"Дінтану" пәнін оқытудағы педагогикалық тәсілдер
жүктеу/скачать 33.72 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КІРІCПE Тaқырыптың өзeктілігі
КІРІCПE Тaқырыптың өзeктілігі: 2009 жылдың қараша айынан бастап Білім және ғылым министрлігі факультатив ретінде аптасына екі рет (жалпы саны 34 сағат) оқытылатын 9-сыныпта "Дінтану" пәнін енгізу туралы шешім қабылдады. Бұл пән оқушыға қазіргі рухани әлемде және әртүрлі діни тәжірибелерде еркін жүруге мүмкіндік беруі керек. Дінтану білімін оқыту пайдасына дәлелдер қазіргі заманғы адамның дінтану саласынан білімі болуы қажет және пайдалы екенін көрсетеді. Дінтану білімін енгізу оқу курсының мазмұнына, оқытудың нысандары мен әдістеріне, идеологиялық, психологиялық, психикалық ерекшеліктерді ескеру қажеттілігіне қатысты бірқатар мәселелерді нақтылауды талап етеді. Бұл жерде зайырлылық шеңберін және орта мектепте дінтануды оқытудың дүниетанымдық негіздерін толық айқындау қажет. Қазақстанның Дін және білім беру мәселелері жөніндегі заңнамасы тұтастай алғанда осы саладағы әлемдік стандарттарға сәйкес келеді, бірінші кезекте ол біздің еліміз қатысушысы болып табылатын бірқатар халықаралық құқықтық конвенцияларды іске асырады. Осы саладағы негізгі құжаттардың қатарына 1948 жылғы 10 желтоқсанда БҰҰ қабылдаған адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясын, сондай-ақ 1981 жылғы 25 қарашада БҰҰ Бас Ассамблеясы қабылдаған дін немесе наным-сенім негізіндегі төзімсіздік пен кемсітушіліктің барлық нысандарын жою туралы Декларацияны атауға болады. Мемлекеттің, білім беру органдары мен діни бірлестіктердің өзара іс-қимылына қатысты нормалар ұлттық заңнамада бекітілген. Конституция Қазақстан Республикасын "адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары ең қымбат қазынасы болып табылатын демократиялық, зайырлы, құқықтық және демократиялық мемлекет" деп жариялайды (1-бап). Ар-ождан бостандығы құқығы Негізгі Заңның 22-бабында бекітілген. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі "Білім туралы" Заңының 3-бабында Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттары: - білім берудің зайырлы, гуманистік және дамытушылық сипаты, азаматтық құндылықтардың, адам өмірі мен денсаулығының басымдығы, тұлғаның еркін дамуы; - адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу. "Дінтану" пәнін енгізуге діндарлардың бір бөлігі қуанды, олардың пікірінше мектептерде осы пәнді оқыту адамгершілік тәрбиеге ықпал етеді. Олар бұл курста таза моральдық аспект пен мектеп пен қоғамдағы жалпы моральдық климатқа әсер ету мүмкіндігін көреді. Бірақ болашақта халықтың әртүрлі топтары арасында қақтығыстар болмауы үшін бұл курс не үшін және не үшін енгізілгенін түсіну қажет. Біріншіден, бастапқыда "Дінтану"пәні не екенін анықтау керек. Дінтану-ғылыми зерттеулердің саласы, оның мәні өткен және қазіргі кездегі барлық діндер. Сондай-ақ, Дінтану теологиядан ерекшеленуі керек. "Дінтану негіздері" курсы аясында мұғалім оқушыларды ежелгі дәуірден бастап, әлемдік діндерді: ислам, христиан және буддизмді оқытуды қоса алғанда, барлық діни ілімдермен таныстырады. Курс әр түрлі елдердің ұлттық діндеріне, мысалы: синтоизм, иудаизм, джайнизм, конфуцийизм және т. б. назар аудармайды. Осыған байланысты "мораль" туралы барлық алыпсатарлықтың негізі жоқ, өйткені объектінің өзі жоғары адамгершілік адамды тәрбиелеуді алдына қоймайды. Оқушылар сабақ барысында белгілі бір діннің пайда болу тарихымен, догмаларымен, негізгі постулаттарымен және ерекшеліктерімен танысады. Менің ойымша, мұғалім сабақ береді, бұл пән тиіс өзі мүмкін "высокосвестским азаматы", толерантты және лояльно настроенным қатысты діни сенімі сол немесе өзге де оқушы. Сонымен қатар, бұл пән студенттерде зайырлы дінтану білімін, яғни дін, оның тарихи аналогтары, конфессиялық және конфессиялық емес нысандар, функциялар, адамға әсер ету мүмкіндіктері және т. б. туралы түсініктерді қалыптастыруға арналған. Білімнің зайырлылығы оның атеизмін