Өсімдіктердің гүлдеуі және тозаңдануы. Тозаңданудың түрлері (өздігінен тозаңдану, жел, бунақденелілер, су, құстар арқылы айқас тозаңдану және қолдан тозаңдандыру).
Тропикте гүлдер ең кішкентай құс колибри арқылы тозаңданады.
Африка мен Азиядағы кейбір өсімдіктер және баобаб жарқанаттар арқылы тозаңданады.
Баобаб
Австралияның кішкене ғана қалталы жануары кускус —банксияны тозаңдандырады.
Ұрықтану – аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы.
Ұрықтану тозаңданудан кейін жүреді.
Аналық аузына түскен тозаң аналықтан жабысқақ сұйықтық бөлінгенде жіңішке түтікше шығарып өнеді.Тозаң түтікшесі ұзарып, аналықтың жатынына жетеді.
Жатын қуысында көпжасушалы тұқым бүршігі (бірден бірнеше мыңға дейін) бар. Ұрықтанған соң тұқым бүршігінен тұқым, жатынынан жеміс дамиды.
Михаил Сергеевич Навашин
(1896-1973)
Сен білесің бе,
табиғат таңғажайыптарын
Гүлдейтін өсімдіктердің ең ірісі шығыс Азияда өсетін Раффлезия гүлі, оның гүлінің диаметрі 1м-ге жетеді, ал салмағы- 6-7 кг болады екен. Оны(сасыған өлік) деп те атайды,шіріген ет тәрізді исі жәндіктерді өзіне тартады.
Ең сирек гүлдейтін-Пуйя
раймондии.
Ол 150 жылдан кейін бір-ақ гүлдейді.
Тұқымын жерге тастаған соң тіршілігі тоқтайды екен.
Библис - жыртқыш өсімдіктердің бір түрі. Желім болу арқылы жәндіктерді еліктіреді. Бөлінген желімге жәндіктер ғана емес сонымен қатар бақа, тіптен құстарда ілініп, жем болады.
Австралия елінің тұрғындары осы желімді скотч жасауға пайдаланады.
Венерина мухоловка – Жапырағының айналасын қалың тікендеп қаптаған. Әр жапырақта
15-20 тікен бар. Ал жапырақ ортасында 3 ұзын қылшық болады. Жәндік не басқа жануарды
бұл жапырақ қызықтырмай қоймас. Егер жапыраққа бір нәрсе ілінсе жабылған жапырақ 30 минуттан кейде бірнеше күнге дейін ашылмайды.
Дарлингтония - туысқа жататын жалғыз түр.
Калифорнияның батпақты аймақтарында өседі.
Жыртқыш өсімдік жапырағы шабуылға дайын тұрған кобра жыланына ұқсайды. Иісі арқылы өзіне жәндіктерді еліктіріп, оларды қорек қылады.
Зертханалық жұмыс № 15
Мақсаты : Бунақденелілер және жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдіктердің өздеріне тән ерекшелігін анықтау. Байқағыштықты дамыту.
Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын гүлдердің құрылысы.