Бензол молекуласының құрылысы /11 сынып/ /6-8 беттер
жүктеу/скачать 1.66 Mb.
|
|
Бензол молекуласының құрылысы /11 сынып/ /6-8 беттер/ 1. Ароматты байланыс A) үш ϭ-байланыстың біртұтас π-жүйесімен үйлесуі B) алты ϭ-байланыстың біртұтас π-жүйесімен үйлесуі C) алты ϭ-байланыстың 3π-байланыспен үйлесуі D) үш ϭ-байланыстың үш π-байланыспен үйлесуі E) алты π-байланыстың біртұтас ϭ -жүйесімен үйлесуі 2. Көміртектің төрт валенттілігі туралы түсінік қалыптастырған ғалымдар A) А.Кекуле B) Я.Берцелиус C) А.Бутлеров D) Г.Кольбе E) М.Фарадей 3. Бензол молекуласындағы элементтердің массалық үлестері A) С- 92,3 % B) Н-7,96 % C) Н-7,69 % D) С- 92,04 % E) Н-6,97 % 4. Бензол молекуласындағы С-С байланыс ұзындығы A) 0,120 нм B) 0,140 нм C) 0,134 нм D) 0,130 нм E) 0,154 нм 5. Бензол молекуласындағы ϭ-байланыстардың саны A) 6 B) 8 C) 10 D) 4 E) 12 6. Бензол сақинасы немесе бензол ядросы A) ароматты байланыспен байланысқан бес көміртек атомынан тұратын цикл B) ароматты байланыспен байланысқан жеті көміртек атомынан тұратын цикл C) ароматты байланыспен байланысқан алты көміртек атомынан тұратын цикл D) ароматты байланыспен байланысқан төрт көміртек атомынан тұратын цикл E) ароматты байланыспен байланысқан сегіз көміртек атомынан тұратын цикл 7. Бензолды ашқан ғалым A) А.Кекуле B) Я.Берцелиус C) А.Бутлеров D) Г.Кольбе E) М.Фарадей 8. Молекуласында бензол сақинасы болатын көмірсутектер A) қаныққан көмірсутектер қатарына жатады B) алициклді қосылыстар қатарына жатады C) қанықпаған көмірсутектер қатарына жатады D) ароматты қосылыстар қатарына жатады E) ациклді қосылыстар қатарына жатады 9. Ароматты көмірсутектер құрамындағы бензол сақинасының санына байланысты жіктеледі A) көпядролы B) біратомды C) бірядролы D) көпатомды E) үшатомды 10. Бензол молекуласы құрылысының заманауи теориясы негізделген A) көміртек атомы арасындағы арақашықтыққа B) көміртек атомы орбитальдарының гибридтенуі туралы көзқарасқа C) көміртек атомы орбитальдарының кеңістікте орналасуына D) ϭ-байланыстың әрбір жұбы арасындағы валенттік бұрышқа E) р-электрондар өзара әсерлесіп, біртұтас π-электрондық бұлтын түзуіне 11. Бензолдың құрылымдық формуласын ең алғаш ұсынған ғалым A) А.Кекуле B) Я.Берцелиус C) А.Бутлеров D) Г.Кольбе E) М.Фарадей 12. Көпядролы ароматты қосылыс A) этанол B) бензол C) толуол D) анилин E) нафталин 13. π-электрон бұлты A) валенттік бұрыштарды арттырады B) көміртек атомдары арасындағы арақашықтықты азайтады C) көміртек атомының гибридтенуіне әсер етеді D) валенттікбұрыштарды азайтады E) көміртек атомдары арасындағы арақашықтықты арттырады 14. ϭ-байланыстың әрбір жұбы арасындағы валенттік бұрыш A) 180°-қа тең B) 109°28′-қа тең C) 140°-қа тең D) 120°-қа тең E) 160°-қа тең 15. Ароматты көмірсутектердің қарапайым өкілі A) С6Н8 B) С8Н8 C) С6Н6 D) С7Н8 E) С6Н10 16. Бензолдағы көміртектің атомының гибридтену түрі A) sp2 B) s2p C) sp3 D) s2p2 E) sp 17. Көміртектің әр атомында гибридтенбеген бір