Әдістемелік нұсқау Форма ф с о пгу 18. 2/07

Әдістемелік нұсқау Форма

Ф С О ПГУ 7.18.2/07

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

050301 – «Заңтану» мамандығы студенттер үшін

Адвокатура
ПӘНІ БОЙЫНША БАҒДАРЛАМА

Павлодар

Тілеуова Ботагөз Медеуқызы - Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасының аға оқытушысы (дәріс)

Калимуллина Қарлығаш Жаңабайқызы - Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасының оқытушысы (тәжірибелік сабақ)

Кафедрада қабылдау уақыты (А-417) топтар бойынша құрастырылған кестелер негізінде

Пән 5 семестрде 15 апталық мерзімде оқытылады.

Пәннің жалпы жүктемесі 90 сағат. 90 сағаттының 30 сағаты аудиториялық сабақтарға (15 сағат дәріс және 15 сағат тәжірибе), 45 сағат студенттердің өзіндік жұмысына (СӨЖ), және 15 сағат студенттердің оқытушымен өзіндік жұмысына (СОӨЖ) бөлінген.

Пәннің мақсаты:

Адвокатура курстың оқытудағы басты мақсат – адвокаттық құқықтық өндіріске қатысу әдістері мен тәсілдері, құралдарды қолдану қабілетін, білім жүйесін студенттерге қалыптастыру. ҚР азаматтардың Конститутциясында азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына кепілдік беріледі. Азаматтардың құқықтарының сақталуы мемлекеттік және құқық қорғау органдарымен қамтамасыз етіледі. Сонымен бірінші кезекте азматтардың қорғалуын оның құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыратын ерекшеліктерін оқытады.

Кәсіби өкіл ретінде процессуалдық әректтерді жасау және қатысу, құқықтық өндірісте кәсіби өкіл ретінде құқыққолднушылық жасау және қызметтің ерекшеліктері туралы білім алу; өз білімінін тәжірибеде бекіту үшін заңдық көмек көрсету барысында процессуалдық актілер мен басқа да құжаттарды толтыру әдістемесі туралы білім алу; заңдық процесс үшін маңызды оқиғаны әсіби бағалау және кәсіби субъект ретінде соған сәйкес құқыққолданушылық шешім қабылдау.

• 
  заңдылықтарды талқылауды
  
• 
  азаматтардың құқықтарын қорғау
  
• 
  заң сұрақтары бойынша кеңес бере білу керек.
  

Адвокатура курсына сабақтас пәндер:

• 
  заңгердің кәсіби этикасы
  
• 
  құқықтық психологияның негізі
  
• 
  прокурорлық қадағалау
  
• 
  криминалистика
  
• 
  сот риторикасы
  
• 
  азаматтық құқық
  
• 
  конституциялық құқы
  
• 
  әкімшілік құқық
  
• 
  қылмыстық құқық
  

1 Қазақстан Республикасының Конституциясы. – Алматы: Қазақстан, 1998ж.

(Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасы Конституциясына өзгерістер мен

толықтырулар енгізу туралы» 7 қазан 1998 жылғы заңына сәйкес).

2 ҚР Заңы «Адвокаттық қызмет туралы» 05.12.1997ж.

3 Қазақстан Республикасының Заңы «Қылмыстық іс жүргізудегі қатысатын адамдарды

мемлекеттік қоғау туралы»,05.07.2000

4 Қорғану құқығын реттеітін қылмыстық іс жүргізу заңнамасын тәжірибеде қолдану жөнінде»

ҚР ЖС Нормативтік қаулысы, 03.12.2002ж. № 26

5 2001ж. 30 қантардағы Қазақстан Респубоикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы

кодексі.

6 1999ж. 13 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексі.

7 2001ж. 25 қырқүйектегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Адвокаттық не нотариаттық

қызметпен айналасу құқығына үміткер адамдардың аттестациядан өту ережесін бекіту

туралы» Қаулысы.

8 1999ж. 26 тамыздағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Республикалық бюджет

Қаражаты есебінен адвокаттар көрсететін заң көмегіне ақы төлеу және қорғау мен өкілдік

етуге байланытсы шығыстарды өтеудің ережелері» (2001ж. 24 желтоқсандағы өзгерістер мен

толықтырулар) Қаулысы

9 Адвокаттар ролі туралы негізгі ереже (Нью-Йоркте 1990 жылғы тамызда қылмысты ескерту

жөніндегі БҰҰ сегізінші Конгресінде қабылданған).

