By Нұрайым Рақымбекова
жүктеу/скачать 7.82 Mb.
|
|
Үнді математикасы Үнді математика – адамзат өркениетінің қайталанбас жетістіктерінің бірі. Бұл ғылым ғасырлар бойы дамып келген және әлемдік математиканың фундаментін қалаған. Үнді математикасының құндылығы мен тереңдігі бұл өркениеттің ғылымдағы алғыр ойларынан көрінеді. by Нұрайым Рақымбекова Үнді математикасының тарихи дамуы 1 Ерте кезеңдер Үнді математикасының іргетасы МЗ алғашқы ғасырларында қаланған. Арифметика, алгебра және геометрия негіздері осы кезеңде қалыптасты. 2 Классикалық дәуір МЗ 5-12 ғасырлар Үнді математикасының алтын ғасыры болды. Ариабхата, Брахмагупта, Бхаскара сынды ұлы ғалымдар өз еңбектерімен үлкен үлес қосты. 3 Жаңа дәуір МЗ 13-18 ғғ. Үнді математикасы араб, парсы және еуропалық ғылыммен тығыз байланысты дамыды. Саны, дифференциалдық есептеулер және басқа салалар қалыптасты. Үнді математикасындағы дәстүрлі тәсілдер Визуалды-образдық тәсіл Үнді математикасында түрлі диаграммалар, кескіндер, схемалар кеңінен қолданылған. Бұл абстрактілік пен интуицияны дамыту үшін аса маңызды еді. Символдық тәсіл Үнді математикасы символданған тілді де қалыптастырды. Нөлдің, белгілердің, теңдеулердің енгізілуі алгебраны жаңа деңгейге көтерді. Цикл мен қайталану Үнді математикасындағы ғылыми тұжырымдар мен тәсілдер қайталану мен циклдік сипатқа ие болды. Бұл ойлауды интегративті етті. Үнді математикасындағы нөлдің маңызы 1 Революциялық концепт Нөлді (शून्य) алғаш рет Үнді математикасында қолданған. Бұл математиканы жаңа деңгейге көтерді. 2 Абсолютті бос кеңістік Нөл санның болмауын білдіреді, бірақ ол кеңістікті толықтыру үшін қажетті болды. 3 Көп қырлы қолданыс Нөл арифметикада, алгебрада, геометрияда маңызды роль атқарды. Ол математиканың басқа салаларына да әсер етті. Үнді математикасындағы өзекті сұрақтар Бесінші дәрежелі теңдеулер Үнді математикасында бесінші дәрежелі теңдеулерді шешу жолдары қарастырылған. Қозғалыс мәселелері Үнділер математикалық түрде адам, жануар, планеталардың қозғалысын талдаған. Санақ жүйелері Үнді математикасы күнтізбені, уақыт санауды әзірлеуде маңызды үлес қосты. Сандық тізбектер Үнді ғалымдары бірқатар сандық тізбектерді ашты, олар кейінде Фибоначчи тізбегі деп аталды. Үнді математикасындағы инновациялар Дифференциалдық есептеулер Үнді ғалымдары дифференциалдық есептеулердің негіздерін қалады. Шексіздік концепциясы Көптеген Үнді математикалық үлгілер шексіздік идеясына негізделген. Астрономиялық есептеулер Үнді ғалымдары күн, ай, жұлдыздардың қозғалысын дәл есептеуді қамтамасыз етті. Тригонометрия Үнді математикасында тригонометрия негіздері айтарлықтай дамыған болатын. Үнді математикасының қазіргі қолданысы Компьютерлік ғылым Үнді математикасының идеялары мен тұжырымдары қазіргі компьютерлік алгоритмдер мен бағдарламалау негіздерінің бастауы болып табылады. Ғарыштық зерттеулер Шексіздік, қозғалыс заңдылықтары, тригонометрия Үнді математикасынан алынған негіздер ғарыштық есептеулерде кеңінен қолданылады. Экономика және қаржы Математикалық модельдеу, санақ жүйелері, дифференциалдық есептеулер экономикадағы қолданыс тауып отыр. Үнді математикасының болашағы Жасанды интеллект және машиналық оқыту Үнді математикасының алгоритмдік негіздері қазіргі ЖИ дамуының негізі болып отыр. Жоғары өлшемді геометрия Үнді математикасындағы көп өлшемді кеңістіктер зерттеулері қазіргі заманғы математиканы жаңа деңгейге жетелейді. Биоинформатика Үнді математикасындағы сандық тізбектер дамуы биоинформатика саласын байыта түсуде. жүктеу/скачать 7.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|