р-орбитальдан бар. Осындай алты орбиталь A) ϭ-байланыстардың жазық қаңқасына параллель және бір-біріне перпендикуляр орналасады B) ϭ-байланыстардың жазық қаңқасына параллель орналасады C) π -байланыстардың жазық қаңқасына перпендикуляр және бір-біріне параллель орналасады D) π- байланыстардың жазық қаңқасына параллель және бір-біріне перпендикуляр орналасады E) ϭ-байланыстардың жазық қаңқасына перпендикуляр және бір-біріне параллель орналасады 18. Бензол бром суы мен калий перманганаты ерітінділерін A) калий перманганатының ерітіндісін түссіздендірмейді B) калий перманганаты ерітіндісінің түсін түссіздендіреді, бром суын түссіздендірмейді C) бром суын түссіздендірмейді D) калий перманганатының ерітіндісін түссіздендіреді E) бром суын түссіздендіреді 19. Бензолдың циклді қосылыс екенін дәлелдеген ғалым A) М.Фарадей B) А.Кекуле C) Я.Берцелиус D) А.Бутлеров E) Г.Кольбе 20. Ауамен салыстырғандағы тығыздығы 2,69-ға тең 19,5 г органикалық зат жанғанда 66 г көмірқышқыл газы және 13,5 г су түзілді. Органикалық заттың формуласы A) С8Н10 B) С8Н8 C) С7Н8 D) С6Н6 E) С9Н12 Ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,931-ге тең 7 г органикалық зат жанғанда 22 г көмірқышқыл газы және 9 г су түзілді. Органикалық заттың формуласы. Шешуі: m(C) = = =6 г ; m(Н) = = =1 г 7 г-6г-1г=0, демек органикалық зат тек көміртек пен сутектен тұрады екен. СхНу х:у= : = : =0,5 моль:1 моль бүтін санғаайналдыру үшін екі сандыда сандардың кішісі 0,5-ке бөлеміз : 1:2 демек заттың эмпирикалық формуласы СН2 М(СН2)=1*12+2*1=14 г/моль М(СхНу)=Dауа*Mауа=1,931*29 г/моль=56 г/моль (СН2)х х= (СН2)4=С4Н8 Жауабы: С4Н8 Бензол және оның гомологтарын алу /11 сынып/ /8-9 беттер/ 1. Толуол радикалдарының бірі A) фенил B) винил C) пропил D) бензил E) этенил 2. C6H5-CH2-CH3 қосылыстың атауы A) метилбензол B) этилбензол C) бензол D) пропилбензол E) кумол 3. Арендерге тән изомерленулер A) бензол сақинасымен байланысқан бүйір тізбектегі радикалдың орны бойынша B) еселі байланыстардың орны бойынша C) көмірсутек радикалыныңтабиғатына байланысты D) функциналдық топтың орны бойынша E) бензол ядросының санына байланысты 4. Бензолдың ең жақын гомологы A) этилбензол B) толуол C) ксилол D) пропилбензол E) метилбензол 5. С8Н10 сәйкес келетін изомерлер саны A) 3 B) 6 C) 2 D) 4 E) 5 6. Бензолдың кейбір гомологтарының тривиалды атаулары A) толуол B) пропилбензол C) ксилол D) этилбензол E) кумол 7. C6H5-CH3 қосылыстың атауы A) этилбензол B) метилбензол C) бензол D) пропилбензол E) кумол 8. Арендердің изомерленуі басталады A) бензолдан B) пропилбензолдан C) метилбензолдан D) этилбензолдан E) бутилбензолдан 9. Бензол радикалы A) фенил B) C6H5-CH2- C) C6H5-CH2-CH2- D) бензил E) C6H5- 10. С8Н10 сәйкес келетін бензол гомологтарының атаулары A) кумол B) о-ксилол C) 1,3-диметилбензол D) пропилбензол E) n-ксилол 11. Қарапайым бір валентті арил радикалдарының жалпы формуласы A) CnH2n-6 B) C6H5-CH2- C) C6H5-CH2-CH2- D) CnH2n-7 E) C6H5- 12. Этилбензолдың (C6H5-CH2-CH3) изомерлері A) м-ксилол B) 1,4-диметилбензол C) пропилбензол D) 1,2-диметилбензол E) кумол 13. C6H5- CH2- CH2-CH3 қосылыстың атауы A) метилбензол B) этилбензол C) пропилбензол D) бензол E) ксилол 14. 