10 Декларация об основных принципах правосудия для жертв преступлений и злоупотребления

властью. 1985г.

11 Адвокаттар Алқасынын Жарғысы.

12 Всеобщая Декларация прав человека 1948 г.

13 Кодекс поведения должностных лиц по поддержанию правопорядка, 1979ж.

14 1948ж.Адам құқықтары туралы жалпы декларация

15 1966ж. азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт

16 1985ж. кәмелетке толмағандарға қатысты әділ сотты апаруға тиесілі БҰҰ

Минималды Стандарттары Ережелері (Пекиндік Ережелер)

17 Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі, 1997ж. (кейінгі толықтурылар

мен өзгертілермен)

18 Тыныбеков С. Қазақстан Республикасындағы адвокатура және адвокаттық қызмет:

Оқулық. Алматы: Дәнекер,2003

19 Стецовский Ю.И. Советская адвокатура: Учебное пособие для ВУЗов. – М.: Высшая

школа, 1989

20 Некрасова М.П. Правовые и нравственно-психологические аспекты судебной защиты.

Учебное пособие.-Калининград: Изд-во Калиниградск. ун- та, 1984

21 Юрченко В.Е. Адвокат в советском уголовном судопроизводстве. Учебное пособие. –

Барнаул; Изд-во АГУ, 1982

22 Адаменко В.Д. Особенности охраны обвиняемого. – Кемерово,204

23 Адаменко В.Д. Охрана свобод, прав и интересов обвиняемого. – Кемерово, 2004

24 Алексеев Н.С., Макарова З.В. Ораторское искусство в суде. – Л.: Изд-во Лен-го ун-та,1985

25 Алиев Т.Т., Громов Н.А., Зейналова Л.М., Лукичев Н.А. Состязательность и равноправие

сторон в уголовном судопроизводстве. – М., 2003

Қосымша әдебиеттер
26 Ароцкер Л.Е. Использование данных криминалистики в судебном разбирательстве дел. – М.:

Юрид. лит.,1964

27 Баймолдина З.Х. Доказательства и доказывание в гражданском судопроизводстве. –

Алматы, 2001

28 Барщевский М. Адвокатская этика. 2-е изд., испр. – М.: «Профобразование»,2000

29 Елемисов Г.Б. Юридическая защита прав и законных интересов личности в уголовном

процессе. – Алма-Ата: Изд-во «Казахстан», 1979

30 Жалыбин С.М. Защита прав граждан в уголовном судопроизводстве. – Алматы,2002

31 Ивакина Н.Н. Основы судебного красноречия (риторика для юристов). Учебное пособие. –

М., 1999

33 Кони А.Ф. Избранные произведения. – М.: 1967

34 Ларин А.М., Стецовский Ю.И. Участие защитника в уголовном процессе. – М., 1993

35 Лубшев Ю. Адвокат в уголовном деле, - М.,1999

36 Мазур Н.В. Адвокат – представитель потерпевшего на досудебных стадиях уголовного

процесса. – Караганда, 2004

37 Международный Союз (Содружество) адвокатов. Правила адвокатской этики.– М., 1998

38 Мельник В.В. Искусство доказывания в состязательном уголовном процессе. – М., 2000

39 Мельник В.В. Искусство защиты в суде присяжных. – М., 2000

40 Перлов И.Д. Право и защита. – М,1969

41 Стецовский Ю.И., Мирзоев Г.Б. Профессиональный долг адвоката и его статус. – М., 2003

42 Столяренко А.М. Психологические приёмы в работе юриста. – М., 2001

43 Тыныбеков С. Принцип обеспечения права подозреваемого и обвиняемого на защиту в

уголовном процессе, Алматы, 1997

44 Тыныбеков С. Организационно-правовые формы и деятельность адвокатуры в Республике

Казахстан. – Алматы, 1997

45 Филимонов Б.В. Защитник в германском уголовном процессе. М., 1997

46 Торянников А.Г. Адвокат в уголовном процессе (деятельность адвоката по оказанию

юридической помощи обвиняемому в реализации прав на заявление ходатайств и принятие

жалоб). – М.: ВЮЗИ, 1987

47 Гаврилов С.Н. Адвокат в уголовном процессе: Учебно-методическое пособие / под ред.

