Информатикалық пәндерді оқытудың әдістемелік жүйесі бір-бірімен өзара байланысқан: оқыту мақсаттары, мазмұны, әдістері, іс-әрекеті, формасы, құралдары, білім беру іс-әрекеті және оқыту нәтижелерінен құралған сегіз бөліктен тұратын құрылым.
Білімді ақпараттандыру құралдары деп аталатын арнайы жасалынған компьютерлік ақпараттық және бағдарламалық құралдарды қолданусыз іс жүзінде жүзеге асыру мүмкін емес екенін ескере келе, ғылыми зерттеулерге сүйене отырып, оған төмендегіше өз анықтама берілді:
Білімді ақпараттандыру құралдары деп компьютерлік ақпараттық және бағдарламалық жабдықтарды, сонымен қоса, білімді ақпараттандыру мақсаттарына жету үшін пайдаланылатын олардың мазмұндық толықтырмасын айтады.
Білімді ақпараттандыру құралдары ретінде компьютерлер мен телеқатынастар жүйесінде қызмет ететін, білім беру саласындағы ақпаратпен жұмыс істеу операцияларын қамтамасыз ететін және оқыту мен тәрбиелеудің психологиялық-педагогикалық жетістіктеріне бағытталған бағдарламалық-аппараттық құралдар түсініледі.
Ақпараттандыру құралдары:
-
аппараттық және бағдарламалық орталар,
-
ақпараттық технологиялар
-
бағдарламалық-аппараттық құралдар мен құрылғылар
Білімді ақпараттандыру жағдайында болашақ экономика саласы мамандарын даярлауда информатикалық пәндерді оқыту қажеттілігін зерттелді. (Кесте 1)
Кесте 1 – Білімді ақпараттандыру жағдайында болашақ экономика саласы мамандарының информатикалық пәндерінің білімдерінің салыстырмалы мәліметтері
Компьютерлік сауаттылық талаптары
|
Экономика
|
Менеджмент
|
Есеп және аудит
|
Қаржы
|
Мем және жерг басқару
|
Маркетинг
|
Операциялық жүйеде жұмыс
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Стандартты бағдарламалармен жұмыс
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Қызметші бағдарламалармен жұмыс
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
MS Word
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
MS Excel
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
MS Power Point
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
MS Access
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
Adobe Photoshop
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
Corel Draw
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
Internet
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
1С:Кәсіпорын
|
+
|
-
|
+
|
+
|
-
|
-
|
Міндетті және таңдау компонентіндегі информатикалық пәндердің мазмұнындағы өзгерістерге көп дәрежеде ЖОО-дың сәйкесінше бағдарламалық жабдықтауды қолдануға мүмкіндік беретін қазіргі заманғы есептеуіш техниканы сатып алу және даярланған маман арқылы қоғамдық әлеуметтік тапсырысты қанағаттандыра алу мүмкіндіктері әсер етеді [2].
Оқу үдерісінде ақпараттық-телеқатынастық технологиялар бойынша жүретін өзгерістерді теориялық талдау көрсеткендей, қазіргі кезде студенттер меңгеруі тиіс білімдер мен ақпараттың көлемі айтарлықтай үлкен және жыл сайын өсіп келеді. Ал аудиториялық оқу жүктемесінің көлемі өзгеріссіз қалуда. Бұл мәселеге көптеген зерттеушілер назар аударып келеді. Мысалы, И.Е. Вострокнутов бұл кереғарлықтан шығудың екі жолын көрсетеді: “Біріншісі – оқу мазмұнын өзгерту және оқу бағдарламаларының құрылымын оқу материалын азайту жағынан қайта құру. Екіншісі – оқу үдерісіне оқытудың ақпараттық-телеқатынастық технологияларын ендіру жолымен оқыту әдістерін жаңарту, оқу еңбегінің өнімділігін көтеру” [1].
Зерттеу нәтижелері бойынша мынадай ұсыныстар жасауға болады:
- оқу үдерісіне “Экономикалық информатика” атты арнайы пәнді ендіру қажет.
- экономикалық мамандықтардың оқу жоспарындағы информатика, экономикалық информатика, компьютерлік жүйелерде ақпаратты қорғау, пәндерінің оқу жүктеме сағаттары (кредиттері) біршама ұлғайтылуы тиіс;
- экономика саласы мамандардың ақпараттық мәдениетін жетілдіру мақсатында инновациялық-ақпараттық технологияларды меңгеру үшін, шығармашылық пен зерттеушілік даярлығын қалыптастыруға бағытталған оқу бағдарламаларын, электрондық оқулықтар мен электрондық оқу құралдары, CASE технологиялары көптеп дайындалып оқыту үдерісіне ендірілуі тиіс.