1,3-диметилбензолдың формуласы A) B) C) D) E) 15. 1,4-диметилбензолдың тривиалды атауы A) n-ксилол B) о-ксилол C) кумол D) м-ксилол E) стирол 16. С10Н14 сәйкес келетін бензол гомологтары A) 1,2,3-триэтилбензол B) 1,4-диэтилбензол C) 1,2-диметил-4-этилбензол D) о-метилэтилбензол E) n-дипропилбензол 17. Изопропилбензолдың (кумолдың) формуласы A) B) C) D) E) 18. 1,2-диметил-4-пропилбензолдың салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер A) 134 B) 148 C) 162 D) 120 E) 106 19. С12Н18 сәйкес келетін бензол гомологтары A) 1,2,3-триэтилбензол B) 1,4-диэтилбензол C) 1,2-диметил-4-этилбензол D) о-метилэтилбензол E) n-дипропилбензол 20. Ароматты көмірсутектердің жалпы формуласы A) CnH2n-2 B) CnH2n C) CnH2n-6 D) CnH2n-7 E) CnH2n+2 1. о-этилпропилбензолдың салыстырмалы молекулалық массасын есептеңдер. Шешуі: о-этилпропилбензолдың құрамындағы көміртек атомдарының санын анықтаймыз. Этилде (С2Н5-) көміртек 2, пропилде (С3Н7-) көміртек 3, бензол сақинасында 6 көміртек бар, барлығы 2+3+6=11 CnH2n-6 формуладағы n-нің орнына 11 қойып, C11H16 формуланы аламыз. Mr(C11H16)=11*12+16*1=148 Жауабы: Mr=148 Бенол және оның гомологтарын алу /11 сынып/ /9-11 беттер/ 1. Этилбензолды дегидрлеу арқылы алынатын қосылыс A) винилбензол B) изопропилбензол C) пропилбензол D) стирол E) ксилол 2. Мұнай құрамындағы циклогексаннан бензол алуға болатынын дәлелдеген ғалым A) А.Кекуле B) Я.Берцелиус C) Н.Зелинский D) Г.Кольбе E) Фридель-Крафтс 3. Изопропилбензол алу үшін қолданылатын қосылыстар A) СН2=CH2 B) C) СН3 – СН2 – CH3 D) E) СН3 – СН=CH2 4. Ароматты көмірсутектер, негізінен алынады A) таскөмірді кокстеу нәтижесінде түзілген газдардан B) қанықпаған көмірсутектерден C) таскөмір шайырынан D) мұнайды айдау нәтижесінде түзілген газдардан E) алкандарды крекинглеу арқылы 5. Метилциклогексанның дегидрленуі нәтижесінде түзілетін ароматты көмірсутек A) B) C) D) E) 6. Алкандарды ароматтау реакциясы A) B) C) D) E) 7. Гексаннан алынатын (ароматтау реакциясы арқылы) ароматты көмірсутек A) толуол B) бензол C) ксилол D) метилбензол E) кумол 8. Фридель-Крафтс реакциясында қолданылатын өршіткі A) Ni B) H2SO4 C) Cr2O3 D) AlCl3 E) Pt 9. Бензолды алкендермен алкилдеу реакциясы A) B) C) D) E) 10. Винилбензол алу үшін қолданылатын ароматты көмірсутек A) метилбензол B) пропилбензол C) 1,2-диметилбензол D) изопропилбензол E) этилбензол 11. Бензолды алкендермен (пропиленмен) алкилдеу кезінде түзілетін ароматты көмірсутек A) B) C) D) E) 12. Гексаннан бензол алу үшін қолданылатын өршіткі A) Ni B) Cr2O3 C) H2SO4 D) AlCl3 E) Pt 13. Фридель-Крафтс реакциясы A) B) C) D) E) 14. Массасы 30,1 г гексаннан алынатын бензолдың массасын есептеңдер A) 23,7 г B) 37,2 г C) 32,7 г D) 34,2 