Дипломдық ЖҰмыс тақырыбы: «Қазақстан Республикасының жастар саясатын жүзеге асыру» 6В04101 «Мемлекеттік және жергілікті басқару»
жүктеу/скачать 369.16 Kb.
|
|
Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Экономика және бизнес жоғары мектебі Менеджмент кафедрасы ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС тақырыбы: «Қазақстан Республикасының жастар саясатын жүзеге асыру» 6В04101 – «Мемлекеттік және жергілікті басқару» мамандығы Орындаған: _________________________________ Студентов Б.А. (қолы) Ғылыми жетекші: _________________________________ Жетекшов Ғ.Д. аға оқытушы (қолы) Қорғауға жіберілді Хаттама № « » ___________ 2023 ж. Кафедра меңгерушісі ______________________________ Тургинбаева А.Н. э.ғ.д., доцент (қолы және мөрі) Нормобақылау: __________________________________ Жайназар Ә.Ж. (қолы) Алматы, 2023 ж. ТҮЙІНДЕМЕ Дипломдық жұмыстың көлемі 75 бет, 6 кесте, 18 сурет, 29 дереккөз. МЕМЛЕКЕТТІК ЖАСТАР САЯСАТЫ, МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ, ЖАСТАР САЯСАТЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ, ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕ, ЖАСТАР КӨРСЕТКІШІ Диплом жұмысының мақсаты – Қазақстан Республикасының жастар саясатының теориялық аспектілерін, негізгі көрсеткіштері мен мәселелерін талдай отырып, жүзеге асыруды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу. Дипломдық жұмыс пәні – мемлекеттік жастар саясатының жүзеге асырылуы, негізгі бағыттары мен мәселелері. Зерттеу объектісі – Қазақстан Республикасында жүргізіліп жатқан жастар саясаты. РЕФЕРАТ Объем дипломной работы 75 страниц, 6 таблиц, 18 рисунков, 29 источников. ГОСУДАРСТВЕННАЯ МОЛОДЕЖНАЯ ПОЛИТИКА, ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ, РЕАЛИЗАЦИЯ МОЛОДЕЖНОЙ ПОЛИТИКИ, ЗАРУБЕЖНЫЙ ОПЫТ, ИНДЕКС МОЛОДЕЖИ Целью дипломной работы является разработка предложений по совершенствованию реализации молодежной политики Республики Казахстан, анализ теоретических аспектов, основных показателей и проблем. Предмет дипломной работы – реализация, основные направления и проблемы государственной молодежной политики. Объектом исследования является проводимая молодежная политика в Республике Казахстан. SUMMARY Volume of the thesis 75 page, 6 table, 18 figure, 29 source. The volume of the thesis is 53 pages, 8 tables, 12 figures, 34 sources. STATE YOUTH POLICY, STATE REGULATION, IMPLEMENTATION OF YOUTH POLICY, FOREIGN EXPERIENCE, YOUTH INDEX The purpose of the thesis is to develop proposals for improving the implementation of the youth policy of the Republic of Kazakhstan, the analysis of theoretical aspects, key indicators and problems. The subject of the thesis is the implementation, main directions and problems of the state youth policy. The object of the research is the ongoing youth policy in the Republic of Kazakhstan. Мазмұны
Кіріспе
