьютер алған. Есепшi бұл шығындардың есепке алуында жатуы керек :
A) 80000 теңге - тұрақты шығындарға, 100000 теңге - айнымалы шығындарға;
B) 180 000 теңге тұрақты шығындарға;
C) 180 000 тенге ауыспалы шығындарға;
D) 100000 теңге - тұрақты шығындарға, 80000 теңге - айнымалы шығындарға;
E) дұрас жауап жоқ.
7. Жалпылауыш көрсеткiш өнiмнiң өзiндiк құны болып табылады:
A) өндiрiске шығындарының ортақ сомасы;
B) мерзiмнiң шығындары;
C) өндiрiстiң қызмет көрсетуi бойынша шығындар
D) көлiк шығындары;
E) мерзім шығындары, көлік шығындары..
Бақылау сұрақтары:
1.Өнім өндірісіне шығындардың жалпы сомасы деген не?
2.Өнім түрлеріне , шығындардың жатқызу тәсіліне , калькуляция мақалаларымен 3.көрінуіне байланысты шығындардың топтастырыңыз.
4.Өнімнің өзіндік құнына әсер етушілер ішкі және сыртқы факторларды атаңыздар.
5.Өнімнің өзіндік құны факторлық талдауына қандай әдіс қолданылады?
6.Қандай резервтерді өзіндік құн төмендеулерді атай алаcыздар?
7.Шығындармен басқару мақсаттары неде айтылады?
Тақырып 12. Қаржылық нәтижелердің анализі
Мақсат : кәсіпорын қызметі қаражаттық нәтижелерінің талдау әдістемесіне үйрету ; аналитикалық есеп - қисаптардың өткізуі жалпы және таза табыс анықтамасымен, өнім рентабелділігі көрсеткіштерінің, өндірістер, капиталдың; кәсіпорын табыстылығы көрсеткіштерінің анықтамасы , - ақшалы құралдардың таза құйылу базасында ; шығарулардың формулировка және ұсыныстар беру.
Тапсырма 1. Бухгалтерлік баланстың ( қосымша 1) және есептеу нәтижесінің пайдалар туралы және зияндарда ( қосымша 2) кәсіпорын жалпы пайдасын талдаңыздар және абсолютті және салыстырмалы өзгертуді динамикасын анықтаңыздар . Шығаруларды істеңіздер.
Тапсырма 2. Бухгалтерлік баланстың ( қосымша 1) және есептеу нәтижесінің пайдалар туралы және зияндарда ( қосымша 2) өнімнің ( жұмыстардың, қызметтердің) орындауының табыс өзгеруін талдаңыздар және олардың өзгеруіне келесі факторлардың ықпал жасау дәрежесі: а ) іске асырылған өнімге бағалардың ; б ) өнім орындауының табысының ; ) іске асырылған өнім 1 теңгесіне шығындардың . Бағалардың көрсеткіші 1,03. өткен жыл деңгейімен салыстырумен біріктірді.
Тапсырма 3. Бухгалтерлік баланстың ( қосымша 1), есептеу нәтиже пайдалар туралы және зияндарда ( қосымша 2) және есептеу нәтижесінің ақшалардың қозғалысы туралы ( қосымшаны 3) кәсіпорын табыстылық көрсеткіштері талдаңыздар және лайықты шығаруларды істеңіздер.
15. Кәсіпорынның қаражаттық жұмыстың нәтижесін анықтаңыздар , егер: сатылулардың көлемі -1948 мың теңге, өнімнің бір бірлік бағасы - 1,5 мың теңге , бірлігіне кеткен өзгермелі шығындар - 664 мың теңге , өнімнің тұрақты шығындар 1679 мың теңге, құрастырса.
А)-50 мың теңге
В)-120 мың теңге
С)100,4 мың теңге
D)-45,7 мың теңге
Е)0 мың теңге .