Алдағы уақытта болашақ экономика саласы мамандарына информатикалық пәндерді оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру мақсатында заманауи технологияларды пайдалану әдіс-тәсілдерін, кәсіби іс-әрекетке байланысты күрделі мәселелерді математикалық-компьютерлік модельдеу және т.б. проблемалар дербес зерттеуді қажет етеді.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
-
Вострокнутов И.Е., Кузнецов Ю.К. Оценка компьютерных программ и информационных технологии обучения. // Педагогическая информатика. / М., - 1994, №2, – С. 43-47 .
-
Кошанова Г.Д. Болашақ экономика саласы мамандарына информатикалық пәндерді білімді ақпараттандыру жағдайында оқытудың әдістемелік негіздері., пед.ғыл.канд.дисс. –Алматы, 2009.
РЕЗЮМЕ
В статье рассматривается методологическая система обучения по предметам информатики и ее практическое использование для экономических специальностей.
SUMMARY
In article the methodical system of training in a subject of computer science and its practical use for economic specialities is considered.
А.Ж. Баймұханова
Астана, Ы. Алтынсарин атындағы
Ұлттық білім беру академиясының
ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ӘЛЕУЕТТІ ДАМЫТУДАҒЫ
12 ЖЫЛДЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ РӨЛІ
Қазіргі жағдайда қоғамның білім деңгейі мен интеллектуалдық әлеуеті ұлттық байлықтың маңызды құрамы ретіндегі сипатқа ие болды, ал адамның білімділігі, кәсіби икемділігі, шығармашылыққа талпынысы және қалыптан тыс жағдайларда әрекет ете білуі Қазақстан Республикасының өрлеуіне негіз және тұрақты дамуы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге шарт бола алады.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев 2008 жылдың 30 қаңтарында «Болашақ» бағдарламасы стипендия иегерлерімен өткізген кездесуінде «Интеллектуалды ұлт - 2020» ұлттық жобасы идеясын ұсынды. Бұл жобаның басты мақсаты, жаңа формациядағы қазақстандықтарды тәрбиелеу және Қазақстанды бәсекеге қабілетті адам капиталы бар елге айналдыру. Өйткені, жаңа сапаға өту интеллектуалдық потенциалымыз арқылы ғана іске асырылатыны түсінікті.
Әлемдік қауымдастықтың Қазақстанды нарықтық экономикалы- демократиялық егеменді мемлекет ретінде халықаралық мойындауы жағдайында, адам капиталын дамыту, қоғамдық даму, елдің экономикалық қуаты мен ұлттық қауіпсіздігінің деңгейін көтеру факторы ретінде қазіргі білім беру жүйесінің мәні мен рөлі өседі. Сондықтанда, 12 жылдық білім жүйесіне көшу - әлемдік білім кеңістігіне еркін кіруді мақсат еткен қазіргі заман талабынан туындаған мәселе. Дүниежүзіндегі елдердің 75% осы 12 жылдық білім беру жүйесіне көшіп үлгерген. Мектеп бітірушінің әлеуметтік және қоғамдық өмірдегі өзгерістерге икемделе отырып, еркін енуіне дайындығын тың мазмұнды жаңа мектеп қана қамтамасыз ететінін әлемдік тәжірибе көрсетіп отыр. Мәселен, алдыңғы қатарлы дамыған елдердің 12 жылдық білім беруге көшуіндегі нақты қадамдары еліміздің білім беру жүйесіне едәуір өзгеріс енгізу қажеттілігі дәйектейді..
