Дәріс №1 Кіріспе Жоспар


Дәріс №6. Технологиялық процестердің этаптары



бет2/5
Дата15.06.2016
өлшемі357 Kb.
#136797
1   2   3   4   5

Дәріс №6. Технологиялық процестердің этаптары
Жоспар:

  1. Қоректік ортаны дайындау және стерильдеу. Егінді материалды алу және

сақтау.

  1. Ферментация процесі

1. Барлық өндірістік процесс үшін техникалық регламентті құрайды. Ол культураның сипаттамасын және технологиялық процестер толық сипаттамасын құрайды. Дайын өнім техникалық жағдайда (ВТУ) және мемлекеттік стандартқа сәйкес болу қажет. Олар препарат сапасын оны тексеру әдістерін, негізгі көрсеткіштерін анықтайды.

Қоректік ортаны дайындау және стирилдеу. Таза культура және негізгі ферментация цехтарында микроорганизмдерді өсіру үшін стерильді қоретік орта қажет. Оны шикізаттың немесе рецепт дайындауын цехта жасайды. Ортаны мерзімді және үзіліссіз әдістер арқылы дайындайды. Кейбір жеке жағдайларда ортаны дайындау және стирильдеу ферментатордың өзінде жүргізіледі. Қазіргі микробиологиялық өндіріс үзіліссіз кеңінен қолданылады. Ол үшін 2-еу қолданылады. Біреуіне-басты заттар, ал екіншісіне сұйықтық үзіліссіз әрекетті араластыруға барады. Одан орта насос арқылы стерилиация каменнасына жібереді және белгілі уақыт ішінде ұсталынады, содан кейін суытқышқа барады. Қоректік ортаны дайындауда аппаратура және техниканы таңдау компоненттер мөлшері мен түріне байланысты болады. Компоненттер қыздырылған немесе ыстық суда ериді. Егер ортаны стерильді мерзімді бу немесе жылу алмастырғыш жүргізсе қоректік орта көлемін 120 с ге жеткізіп, содан кейін кем дегенде 1 сағат 120-124 с та ұстап, сосын 29-30 с ортаны суытады. Үзіліссіз стерильдеуде ортаны қыздыру темпереатура стерилизациясына дейін осы температурада ұстау және суыту аяғында өтеді. Ортаға будың тура жіберіліуі оны 10-20 % дейін суытады, оны ортаны дайындауда ескеру қажет. Калонкамен жұмыс істегенде 0,5 мПа қысымды бу қолданылады. Колонкадағы орта ағымның жылдамдық құрамы мен температураға байланысты. Устағыш кожуханы0,25 мПа қысымды бу енгізеді.Устағыш узақтығы(5-7 мин( қоректік орта құрамы мен қасиетіне байланысты. Устағыштан шыққан орта температурасы 124-130 с болады. Ортаны дайындауда стерилизация поцесінде қолайсыз реакцияның болмауын бақылау қажет(каремелизация, мелонойдтердің түзілуі).Егер таза культура және негізгі ферментация цехтарында әр түрлі орталармен жұмыс істегенде қоректік орта дайындау үшін 2 немесе одан көп линиялар болуы қажет. Ортаны дайында цехында әр түрлі өлшегіш аппаратура, өлшегіш ыдыс, таразылар, дозаторлар, қатты заттарды еріту үшін аппаратура араластырғыштармен жабдықталған аппаратура, ерітінділерді ақшылдандыруға арналған, центрефугалар, декантацияға арналған құрылғылар қолданылады.

Лабораторияда культураны сақтау және егінді материялдарды көбейту. Микроорганизмдер культурасының зат продуценттерін заводтардан, институттардан пробиркаларда немесе ампулада алынады, таза культура түрінде концервіленген. Әрбір культурада морфология физиология культивирлеу үшін орта мінездемесін және культураны сақтау туралы сипаттамаларды, барлық паспорттары болу қажет. Культураны ұзақ уақыт сақтау негізінен оның қасиетін сақтау қажет. Жүйе қайта егуде ол уақыт өткен сайын өзінің қасиетін өзгертуі мүмкін, өнімділігі төмендейді, культураның гетерогендігі байқалады, яғни морфологиялық және физиолгиялық айырмашылығы бар әр түрлі культуре варианттары. Культураның гомогендігі не гетерогендігін қатты ортаға егіп колониялық морфологиялық және физиологиялық қасиетін оқығанда білуге болады.