16. Есеп беру жылында кәсіпорын таза табысты 67980 мың теңге мөлшерінде алды, ТМҚ құны -45690 мың теңге, ақша құралдардың құны -24590 мың теңге, дебиторлық қарыз - 64046 мың теңге. Ағымдағы активтердің табыстылығын анықтаңыздар:
A) 0,51 теңге ;
B) 1,06 теңгеге
C) 1,98 теңге
D) 1,03 теңге
E) 66345 тыс . теңге
17.Өнім бірлігіне және барлық шығару көлемінің мөлшеріне маржинал табысты анықтаңыздар, егер бұйым бағасы - санын 4,9 мың теңге, бірлігіне кеткен өзгермелі шығындар -2,76 мың теңге, , босатылған бұйымдар саны 1100 дананы құрастырса.
A) 2,14;2354
B) 2,46;2706
C) 4.9;5390
D) 2,76;3036
E) 2,14;5390
18. егер тұрақты шығындар және өнім орындауының табыс күтілетін мөлшері белгілі болса, онда маржиналды табыстың пайыздағы минималды деңгейі пайдаға деген қатынасы қандай формуламен анықталады:
A) d в % к ДN = С/ ДN * 100
B) d = ДN/C *100
C) Δq = С/ (p - v)
D) p = v/ (1 – d/p)
E) P = C + vq/q.
Бақылау сұрақтары:
1.Кәсіпорын табысының экономикалық категориялар роетінде қандай маңызы бар?
2.Кәсіпорын табыстарының түрлерін атаңыздар.
3.Қандай қаражаттық есептілікте кәсіпорын жұмыстарының қаражаттық нәтижелері сипатталады?
4. Өнімнің сатуындағы табысы немен сипатталады?
5.Кәсіпорынның жалпы пайдасы қалай?
6. Кәсіпорынның жалпы пайдасына қандай факторлар әсер етеді және олардың дәрежесін анықтау?
7.Рентабелділік өзімен не ұсынады?
8.Рентабелділік көрсеткіштерін атап шығыңыздар.
9. Ақшалы құралдардың таза құйылуы өзімен не ұсынады?
10.Кәсіпорын банкроттық анықтамасын беріңіз.
11.Кәсіпорын банкроттықтың диагностика әдістерін атаңыздар.
Тақырып 13. Қаражаттық жағдайдың анализі
Мақсаты: бухгалтерлік теңдіктің тік және горизонтальдық анализ өткізу әдістемеін зерттеу; өтімшілік көрсеткіштерінің анализі, кәсіпорынның төлеу қабілетін; аналитикалық есеп-қисаптар өндіруге үйрену және төлеу құралдардың арту жолдарын анықтау; кәсіпорын банкроттықтары ықтималдық талдау өткізулері әдістемені зерттеу; аналитикалық есеп-қисаптар өндіруге үйрену; қаражаттық есептілік дағдылар - түрлеріне ие болу.
1. Тапсырма 1 Қосымшаның берілгені бойынша (бухгалтерлік баланс) кәсіпорын құралдарының динамикасын, абсолютті және салыстырмалы есептеудегі олардың құрудың қайнарларын талдаңыздар. Сәйкес қорытындыларды жасаңыздар.
2. Тапсырма. 1 Қосымшаның берілгені бойынша (бухгалтерлік баланс) баланстың актив және пассив құрылымын талдаңыздар. Динамикадағы құрылысты өзгертулерді, және олардың қорытынды қаржылық көрсеткіштерге ықпал жасаудың дәрежесін анықтаңыздар. Сәйкес қорытындыларды жасаңыздар.
3. Тапсырма. Кәсіпорынның бухгалтерлік балансының берілгені бойынша (қосымша 1) тәуелсіздік коэфицитентіне анализ жасау, қаржыландырудың, инвестизациялаудың, тартылған және меншікті капитал арақатынастарын талдау. Талдау нәтижелерін кесте түріндегі формаға келтіру .