Жастар ерекше әлеуметтік-демографиялық топ ретінде мемлекет өміріндегі барлық өзгерістер мен жаңалықтардың толыққанды әлеуметтік субъектісі, ол негізінен қоғамда болып жатқан мемлекеттің әлеуметтік тұрақтандыру және өсу процестерінің бағытын анықтайды. Соңғы жылдардағы тәжірибе жастарға көп көңіл бөлетін мемлекеттердің саяси және экономикалық жетістіктерге қол жеткізетінін, тұрақты дамуды жаңа ұрпақтарға, ұрпақтар арасындағы қатынастар жүйесіне және олардың саяси және әлеуметтік-экономикалық даму үшін маңыздылығына дәстүрлі көзқарастар жүйесін қайта қарастырған қоғамдар көрсететінін нақты дәлелдейді. Мемлекеттік жастар саясаты Қазақстан дамуының басым бағыты болып табылады. Жастар – елдің болашағы. Мемлекет жастарға инвестиция құйып жатқандықтан, бұл болашақтағы нәтиже, әлеуметтік-экономикалық дамудың нәтижесі болмақ. «Басты міндет – жалпы адамзатқа ортақ қастерлі құндылықтарды жастардың бойына сіңіру. Отаншылдық, білімге құштарлық пен еңбекқорлық, бірлік пен жауапкершілік сияқты қасиеттер дәріптелуі керек» [1] – деп Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев өзінің халыққа жолдауында келтірген болатын. Бұл жолдар арқылы мемлекеттік жастар саясатының негізгі бағыты айқындалғанын көреміз. Осыған орай, жастар саясатын мемлекеттік реттеудің маңыздылығын, оны жетілдіру қажеттігі туындайды. Мемлекеттік жастар саясаты жас ұрпақтың өмір сүру сапасын және тұтастай алғанда елдің дамуын жақсартуға арналған. Ел алдында тұрған міндеттердің ауқымын және ресурстардың объективті шектеулілігін ескере отырып, мемлекеттік жастар саясаты жастардың табысты әлеуметтенуі мен өзін-өзі тиімді іске асыруы үшін жағдай жасауды, сондай-ақ туындайтын проблемаларды жастардың өз бетінше және тиімді шешуі үшін мүмкіндіктер жасауды қамтамасыз ететін бағыттарды әзірлеуге тиіс. Зерттеу жұмысының мақсаты – Қазақстан Республикасының жастар саясатының теориялық аспектілерін, негізгі көрсеткіштері мен мәселелерін талдай отырып, жүзеге асыруды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу. Мақсатқа сәйкес келесі міндеттер қойылды: Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асырудың теориялық аспектілерін Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асырудың нормативтік-құқықтық аспектілері мен шетелдік тәжірибесін қарастыру. Қазақстан Республикасындағы жастар саясатын жүзеге асырудың көрсеткіштерін, жастарды мемлекеттік қолдау шараларын қарастырып, негізгі мәселелерді анықтау. Қазақстан Республикасының жастар саясатын жүзеге асыруды жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу объектісі: Қазақстан Республикасында жүргізіліп жатқан жастар саясаты. Зерттеу пәні: Мемлекеттік жастар саясатының жүзеге асырылуы, негізгі бағыттары мен мәселелері. Зерттеудің теоретикалық және практикалық маңыздылығы: Статистикалық дереккөздерден, бағдарламалық құжаттардан, мемлекеттік органдар мен даму институттарына жолданған сұраулардан, мемлекеттік органдардың ресми сайттарынан алынған мәліметтердің негізінде жүргізілген талдау барысында жоғары білім беру жүйесін мемлекеттік реттеуде туындайтын мәселелерді шешу үшін қажетті іс-шаралар және оның мүмкіндіктерін анықтайды. Жұмыc көлeмi мeн құрылымы. Дипломдық жұмыc кiрicпeдeн, нeгiзгi үш бөлiмнeн, қорытындыдaн, пaйдaлaнылғaн әдeбиeттeр мен сілтемелер тiзiмiнeн тұрaды. Жұмыcтың бiрiншi бөлiмiндe мемлекеттік жастар саясатының түсінігінің мәні мен мазмұны, жүзеге асыру тәсілдері мен нормативтік-құқықтық негізі және шетелдің озық тәжірибелері қарастырылады. Жұмыстың екінші бөлімінде Қазақстан Республикасындағы жастар саясатының негізгі көрсеткіштері талданып, жастарды мемлекеттік қолдау шараларын қарастырып, жастар саясатындағы негізгі мәселелер анықталады. Жұмыстың үшінші бөлімінде мемлекеттік жастар саясатының негізгі бағыттарын нақтылауға ұсыныс беріп, жұмыс барысында анықталған жастар арасындағы негізгі мәселелерді шешуге жоба түрінде ұсыныс беріледі. Дипломдық жұмыс 75 бет көлемінде баяндалған. Зерттеу жұмысы 18 сурет, 6 кестені қамтиды. 