г E) 27,3 г 15. Массасы 19,5 г ацетиленнен 15,6 г бензол алынды. Реакция өнімінің шығымын есептеңдер A) 80 % B) 76 % C) 82 % D) 78 % E) 84 % 16. Фридель-Крафтс реакциясы арқылы этилбензол алу үшін қолданылатын реагенттер A) СН3СІ B) С6Н6 C) СН3 – СН=CH2 D) С2Н5СІ E) С7Н8 17. Циклогексан мен оның туындыларын дегидрлеу реакция теңдеулері A) B) C) D) E) 18. Ацетиленді тримерлеп 70,2 г бензол алды. Өнімнің теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы шығымы 75 % . Реакцияға түскен ацетиленнің көлемін (қ.ж.) есептеңдер. A) 82,58 л B) 84,06 л C) 80,64 л D) 86,04 л E) 64,08 л 19. Құрамындағы көміртек атомының массалық үлесі 90,57 %, ал буының оттекпен салыстырғандағы тығыздығы 3,3125-ке тең көмірсутек формуласын табыңдар A) С8Н10 B) С8Н8 C) С7Н8 D) С6Н6 E) С9Н12 20. Этилбензолдың дегидрлену реакциясы A) B) C) D) E) 1. Массасы 10,5 г циклогексаннан алынатын бензолдың массасын есептеңдер Шешуі: 10,5 г Х г С6Н12 → С6Н6 + 3Н2 Х= =9,75 г Жауабы: 9,75 г 84 г 78 г 2. Массасы 24 г пропиннен 14,4 г 1,3,5-триметилбензол алынды. Реакция өнімінің шығымын есептеңдер Шешуі: 24 г 14,4 г 24 г 14,4 г 3С3Н4 → С9Н12 =˃ 3С3Н4 → С9Н12 120 г 120 г 120 г 120 г ____ ____ 0,2 0,12 η *100%=60 % Жауабы: η=60 % 3. Пропинді тримерлеп массасы 30 г 1,3,5-триметилбензол алды. Өнімнің теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы шығымы 80 % . Реакцияға түскен пропиннің көлемін (қ.ж.) есептеңдер. Шешуі: 30 г 1,3,5-триметилбензол ------------ 80 % Х г 1,3,5-триметилбензол ------------ 100 % X =37,5 г Х л 37,5 г 3С3Н4 → С9Н12 Х = 21 л пропин қажет 67,2 л 120 г Жауабы: 21 л пропин 4. Құрамындағы көміртек атомының массалық үлесі 90 %, ал буының оттекпен салыстырғандағы тығыздығы 3,75-ке тең көмірсутек формуласын табыңдар Шешуі: Сутектің массалық үлесін есептеп аламыз: W(H)=100 %-W(C)=100 %-90 %=10 % СхНу көміртек пен сутектің атомдық қатынасын анықтаймыз x:у =7,5:10 бүтін санға айналдыру үшін екі санды да 3-ке көбейтеміз 1*3:1,333*3=3:4 C3H4 M(C3H4)=3*12+4*1=40 г/моль M(СхНу)=Do2*Mo2=3,75*32г/моль = 120 г/моль (C3H4)х Х= =3 (C3H4)3=C9H12 Жауабы: C9H12 Бензол мен оның гомологтарының химиялық қасиеттері /11 сынып/ /11-12 беттер/ 1. Бензол мен толуолмен ұзақ уақыт улану қандай аурулардың пайда болуына алып келеді? A) гипотония B) анемия C) гипертония D) лейкомия E) авитаминоз 2. Қайнау температурасы ең жоғары ароматты көмірсутек A) бензол B) м-ксилол C) этилбензол D) п-ксилол E) толуол Ғ) о-ксилол 3. Бензол гомологтарының салыстырмалы молекулалық массасының өсуіне байланысты A) балқу температыралары өседі B) өзгеріс болмайды C) қайнау температуралары өседі D) балқу температурасы төмендейді E) қайнау температурасы төмендейді 4. Бензол мен толуолдың буы A) адамның тыныс жолы арқылы организмге сіңеді B) адамның ас қорыту жолы арқылы организмге сіңеді C) сусындар арқылы адам организміне сіңеді D) еріткіштер арқылы адам организміне сіңеді E) адам терісі арқылы организмге сіңеді 5. 