Культура қасиетін өзгеріссіз сақтау үшін оны сәйкес жағдайларда сақтау керек. Культураны сақтау негізінде суыту, мұздату және сусыздандыру жатады. Осы жағдайлардың барлығында клеткалық зат алмасу шектеледі немесе тоқтауы мүмкін.Кейде мұздату мен сусыздануда клетканы анабиоз немесе анабиоз алты жағдайына әкеледі. Проктикада культураны әр түрлі тәсілдермен сақтайды:

  1. Төмен температурада1,5 с, агарда 1-2 ай кейде одан көп сақтауға болады.

  2. Мұздату және төмен температурада -20 с сақтау. Мұнда культура бірнеше ай сақталады. Көп ретті еріту және мұздату жағымсыз.

  3. Қатты ортада стерильді парафин қабаты астында немесе минералды май қабаттары астында ашытқы зең саңырауқұлақтарды сақтауға болады. Актиномициттерді сақтауда бұл әдіс тиімсіз, агар бетіндегі май қабаты 1 см ден аз болмау керек. Май культурасындағы керуден және оттегі беруінен сақтайды.

  4. Қоректік заттарды қоспай агарда(қоректік заттардың ең аз қоспасы ескерілмейді) актиномициттерді сақтайды.

  5. Леофилизацияда культураны 80 с ға дейін мұздатуға және вакумда суглимацияны қыздырады. Клеткаларды инактивациялардан сақтау үшін қорғаныш ортаны қолданады. Леофизирленген таза культура ампулада бірнеше жылдар бойы сақталады.

  6. Құммен саз стерильді қоспаларда сақтау. Осы қоспаға егізілген микроорганизмдерді немесе спора суспензиясын бөлме температурасында кептіреді, және сол температурада мақта пробкамен жабатын ыдыста сақтайды.

  7. Құмда спораларды консервациялау.1 г стерильді құмды пробиркаға салады. Оған спораны егіп, оны эксикаторға хлорлы кальций үстінде кептіреді. Кептіруден кейін прбиркаларды герметикалық пробкамен жауып, парафинмен құяды. Технологиялық процесс алдында культураны лабараторияда стерильді жағдайда ортаның оптимальды құрамы және өсу режимінде егіледі. Көлбеу агар бетінен культураны стғрильді көлемі 100-200 мл колбаға ауыстырады, және термостатқа немесе кочалкада культараның оттегі қажеттілігіне байланысты инкубирлейді.Ашытқы өндірісінде 0,45 л пастер қолбасын 4,5 л Карзберг кобасын қолданылады. Әр өсіру стадиясының узақтығы-24 сағат. Осы этапта ашытқы толық ортада өседі. Мысалы.10 процент солод суслосында. Антибиотик өндірісінде жиі споралық материалды пайдаланады. Культураны лабараториялық 2 әдіс арқылы көбейтеді:

  1. Продуцент культурасын көлбеу агарға егіп, спора түзілгенше инкубирлейді. Содан соң оларды стерильді сумен жуады. Спора суспензиясын қайта агарлы ортаға споралы материялдың екінші ұрпағын алу үшін егеді. Скен спораларды тағы стерильді сумен шайып, суспензияны 1 вегетативті ұрпағын суйық ортада алу үшін қолданады.

  2. 1 жағдайдағыдай продуцент культурасын агарлы ортаға спораалу үшін егеді. Алынған спора суспензиясын тез арада суйық ортасы бар колбаға енгізеді және оларды кочалкада өсіреді. Осындай жолмен алынған 1 ұрпақтың продуценті вегетативті материалы егінді материал ретінде продуценттің 2 урпағына суйық орта бар колбада қолданылады.

Таза культура цехында егінді материалды алу.

Егінді материалдың көбею әдетте 2 стадияда өтеді



  1. Таза культура цехында

  2. Инокуляция бөлімінде.