4. Тапсырма. ТМҚ сипаттайтын үш негізгі көрсеткішін анықтаңыздар: меншікті айнылмалы капитал барысын; ТМҚ құрулардың ұзақ мерзімді несиелік қайнарлардың барысы; ТМҚ құрулардың негізгі қайнарлардың жалпы мөлшері. Өткізілген есептеулердің негізінде сәйкес қорытындыларды жасаңыздар және кәсіпорынның қардылқ жағдайына баға беріңіз. Талдау нәтижелерін кестелік түрде формаға келтіріңіздер .
5.Тапсырма. Қосымшаның берілгені бойынша (бухгалтерлік баланс) ликвидациялық дәрежесі бойынша баланс активінің мақалаларын, пассив мақалаларының төлеу ақы мезгілі бойынша топталуын, ликвидациялық құралдардың және міндеттемелердің мөлшерін анықтаңыздар. Топталу нәтижелері бойынаш абсолютті, ағымдағы және жалпы ликвидациясын есептеңіздер. Қорытындыларды қисынға келтіріңіздер. Баланс ликвидациясына жалпы баға беріңіз.
6.Тапсырма. Бухгалтерлік баланстың берілгені бойынша (қосымша 1) кәсіпорынның төлеу қабілетіне баға беріңіз. Жедел төлеу міндеттемелері мен мен төлеу құралдардың барын және түсуін салыстырыңыздар. Талдау нәтижелерін кестелік түрде формаға келтіріңіздер .
1 Кесте Төлеу құралдардың барының және түсуінің салыстырмасы.
Төлеу құралдары
|
сомма, мың теңге
|
жедел міндеттемелер
|
сомма, мың теңге
|
есеп айырысу шоттындағы құралдардың қалдығы
|
|
Бюджеттегң жарналар бойынша қарыздар
|
|
Кассада ақшалы құралдардың қалдығы
|
|
банкінің қысқа мерзімді несиелерін төлеу
|
|
Тағы басқалар
|
|
Тағы басқалар
|
|
Қорытынды
|
|
Қорытынды
|
|
Төлеу құралдардан жедел міндеттемелердің арттыруы
|
|
|
|
Баланс
|
|
|
|
7. Тапсырма. Бухгалтерлік баланстың берілгені бойынша (қосымша1) несие қабілеттігінің индексін есептеп, Z- моделінің көмегімен кәсіпорын банкроттық ықтималдығын анықтаңыздар. Қорытынды жасаңыз.
8.Тапсырма. Бухгалтерлік баланстың берілгені бойынша (қосымша1) банкроттық ықтималдықтары бағалауға арналған баланс құрылымының көрсеткіштерін есептеңіздер.
Бақылау сұрақтары:
1. Қаржылық талдаудың қандай негізгі әдістерін білесіздер?
2. Бухгалтерлік баланстың горизонталдық талдауы не ұсынады ?
3. Тік талдаудың маңызы неде?
4.Бухгалтерлік балансының активіне мінездеме беріңіз .
5. Валюта балансы не ұсынады?
6. Тренд дегеніміз не?
7. Салыстырма анализ қандай мақсатпен өткізіледі?
8. Нәтижелі көрсеткішке қандай анализдің көмегімен әртүрлі факторлардың әсер етуі анықталады?
9. Баланс активтерінің құру меншікті және тартылған қайнарларын атаңыздар?
10.Меншікті айнылмалы капитал барысын қандай көрсеткіште мінездеме береді?
11. Меншікті айнылмалы капиталдың мөлшері қалай есептеленеді?
12.Кәсіпорынның тәуелділіксіздігін не сипаттайды?
13. Кәсіпорынның тәуелсіздік көрсеткішінің қандай кері коэффициенті болып келеді?
Тақырып 14. «Директ кост» және «Стандарт кост» әдістері.
«Директ костинг» және «Стандарт кост» әдістерінің негізгі айрықша ерекшеліктері. Шаруашылық субьектінің өнім көлемі, шығын мен жұмыс қорытындыларының қатынас байланыстарын талдау.
Бақылау сұрақтар:
1. Талдап отырған жүйенің айрықша ерекшеліктерін атаңыз?