Қоғам өміріндегі әлеуметтік-экономикалық жағдай неғұрлым күрделене түскен сайын орта білім беретін білім алу мекемелеріне қойылар талаптар күшейеді, жаңа міндеттер жүктеледі. Олай дейтініміз, қазіргі таңда жастар қоғам дамуының маңызды стратегиялық ресурсына айналып отыр. Осы мақсатты бүгінгі таңда жастардың бастамаларын қолдау, білім беру жүйесін әлемдік стандарттарға сай жетілдіру, жастарды әлеуметтік қамтамасыз ету сияқты маңызды жұмыстар жүргізілуде. Жалпы орта білім беретін білім алу мекемелердің басты міндеті «білімді, дарынды, тәрбиелі және бәсекеге қабілетті, қарқынды дамып жатқан ортада өмір сүруге бейім, өз мүддесін, сол сияқты қоғам мүддесін қорғауға дайын тұлға қалыптастыру» болып табылады. Білім алу мекемесінің мықты білім деңгейін меңгеру, өзінің қабілеттерін дамыту мүмкіндіктеріне ие болу, қоғамдық өмірге бейімделу ынтасы зор. Білім алу мекемесі дегеніміз уақытында кешенді тәрбие жұмысын қамтамасыз етуге міндетті. Нарық талабы Қазақстандағы қазіргі білім беру жүйесін реформалауды, оның басқару жүйесін модернизациялауды талап етеді. Бұл жерде шешімін таппай жатқан көптеген ғылыми-теориялық және тәжірибелік міндеттер тұр. Оларды шешу үшін кәсіби педагогтер күшін біріктіруі қажет. Бұл бағытта үлкен жұмыстар атқарылуы тиіс. Өз кезегінде, қоғамдық қатынас жүйесіндегі қайта жаңару білім беру ісіне өз әсерін тигізді, жаңа тарихи кезең одан ұтқырлықты және барабарлықты талап етеді және толығымен экономиканы дамыту қажеттіліктеріне сәйкес болуы қажет.
Білім беру – Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының бір саласы. Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына жолдауында төмендегі міндетті белгілеп берді: «2020 жылға қарай орта білім беруде 12 жылдық оқыту моделінің табысты жұмыс істеуі үшін Үкімет барлық қажетті шараларды қабылдауы тиіс» [1]. Білім беру жүйесінің жоғары сапалы болуы ел экономикасы мен қазақстандық қоғамның тұрақты дамуының басты факторларының бірі болып табылады. Осыдан келіп, Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінде 12 жылдық оқыту моделінің табысты жұмыс істеуі үшін жүргізіліп жатқан реформалардың басты міндетті – осы салада жинақталған оң жетістіктерді сақтай отырып, осы процесті тереңдету үшін жаңа құқықтық, ғылыми-әдістемелік, қаржылық-материалдық жағдайлар жасау мен білікті мамандармен қамтамасыз етуді талап етеді. Бүгінде ел алдында, оқу-қызметкерлер алдында 12 жылдық білім беруге көшу мәселесі қойылып отыр
Қазіргі кезде 12 жылдық мектепке есептелген белгілі бір халықтардың білім беру стандарты қалыптасқан. Осыған байланысты, Европалық кеңістіктің 1992 жылғы декларациясына сәйкес білім беру кеңістігіндегі 136 елде жүзеге асырылған. Олардың ішінде ТМД елдерінен: Украина, Белоруссия, Өзбекстан және Балтық елдері, ал дамыған елдерден АҚШ, Жапония, Германия, Франция, Англия және тағы басқа мемлекеттер.
Қазіргі жағдайда жеке тұлғаның өздігінен әрекет етуі мен субъективтілігінің басым болуы білім парадигмасының шеңберінен шығуды талап етеді. Осыған байланысты білім алушы үшін білім, білік, дағдыны мақсатты меңгеруден өзінің мүмкіндігін пайдалану мен қоғам өміріне белсене араласуы үшін ақпаратты өздігінен іздеу, талдау, тиімді қолдану біліктілігін дамытуға ерекше назар аудару қажеттігі туындайды [2].
Орта білім алу әрбір адамның ары қарай оқуының, мамандық алуының және өзіндік жетістіктерге жетуінің негізі болып табылады. Бұл жағдайда Қазақстан мектептерінің түлектері өз отанының патриоты болулары, қоғам дамуының жаңа бағытын түсіне және қабылдай алулары, қазақ тілін (мемлекеттік тіл ретінде), орыс тілін және бір шет тілін меңгерулері, мемлекеттік тілдің көпұлтты қоғамдағы тұрақтылықтың кепілі екенін түсіне алулары, өзгермелі әлеуметтік-экономикалық жағдайларға бейімделе алулары қажет. Президент Н.Ә. Назарбаев өзінің «Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан» атты халыққа арналған жолдауында «Бізге экономика мен қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сәйкес келетін жаңа білім беру жүйесі қажет» деп атап көрсетті. Міне осы қажеттіліктен жаңа білім беру жүйесі құрылуда.