  1. Стадия аппараты- инокулятор деп аталады.

  2. Стадия аппараты егінді ферментаторлар деп аталады.

Егінді материалды дайындау үшін толық құнды орта пайдалынады. Ол әр түрлі химиялық және микробиологиялық әдістер арқылы тексеріледі. Аппаратта қоректік орта мөлшері жалпы көлемнің 60 процентінен аспау керек. Гер культураны инокуляторға колбандан енгізсе онда егінді материалдың мөлшері орта көлемнің 0,1 процентін құрайды. Осындай егінді материалдың аз мөлшері узақ уақыт инокуляциялайды.(2-4 тәуілік). Егінді ферментатор үшін 10-12 инокулят пайдалынады. Сондықтан егінді материалды дайындау ұзақтығы осы стадияда азаяды және 1 тәуіліктен аспайды. Егінді материалды дайындау уақытында аппаратура оптимальды культивирлеу режимін болуын қадағалайды. Тәуілігіне 3 рет микробиологиялық және биохимиялық анализ үшін үлгілерді сұрыптайды. Негізгі ферментация егінді материалды (5-20 процент м-лшерде)пайдаланған қоректік орта көлемін 5-20 процент мөлшерде дайындайды.

2. Негізгі ферментация

Әдетте үлкен ферментаторларда өтеді. Аппаратқа ортаны салғанға дейін оны жуады, герметикалығын тексереді,ферментаторлардың өзін және құбырлар жүйесін ыстық бумен стерильдейді. Ферментатор стерильдігінқамтамассыз ету үшін алдын-ала оны химиялық дезинфицирлейтін заттармен өңдейді, оны ыстық бумен өңдегенге дейін жүргізеді. Содан кейін оны стерильді суытылған қоректік орта болдырады. Ферментаторда орта мөлшері оның жалпы көлемінен 70 %тен аспау керек. Сосын егінді материал линиясымен , стерильді ауа көмегімен ферментаторғаегінді материал енгізеді. Оны жіберер алдында қоректік ортаның температурасы және рН берілген культура үшін оптимальді болу керек. Аэрация интенсивтілігін және ортаны араластыруды реттейді. Аппаратқа стерильді емес атмосфералық ауа кіруін алдын алу үшін суйықтық бетіндегі ауа қысымын 20-30 кПа ға дейін жоғарытылады.

Кеңістікте суйықтық үстінде әдетте көбік жиналады. Егер оның қабатықатты үлкейсе, онда аппаратта химиялық көбік басқыштарды қолданылады. Ферментация кезінде автоматтытүрде ортаның температурасын және рН реттейді. Қажет болса сілті ерітінділерін қосады, ол рН ын не жоғары не төмендету үшін үшін. Арнайы график бойынша суйықтық үгілерін алады. Биохимиялық, микробиологиялық бақылау үшін мерзімді ферментация әдісімен активті заттарды алуда 2 этапта өтеді:



  1. Культураның интенсивті көбейуі байқалады. Ол даму фазаларынын барлығын өтеді. Осы этапта қоректік орта компоненттері негізінен энергия алуға және конструктивті зат алмасу, көміртегі және азот бар заттар көзінің бірітіндеген ассимиляция өтеді. Ортада көмірсу қышқылының өнімдері жиналады.

  2. Қажетті метоболиттердің интенсивті синтезі жүреді(кейде ол культура дамуымен өтеді). Клетканың қартайуы және оның афтолизі байқалады. Ферментацияның ортада пайдалы өнімі максимум мөлшерге жеткенде тоқтайды.Ферментация соның микробиологиялық продуцент клетканың морфологиялық өзгерістері бойынша анықтауға болады. Ферментацияны бітірген соң культуральді суйықтықты 115 градусқа дейін суытады және резервуарларға салады, содан соң ол біртіндеп келесі өңдеуге өтеді.

Культуральді суйықтықтан өнімді алу.