1. МЕМЛЕКЕТТІК ЖАСТАР САЯСАТЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ Мемлекеттік жастар саясаты түсінігі, мақсаты мен мазмұны Жастар – жас шектеулерімен және қоғамдағы мәртебесімен ерекшеленетін ерекше әлеуметтік жас тобы: балалық және жастық шақтан әлеуметтік жауапкершілікке көшу. Кейбір ғалымдар жастарды қоғам әлеуметтік даму мүмкіндігін беретін, оларға жеңілдіктер беретін, бірақ олардың қоғамның белгілі бір салаларына белсенді қатысу мүмкіндігін шектейтін жастардың жиынтығы деп түсінеді. Жастар көп жағдайда ұтқырлық, интеллектуалдық белсенділік және денсаулық деңгейіне ие, бұл оларды халықтың басқа топтарынан жақсы ажыратады. Жастар жаңа жағдайларға оңай бейімделеді, олардың жоғары динамизмі мен ұтқырлығына байланысты өткен ұрпақтардың тәжірибесі іс жүзінде оларға әсер етпейді. Сондықтан мемлекет жастарды дұрыс бағытқа бағыттай отырып, сабақтастықты қамтамасыз етуге және олардың күш-жігерін біріктіруге шақырады. Қазақстанның ұлттық жастар саясаты қоғамдық дәстүрлерде мінез-құлық пен құндылықтардың жаңа нормаларын қалыптастыруға және бекітуге бағытталған болуы керек. Өкінішке қарай, қолданыстағы экономикалық және әлеуметтік бағдарламалар әлеуметтік даму процесінде жас ұрпақтың нақты әлеуметтік ұстанымын іс жүзінде ескермейді. Осыған байланысты жастардың әлеуметтік проблемаларына, жас ұрпақпен жұмыс істеудің құралдарын, нысандарын, әдістері мен өлшемшарттарын айқындауға баса назар аудару қажет. Дағдарыс жағдайында жастар идеалдардың құлдырауына, нигилизмнің шиеленісуіне, апатияға бейім құндылықтар жүйесі мобильді, дүниетаным қалыптаспаған, бұл ұлттың моральдық және рухани денсаулығының жоғалуына әкеледі. Жастарға көмек көрсету үшін, ең алдымен, мемлекет жастар саласындағы дағдарысты шешуге қандай құралдар мен әдістерді қолдана алатындығын анықтау керек, сондықтан біз мемлекеттік жастар саясаты деген не екенін анықтауға жүгінеміз. Ғылыми әдебиеттерде және оқулықтарда жастар саясаты туралы бірнеше анықтамаларды кездестіруге болады. Олардың бірнешеуін келтіріп көрейік: «Мемлекеттік жастар саясаты – мемлекеттің жас азаматтарының әлеуметтік қалыптасуы мен дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық, құқықтық, ұйымдастырушылық жағдайлары мен кепілдіктерін құру және қоғам мүддесі үшін жастардың шығармашылық әлеуетін барынша толықтай жүзеге асыру әрекеті» [2]. «Жастар саясаты – жастардың мүдделері мен қажеттіліктерін қолдауға, жастардың (балалардың, жасөспірімдердің, бозбалалар мен бойжеткендердің, 10-25 жас аралығындағы жас адамдардың) өмір сүруіне қалыпты жағдай туғызуына мемлекеттік-қоғамдық жағынан қатысуды білдіретін әлеуметтік саясаттың саласы» [3]. 2015 жылы Еуропа кеңесінің Министрлер комитеті қолайсыз аймақ жастарының тұрмыс жағдайын жақсарту, әлеуметтік құқығына қолжетімділігін арттыру бойынша мемлекеттік саясат бағыттарын ұсынған (1-сурет): 1-сурет. Еуропа кеңесі ұсынған мемлекеттік жастардың әлеуметтік бағыттары. Ескертпе – [7] әдебиет негізінде автормен құрастырылған Аталған бірнеше бағыт Еуропа мемлекеттерінде тиімділігі дәлелденген іс-шаралар жүйесін қамтиды. Бірінші бағыт бойынша мемлекеттегі білім беру мен дағдыларды меңгеру бойынша білім беруге үлкен инвестиция жасау, білім сапасы мен оның қолжетімділігін арттыру, оқушылар, студенттер, әр түрлі топтар арасындағы бейресми серіктестіктің дамуы, оқу бағдарламаларын жаңартып отыру, олардың нарық сұраныстарына қарай бейімдеу, кәсіби оқытудың қызықтыра алу және өзекті ету секілді шаралар болуын ұсынады. Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру тәсілдері мен нормативтік-құқықтық негіздері Елдің егемендігі шекараларды демаркациялау және билік рәміздерін бекіту арқылы ғана емес, сонымен қатар өз саясатын халықаралық нормаларға сәйкес құру қабілетімен де анықталады. Жастар саясатына негіз болған бағыттар 1965 жылы БҰҰ алғашқы декларациясында тұжырымдалған. Қазақстан да Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап жастарды қоғамға, экономикалық және қоғамдық өмірге араластырудың халықаралық стандарттарына сүйене отырып, осы салада тиімді жұмыс жүргізуге ұмтылып келеді. Қазақстандағы жастар саясаты әлемдік саясатқа сәйкес жүзеге асырылады. Қазақстанда жастар саясатын жүргізу кезінде дамыған елдерде модельдері үлгіге алынады. Әрине, прогрессивті жастар саясатымен тәжірибе алмаспау керек, Қазақстандағы аймақтық ерекшеліктерді, ділдікті, тарихи аспектілерді, қазақстандық жастардың әлеуметтік-мәдени ерекшеліктерін, Қазақстанда әлеуметтену ерекшелігін ескеру қажет. 1-кесте
Нәтижесінде жастарды дамытудың басым бағыттары бойынша әлеуметтік қамсыздандыру, бастамаларды қолдау, білім және ғылым, жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және басқаларын қамтитын мемлекеттік шаралардың тұтас кешені жүзеге асырылды. Елдегі жастар саясатының жай-күйін 150-тен астам тіркелген жастар ұйымдарының қызметін талдау арқылы байқауға болады. Нақты және нәтижелі жұмысты әр түрлі бағыттағы және мамандандырудағы көптеген жастар қоғамдық бірлестіктері ғана жүргізеді. Салауатты өмір салтын насихаттау және нашақорлық пен темекі шегудің алдын алу саласында жұмыс істейтін жастар белсенді жұмыс істейді. Осы бағыт өңірде шамамен он жыл бұрын дами бастады, және бүгінгі күні үкіметтік емес ұйымдар халықтың әлеуметтік осал топтарымен және тәуекел тобына кіретін жастармен жұмыс істеуде айтарлықтай тәжірибе жинақтады. Егер жастар ұйымдарының жұмысына байланысты жағдай туралы айтатын болсақ, соңғы бес жылда жастардың құқықтарын қорғаумен, жастардың азаматтық ұстанымын қалыптастырумен және оның әлеуметтік белсенділігін арттырумен айналысатын ұйымдардың саны айтарлықтай өскенін атап өткен жөн. Бірақ тұрақты материалдық және әдістемелік қолдаудың болмауы ұйым басшылығының жиі өзгеруіне, демек, жүйесіз және нәтижесіз жұмысқа әкеледі. Осылайша, жергілікті және республикалық билік органдарының Жастар бастамаларын дамыту және талантты және белсенді көшбасшыларды ілгерілету бойынша тиімді және сапалы жұмыс жүргізу қажеттілігі туралы қорытынды жасалады. Олай болмаған жағдайда, бірнеше онжылдықтан кейін ел халықтың проблемаларын шешуге мүдделі емес және инертті мемлекеттік қызметшілерді алады (5-кесте). 5-кесте
5-кестенің жалғасы