0оС-та қатты күйде болатын ароматты көмірсутектер A) бензол B) м-ксилол C) этилбензол D) п-ксилол E) толуол Ғ) о-ксилол 6. Бензол мен оның гомологтары, әдетте A) иіссіз, сұйық заттар B) сұйық заттар C) суда ерімейді D) органикалық еріткіштерде ерімейді E) өздеріне тән иісі бар 7. Ароматты көмірсутектер, әдетте A) отқа қауіпті B) суда жақсы ериді C) қатты заттар D) органикалық еріткіштерде жақсы ериді E) отқа қауіпсіз, жанбайды 8. Бензол мен толуолдың көп мөлшері A) жүректі айнытады B) көзді ауыртады C) теріні тітіркендіреді D) дәм сезбейді E) басты айналдырады 9. 120оС-та бу күйінде болатын ароматты көмірсутектер A) м-ксилол B) толуол C) этилбензол D) п-ксилол E) о-ксилол Ғ) бензол 10. Метаннан бензол алу реакциясы ең кемінде сатыдан тұрады A) 4 B) 5 C) 2 D) 3 E) 1 11. Кальций карбидінен метилбензолдың алыну реакциясында аралық өнім ретінде қатысатын қосылыстар A) бензол B) этилен C) толуол D) ацетилен E) гексан 12. Ароматты көмірсутектерді қайнау температурасы өсу ретімен орналасқан қатарды анықтаңдар 1) м-ксилол 2) толуол 3) этилбензол 4) п-ксилол 5) о-ксилол 6) бензол A) 415623 B) 562341 C) 341562 D) 234156 E) 623415 13. – 50оС-та сұйық күйде болатын ароматты көмірсутектер A) м-ксилол B) толуол C) этилбензол D) п-ксилол E) о-ксилол Ғ) бензол 14. Кальций карбидінен метилбензол алу реакциясы ең кемінде сатыдан тұрады A) 4 B) 5 C) 2 D) 3 E) 1 15. Метаннан бензолдың алыну реакциясында аралық өнім ретінде қатысатын қосылыс A) ацетилен B) этилен C) толуол D) гексан E) бензол Бензол мен оның гомологтарының химиялық қасиеттері (қосылу реакциялары) /11 сынып/ /12-13 беттер/ 1. Ауылшаруашылығында улы химикат ретінде қолданылатын органикалық қосылыс A) бензол B) циклогексан C) хлортолуол D) гексахлоран E) толуол 2. Ультракүлгін сәулелердің әсерінен бензолдың хлормен әрекеттесу реакция теңдеуін көрсетіңдер A) С6Н5CH3+Cl2 С6Н4ClCH3 + +HCl B) С6Н6+3Cl2 С6Н6Cl6 C) С6Н6+HO-NO2 С6Н5NO2+H2O D) С6Н6+Cl2 С6Н5Cl+HCl E) С6Н6+3H2 С6Н12 3. Бензолды гидрлеп циклогексан алынады. Өршіткі ретінде қолданылады A) H2SO4 B) Ni C) Pt D) FeCl3 E) Pd 4. Гексахлоранның құрамындағы көміртектің массалық үлесін есептеңдер A) 34,74 % B) 44,72 % C) 27,44 % D) 47,24 % E) 24,74 % 5. Ароматты көмірсутектердің қосылу реакциялары A) галогенденуі B) нитрленуі C) галогенсутекпен әрекеттесуі D) гидрленуі E) сумен әрекеттесуі 6. Ультракүлгін сәулелердің әсерінен бензолдың хлормен әрекеттесу реакцияның өнімі A) хлорбензол B) циклогексан C) хлортолуол D) гексахлоран E) хлорсутек 7. Бензолдың гидрлену реакциясы A) С6Н5CH3+Cl2 С6Н4ClCH3 + +HCl B) С6Н6+3Cl2 С6Н6Cl6 C) С6Н6+HO-NO2 С6Н5NO2+H2O D) С6Н6+Cl2 С6Н5Cl+HCl E) С6Н6+3H2 С6Н12 8. Бензолды гидрлеген кезде түзілетін қосылыс A) бензол B) циклогексан C) хлортолуол D) гексахлоран E) толуол 9. Ароматты көмірсутектер қосылу реакциясына түспейді A) галогендермен B) сумен C) хлормен D) сутекпен E) галогенсутекпен 10. Ультракүлгін сәулелердің әсерінен бензол хлордың неше атомын қосып алады? A) 3 B) 7 C) 6 D) 4 E) 5 11. Массасы 15,6 г бензол гидрленген кезде түзілген циклогексанның массасын есептеңдер A) 16,8 г B) 12,6г C) 8,4 г D) 21 г E) 4,2 г 12. Массасы 58,2 г гексахлоран алу үшін жұмсалған хлор газының (қ.