Культураны суйықтық құрамына пайдаланған қоректік орта қалдықтары синтезделген метоболиттер және продуценттердің клеткалық массасы кіреді. Ң қарапайым жағдайда культураны суйықтықтың барлығын дайын өнім ретінде қолдануға болады. Спирт өндірісінде амилатикалық ферменттердің зең саңырауқұлақтардың кейде суйық түрі пайдаланылады. Мал шаруашылығында қажеттігі үшін витаминді және амил қышқыл концентраттарын өндіруде кейде ферментацияның барлық өнімдерін пайдаланылады. Осындай жағдайларда культуральды суйықтықты вакум аппараттарда кептіредіжәне шашыратқыш типті кептіргіште кептіреді. Ашытқы бактериаларды және өсімдікті қорғау заттарын өндіргенде пайдалы өнім болып микроорганизмдердің клеткалық массасы саналады. Биомассаны бөліп алуда сепараторлар. Тундырғыш центрефугалар, фильтр престер, вакум фильтрлер пайдаланылады. Кейде биомассаны электролиттерді қосып тундырады. Тунба алдынғы суйықтықты декантациялайды. Центрефугаланғаннан кейін биомассаны қоймалық суйықытық немесе ылғалдығы 75-90 %паста түрінде алады. Клеткалық массаны шаяды, фильтрлейді, кептіреді, гидролиздейді, экстрогирлейді, одан керекті өнімді бөліп алады. Егер активті зат ерітіндіде болса онда биомассаны алғаннан кейін жанама өнім ретінде қолданады, ал қажет затты ерітіндіден химиялық және физикалық әдістермен алады:


  1. спиртті және органикалық еріткіштерді айдау.

  2. Қышқылдардың тұз түрінде тунуы.

  3. Амино қышқылдардың янидтер көмегімен алу, ілуадтыкептіру және кристализациялау жүргізеді.

  4. Антибиотиктер аз ерігіш тұз ретінде ерітіндіден тұну арқылы өңделеді. Онда олар алдын ала максимум экстракция және ион алмасу жолымен концентрленеді, және де сулы ерітіндіні леофилизация және шашыратқыш кептіргіштерде кептіреді.



Дәріс №7. Нан пісіруге арналған дрожжылар
Жоспар:

  1. Sacch. Serevisiae-ң сипаттамасы

  2. Нан ашытуға арналған дрожжылардың өндірісінің биотехнологиясы

Нан пісіруге арналған ашытқы өдірісінде арнайы сұрыпталған рассалар қолданылады. Культураларды сұрыптауда ашытқының қамырда ашыту қасиетіне назар аудару қажет. Яғни олар жақсы көтерілу күші және ферментативтік белсенділігін меласса ортасында тереңдік ферментация жағдайында жақсы өсу және жоғарғы биомасса шығуын бере алуы керек. Ашытқы клеткаларды культивилеп суықтықтан фильтрация нәтижесінде престелген түрде жақсы сақтау керек. Ашытқының көтерілу күші минуттарда өлшенеді.Уқыт өткен сайын белгілі мөлшердегі ашытқы белгілі мөлшерде қамырда дамып, оның көлемін стандартпен белгіленген мөлшерге дейі өсіреді. Жақсы ашытқы үшін көтерілу күші 75 минуттан аспау керек. Зиммазды белсенділік 30-40 мин. Мальтозды белсенділік 50-80 мин. Зиммазды және мальтозды белсенділікті Елетский әдісі арқылы анықтаймыз. Оның негізінде сахарозды және мальтозды орталарда белгілі газ көлемін шығару жатыр. Нан пісіретін ашытқы клеткасының өлшемі пішіні шар тәрізді және сопақша. Нан пісіруге арналған ашытқының ашу белсенділігі болу қажет. Онда тек қатты биомасса түзілу үші, қолданғанға жету үшін спирттік ашуды барлық әдістермен шектеу қажет. Бұған арнйы интенсивті аэрация арқылы жетуге болады. Және де онда қаттылық төмен концентрациясын 0,5-1,5 %сақтау қажет. Өте үлкен қант концентрациясында кребц цикліндегі кетоболитикалық репрессия орын алады, энергетикалық метоболизмен ашуға ауысады. Бұл болмау үшін қатты қатты ортаға үздіксіз тұрақты немесе өсетін ағын жылдамдығымен беріп отырады. Жанама микрофлораның, әсіресе осылай аталатын ашытқының мөлшерден тыс көбейіп кетпеу үшін ферментация әдісін әдетте 10-20 сағ ішінде мерзімді схема бойынша жүргізеді. Жабайы ашытқының нан пісіруге арналған ашытқыға қарағанда жылдамдығы жоғары. Ашытқы алу технологиялық көптеген әр түрлі варианттары бар.