Жалпы орта білімнің құрлымы балалардың психологиялық – физиологиялық тұлғалық ерекшеліктеріне сәйкес болуы тиіс. ТМД және шетелдік ғалымдардың пікірінше физиологтар, психологтар, педагогтар 12 жылдық білім берудің құрылымы оқыту және жасерекшелігінің дамуына сәйкестігін ескерту қажеттігін айтады. Жалпы алғанда дүниежүзі елдерінде орта мектеп 3 сатыдан тұрады: бастауыш мектеп 3-6 жылдық, негізгі (немесе кіші) орта мектеп 3-6 жыл және жоғарғы орта мектеп 2-4 жыл.
Жаңа білім беру жүйесі күтілетін нәтижеге бағытталған құзыреттілік тұрғысынан келуді жүзеге асыратын білім беру жүйесінің жаңа үлгісін қамтамасыз етеді, Атап айтқанда:
- білім алушының «дайын білімдерді алушы» ретіндегі енжар қалыптан танымдық үрдістің белсенді субъектісі бола алатын білім алушыға айналуын қамтамасыз ететін мектеп қызметінің маңызды процесі ретіндегі оқудың ролін көтеруді;
- оқу пәндері арқылы білім беру процесінде білім алушылардың құзіреттілігін қалыптастыру мен дамытуды;
- білім берудің әрбір деңгейінде орта білім берудің құрылымы мен мазмұнының білім алушылардың психофизиологиялық және жас ерекшеліктеріне, олардың мүмкіндіктері мен қабілеттеріне сәйкес келуін;
- білім берудің әртүрлі деңгейлерінде тұлғаның дамуының бірізділігін сипаттайтын күтілетін оқыту нәтижелерінің әрдеңгейлі жүйесін құруда сабақтастықтың сақталуын;
- білім берудің сәйкес деңгейлерін бітіруші түлектердің тұлғалық сапасы ретінде көрініс табатын құзіреттіліктер түріндегі күтілетін нәтижелерді болжауды;
- оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде білім алушыларды нәтижелі әлеуметтендіруді;
- білім алушылардың сәйкес құзреттіліктерді меңгерудегі оқу жетістіктерінің деңгейлерін анықтау негізінде білім алушылардың, мектептердің, білім беру жүйелерінің даму өзгерісінің мониторингін жасауды.
Жаңа білім беру жүйесі тұлғаны дамытуды, онда гуманистік құндылықтарды, төзімділікті қалыптастыруды, оны өз елінің және әлемнің азаматы ретінде тәрбиелеуді, сонымен қатар жаңа заманның талаптары негізінде қажет мәліметтерді өз бетімен таба алу біліктілігін қалыптастыруды қамтамасыз етуді қарастырады.
Сондықтан да бүгінгі қоғамның өзекті мәселелерінің бірі – ауыспалы жағдайдағы әлеуметтік, экономикалық өзгерістерге икемді және игі ықпал ететін жеке тұлғаны қалыптастыру атап айтқанда тәрбиелеу болып отыр. Мұндай тұлғаға қойылатын негізгі талаптар: жоғары мәдениеттік, шығармашылық қабілеттілік, белсенділік, жоғары білімділік пен кәсіби сауаттылық. Әрине осы талаптарды орындау үшін бүгінгі таңдағы мектептің құрылымын түбегейлі өзгерту керектігі белгілі. Атап айтқанда жаңа мазмұнды білім беру ортасын құру қажет [3]. Жаңа мазмұнды білім беру ортасы бұл - 12 жылдық мектеп.
Еліміз егемендік алғаннан бері білім саласында біраз өзгерістер орын алды. Бүгінгі күні жаңаша көзқараспен білім саласын түбегейлі өзгерпек. Жалпы орта білім беретін мектептердің барлығы 12 жылдық оқытуға көшуді мақсат етіп отыр.
12 жылдық оқытудың басты мақсаты - баланың білім, білік, дағдыларын қалыптастыру ғана емес, өзіне ғана тән қабілеттерінің даму мүмкіндігіне жол аша отырып, қарқынды дамып келе жатқан ортада өмір сүруге қабілетті, өзін-өзі дамытуға, өз ойын еркін айта білуге, өз қалауы мен қоғам талабына сай өзін көрсете білуге бейім, жоғары білімді шығармашыл дамыған тұлғаны қалыптастыру.
12 жылдық орта білім Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық және саяси өміріне белсене қатысуға дайын, құзыретті, интеллектуалды және рухани дамыған тұлғаның қалыптасуына мүмкіндік туғызады. Әлемдік әдіс-тәсілдерді пайдалансақ, онда 12 жылдық оқытуға көшуде Қазақстан мектептерін:
- әлемдік деңгейге көтерілуіне жағдай жасайды;
- оқу жүктемесінің бір жылға созылуы жеңіл болады;
- кәсіптік білім береді;
- жеке тұлғаны дамытуға ықпал етеді.