проф. П.А. Лупинской.-М.: Юристъ, 1996

48 Мазур Н.В. Адвокатская деятельность в Республике Казахстан. – Караганда,2006

49 Сарсенбаев Т.Е. Лица, участвующие в уголовнмо процессе. Институт отвода: комментарий к

УПК РК. – Астана, 2001.

50 Бернам У., И.Решетников, В.Прошляков. Судебная адвокатура.СПб,1997

51 Мазур Н.В. Адвокат в уголовном процессе. Астана, 2005

52 Жалыбин С.М. Правовое положение адвоката в уголовном судопроизводстве. Алматы, 1998

53 Жамиева Р., Каиржанов Е. Тактика адвокатской защиты по уголовным делам. Алматы, 2000

54 Жамиева Р.М. Процессуальные и криминалистические проблемы защиты по уголовным

делам. – Караганда, 2004

55 Кучерена А.Г. Адвокатура. Учебник.- М., 2004

56 Газетдинов Н.И. Адвокатура и адвокатская деятельность в России. История и

современность. – Казань, 2003.

жоспары Ф СО ПГУ 7.18.1/07

жоспары Ф СО ПГУ 7.18.1/07

жоспарынан көшірме Ф СО ПГУ 7.18.1/10

Адвокатура туралы ғылымның мақсаты, пәні және тәсілдері. Адвокатура ө құқыққорғау қызметін зерттейтін заң ғылымдары циклының бөлігі. Адвокатура туралы ғылымның басқа заң ғылымдары арасындағы алатын орны.

1874 ж. конттрреформалар. Жеке сенімділер институтының пайда болуы. Сенімді алқалар көмекшілерінің институты. 1874ж. және 1889ж. автономияның бұзылуы. 1866,1869,1871 ж.ж. сот жарлықтарының және адвокатураның өзгеруі. 1905ж. бірінші жалпы Ресейлік сенімді алқалар съезді.

Ресейге қосылғаннан кейінгі реформалық кезеңге дейінгі Қазақстандағы адвокатура. Адвокатура 1886 ж. Түркістандық және Дала өлкелерін басқару туралы ережелерге сәйкес Қазақстандағы адвокатура.

«Сот туралалы» №1 және №2 декреттер, №1 құқыққорғаушы алқа декреті боыйнша адвокаттық мамандықтың абсолюттік бостандығы 1918 ж. Халық соты туралы ережесіне сәйкес айыптаушылар және корғаушылар алқаларын құру. 1922 ж. Қорғаушылар алқасы туралы ереже. 1939 ж. КСРО адвокатура туралы ереже.

Адвокатураның заң шығарушы және сот билігімен қарым-қатынасы. Адвокатура және азаматтық қоғам. Адвокатураның адвокаттар және азаматтық қоғам институтының кәсіби қауымдастықтары ретіндегі белгілері. Адвокатураның жариялығы және диспозитивтілігі. Адвокатураның ұйымдастыру және қызмет қағидалары. Адвокаттар алқасының құқық-қорғау және басқа да мемлекеттік органдарымен және де мемлекеттік емес және қоғамдық бірлестіктерімен қарым-қатынасы.

Халықаралық құқықтық стандарттар және адвокаттык қызметтің қағидаралы. 1948ж. Адам құқықтары туралы жалпы декларация; 1966ж. азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пакт; 1985ж. кәмелетке толмағандарға қатысты әділ сотты апаруға тиесілі БҰҰ Минималды Стандарттары Ережелері (Пекиндік Ережелер);1990ж. адвокаттардың ролі туралы Негізгі ережелер және 1990ж. БҰҰ Сегізінші Конгресімен қабылданған заңгерлердің қатысты негізгі қағидалар;1978ж. заңдық көмек және консультациялар туралы КМ Еуропа Кеңесінің Резолюциясы; 2000ж. адвокат мамандығын жүзеге асыру бостандығы туралы КМ Еуропа Кеңесінің Кепілдемесі және басқа да адвокаттық мамандықтың негізгі болатын стандарттар мен кағидалар бекітетін халықаралық құқықтық құжаттар.