ж.) көлемін есептеңдер A) 6,72 л B) 17,92 л C) 4,48 л D) 8,96 л E) 13,44 л 13. Массасы 62,4 г бензолдан алынатын гексахлорциклогексанның массасын есептеңдер A) 174,6 г B) 232,8 г C) 436,5 г D) 116,4 г E) 349,2 14. Ультракүлгін сәулелердің әсерінен бензол хлордың неше молекуласын қосып алады? A) 4 B) 7 C) 6 D) 3 E) 5 15. СН4 А В С Белгісіз С затын анықтаңдар A) хлортолуол B) циклогексан C) гексахлоран D) толуол E) бензол Бензол мен оның гомологтарының химиялық қасиеттері (қосылу реакциялары) /11 сынып/ 1. Массасы 18,4 г толуол гидрленген кезде түзілген метилциклогексанның массасын есептеңдер A) 17,8 г B) 19,6г C) 18,4 г D) 21,2 г E) 24,2 г 2. Массасы 116,4 г гексахлоран алу үшін жұмсалған бензолдың массасын есептеңдер A) 32,1 г B) 21,3 г C) 23,1 г D) 31,2 г E) 13,2 г 3. Гексахлоран алу үшін массасы 124,8 г бензолмен әрекеттесетін хлордың көлемін есептеңдер A) 107,52 л B) 105,27 л C) 102,75 л D) 107,25 л E) 105,72 л 4. Массасы 20,8 г стирол сутекпен әрекеттескенде неше грамм этилбензол түзіледі? A) 21,6 г B) 21,0 г C) 21,4 г D) 21,8 г E) 21,2 г 5. Массасы 27,3 г бензол хлорэтанмен әрекеттескенде неше грамм этилбензол түзіледі? A) 31,7 г B) 17,3 г C) 37,1 г D) 13,7 г E) 71,3 г 6. Синтездеуді бірнеше сатыда жүзеге асырудың реакция теңдеулерін жазыңдар: а) метаннан бензол алу в) кальций карбидінен гексахлоран алу с) ацетиленнен этилбензол алу C6H5CH3+3H2 →C6H11CH3 C6H5CH=СН2+H2 →C6H5CH2-CH3 C6H6 + C2H5Cl → C6H5C2H5 + HCl толуол метилциклогексан стирол этилбензол бензол хлорэтан этилбензол Мысалы: Синтездеуді бірнеше сатыда жүзеге асырудың реакция теңдеулерін жазыңдар: а) этаннан толуол алу (СН3–СН3→C6H5CH3) 1. СН3–СН3+СІ2→ СН3–СН2–СІ+НСІ 2. СН3–СН2–СІ+КОН(спирт) → СН2=СН2+KСІ+H2O 3. СН2=СН2+CІ2→ СН2Cl–СН2Сl 4. СН2Cl–СН2Сl +2КОН(спирт) → СН≡СН+2KСІ+2H2O 5. 3СН≡СН→C6H6 6. C6H6+CH3Cl →C6H5CH3+HCl Бензол мен оның гомологтарының химиялық қасиеттері (орынбасу реакциялары) /11 сынып/ /13-14 беттер/ 1. Толуолдың нитрленуі кезінде түзілетін өнім A) тол B) 2,4,6-тринитротолуол C) нитробензол D) 1,3,5-тринитротолуол E) тротил 2. Бензолдың хлормен әрекеттесуінің орынбасу реакция теңдеуін көрсетіңдер A) С6Н5CH3+Cl2 С6Н4ClCH3 +HCl B) С6Н6+3Cl2 С6Н6Cl6 C) С6Н6+HO-NO2 С6Н5NO2+H2O D) С6Н6+Cl2 С6Н5Cl+HCl E) С6Н6+3H2 С6Н12 3. Бензолдың галогендермен орынбасу реакцияларында өршіткі ретінде қолданылады A) Ni B) Pt C) FeCl3 D) Pd E) H2SO4 4. Ароматты көмірсутектердің орынбасу реакциялары A) гидраттау B) нитрлеу C) гидрогалогендеу D) дегидрлеу E) галогендеу 5. Бензолдың гомологтары орынбасу реакциясына бензолға қарағанда оңай түседі. Бензол сақинасындағы атомдардың өзара әсері салдарынан толуолдың азот қышқылымен әрекеттесу реакциясында