Әр елдің білім беру мен тәрбие саласында өзіндік ерекшеліктері мен артықшылығы, тіпті кемшіліктері де кездеседі, осы себепті де біз Қазақстан Республикасындағы оқушыға білім беру мен тәрбиені жан-жақты дамыту мақсатында шетелдік 12 жылдық білім берудің тек жағымды мен тиімді жақтарын алуымыз қажет екенін ескеруіміз керек.
Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2011 жылдың 28 қаңтарындағы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Қазақстан халқына жолдауында: «Біз білім беруді жаңғыртуды одан әрі жалғастыру тиіспіз. Бүгінде мектептердің компьютерлендіру толығымен аяқталды. Орта білім берудің 12 жылдық моделі енгізілуде. «Өмір бойы білім алу» әрбір қазақстандықтардың жеке кредосына айналу керек»[4]. Елімізге білімді азаматтар керек. Алдыңғы қатарлы дамыған елдердің 12 жылдық білім беруге көшуіндегі нақты қадамдары еліміздің білім беру жүйесіне едәуір өзгеріс енгізу қажеттігін дәләлдейді. Әр мемлекеттің интеллектуалдық, экономикалық, адамгершілік және мәдениет потенциалы тікелей білім беру жүйесіне және оның қарқынды даму мүмкіндіктеріне байланысты. Республикамыздағы жалпы орта білім беру жүйесін реформалау білім мазмұнын жаңартуды, білім берудің зайырлы, гуманистік және дамытушылық сипатына және білім алушылардың кәсіптік бағдарын айқындауына көшуді қамтитын жаңа моделін жүзеге асыруды қарастырады.
Қорыта келгенде, білім беру жүйесі қазақстандық қоғамның тұрақты дамуының басты факторларының бірі болып табылады, сол үшінде тек 12 жылдық жалпы орта мектеп қана алдыңғы қатарында бәсекеге қабілетті, заманауи технологияларды игере алатын, жоғары интеллектуалды тұлғаны қалыптастыра алады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
-
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2010 жылдың 29 қаңтарындағы «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық
өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына жолдауы // http://www.akorda.kz
-
Садыков Т.С., Абылкасымова А.Е. Методология 12-летнего образования. – Алматы, 2003. – 126 с.
-
Абылкасымова А.Е., Ушуров Е.А., Омарова Р.С. Развития системы общего среднего образования в современном мире. - Алматы, 2003.
4. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2011 жылдың 28 қаңтарындағы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Қазақстан халқына жолдауы // Егемен Қазақстан. - 2011, қаңтар - 29. - №29-30.
РЕЗЮМЕ
В статье рассматривается роль 12 летнего образования в улучшении интелектуального потенциала нашей страны. Также обобщен зарубежный опыт к переходу к 12 летнему образования.
SUMMARY
The article the role 12 years educations in improvement Intelligence potential of our country is considered. Also foreign experience to transition to 12 years educations is generalized.
Ж.А. Бейсембаева
Астана, ЕНУ им. Л.Н. Гумилева
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ ОБУЧЕНИЯ
В ПРЕПОДАВАНИИ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ
В преподавании иностранного языка, в частности, английского, существует множество новых или инновационных технологий обучения. Это не только использование технических средств обучения, Интернет доступ и кабельное телевидение. Не всегда имеются именно такие виды оснащения и оборудования в университетах и других высших учебных заведениях. Среди инновационных технологий важное место занимают инновационные методы преподавания иностранного языка. Именно поэтому в данной статье мы предлагаем рассмотреть в частном случае современные инновационные технологии и инновационные методы преподавания. Однако сначала считаем необходимым выделить те основные требования, которые мы считаем обязательными в работе каждого преподавателя иностранного языка:
-
преподаватель, в первую очередь, должен всегда говорить во время своего занятия на преподаваемом / иностранном языке. Исключением являются уровни А1 и А2, являющиеся начальным этапом изучения иностранного языка, и где невозможно исключить родной язык.
-
При объяснении нового грамматического или лексического материала следует использовать и приводить как можно больше примеров, и пусть эти примеры исходят от самих студентов.
-
Не все студенты одинаково быстро могут уяснить или понять предлагаемый материал. В связи с этим считаем обязательным использование индивидуального подхода; более глубокое разъяснение отдельных примеров позволит отстающим или слабым студентам овладеть необходимым материалом.