Адвокатура және «Қоғамдық бірлестіктер туралы» ҚР Заңы.

5-Тақырып. Адвокаттардың құқық жағдайы. Адвокаттык қызметі лицензиялау тәртібі.

Лицензия беруден бас тарту: негіздері және тәртібі. Лицензия әрекетін тоқтата тұру: Негізі және тәртібі.

Адвокаттық лицензиясын кері қайтарып алудың жалпы және арнайы негіздері. Лицензияны кері қайтарып алу өндірісі бойынша іс қозғаудын тәртібі. Лицензияны кері қайтарып алу лицензия әрекетінің күшін тоқтата тұрудың негізі ретінде. Адвокаттық лицензияның әрекетін тоқтата тұру турала шешім: қайта қарау және шығару тәртібі.
6-Тақырып. Адвокаттар алқасының ұйымдастырушылық-құқықтық мәртебесі, оның органдары.

Адвокаттар алқасы Президиумы алқаның атқарушы органы ретінде: сайлау тәртібі және қызметі.

Адвокаттар алқасы Президиумы алқа қызметін ұйымдастыру бойынша өкілеттілігі. Адвокатар алқасы президиумның төрағасы: сайлау тәртібі және өкілеттілігі.

Адвокаттар алқасының ревизиялық комиссиясы бақылау ревизиялық орган ретінде: саулау тәртібі және қызметі. Ревизиялық комиссияның өкілеттілігі. Адвокаттар мүшелерінің міндеттері. Мүшелікке жарна төлеу – адвокаттар алқасының мүшелерінің алқа алдында бір жақты мүшелік міндеттемесі.

Адвокаттар алқа мүшелерінің тәртіптік жауапкершілігі: негіздері, тарту, босату тәртібі. Адвокаттардың стажерларына тәртіптік жауапкершілік ережелерінің таралуы.
7-Тақырып. Заң консультациясы, адвокаттық контора: адвокаттық қызметті ұйымдастырудың нысандары.

Адвокаттық контора – мекеме нысанындағы емес ұйым. Адвокаттық контораның тағайындалуы. Адвокаттық контораны құру жағдайы мен тәртібі. Жарғы, құрыдтайшылық келісім-шарт – адвокаттық контора қызметінің құқықтық негізі.

Бірталай заң көмегін көрсетумен байланысты емес заң көмегінің төлемақысы (қылмыстық қудалау органдарына кезекшілікте).

Заң көмегі толемақысынан босату негіздері мен тәртібі.

Республикалық бюджет есебінен заң көмегі төлемақысынан босату мүмкіншілігі.

Адвокаттар алқасы және адвокаттық контора қаражатынан адвокаттармен тегін көрсетілетін заң көмегінің төлемақысы.

9-Тақырып. Адвокаттың кәсіби этикасы.

Адвокаттың мінез-құлық ережесінің этикасы. Заң көмегіне жүгінетін тұлғалармен адвокаттың қарым-қатынасының мінез-құлық этикалық ережесі. Адвокаттық қауымдастықтың ішіндегі қарым-қатынастардың құрылуының этикалық ережесі. Адвокаттың мемлекеттік, құқық қорғау органдарымен қатынасқа түскендегі мінез-құлқының этикалық ережесі.

Коғам, адвокаттар қауымдастығы және адвокаттардың өздері жағынан адвокаттык қызметті ішкі және сыртқы этикалық бағалау. Адвокаттар қызметінде этикалық нормаларды жүзеге асыру тәсілдері.

Адвокаттық этикасының нормалары – корпоративтік нормалар. Моральды-этикалық нормаларды бұзғаны үшін жауапкершілік. Адвокаттық этика кодексі.

Адвокаттың соттық ораторы ретінде логикалық мәдениеті. Соттық сөйлеудің сенімділігі және сөйлеудегі логикалық қателіктер. Соттық сөйлеудің құрылымдық мазмұнына іс бойынша позицияның әсер етуі.