Мемлекеттік органдар өкілдерінің сауалнамасы жастар ұйымдары көшбасшыларының жауаптарын талдау процесінде жасалған қорытындыларды растады және жастар қоғамдық бірлестіктерінің үш негізгі проблемасы бар екенін анықтады: материалдық-техникалық базаның болмауы немесе жеткіліксіздігі, жеткіліксіз қаржыландыру және кадрлардың "тұрақтамауы". Мұндай бағалау билік органдарының жастар саясаты саласындағы жағдайды түсінетіндігін айғақтайды, ал бұл өз кезегінде реформалар қажеттігін және оның проблемаларын шешу бойынша жастармен бірлескен толық ауқымды жұмыс жүргізу қажеттігін ұғынуға тиіс. 3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖАСТАР САЯСАТЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІ ЖЕТІЛДІРУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР ӘЗІРЛЕУ
Еліміздің ұлттық және мәдени, әлеуметтік-экономикалық даму мақсатында жастардың өзекті мәселелерін шешу жолдары мемлекеттік саясаттың өте маңызды бөлігі болып саналады. Жаста р арасындағы үдерістерді талдау жастардың әлеуметтік көңіл күйіне, сонда й-ақ мемлекеттегі қоғамдық-са яси ахуалға әсер ететін елеулі түйткілді мәселелердің бар екенін көрсетті. Мемлекеттік жастар саясатын келесі негізгі бағыттарға шоғырландырған жөн деп есептейміз. Біріншіден, жастарды оқытудың әртүрлі нысандарын қолдау. Сонымен бірге, біз бұл жерде колледждер мен университеттерде кәсіптік білім алудың дәстүрлі форматы туралы ғана емес, сонымен қатар жастардың қызығушылық танытқан мәселелер бойынша ой-өрісі мен білім деңгейін кеңейту үшін кез келген басқа мүмкіндіктер туралы айтып отырмыз. Бұл сонымен қатар пандемия кезінде кеңінен таралып жатқан қашықтан оқытуға, ашық дәрістер, тренингтер мен вебинарларға, қоғамдық ұйымдардың коммерциялық емес білім беру бастамаларына, түрлі үйірмелерге қатысу арқылы білім алмасуға және т.б. Қорытынды Жастар бүгінгі прогресстің қозғалтқышы екенін бүкіл әлем түсінді. Кез келген қызмет саласы мемлекеттегі барлық өмірлік процестерді жақсарту бойынша өз идеялары мен ойларын батыл және анық жеткізуі керек кадрлардың сөзсіз жасару процесіне бағынады. Осыны негізге ала отырып, Қазақстанның жастар саясаты сөздің толық мағынасында ұлттық стратегияның бір бөлігіне айналуы тиіс екенін, бұған жастармен белсенді диалог жүргізу және өскелең ұрпаққа мүмкіндік беру арқылы ғана қол жеткізуге болатынын түсіну қажет. елдің қоғамдық-саяси өмірінің барлық мәселелері бойынша дауыс беру. Жастардың мемлекетте болып жатқан барлық процестерден оқшаулануы ұрпақтар арасындағы алшақтықты тудырады, бұл негізінен жастар қалыптастыратын мемлекет тарапынан қоғамның талаптарын толық түсінбеуінің қайтымсыз процесіне қауіп төндіруі мүмкін. . Осының бәрін тезірек жүзеге асыру арқылы қазақ қоғамы болашақтың жақын арада болатынына мүмкіндік алады. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі «Халық бірлігі және жүйелі реформалар – ел өркендеуінің берік негізі» Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, 2021 жылғы 1 қыркүйек; Скробов А. П. О некоторых новых подходах к молодежной политике в условиях реформ // Социальная политика. 1998. № 3. С. 111-112. Прудник А. В. Молодежь и общество // Стенограмма заседания "Нижегородского эксперт- клуба". 2009. С. 19. Зайниева, Л. Ю. Государственная молодежная политика: Казахстан в контексте мирового опыта. / Алматы: Дайк-Пресс, 2006. - С. 185-189. «Қазақстан жастары» ұлттық баяндамасы, 2021, [Электронды ресурс], кіру режимі: https://eljastary.kz. Жастар дамуының жаһандық индексі нәтижелері, 2020 [Электронды ресурс], кіру режимі: http://cmydiprod.uksouth.cloudapp.azure.com. жүктеу/скачать 369.16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||