A) орынбасу бензол сақинасындағы 2,4,6 (орто-, пара-) орындарда жүреді B) орынбасу бензол сақинасындағы 3, 5 (мета-) орындарда жүреді C) қосылу бензол сақинасындағы 2,4,6 (орто-, пара-) орындарда жүреді D) алмасу бензол сақинасындағы 2,4,6 (орто-, пара-) орындарда жүреді E) қосылу бензол сақинасындағы 3,5 (мета-) орындарда жүреді 6. Бензолды нитрлеген кезде түзілетін өнім A) тол B) 2,4,6-тринитротолуол C) нитробензол D) 1,3,5-тринитротолуол E) тротил 7. Арендердің галогендермен орынбасу реакциялары A) С6Н5CH3+Cl2 С6Н4ClCH3 +HCl B) С6Н6+3Cl2 С6Н6Cl6 C) С6Н6+HO-NO2 С6Н5NO2+H2O D) С6Н6+Cl2 С6Н5Cl+HCl E) С6Н6+3H2 С6Н12 8. Тротил алу үшін реагент ретінде қолданылатын қосылыстар A) бензол мен азот қышқылы B) толуол мен азот қышқылы C) бензол мен бром D) толуол мен хлор E) толуол мен бром 9. Арендердің нитрленуі реакцияларында өршіткі ретінде қолданылады A) Ni B) Pt C) FeCl3 D) Pd E) H2SO4 10. Нитрлеу реакциясында қолданылатын нитрлеуші қоспа A) концентрлі күкірт және азот қышқылдарының қоспасы B) сұйытылған тұз және азот қышқылдарының қоспасы C) концентрлі күкірт және тұз қышқылдарының қоспасы D) сұйытылған күкірт және азот қышқылдарының қоспасы E) концентрлі тұз және азот қышқылдарының қоспасы 11. Арендердің нитрлену реакциялары A) С6Н5CH3+Cl2 С6Н4ClCH3 +HCl B) С6Н6+3Cl2 С6Н6Cl6 C) С6Н6+HO-NO2 С6Н5NO2+H2O D) С6Н6+Cl2 С6Н5Cl+HCl E) С6Н6+3H2 С6Н12 Ғ) С6Н5СН3+3HO-NO2 С6Н2СН3(NO2)3+3H2O 12. Қопару жұмыстарында қолданылатын (туннель, шахта, метро және т.б. салады) күшті қопарылғыш зат A) ТНТ B) 2,4,6-тринитротолуол C) нитробензол D) 1,3,5-тринитротолуол E) тротил 13. Көлемі 8,86 мл бензол (ρ=0,88 г/мл) 12 г броммен әрекеттескенде 9,42 г бромбензол алынды. Бромбензолдың шығымын есептеңдер A) 95 % B) 80 % C) 75 % D) 90 % E) 85 % 14. 70 %-дық 250 г азот қышқылы мен 266 мл (ρ=0,88 г/мл) бензол әрекеттескенде түзілетін нитробензолдың массасын есептеңдер. Нитробензолдың шығымы 90 %. A) 307,5 г B) 369,12 г C) 375,0 г D) 276,75 г E) 332,21 г 15. Массасы 30,03 г бензолдан бромбензол алғанда бөлініп шыққан газды сіңіру үшін 10 %-дық натрий гидроксидінің ерітіндісі (ρ=1,1 г/мл) жұмсалды. Жұмсалған ерітіндінің көлемін есептеңдер. A) 120 мл B) 145 мл C) 140 мл D) 150 мл E) 154 мл Есеп үлгілері 1. Көлемі 8,86 мл бензол (ρ=0,88 г/мл) 24 г броммен әрекеттескенде 14,13 г бромбензол алынды. Бромбензолдың шығымын есептеңдер Шешуі 8,86 мл*0,88 г/мл 24 г Х г С6Н6 + Br2 → С6Н5Br + HBr 78 160 157 0,09996 < 3,840 демек, бром артық алынған. Есептеуді бензолмен жүргіземіз. Х = =15,6936 г η= 90 Жауабы: η=90 2. 