2. «Директ костинг» жүйесінің негізгі мазмұны неде?
3. «Стандарт кост» жүйесінің негізгі мазмұны неде?
4. Кәсіпорынның өзгермелі және тұрақты шығындары дегеніміз не?
5. Шығынсыздық нүктесі деген мағына нені білдіреді?
6. Өндірістің критикалық көлемі қалай есептеледі?
7. Критикалық баға және шығындар деңгейі қалай анықталады?
8. Өндіріс көлемінің критикалық мөлшеріне ықпал ететін факторларды атаныз?
Тақырып 15. Ұйымның актив құрылымының жалпы бағасы және оның көздері.
Баланстың көлденең және тік талдауы.
Бақылау сұрақтар:
1. Баланстың актив және пассивтерін талдау кезінде қандай әдіс қолданады?
2. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына анықтама беріңіз?
3. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық бағасының негізгі белгілері қандай?
4. Кәсіпорын мүлкінің негізгі мәліметтер көздері?
5. Меншік және несие капиталын сипаттап беріңіз?
6.Меншік капиталының құрылуының негізгі көздері?
7. Меншік капиталынын пайдалануын талдауы қандай көрсеткіштерімен жүргізіледі?
8. Кәсіпорын балансы дегеніміз не?
9. Кәсіпорынның тәуелсіздігін не сипаттайды?
10. Кәсіпорын тәуелсіздігінің қандай коэффициенті кері көрсеткіштер болып табылады?
11. Қаржыландыру коэффициенті нені көрсетеді және оны қалай есептейді?
12.Қандай мақсатпен инвестициялық коэффициент есептелінеді?
13.Қандай көрсеткіштер ТМЗ құрулы мен қайнар көздерімен қамтамасыз ету деңгейін сипаттайды?
14.Кәсіпорын қаржылық жағдайы мен тұрақтылығын қалай топтастыруға болады?
Тақырып 16. Ұзақ мерзімді активтерді талдау.
Қолда бар ұзақ мерзімді активтердің бар жоғын талдау және есептеу, жүйесі және динамикасы. Қаржылық коэффициенттерді есептеу және талдау: автономиясы, тозу, жарамдылығы, меншіктің нақты бағасы, өндірістік маңызы.
Бақылау сұрақтар:
1. Талдау жүргізуге керекті мәліметтер базасы.
2. Кәсіпорынның активтерін сипаттайтын негізгі баптар қандай?
3. Ұзақ мерзімді активтерге талдау жүргізудің тәртібі?
4.Кәсіпорынның өндіріс әлеуеті құрамына не кіреді?
5. Мобильді және иммобильді құралдардың ара – қатынасының коэффициенті не үшін есептеледі?
6. Негізгі құралдардың нақты құнының коэффициенті нені көрсетеді?
Тақырып 17. Ағымдағы активтерді талдау.
Қолда бар қысқа мерзімді активтердің бар жоғын талдау және есептеу, жүйесі және динамикасы. Дебиторлық қарызды талдау. Активтердің мобильділігін талдау және есептеу. Активтер мобильділігін есептеу және талдау.
Бақылау сұрақтар:
1. Ағымдағы активтерге не жатады?
2. Ағымдағы активтер мобильділігінің коэффициенттерін қалай есептейді.
3. Активтер жүйесі дегеніміз не?
4. Дебиторлық қарыз талдауын жүргізу тәртібі қандай?
5. Дебиторлық қарыз айналымын талдауға қандай көрсеткіштер есепке алынады?
6. Төлемсіздіктің негізгі себептері қандай?
Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі
Модуль 1. Экономикалық талдаудың теориялық негіздері
Тақырып 1.1 Экономикалық талдаудың пәні мен міндеттері, обьектісі және мазмұны.
Экономикалық талдаудың пәні және объектілері. Экономикалық талдау мазмұны және міндеттері. Экономикалық талдау және көршілес ғылымдар. Экономикалық талдау түрлері.
