Әбдіраш, Ә. Қоршаған ортаға қамқорлық / Ә.Әбдріраш // Орталық Қазақстан. – 2007. – 5 маусым (№86)

Адам өмірінде ауаның алатын орны айтпасақ та түсінікті. Экология мәселесінде ауа тазалығы су мен жердің алдыңғы қатарында тұрады.

Жезқазған аймағында қалыптасқан экологиялық жағдайда ауа бассейнін бүлдіретін негізінен өндіріс орындары, әсіресе жылу-электр орталығы. Егер бұрнағы жылмен салыстырсақ, былтыр атмосфераға алты мың тоннаға жуық зиянды заттар кем тарады. Мұндай оң өзгеріс қоршаған ортаны қорғау шараларын мақсатты түрде жүргізу нәтижесінде мүмкін болды.

Мәселен, жоғарда өзіміз айтқан бағдарламаға және 2003-2007 жылдарға арналған шектеулі нормативтер жобасының шараларына сәйкес Жезқазған жылу-электр орталығына жетілдірілген технологиялық жабдықтар енгізу көзделген. Айталық, батерейлі эмульгаторлар мұнда күл шаңын тұту жүйесінің жұмыс тиімділігін 99,5%-ке дейін қамтамасыз етуі тиіс.

Былтыр соның біреуі орнатылды. Оны дайындауға, монтаждауға және қайта құру жұмыстарына кәсіпорын 39. 864 мың теңге қаржы жұмсады. Өзін-өзі ақтаған ақша деп осыны айт. Нәтижесінде көмір күлінің ауаға тарауы 2005 жылға қарағанда 4031 тоннаға кеміді.

Келешекте мұндай жабдықтар басқа қазандықтарға да қойылады. Газ-шаң тұту қондырғылары жұмысының тиімділігін арттыру, күлдің көтерілуін азайтатын жетілдірілген технологияларды енгізу одан әрі жалғасады.

Қысы қатты, жазы аңызақ, жартылай шөлейтті біздің өңірде су - күн тәртібінде өткір тұрған мәселе. Оны үнемдеп жұмсау, таза ұстау назардан тыс қалмауға тиіс.

Су ресурстарын қорғау мақсатында «Жезқазғантүстімет» өндірістік бірлестігі кәсіпорындарында сумен жабдықтаудың қайталама жүйесі өндіріске енгізілген. Соның арқасында былтыр белгіленген мөлшердегі 94092 мың текше метр орнына 82858 мың текеше метр су пайдаланылды. Оның ішінде Кеңгір су қоймасынан 65000 мың текше метр орнына 61065 мың текше метр су алынды. Желілерде ысырапты азайту, технологияда қайта қолдану, ұқыпты пайдалану Кеңгір су қоймасынан тұтынатын суды үнемдеуге жеткізді.

Жалпы алғанда, қолдағы мәліметтер тазарту құрылғыларының тиімді жұмыс істеп тұрғанын көрсетеді. Олардың қызметі қоршаған оратаны қорғау Жезқазған мемлекеттік инспекциялық бөлімі және мемлекеттік санитарлық-эпидемиялық қадағалау басқармасымен келісілген технологиялық регламент­ке сәйкес жүзеге асырылады.

Аймақтық экопогиялық бағдарламаға сәйкес бас насос стансасында 600 қума метр су құбыры айырбасталып, технологиялық жабдықтарға жөндеу жұмыстары жүргізілді. Осы шараларға 1426,90 мың теңге қаржы жұмсалды.
ЖЕР ЖАРЫҚТЫҚ ЖҮДЕМЕСІН

Арнайы қабылданған аймақтық экологиялық бағдарламаға сәйкес «Жезқазғантүстімет» өндірістік бірлестігінің кәсіпорындары Жезқазған қаласында қоршаған ортаны қорғауға қатысты бірқатар шараларды жүзеге асырып, қыруар қаржы жұмсады. Мәселен, қайта өңдеу арқылы өндірістік қалдықтардың көлемін қысқартты. Атап айтқанда, Жезқазған байыту фабрикасы 470,943 мың тонна металлургиялық шлакты қайта өндеді. Қолданыстағы өндірістік қалдық шаруашылығының сенімділігін қамтамасыз ету бағытында 420071,33 теңгенің жұмыстары атқарылды.

Бірлестік кәсіпорындарына қарасты өнеркәсіптік алаңдар мен санитарлық қорғау аймақтарын сәулеттендіруде, көгалдандыру мен тазалауда мақсатты жұмыстар жүргізілді. Кәсіпорын төңірегінде бей-берекет шашылған өнеркәсіптік қалдықтар қатты тұрмыстық қоқыстар, металл сынықтары, құрылыс қалдықтары жиналды. Бұл шараларды мыс қорыту зауыты мен байыту фабрикасы өз қаржылары есебінен орындады.
АЙМАҚ АМАНДЫҒЫ – БАСТЫ НАЗАРДА

«Қазақмыс» корпорациясының кәсіпорындары өзінің өндіріс көлемі және күрделі технологиялық қызметі арқылы қоршаған ортаға қаншалықты әсер ететінін компания басшылығы жақсы сезінеді. Сондықтан қоршаған ортаға қамқорлықпен қарауды басты назарда ұстайды. Осы мақсатқа бағытталған әр түрлі техникалық шараларды жүзеге асыруға қыруар қаржы жұмсайды. Корпорация басшылығы экологиялық қалыпты жағдайды экономикалық өркендеудің негізі және қауіпсіздікті сақтаудың, компания қызметкерлері мен жалпы жұртшылықтың денсаулығын қорғау мен сауықтырудың басты шарты деп есептейді.

Корпорация табиғатты қорғаудың қолданыстағы заңнамалары мен стандарттарының талаптарын, табиғи байлықты пайдалану мен экологиялық ережелерді мүлтіксіз орындауға ұмтылады. Кәсіпорындардың өндірістік қызметі мен өнімдері қоршаған ортаға тигізетін кері әсерін кеміту үшін қолдап келген мүмкіндіктің бәрін қолданады. Экологиялық жағдайды жақсарту жүйесін ұдайы жетілдіріп отырады.

«Қазақмыс» корпорациясы қоршаған ортаны Қорғау министрлігінен істеп тұрған кәсіпорындары үшін табиғатты пайдалануға рұқсат алады және ҚР-ның Салық кодексінде қарастырылған қоршаған ортаны ластағаны үшін төленетін ақыны уақтылы өтеп отырады. Жаңадан пайдалануға берілетін негізгі және көмекші нысандардың жобалырының барлығы еліміздің қоршаған ортаны қорғау органдарында міндетті түрде мемпекеттік экологиялық сараптамадан өтеді. Жылда негізгі технологиялық жабдықтардың, табиғат қорғау нысандары мен қондырғыларының ырғақты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін кешенді шаралар жасалынып жүзеге асырылады.