Соттық сөйлеудін міндетті элементтері: дәлелдемелерді констатациялау – жалған екенін білдіру. Соттық сөйлеудің логикалық құрылымы: кіріспе, негізгі бөлім және қорытынды. Кіріспе сөйлеу бөлімінің мазмұны және оған қойылатын негізгі талаптар. Соттық сөйлеудің негізгі бөлімі: істің нақты мән-жағдайларын көрсету; іс бойынша жиналған дәлелдемелерді анализдеу; саралауды негіздеу; қылмыстық іч бойынша тұлғалы сипаттау; құқық бұзушылықты жасаудың себебі; жазалау шарасы туралы ойлау. Соттық сөйлку қорытындысының психологиялық, логикалық және эмоционалдық маңызы.
11-Тақырып. Қылмыстық сот өндірісіндегі адвокаттың қатысуы.

Аппеляциялық өндіріс сатысына адвокаттың қатысуы.Аппеляциялық шағымдарды құрастыруға қойылатын талаптар. Үкімді бұзу және өзгерту негіздері.

Сот шешімін атқару сатысына адвокаттың қатысуы. Осы сатыдағы адвокаттың өкілеттілігі.

Қылмыстық процесстің ерекше сатысына адвокаттың қатысу ерекшеліктері: қадағалау өндірісінде және жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша істерді қайта қарау. Қылмыстық процесстің ерекше сатысында соттық шешімдерді қайта қарау негіздері. Қадағалау щағымы: құрылымы мен мазмұнына қойылатын талаптар. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша өндірісті қозғау және ондағы адвокаттың қатысуы.

Сотқа дейындгі іс материалдарын дайындаудағы адвокаттың қатысуы. Азаматтық іс бойынша дәлелдеу пәнінің анықтамасы. Адвокаттық процессуалдық құжаттарды құрастыруы. Адвокат азаматтық процесстің дәлелдеу субъектісі ретінде.

Соттық істерді талқылауға адвокаттың қатысуы. Тараптардың және үшінші тұлғалардың түсіндірмелерінде адвокаттың қатысуы. Куәлардан жауап алуда адвокаттың қатысуы. Куәлардың көрсетулеріне сенімсіздікті білдірудің негізгі тәсілдері. Сотта сарапшының қорытындысын зерттеу. Сотта жазбаша және заттық дәлелдемелерді зерттеу. Басқа да дәлелдемлерді зерттеу.
13-Тақырып. Басқа да юрисцикциялық өндірістерге адвокаттың қатысуы.

Третейлік сотта халықаралық коммерциялық арбитражда (сотта) және басқа да конфликтерді шешетін органдарда істі талқылауды сенімді өкіл ретінде қатысу. Құқықтық конфликтерду альтернативті амалдармен шешуде қатысу: келіссөздер, медиация, минисот, істің мән-жайлы фактілерін анықтау бойынша тәуелсіз сараптама, омбудсмен, жеке соттық жүйе.

Заңгердің және адвокаттың психотехникасы.. Адвокаттың сөйлеу психотехникасы. Адвокаттык қызметтегі әсер ету, қарсылықты жоққа шығару және дәлелдеуғ сендіруді білу амалдары.

Адвокаттың қарым-қатынас психологиясы. Сөйлесушы адамды психологиялық бақылау, сенімді қарым-қатынастарды және психологиялық байланасты орнату және қолдау; азаматтардан ақпараттар мен мәліметтерді алу және анализдеу психологиясы.

15-Тақырып. Адвокаттық қызметтің тактикалық аспектілері.

Процеске қатысушылармен психологиялық және іскерлік байланысты орнату тактикасы. Тергеулік, соттық және басқа да процессуалдық әрекеттерде қатысу тактикасы. Процессуалдық емес әрекеттерді, дәлелдемелерді жинау бойынша әрекеттерді және адвокаттық өзге де өкілеттіктері қолдануының тактикасы.