-
Между темами разделов изучения иностранного языка (к примеру, «Мое окружение», «Мои друзья и коллеги», «Моя работа и профессия» и т.п.) должна быть выстроена логическая связь. Это необходимо для того, чтобы пройденный материал вновь и вновь повторялся в последующих темах и, тем самым, закреплялся. Использование вокабуларя на тему «Моя работа» необходимо и при изучении тем «Моя профессия», «Моя коллеги» и т.п. Как говорит пословица «Повторение – мать учения», также считаем необходимым время от времени возвращаться к пройденному грамматическому материалу, если студенты делают какие-либо ошибки.
-
Последним, и самым важным, условием в достижении эффективности занятий и преподавания иностранного языка называем следующее: заинтересовать студента в своей дисциплине таким образом, чтобы они видели свой личный прогресс на каждом занятии.
Среди инновационных технологий обучения, которые можно и нужно использовать в преподавании иностранного языка, есть следующее: использование теле-, аудио- и видеоматериалов. Для использования телевизионного материала необходим доступ к кабельному телевидению или Интернету. Если у преподавателя есть в наличии такие технические средства, он может использовать в учебном процессе последние новости, фильмы, общественно-политические передачи и поучительные программы (на изучаемом иностранном языке). Используя такое оборудование, преподаватель может сделать видео- и аудиозаписи аутентичного материала для того, чтобы отстающие или более слабые студенты могли дополнительно и самостоятельно заниматься. Хороший курс изучения иностранного языка всегда нацелен на изучении четырех основных умений: чтение, письмо, говорение и прослушивание. Именно поэтому все учебники для изучения английского языка изданий Оксфорд, Кембридж, Лонгмен и т.д. предлагают обширный аудиокурс, записанный носителями языка. Использование диктофона позволяет студенту анализировать сделанные им ошибки, которые он должен обнаружить при проверке записанного им же своего пересказа или монолога. Диктофон – это возможность осуществления самоконтроля и самооценки при самостоятельной работе или работе с преподавателем.
В сегодняшнее время преподаватели высших учебных заведений широко применяют такое визуальное средство, как слайд-шоу. Использование слайдов выполняет функцию некой «подсказки» преподавателю в чтении лекций или проведении семинарских занятий, так как при помощи слайдов можно контролировать последовательность излагаемого материала. Для студентов – это визуальная помощь в запоминании «прецизионной информации» [1; 2]. На практических занятиях использование слайдов может принести эффективный результат в изучении, к примеру, нового активного вокабуляра. Если студентам при изучении новой тематики необходимо изучить и запомнить наизусть двадцать или тридцать лексических единиц, то преподаватель может вынести каждую единицу на отдельный слайд и здесь же показать несколько примеров. Такой инновационный метод с использованием интерактивной доски и проектора напоминает, в некотором роде, эффект двадцать пятого кадра. Можно также выносить на слайды различные картинки, таблицы, схемы и фотографии для развития монологической и диалогической речи, когда студенты должны описывать увиденное, выражая свое мнение и свою оценку. Считаем эффективным показывать на слайдах правила грамматического строя иностранного языка, в частности грамматические времена, использование артикля и предлогов, фразовых глаголов, условных конструкций и т.п. В использовании слайд шоу главную роль играет фантазия преподавателя, так как это визуальное средство поддерживает способность памяти студента запоминать большее количество материала и помогает повысить эффективность преподавания иностранного языка.
С помощью интерактивной доски и проектора преподаватель может устроить для студентов некий «киноклуб» для просмотра фильмов на иностранном языке и дальнейшего его обсуждения. Очень часто такой метод обучения используют иностранные преподаватели, и студенты, желающие заниматься развитием аудирования и говорения (listening and speaking), посещают такие клубы. Главным заданием, стоящим перед организатором такого вида занятия, является подготовить методическую разработку по предложенному фильму. После просмотра фильма студенты вместе с преподавателем должны обсуждать мораль фильма, его героев, из судьбы, они должны дать свое видение ситуации и свой критический анализ. Для этого у преподавателя должен быть заранее подготовлен план занятия, перечень вопросов, активный вокабуляр и т.п.
Каждый день студенты слушают большое количество песен на иностранных языках по радио, в Интернете и по телевизору. Преподаватель может «воспользоваться» этим и предложить студентам разучить песню на изучаемом языке. Для использования этого метода преподаватель может напечатать текст песни, но пропустить в нем некоторые строки, выражения или отдельные слова с тем, чтобы студенты, при прослушивании песни в аудитории, заполняли пропуски и пробелы. Этот метод также развивает у студентов навыки аудирования и перевода иностранного текста на родной язык. То же самое можно сделать с использованием отрезков из фильмов, новостей или телепередач, так как этот инновационный метод вызывает у студентов большой интерес и концентрированность на занятии.