  1. Милассадан ашытқыны алу. Нан пісіруге арналған ашытқыны өсіру үшін қоректік ортаны фосфор тұздары және азот қоспалары бар милассадан дайындалады. Дайын өнімде құрғақ затқа есептегенде 6-7 пр азот және 3,6-4,4%оксидфосфоры р2о5 құрамында болу керек. Милассаны 1:1; 1:4; сумен суйылтады, рН -5 ке дейін күкірт қышқылымен қышқылдатады, кларификаторларда центрефугалау арқылы ақшылдатады. Центрефугалау кезінде ортадан ашытқының сапасын және түсін нашарлататын заттар алынып тасаталынады. Осындай 20-45% миласса ерітінді ні ағынды өлшегіш әкелінеді. Сулы тұз ерітінділерін 1-1,10 жеке ағынды ыдыстарға салады. Ашытқы культурасын көбейтуде келесі кезендер ажырытылады.

  1. Лабараториялық

  2. Таза культура

  3. табиғи таза культура

  4. Тауарлы ашытқылар

  1. Лабараторияда ашытқы культурасын көбейту 3 этапта өтеді.10-12% солод ортасында, 100,1000, 8000, колбаларды онда ашытқы өсіру 24 сағатқа дейін созылады.Оптимальді температурасының шектері 28-32 орта реакциясы рН 4,5-5,5 бактериалдық болмау ұшін бастапқы кезендерді төмен орта реакциясы рН 4,3-4,6 қолдануға тырысады., спирттік ашу жіберіледі.

  2. Таза культура күйінде ашытқы 2 герметикалық аппараттарда солод экстракциясымен және 2 орын басқан амоний фосфатымен қойылтылған 12% миласса ортада көбейеді.1-ші аппаратта көлемі 80-100 л, 2-аппаратта 800-820 л, орта мерзімді аэрацияланып отырады. Ферментация ұзақтығы 10-20 сағ құрғақ затқа есеппен 2-4 кг ашытқы алады.

  3. Табиғи таза культура- кезеңінде 7-8% миласса ортасында егінді материалды үздіксіз жағдайда алады. 1-кезеңде аэрация белсенді аз, ал соңында 1 минутта суйықтық көлемінің бірлігін ауа көлемінің 1 бірлігін енгізеді. Ақырғы кезеңдерде ашытқыны сипарирлейді және престейді. Алынған егінді материал, оны технологиялық таза культура деп атайды.

4 градус температурада сақталады, және тауарлы ашытқы өндірісінде егінді материал ретінде қолданылады. Тауарлы ашытқының сапасын мақсатында табиғи таза культураны бактериалды микрофлора мөлшерін азайту үшін егу алдында қолданылады, өңдеу жүргізіледі. Осыған байланысты престелген табиғи ьаза культура суда 1:1 қатынаста суспензирлейді. Және ашытқы массасының 2% мөлшерінде 100 %– сүт қышқылын қосады, араластырып 1 сағат ұстайды