білдірмейді,бірақ оның діни құрылымдардың немесе идеологияның қысымынан, әсіресе білім беру қызметін діни қауымдастықтарға тікелей бағынудан тәуелсіздігін болжайды. Менің ойымша, мемлекеттік білім беру жүйесінің зайырлы сипаты келесі критерийлерге сәйкес келеді: - мемлекеттік оқу орындарында міндетті дін немесе идеология (оның ішінде атеистік) орнатуға жол бермеу; - діни бірлестіктердің мемлекеттік оқу орындарын басқаруға араласпауы; - оқушылар мен оқытушылардың ар-ождан бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету; - дінді оқыту кезінде мәжбүрлеуге жол бермеу. Мектептер мен ЖОО-ларда дінді зерделеу салмақты көзқарасты талап етеді. Мемлекеттік оқу орындарында жастарға әлемдік діндердің тарихы, олардың догмалары, дәстүрлері және діни қауымдастықтардың бүгінгі өмірі туралы білімді ғылыми және объективті тұрғыдан жеткізетін діни, бірақ теологиялық емес білім ғана мүмкін болады деп ойлаймын. Мемлекеттік оқу орындарында дінді зерттеу келесі тармақтарды қамтуы керек: - оқыту заманауи ғылыми-әдістемелік тәсілдерге негізделуі тиіс; - біздің еліміз үшін әлемдік және дәстүрлі діндер туралы білім беру оқушыларға әлемді, оның мәдениеті мен адам өмірінің рухани жағын түсінуге көмектесуі керек; - дәстүрлі діндердің негіздерін білу ұлттық бірегейлікті қалыптастыруда, қолдауда және сақтауда, экстремизм мен төзбеушілік идеологиясының алдын алуда маңызды рөл атқарады; - дінтану білімінің маңызды аспектісі-гуманистік дүниетаным мен оқушылардың адамгершілік дамуын қолдау. Экстремизм мен терроризм көріністеріне қарсы тұру проблемасы кешенді міндет болып табылады, оны шешу дінтанудың бір бағыты шегінен шығады. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Мектепке дейінгі және орта білім департаменті 2012 жылдың тамыз айында бекіткен орта білім берудің жаңа стандарттарына сәйкес жаңа үлгілік оқу жоспарлары әзірленуде. Оқушыларды терроризм мен экстремизмге қарсы іс-қимылға "дінтану негіздері" шеңберінде ғана емес, "Бастапқы әскери дайындық", "Өзін-өзі тану" сабақтарында және "адам. Қоғам. Құқық". Халықтың полиэтникалық және көпконфессиялы құрамы жағдайында оқытудың мазмұнына ғана емес, оқыту әдістеріне де, сондай-ақ оқытушылардың біліктілігі мен адамгершілік қасиеттеріне де ерекше талаптар қойылуға тиіс екені сөзсіз. Екіншіден, дінтану-бұл жақсы білім мен айтарлықтай эрудицияны қажет ететін күрделі пән. Осыған байланысты осы курсты оқыту әдістемесінің ерекшеліктерін атап өткім келеді. Ежелгі грек тілінен аударғанда "техника" сөзі "таным тәсілі", "зерттеу жолы"дегенді білдіреді. Әдіс-белгілі бір мақсатқа жетудің немесе белгілі бір мәселені шешудің белгілі бір тәсілі. Дінтану білімін оқыту әдістемесі-дінтану білімін оқыту процесінде мұғалім мен оқушылардың өзара іс-қимылы кезіндегі тәсілдер мен тәсілдердің жиынтығы. Оқыту әдістемесінің негізгі функциясы-оқушының діни фактілер мен құбылыстарды тану процесін ішкі ұйымдастыру және реттеу. Сондықтан дінтану пәнін оқыту әдістемесі студентті дінтану саласындағы білімді алуға және игеруге бағыттайтын белгілі бір ережелер, әдістер, ережелер жүйесі, принциптер мен талаптар жиынтығына негізделуі керек, соның арқасында студент танымдық қызметтің осы саласында белгілі бір нәтижеге қол жеткізе алады. Мектепте дінтану пәнінен сабақ бере бастаған (немесе қазірдің өзінде бастаған) мұғалім оқу процесінде жоғарыда аталған барлық факторларды ескеруі, заңнамалық базаны білуі және оны сабаққа дайындық кезінде ескеруі керек. Сондай-ақ, шектен шығуға жол берілмейтінін атап өткен жөн: а) әдіснамалық мәселелерді дұрыс бағаламау, бұл кішігірім мәселе оқыту кезінде нақты проблемалардан алшақтатуы мүмкін екенін есептеу; б) сондай-ақ, әдіснаманы асыра айту, бұл тақырыптың өзінен гөрі маңызды болуы мүмкін, техниканы "әмбебап кілтке" айналдырады бұл балаларға күрделі ақпаратты еш қиындықсыз ашуға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 33.72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|