Инновационные технологии в преподавании иностранных языков – это преподавание с использованием новых технических средств, многие из которых уже были описаны выше. Далее предлагаем рассмотреть инновационные методы преподавания иностранного языка в высших учебных заведениях.
Использование инновационных методов позволяет преподавателю добиться более высокой эффективности и результативности в работе и достижениях студентов. Среди таких методов мы выделяем два наиболее эффективных: «мозговой штурм» и «вживание в роль». Эти методы, как показала практика, являются самыми эффективными в развитии у студентов навыков запоминания, концентрации, внимательности, а также говорения и чтения.
«Мозговой штурм» – это такой метод обучения иностранному языку, при котором студенту необходимо проявить максимально возможную сосредоточенность и внимательность. Преподаватель предлагает студентам текст из 10-15 предложений на незнакомую тему с обязательным использованием нового лексического материала. За две минуты студент должен ознакомиться к этим текстом и запомнить переданную в нем информацию. По истечении двух минут преподаватель дает студентов тот же текст, но уже с пустотами в тех местах, где до этого были указаны новые лексические единицы или другая прецизионная информация. Приведем следующий пример на тему «Среднее и высшее образование в Великобритании»:
Текст для первого ознакомления
|
Текст для контроля (через 2 минуты)
|
Education is compulsory from the age of five to sixteen, and there is usually a move from primary to secondary school at about the age of eleven. There is no law which provides for education of the underfives. In England 47 per cent of three- and four-year-olds receive education in nursery schools and classes. In addition many children attend informal pre-school play grounds organized by parents and voluntary bodies.
|
Education is __________ from the age of five to sixteen, and there is usually a ______ from primary to secondary school at about the age of eleven. There is no law which __________ education of the underfives. In England ___ per cent of three- and four-year-olds receive education in __________ schools and classes. In addition many children attend informal pre-school __________ organized by parents and __________.
|
Такой инновационный метод обучения создает для студента некую ситуацию «мозгового штурма», так как их задача осложняется не только прочтением незнакомого текста на иностранном языке за 2 минуты, но и его запоминанием. Повторное применение такого рода задания позволяет с каждым разом добиваться лучших результатов. Этот метод можно использовать не только в преподавании иностранного языка, но и в подготовке переводчиков, журналистов, комментаторов, личных помощников и ассистентов, т.е. те профессии, где необходимо уметь быстро и надолго запоминать прецизионную информацию: цифры, даты, фамилии и имена, должности, страны и города, названия компаний и организаций и т.п.
Далее предлагаем детально рассмотреть такой инновационный метод, как «вживание в роль или персонаж». Чтение художественной литературы является неотъемлемым составляющим при изучении иностранного языка. Преподаватель может организовывать свои занятия в виде «домашнего чтения» или «анализа художественного произведения». Выбор произведения предпочтительно оставлять за студентами, ведь именно им должно быть интересно читать художественное произведение. Читая одну главу избранного произведения каждую неделю, студенты готовятся к детальному ее обсуждению, а преподаватель должен подготовить методическую разработку к каждой главе произведения и методические рекомендации. Среди заданий такой разработки может быть следующее: вопросно-ответная работа, пересказ отрывков романа или детектива с обязательным использованием активной лексики, драматизация ситуаций и т.д. Здесь преподаватель может предложить студентам «вживание в роль», распределив между ними роли реальных героев читаемого произведения. Студенты должны драматизировать ситуации из последней главы, строя речи и высказывания и, тем самым, развивая диалогическую и монологическую речь. Желая выразиться как можно точнее, студент будет использовать речи и слова, высказанные героями в оригинальном произведении, т.е. они использовать речь автора.