4. тауарлы ашытқыны 3 этапта алады. Алдымен бірінші егінді материалды көбейтеді, содан кейін екінші ретті ашытқыны алып және олардан тауарлы ашытқыны алады.1- ретті алғашқы ашытқыны алу орта ағыны құйылмай жүреді, процесс ұзақтығы 6-7 сағат. 2 Этапта толық спирттік ашуды толтырмауға тырысады, сондықтан ашытқыны өте интенсивті аэрация жағдайында өсіреді. Сепаратор арқылы ашытқының биомассасын культуральді суйықтықтан бөліп алады. Сипарирлуе процессі 3 сатыда өтеді, Клетка суспензияларын сумен 2 рет шаю, ортаның қалдықтарын, бактерияларын және қосымшаларын жою үшін құрғақ биомассаның 80-120 г/ литрге ашытқының концентратын алады. 8-10 градуске дейін суытады. Вакум фильтрлерде немеса фильтр престерде фильтрлейді . Және 70-75 % ылғалдығы ашытқы пастасын алады. Пастаны сумен кондицирлейді стандарт ылғалдығына шейін 75%, ашытқыны 50,100,500,100C салмағымен формалайды және буып түйеді. Престелген ашытқы 0,5 гр та 10 тәуілік сақталады. Нан ашытқыларын ылғалдылығы 8% ке шейін 30-40C температурада кептіруге болады және 6 ай сақтауға болады.



Дәріс №8. Мелассадан дрожжыларды алу
Жоспар:

  1. Мелассадан қоректік ортаны дайындау

  2. Дрожжыларды алудың биотехнологиясы

Мелассадан дрожжыларды алу- нан пісіруге арналған дрожжыларды өсіру үшін қоректік ортаны Р тұздары және азот қоспалары бар мелассадан дайындайды. Дайын өнімге құрғақ затқа есептегенде 6-7 % N, 3,6-4,4% оксид фосфоры болуы керек. Мелассаны 1:4 қатынасы сумен сұйылтады, рН-5 ке дейін H2SO4 –пен қышқылдандырылады, арнайы клорификаторларда центрифугалау арқылы ақшылдатады. Центрифугалау кезінде ортадан дрожжының сапасын және түсін нашарлататын заттар алынып тасталады. Осындай 25-45% меласса ерітіндісі ағынды өлшегіш резервуарға әкелінеді. Суық су тұз ерітінділерін жеке ағынды ыдыстарға салады. Дрожжы культурасын көбейтуде келесі кезеңдер ажыратылады:

  1. Лабораториялық

  2. Таза культура

  3. Табиғи таза культуралар

  4. Тауарлы дрожжылар

Лабораториялық- лабораторияда дрожжы культурасын көбейту 3 этапта өтеді. 10-12% солод ортасында 100-1000-8000 мл колбаларды қолданып, онда дрожжының өсуі 24 сағ созылады. Оптимальді температура 28-32оС рН 4,5-5,5 бактериалдық инфекциялар болмау үшін бастапқы кезеңде төмен орта реакцияларының рН 3,5-4,6 қолдануға тырысады, спирттің ашуы жіберіледі.

Таза культура- кезеңінде дрожжы 2 герметикалық аппараттарда солод экстракциясымен аммонийй фосфатымен байытылған 12% мелассасы бар қоректік ортада көбейеді. Бірінші аппараттың көлемі 80-100 л екінші 800-820 л орта мерзімді аэрацияланып отырады, ұзақтығы 10-20 сағ. Құрғақ затқа есептегенде 2-4 кг дрожжы алады.

Табиғи таза культура кезеңінде 7-8% меласса қоректік ортада егінді материалды үздіксіз жағдайда алады. Бірінші кезеңде аэрация белсенділігі аз, ал соңында 1минутта сұйық көлемінің бірлігіне, ауа көлемінің бір бірлігін енгізеді. Ақырғы кезеңде дрожжыны сепарирлейді, престейді. Алынған егінді материалды кейде техникалық таза культура деп атайды. 4оТ да салқындатады және тауарлы дрожжы өндіруде материл ретінде қолданады. Тауарлы дрожжының сапасын жақсарту мақсатында табиғи таза культураны бактериалды микрофлорасының мөлшерін азайту үшін егу алдында қышқылмен өңдеуді жүргізеді. Осыған престелген табиғи таза культураны суда 1/1 суспензирлейді және дрожжы массасының 2% мөлшерде 100% сүт қышқылын қосады, араластырып бір сағат ұстайды.