АҚШ-ғы адвокатура. Колледж – құқық магистратура – докторантура. Білім бағдарламаларының құрылу және оқу траекториясын таңдау бостандығы. Қосымша аттестация және арнайы комиссияның шешімі – басқа штатта адвокаттық қызметпен айналасу құқықғының жағдайлары. Моральдық қасиет және емтиханды сәтті түрде тапсыру – адвокаттык кәсіпке рұқсат алудың негізі. Адвокаттық қызметке претендеттердің соральдық касиеттерін тексеру тәсілдері. Штаттық адвокаттар қауымдастығының емтиханды өткізу нысандары – адвокаттарды ұйымдастыру нысаны. Мүшелікке ерікті түрде кіру адвокаттардың жалпы ұлттық ұйымы – американдық заңгерлердің қауымдастығы. Адвокаттық фирма – адвокаттар қызметінің негізгі нысаны. Партнерлер мен ассоциаторлар. Адвокаттық конторалар, қоғамдық ұйымның заң қызметі (Азамттық бастандықты қорғау бойынша Американдық одақ, түсті халықтардың дамуына көмектесу бойынша Ұлттық қауымдыстық, азаматтардың Конституциялық құқықтарын қорғау Орталығы). Қорғаушының тегін қызметті көрсету нысандары: тағайындалуы, контракт арқылы, «көпшілік қорғаушылардың» ведомства есебінен.

Еер сіз бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілген барлық сабақтарға кешікпей қатысып және сабақта белсенді жұмыс жасасаңыз, сабақтарды уақытында және сапалы орындасаңыз, нәтижесінде жоғарғы көрсеткіш көрсете аласыз.

Оқу үрдісіне қатысу бұл барлық сабаққа қатысу, дәріс пен тәжірибелік сабақтарда талданылатын сұрақтар мен сауалдарға, белсінді түрде талдау жасау және кез келген уақытта дайындықта болу.

Тәжірибелік сабаққа дайындығыңыз топпен жұмыс жасау мен үйге берілген тапсырмаларды орындауыңызды тексеру барысында Сіздің білім деңгейіңіз анықталады. Тәжірибелік сабағындағы белсенділігіңіз үшін Сізге оқытушының өз қалауы бойынша 2 баллды қосымша жинауға мүмкіндігіңіз бар. Ал, егер сабаққа дайын емес болсаңыз, онда 0 балл аласыз. Содан кейінгі сабаққа дайындығыңыз бағаланбайды. Бірақ белгілі бір себепті сабақты тапсыра алсасаңыз себепті дәлелдей отырып, келесі сабаққа қатысқанша жіберілген баллды жинауға мүмкіндігіңіз бар. Еш дәлелсіз жіберілген сабақтан 0 көрсеткіш аласыз.

Студенттердің назарына ескерту:

- Аптасына кешікені үшін 1/3;

- Аптасына 2 немесе оданда көп кешіккені үшін. Пәнді бұзу және сабаққа кешіккені үшін жалпы көрсеткіштен 2 балл төмендетіледі. Сабақтан шығарып жібергені үшін 3 баллды жоғалтасыз.

Әр семестрде екі межелік бақылау пән бөлімдері бойынша жазбаша немесе оқытушының өз қалауы бойынша ауызша сұрақтар қою арқылы бақылау жұмыстары негізінде жүргізіледі.

Егер, Сіз сабақта және бақылау шараларында белгілі бір себептермен болмай қалсаңыз, онда, Сізге оқытушының белгіліген уақытында орындауыңызға мүмкіндігіңіз бар.

Егер, Сіз межелік бақылауға қатыспасаңыз, онда, Сіздің рейтингіңіз анықталмай, ол нөлге тең болады.

Оқу материалдарын 2 семестрде емтихан тапсыру пәнді аяқтау болып табылады.

Емтиханға жіберілу үшін 1 семестрдегі және 2 семестрдегі рейтингтердің көрсетікіші қанағаттанарлық болу қажет.

Емтихан ауызша билет бойынша өткізіледі. Емтихан билеті 3 теориялық сұрақтан және сабақдан тұрады. Емиханда көшіруге немесе басқа да жазба материалдарын қолдануға тиым салады, қажет болған жағдайда аудиториядан шығарып жіберіп, жалпы көрсеткіштің «10» баллы төмендетіледі.

Пән бойынша қорытынды баға мына формуламен анықталады
Р1+Р2+Р3+Р4

Қ = ---------------* 0,2

4

мұнда Р1+Р2+Р3+Р4 - 1 және 4 рейтингтің нәтижелері арқылы емтиханда жинаған баллдар көрсеткіші, 100 баллдық шкаламен анықталады;

Егер, сіз емтиханда қанағаттанарлықсыз деген баға алсаңыз (50 баллдан төмен), онда сіздің қорытынды көрсеткішіңіз сынақ-емтихан тізбесінде «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен бағаланады.