Подобное вживание в роль происходит и при круглых столах, обсуждениях проблемных ситуаций и «ток шоу», которые преподаватель может проводить на занятиях по развитию устной речи. Если, к примеру, студенты изучают такую тему, как «Воспитание детей», можно предложить им ролевую игру и распределить между ними роли родителей, их детей, учителей, друзей, соседей и т.д. Находясь в такой ситуации, студенты, вжившись в роль, начинают активное обсуждение насущных проблем обсуждаемой темы, отстаивая свою точку зрения и выслушивая другие на иностранном языке. Предлагаем рассмотреть, к примеру, карточки с ролями на выше указанную тему:
Mr. Brown (a father)
James’s father, aged 45, a businessman, spends all his time in business trips, always busy, full of sarcasm and very clever. He has no contact with his sun and thinks that schools are supposed to bring up children and parents make money. He demands absolute obedience and shouts and beats his son with a belt.
|
Mrs. Brown (a mother)
James’s mother, aged 35, a housewife. She loves reading novels and lives in her imagery world. She is very shy with a mild character, afraid of her husband. She adores her son and exaggerates his positive sides. She thinks that her son is the best and kindest child on earth and the rest people are wrong and mistaken.
|
Miss Gregory
An English literature teacher, aged 26, she hates the boy as he is ‘a pain in the neck’. His language is awful and his opinion is always ridiculous. James makes fun of his group-mates and teachers at her classes. She often refers him to Head master but it doesn’t help. She thinks that James must be isolated and sent to a special school for ‘difficult’ children.
|
Mrs. Bay
a History teacher, aged 55, dislikes the boy’s behavior and attitude towards school, her subject, and his group-mates. She is irritated by James’s lack of discipline, responsibility and manners. She tries to find any explanations of his conduct. She finds his influence on the class disastrous in all respects. She is not quite sure but at the same time thinks that James must be suspended from school classes.
|
Mr. Morgan
a Biology teacher, aged 40, school Head teacher. Has seen many such cases. Rather likes the boy, his devotion to biology and interesting questions he asks. Thinks that James is going through a difficult period of life and soon will get over it. He thinks that James needs more contact with his father and there is no fault of the school in his behavior, only the fault of this family background.
|
Mr. Flicker
an experienced juvenile psychologist, aged 50. During the talk show tried to find any explanation of the boy’s behavior. He thinks that both family and school are guilty here. Home background and home surroundings are first important. Teachers at school must also find some ways to get through to James and make his a real gentleman and a responsible grownup.
|
Mrs. Dove
the Browns’ neighbor, aged 75 and lives alone. Her flat is under the Browns’ one. He complains about the noise from their flat and loud music any time of the day. She says that James never says hello and good night to her. She thinks that James is a bad spoilt young man who doesn’t respect old people and never suggests any help to them. One she was carrying a heavy bag and the boy didn’t suggest to help her with it.
|
Mr. Denson
a local police inspector, aged 36, has heard a lot of complaints about James behavior and his fights. Has talked to James a few times and warned him against any further troubles. Thinks that James is a bad dangerous boy who will become a criminal in a few years. Mrs. Dove has come to his police station and written a statement-complaint about the noise and loud music and a lot of young people in the Browns’ flat.
|
Rick Godwin
a friend and group-mate of James, aged 14, who thinks that James is a cool and great friend as he always supports him in fights and quarrels. He says that James always has money and gives it to his friends. He says that James always has parties and invited his friends to his home to drink and dance. In his opinion James is the best friend of earth and he is not at all dangerous.
|
Angela Rooks
James’s girlfriends, aged 17, a Goth girl dressed in black with black eyes and lips. Sincerely loves James and calls his Jamie. For her James is the best man in the world, he gives her presents and takes her to concerts. He fights with other boys for her and they miss classes together. Her home surrounding is bad and she likes spending time with her lovely Jamie.
|
Mr. Grunt
an experienced sportsmen, aged 47, James’s coach in box. He likes James and says that James is a promising boxer and will win a first prize in the next boxing competitions. Wants to take James abroad to Cuba to fight their local boxers. Believes in James and says that he is hardworking and very serious. In his club everybody, other coaches and young boxers love and respect James as a sportsman and a boxer.
|
Laura Brown
James’s younger sister, aged 10, hates her brother and says that he doesn’t let her play and have fun with the boys from her class. Nobody in school wants to make friends with her because her brother can beat them up. Teachers from her school also don’t like her because of her brother. At home parents ignore her, mother is always reading and dreaming and her father is never at home. She hates her brother, school and parents.
|
В использовании такого метода преподавания большую роль, как мы уже говорили, играет фантазия преподавателя. Такие ситуации можно предлагать на разнообразные темы: «проблемы экологи», «современное телевидение», «искусство и литература», «политические события в стране», «судебный процесс» и т.д.
Предложенные в данной статье инновационные технологи и методы преподавания иностранного языка, безусловно, не охватывают все существующие новые технологии и методы. Однако считаем, что использование выше упомянутых технических средств и способов организации занятий сделают их более интересными для студентов и эффективными в достижении лучших результатов.
Достарыңызбен бөлісу: |