Тауарлы дрожжыларды үш этапта алады: алдымен бірінші егінді материалды көбейтеді, содан екінші ретті дрожжыны алып және олардан тауарлы дрожжыны алады. Бірінші ретті алғашқы дрожжыны алу орта ағыны құйылмай жүреді, процесс ұзақтығы 6-7 сағ 2 ші этапта толық спирттік ашуды болдырмауға тырысады. Сондықтан дрожжыны интенсивті аэрация жағдайында өсіреді. Сепаратор арқылы дрожжы биомассасын культуралды сұйықтықтан бөліп алады. Сепарирлеу процессі 3 сатыда өтеді: 1) клетка суспензияларын 2 рет шацып ортаның қалдықтарын, бактерияларын және қалдық заттарды жояды. Құрғақ биомассаның концентрациясы 80-20% дрожжының концентратын алады. 2) оны 8-10оС дейін суытады, вакуумде фильтрлейді, фильтр пресстерде фильтрлейді және 70-75% ылғалдылықтағы дрожжы пастасын алады. 3) пастаны сумен конденсирлеуді стандартты ылғалдылыққа дейін (75%) дрожжыны 50-100-500-1000 г мөлшерімен формалайды және буып түйеді. Престелген дрожжыны 0-4оС қа дейін температурада 10 тәулік бойы сақтайды. Нан дрожжыларының ылғалдылығы 8% болу керек, 30-40оС температурада кептіруге болады және 6 ай сақтайды.

Дәріс №9. Дрожжы автолизаты
Жоспар:

  1. Дрожжы автолизатын алу

  2. Дрожжы автолизаттарын қолдану

Дрожжы биомассасының құнды компоненттері бұл аминқышқылдары, витаминдер, нуклеин қышқылдары, табиғи және синтетикалық орталарды дайындау үшін қолданылады. Белоктың гидролизін ферментативті немесе сілтілер мен қышқылдарды қолданып алуға болады. Сілтілік гидролиз нәтижесінде белоктың кейбір аминқышқылдары бұзылады немесе деформалы изомеризацияға ұшырайды. Оарды биологиялық жүйелерде толықтай қолданады. Сонымен қатар сілтілік ортада кейбір витаминдер инактивтеледі. Қышқылдық гидролиз кезінде ауыстырылмайтын аминқышқылдары триптофан және В тобындағы витаминдер бұзылады. Белоктың гидролизін протеолитикалық ферменттік препараттарды қолдану арқылы жүргізуге болады. Сонымен қатар дрожжы клеткаларының құрамында өзіндік протеолитикалық ферменттер болады, олар белгілі жағдайларды клеткалық белоктарды ыдырата алады, осы процесс автолиз деп аталады. Дрожжы автолизатын дайындау үшін ең алдымен ылғалдылығы 65-76% дрожжы пастасын алад, реакторлардың ішінде дрожжы пастасынан және судан 1:1 суспензия дайындайды. Оны 1-2 тәулік 45оС ұстайды. Бұл кезде клеткалардың автолизі жүреді. Автолиз процессін тездету үшін фосфаттарды немесе 2.5% NaCl ерітіндісін дрожжыға қосады. Пайда болған сұйық массаны қышқылдатады, ол үшін 4 есе сұйытылған 0.25 л концентрлі H2SO4 100 л автолизат қатынасына негізделіп қосады. Содан кейін оны 15-20 мин қайнатады, сұйытылғаннан кейін оны пайдалануға болады. Буландырғыш вакуумдарда, мофилизациялау немесе кептіру арқылы сұйық дрожжы автолизатын құрғақ препарат күйінде алуға болады. Оны сақтауға болмайды, арнайы өңделген автолизатты медицинада қолданады. Оны амин қышқылдар және витаминдер көзі ретінде пайдаланады.


Дәріс №10. Азықтық дрожжылар
Жоспар:

  1. Азықтық дрожжылар өндірісіне арналған шикізаттар

  2. Азықтық дрожжыларды алу биотехнологиясы

Азықтық ашытқылар өңделетін табиғатына байланысты кондида, трихосспоры культурасын қолданады. Культураны таңдағанда оны өсу жылдамдығына бақыла укерек, және биомассаның құрамына ақуыздар, витаминдер көп мөлшерде болуы тиіс. Азықтық ашытқыны қолда бар арзан қоректік шикізаттан алады және оларды бірнеше топқа бөлуге болады.