80 %-дық 200 г азот қышқылы мен 133 мл (ρ=0,88 г/мл) бензол әрекеттескенде түзілетін нитробензолдың массасын есептеңдер. Нитробензолдың шығымы 90 %. Шешуі: 133 мл*0,88 г/мл 200*0,8 Х г С6Н6 + HO-NO2 С6Н5NO2 + H2O 78 63 123 1,5 < 2,539 демек, азот қышқылы артық алынған. Есептеуді бензолмен жүргіземіз. Х = =184,56 г 184,56 г --------- 100 % Х г --------- 90 % Х = =166,1 г Жауабы: 166,1 г нитробензол түзілген 3. Массасы 31,2 г бензолдан бромбензол алғанда бөлініп шыққан газды сіңіру үшін 10 %-дық натрий гидроксидінің ерітіндісі (ρ=1,1 г/мл) жұмсалды. Жұмсалған ерітіндінің көлемін есептеңдер. Шешуі: 31,2 г Х моль С6Н6 + Br2 → С6Н5Br + HBr 78 г 1 моль Х = =0,4 моль бромсутектің зат мөлшерін пайдаланып, натрий гидроксидінің массасын есептейміз Хг 0,4 моль NaOH + HBr = NaBr + H2O 40 г 1 моль Х = =16 г 10 %-дық натрий гидроксиді ерітіндісінің көлемін есептейміз V(NaOH)= = = 145,45 мл Жауабы:V(NaOH) = 145,45 мл Бензол мен оның гомологтарының химиялық қасиеттері (тотығу реакциялары, қолданылуы) /11 сынып/ /14-15 беттер/ 1. Бензол және оның гомологтары қолданылады A) еріткіш ретінде B) кондитер саласында C) қопарылғыш зат алуда D) өсімдіктер аурулары және зиянкестерімен күрес заттарын алуда E) металлургияда 2. Стиролдың ең маңызды қасиеті A) тотығады B) полимерленеді C) оңай балқиды D) суда ериді E) гидраттанады 3. Тотықпайтын ароматты көмірсутек A) толуол B) этилбензол C) ксилол D) пропилбензол E) бензол 4. Толуол тотыққан кезде түзілетін өнім A) фтал қышқылы B) сірке қышқылы C) бензой қышқылы D) пикрин қышқылы E) көмір қышқылы 5. Стирол көрсететін қасиеттер A) бензолдың гомологтарының қасиеттері B) қаныққан көмірсутектердің қасиеттерін C) спирттердің қасиеттерін D) қанықпаған көмірсутектердің қасиеттерін E) альдегидтердің қасиеттерін 6. Калий перманганатының ерітіндісін түссіздендіреді A) бензол B) бутан C) толуол D) гексан E) гептан 7. Ароматты көмірсутектердің ішінде бүйір тізбектерінде қанықпаған радикалдар болатын қосылыстардың түрлері кездеседі. Ондай қосылыс A) винилбензол B) толуол C) этилбензол D) стирол E) ксилол 8. Консервант Е-210 A) бензол B) С6Н5СООН C) бензой қышқылы D) С6Н6 E) С6Н5СН3 9. Бензол және оның гомологтары қолданылады A) бутадиен-стиролды көксағыз алуда B) пластмассалар алуда C) сусындар дайындауда D) қағаз, матаны ағартуда E) синтетикалық талшықтар алуда 10. Стирол әрекеттеседі A) броммен B) сілтілермен C) галогенсутектермен D) тұздармен E) көмірсутектермен 11. Мүкжидек пен итбүлдіргенде болатын табиғи консервант A) бензол B) С6Н5СН3 C) бензой қышқылы D) С6Н6 E) С6Н5СООН Ғ) толуол 12. Консервант Е-210 қолданылады A) сусындар дайындауда B) жеміс-жидек өнімдерін дайындауда C) етті сүрлеуде D) бояулар алуда E) балық өнімдерін дайындауда 13. Массасы 18,4 г толуол тотыққан кезде түзілген бензой қышқылының массасын есептеңдер A) 12,2 г B) 24,4 г C) 30,1 г D) 18,3 г E) 36,6 г 14. Көлемі 44,32 мл бензол (ρ=0,88 г/мл) 42,6 г хлормен әрекеттескенде 45 г хлорбензол алынды. Хлорбензолдың шығымын есептеңдер A) 95 % B) 90 % C) 75 % D) 80 % E) 85 % 15. 60 %-дық 157,5 г азот қышқылы мен 106,364 мл (ρ=0,88 г/мл) бензол әрекеттескенде түзілетін нитробензолдың массасын есептеңдер. Нитробензолдың шығымы 85 %. A) 126,45 г B) 124,56 г C) 125,46 г D) 126,54 г E) 125,64 г
жүктеу/скачать 1.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|