Балаларды автокөлікте тасу 2015 жылғы 07 қаңтарда күшіне енген жаңа жол жүру қағидаларының талаптарына сәйкес «Жолаушыларды тасымалдау»

2015 жылғы 07 қаңтарда күшіне енген жаңа жол жүру қағидаларының талаптарына сәйкес «Жолаушыларды тасымалдау» деген 22-тарауына балаларды тасымалдауға қатысты толықтырулар енгізілді: 12 жасқа дейінгі балаларды көлік құралында арнайы ұстау құрылғысы немесе баланы қауіпсіздік белдігінің көмегімен отырғызып қоюға мүмкіндік беретін, көлік құралының конструкциясында көзделген өзге де құралдар болмаған кезде, ал механикалық көлік құралдарының алдыңғы орындығында балаларды арнайы ұстау құрылғысы болмаған кезде тасымалдауға тыйым салынады.

«Балаларға арналған ұстап тұратын құрал» стандарттарына сәйкес, аталмыш құрал-айырбастары бар икемді элементтерден немесе баулардан, реттеуші құрылғылардан, бекіту бөлшектерінен және кейбір жағдайларда қосымша құралдардан тұратын элементтер жиынтығы.

Сонымен қатар автокөлік салонында баланы тасымалдау үшін аспа бесіктер мен жастық бустерлер де, балаға қауіпсіздік белдігін тағуға мүмкіндік беретін басқа да арнайы құрылғылар қолданылады. Олар да «балаларды ұстап тұратын құрылғылар» ретінде классификацияланады.

Жүргізуші 12 жасқа дейінгі баланы ұстауға арналған құрылғыны және басқа да тасымалдау құралдарын өзі таңдауға құқы бар.

Егер бала 12 жасқа толса, салмағы 36 кг немесе бойы 135 см асса арнайы креслоның қажеті жоқ.

Көбі баланы қолда ұстап отыра аламыз деген жаңсақ ойда қалады. Ол мұлде олай емес. Көлік қақтығыста, шұғыл тежегенде немесе 50 км/сағ жылдамдықпен соқтығысқанда жолаушы салмағы шамамен 30 есеге артады. Осылайша баланың салмағы 10 кг болса соқтығыс жағдайында оның салмағы 300 кг шамалас болады, мұндай сәттерде оны алдағы орындыққа немесе желқағар шыныға соғылудан еш қорғай алмайсың. Сол себептен де баланы қолға ұстап тасу аса қауіпті болып саналады. Дәл осы себептерге байланысты баламен бірге бір қауіпсіздік белдігін де тағуға болмайды, яғни соқтығыс кезінде сіз баланы өз салмағыңызбен жаншып қалуыңыз да мүмкін.

Балалардың жолдағы қауіпсіздік мәселесі қазіргі таңда жол-көлік оқиғаларында жарақат алу ІІМ-нің ең басты да басым мәселелердің бірі.

Мәселен 10 жыл бұрын балалар өз кінәлары бойынша ЖКО құрбандары болса, бүгінгі таңда балалар апатына көп жағдайда жол қозғалысының ересек қатысушыларының тарапынан болған жауапсыздық пен өзімшілдіктері себеп болуда.

Қазақстандағы статистикалық талдау көрсеткендей 2014 жылы жол апаттарында 232 кәмелетке толмаған балалар қаза тапса 4,6 мыңнан астам бала түрлі ауырлық деңгейінде жарақаттар алған. ЖКО-ның 90 % астамы жүргізушілердің кінәсінен болған.

Көп жағдайда зардап шеккен балалар автокөліктерде балаларды баланы тасу ережесін өз ата-аналарының бұзуы салдарынан болған. Балалар ата-анасы қауіпсіздік белдіктерін тақпағандықтан, балаларды арнайы ұстау құрылғысы болмағандықтан, көлік салонында баланың отырғанын ескермей Жол жүру ережесін өрескел бұзғандықтан қаза табуда.

2015 жылдың бірінші аптасының өзінде жол көлік оқиғаларының нәтижесінде 6 бала қаза тапты, 17 бала жарақаттар алды. Бұл апаттардың бәріне себеп болған ересектердің қылмыстық салақтығы.

2013 жылмен салыстырғанда ЖКО-да кәмелетке толмаған балалардың қаза тапқан және жарақат алғандарының саны 15% және 12% (2013 жылы ЖКО-да 273 бала қаза тапты және 5,2 мыңнан астамы жарақат алды) төмендеді, 2014 жылы балалардың қатысуымен болған ЖКО сол 2013 жылдың деңгейінде қалды.

Соқтығысу және автокөліктің аударылуы – бұл жол-көлік оқиғалары ең жоғарғы ауырлықтағы зардаптар ретінде сипатталады. Себебі 2014 жылы 49 жолаушы-бала автокөліктердің соқтығысуы кезінде қаза тапса, 32 бала автокөліктің аударылуынан қаза тапты.

ЖКО-да қаза тапқан 89 жолаушы-балалардың жартысынан көбі 7 жасқа дейінгі балалар, сонымен қатар 19-ы бір жасқа дейінгі балалар.