Бақылау сұрақтар :
1.Экономикалық талдау түрлерінің кестесін жасау.
2. Негізгі терминдер мен ұғымдарға сөздік құрастыру
Тақырып 1.2 Экономикалық талдаудың әдістері мен тәсілдері.
Статистикалық әіс-тәселдерін жіктеу. Экономикалық-математикалық моделді талдауда келтіру.
Бақылау сұрақтар:
1.Экономикалық талдаудың әдістері мен тәсілдерінің кестесін жасау.
2. Экономикалық-математикалық әдісті қолдануға мысал келтіру.
Тақырып 1.3 Факторлық талдау
Факторлық талдау әдісінің детерминациясы.Кешенді салыстырмалы әдіс бағасы.
Бақылау сұрақтар:
1.Детерминатталған экономикалық талдаудың факторлық моделдің түрлерін атау және сипаттама беру.
2. Қорытынды факторлық детерминатталған моделдердің моделдеу маңызы мен мазмұнын ашу.
3. Нәтижелі көрсеткішітін өзгеруіне талдау әдісінің қолдану шаралары, жұмыс қоры, және тәжірибелік мағынасына факторларының көлемдік ықпал етуін сипаттау.
4. Кәсіпорын қызметі мен құрылм бөлімшелерінің комплекстік рейтингілік бағалау әдістерінің қолдану бағытын атау және мазмұнын ашу.
Тақырып 1.4. Қаржылық коэффициенттер әдісі
Интегралды әдістің іс-мәні және қолдану саласы.
Бақылау сұрақтар:
1. Интегралды әдістің іс-мәні.
2. интегралды тәсілдің басқа факторлардың ықпал етуін бағалау әдістері мен басымдылығы:
Модуль 2. Басқарушылық талдау
Тақырып 2.1 Басқаушылық талдаудың негізі
Басқарушылық талдаудың негізгі пайда болу және даму кезеңдері. Бцхгалтерлік есеп және басқару тлдау байланысы. Басқарушылық талдау түрлерінің жіктелуі мен онын сипаттары.
Бақылау сұрақтар:
-
Негізгі терминдер мен ұғымдарға сөздік жасау.
-
Басқарушылық талдау түрлеріне кесте құрастыру.
-
Бухгалтерлік есеп және басқарушылық талдау қарым қатынасын көрсету.
Тақырып 2.2 Компанияның маркетингілік қызметін талдау
Кәсіпорын ішкі және сыртық ортасын талдау. SWOT талдау әдісін қолдану.
Бақылау сұрақтар:
-
Сыртқы жін ішкі ортысын талдау жүргізу тәртібі.
-
SWOT- талдау әдісін қолданатын негізгі мақсатын атаңыз.
Тақырып 2.3 Өнімді өткізі және өндірісті талдау
Өнім өндіру мен шығыннын көбею факторы мен қорларын талдау.
Бақылау сұрақтар:
-
Өнім өндіру көлемінің факторлық жүйесіне кесте жасау
-
Өнім өндіру және қорлардың көлемін ұлғаю көзлеріне кесте жасау.
Тақырып 2.4 Өндірісік ресурстарды қолдануды талдау
Материалдық емес активтерді қолдану тиімділігін талдау. Кәсіпорын өндірістік қуатын қолдануын талдау. Өнім еңбек сыйымдылығын талдау. Еңбекақы қорын талдау.
Бақылау сұрақтар:
-
Материалдық емес активтерді талдау тәртібі.
-
Кәсіпорын өндіріс қуаты дегеніміз не:
-
Өндірістік алаңдарды қолдану тиімділігін сипаттайтын қандай көрсеткіштер
-
Өнім еңбек сыйымдылығын талдау тәртібі қандай?
-
Еңбек сыйымдылығын талдау барысында негізгі факторлық моделдердің қандайын сіз оқыдыңыз?
-
Еңбек ақы қорын талдау мазмұны.
Достарыңызбен бөлісу: |