1.Құрамында көмірсу бар шикізаттардан (орман шаруашылығыныңқалдықтарының гидролтзаты, целлюлоза өндірісінің сульфидттік қалдықтары)

2.Көміртегінің қышқылды спирт қоспалары бар табиғи және синтетикалық субстраттар(спирт өндірісінің қалдықтары, синтетикалық жуғым өндірісінің қалдықтары).

3. Көмірсутегі (мұнай, парафин, табиғи газ)мысалы Таусон орыс ғалымы дәлелдеген көптеген бактериялар мен саңырауқұлақтар көмірсутегін пайдалана алады. Мысалы майды гидролиздейтін микробактерийлер гексан көміртегін, актан және парафин көміртектерін пайдаланады. Микроорганизмдердің биомассашығуына парафинді қолданғанда құрғақ затқа есеппен 50-70% болады. Ашытқыларды шығару өндірісінде қоректік ортаның құрамына көміртегісі бар орталар қолданылады. Мысалы әлсіз қышқылдар көмегімен алынған ағаш гидролизаты. Құрамында 2-3,54 редуцирлейтін заттар бар. Егер алдын ала спирт алатын болса, онда редуцирлейтін заттар мөлшері0,5-0,7% ға шейін азаяды. Риж әдісі бойынша консентрацияланған н2 so4 көгмегңмен алынған ағаш гидролизаты бойынша древесина құрамына 5-7% редуцирлейтін заттар бар. Целюлозаны алғаннан кейін сульфидтік щелок құрамында 2,6-2,8 % редуцирлейтін заттар бар. Ал спиртті алғаннан кейін 0,5-1,11% редуцирлейтін заттар болады. Милассалық спирттік барда құрамында 5-7 құрғақ заттар бар, соның ішінде 2-3 % ашытқылыар қолданылады. Ортада суйық парафин концентрациясы 0,8-1,5% болады. Қоректік ортаны дайындағанда көміртегінің мөлшерін биомассаның шығуына байланысты анықтайды. 100кг глюкозада 49-59 кг құрғақ ашытқылар алуға болады.сірке қышқылында және оның тудыратын ашытқыларының шығыны 33-35% құрады.. Қоректік ортада азоттың мөлшерін биомассада күтілетін азот мөлшеріне есептейді. Егер 100 кг ашытқы алу үшін құрамында 50% протеині бар қоректік орта керек, онда бұл биомассаның түзілуіне 8 кг азот керек. Егер егіндімат,ериалмен белгіленген сатыда биомассаның 5 пр егілсе онда енгізілген азоттың мөлшерін алып тастау керек. Лабараторияда ашытқы культурасын өсіру 8-10 %солод ортасында алдымен 50-100 мл колбада , содан соң Пастерколбада 24 сағ ішінде 30 гр температурада рН 4,5-5,5. Содан кейін культураны өндірістегі аппараттың жұмыстық көлеміндегі бар қанттың 10 пр ке жеткенге дейін егінді материал алғанша инокуляторда көбейтеді.Азықтық ашытқыны негізінен ферментация үздіксіз әдісі бойынша жүргізеді. Ашытқыны өсіретін Лефрансуа аппараты кеңіненқолданылады және онда культурамен қоректік орта көбіктелген күйде болады. Биіктігі 13 м диаметрі 7 м көлемі 320 м3. Құрамында целюлоза бар субстраттар алынған азықтық биомасса . ашытқыда 12 %нуклеин қышқыл тез өсетін бактериалар 16 % адамның көректенуіне тәілігіне 2 г нуклеин қышқыл қажеттілік нормада болу қажет. Ашытқының клеткалық қабырғалық және мықты. Соған байланысты организмде өте күрделі ыдырайды. Ашытқы ішінде целюлоза белсенділігі тбар түрлері аз. Древесина гидролизаты алынған ашытқы целюлозаны және гемицелюлозаны сіңіре алады. Древисина гидролизінің басқа да өнімдерін пайдаланғанда саңырауқұлақтар 2 есе көп береді. Пеницилиум тобына жататын саңырауқұлақтар биомасса шығуына 60% пр болады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет