Әдістемелік нұсқаулардың титулды парағы

Кафедра меңгерушісі _________ В.П. Марковский 2010 ж. «___»________

Энергетика факультетінің ОӘК мақұлданды

2010 ж. «_____»______________№____ Хаттама

ОӘК төрағасы __________ М.М Кабдуалиева 2010 ж. «___»___________

ЖжӘҚБ бастығы__________Варакута А.А. 2010 ж «____»__________

2010 ж. «___»_________________№_____ Хаттама.

Электрлік станциялардағы басқару және реттеу автоматикасы пәні бойынша сырттай оқу формасында оқитын студенттер бақылау жұмысын орындау керек.

Бақылау жұмысы пән курсын өздігінен оқығанда теориясының бекітілуіне арналған.

Бақылау жұмысының нұсқасын студенттер оқытушының журналында реттік нөміріне бойынша және сынақ кітапшасының соңғы екі цифры бойынша таңдайды.

Бақылау жұмысына кіреді:
Кесте 1

№	Бақылау жұмысының бөлімдері	Орындау үшін қажетті уақыт, сағ
1	Бір ретті АҚҚ уставкаларын таңдау	3
2	АРҚ уставкаларын таңдау	5
3	АЖТ уставкаларын таңдау	4
4	Генератордың синхронизациясын таңдау	4
	Барлығы	16

1. АҚҚ-дың бір реттігін қамтамасыз ету үшін конденсатордың зарядталу уақыты жеткілікті, АҚҚ бір ретті уақытын таңдау және тексеру. 2 және 3 кестеде есептеу үшін мәліметтер келтірілген. АҚҚ сұлбасын ажыратқыш типіне келтіріп, оның әр түрлі режимдегі жұмыс істеу принципін түсіндіру.

2. ТЭЦ типті электр станцияның өзіндік мұқтаждығы үшін АРҚ құрылғысының уставкасын және принципиалдық сұлбасын таңдау. 1.1 суретте электр станцияның есептеу сұлбасы келтірілген. Тарату генератор кұрылғының шинасына қосылған генератордың кернеуін 6,3кВ тең деп алу.

Өзіндік мұқтаждығы үшін 6кВ секциясына үш топ электр қозғалтқыштар қосылған:

– М1 сериялы ДАЗ04 электрқозғалтқыштарының бірінші тобы

– М2 сериялы АТД2 электрқозғалтқыштарының екінші тобы

• 
  М3 сериялы ВАО2 электрқозғалтқыштарының үшінші тобы
  

2 кесте

Сынақ кітапшасының соңғы цифрі	Ажыратқыш түрі РПВ-01 реле құрылғының аралық жарамсыздану кернеуі	Приводпен ажыртқыштың өшіру уақыты, с	Резервтік қорғаудың жарамсыздану уақыты, с	Напря-жение акку-муля-торной батареи В	РПВ-01 реле құрылғының аралық жарамсыздану кернеуі
1	ВВУ-35А	0,07	2,5	220
2	ВВУ-110	0,08	3,0	110
3	ВВБК-110	0,06	2,0	220
4	С-35М	0,08	3,0	110
5	У-110	0,08	2,5	220
6	ВМКЭ-35	0,11	2,0	110
7	ВМТ-110Б	0,06	3,0	220
8	ЯЭ-110Л	0,065	2,5	110
9	ВГУ-500Б	0,04	3,0	220
0	ВГУ-500Б	0,05	2,5	220

3 кесте

Сынақ кітапшасының соңғысының алдыңғы цифрі	Конденсатор сыйымдылығы С, мкф	РПВ-01 құрылғының зарядтау кедергісі, МОм	Қор уақыты, с	Приводтың дайындық уақыты ,с
1	6	4,5	0,30	0,50
2	7	5,0	0,35	0,55
3	8	3,5	0,40	0,60
4	9	3,0	0,45	0,65
5	10	2,5	0,50	0,50
6	9	3,5	0,40	0,45
7	8	4,0	0,35	0,60
8	7	4,5	0,45	0,65
9	6	5,0	0,50	0,70
0	8	3,0	0,30	0,55

1.1 сурет– Электр станцияның есеп сұлбасы

Сынақ кітапшасының соңғы цифрі	Электродвигатели						Өзіндік мұқтаждығы үшін шығыны, %
	М1		М2		М3
	Саны	, кВт	саны	, кВт	саны	, кВт
1	3	500	5	400	4	200	12
2	4	400	6	315	3	250	13
3	5	315	4	630	2	200	14
4	2	630	5	500	2	315	12
5	3	400	2	630	5	315	14
6	4	315	4	400	3	500	13
7	2	500	3	400	3	630	12
8	3	630	3	315	4	500	14
9	5	400	2	500	6	250	12
0	4	630	3	400	3	200	13

5 кесте

Сынақ кітапшасының соңғысының алдыңғы цифрі	Генераторлардың қуаты		К1 нүктедегі ҚТ, с	, с	, МВА	Сызықтардың параметрлері		Генераторлардың қуаты		Сызықтық реактордың номиналды тогы , А
	, МВт	, МВт				Саны	Ұзын-дығы , км	, МВА	, МВА
1	63	32	0,15	0,12	1200	2	25	80	25	1000
2	63	63	0,18	0,15	1500	2	30	80	40	1600
3	100	63	0,2	0,15	2000	3	35	125	63	1600
4	63	32	0,18	0,15	1300	2	30	80	16	630
5	63	63	0,15	0,10	1400	3	40	80	25	1600
6	100	63	0,18	0,13	1500	3	45	125	80	1000
7	63	32	0,20	0,16	1600	3	35	80	25	1000
8	63	63	0,15	0,13	1200	2	20	80	40	1000
9	100	63	0,18	0,14	1400	3	35	125	80	1600
0	63	32	0,14	0,10	1500	2	15	80	25	630

3. 
   АЖТ1 және АЖТ2 құрылғыларына қосылатын, жылулық электр станциялардан тұратын энергожүйелердің берілген қуат тапшылығы және қалпына келу жиілігі үшін автоматты жиілікті түсіргіш көлемін анықтау. Бастапқы мәліметтер 6 кестеде келтіріліген.
   

2 тапсырманың бастапқы мәліметтері.

Сынақ кітапшасының соңғысының алдыңғы цифрі	, -тегі МВт	, МВт	Гц	, Гц	Тұтынушылар құрамы
1	700	150	46,0	49,0	0,20	0,30	0,15	0,15
2	800	200	45,5	49,1	0,25	0,35	0,25	0,05
3	900	200	45,8	49,2	0,30	0,25	0,30	0,10
4	1000	150	46,0	49,3	0,15	0,30	0,35	0,12
5	1200	200	45,5	49,4	0,20	0,25	0,30	0,15
6	1500	300	45,8	49,5	0,35	0,25	0,15	0,12
7	1100	250	45,5	49,4	0,40	0,15	0,25	0,10
8	1600	350	46,0	49,3	0,20	0,35	0,15	0,08
9	1300	300	45,8	49,0	0,25	0,40	0,15	0,10
0	1400	250	45,5	49,5	0,30	0,30	0,25	0,05

Автоматты қайта қосылу (АҚҚ) тақырыбын оқығаннан кейін, бастапқы мәліметтер бойынша РПВ-01 типті құрылғының уақыт төзімділігін таңдау және бір реттігін қамтамасыз ету үшін конденсатор зарядталу уақытын жеткілігін тексеру және АҚҚ сұлбасын келтіріп, көрсетілген типі бойынша ажыратқыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру.

АҚҚ төзімділік уақыты екі шарттан алынып, есептелінелі [1]:

• 
  АҚҚ төзімділік уақыты приводтың дайындық уақытынан үлкен болуы керек.
  

мұндағы - приводтың дайындық уақыты

– АҚҚ төзімділік уақыты деионизация уақытынан үлкен болуы керек.

мұндағы - деионизация уақыты

(2.2) шарты, ажыратқыштардың қосылу уақыты деионизации уақытынан үлкен болуынан жүзеге асады. Сондықтан есептеу шарты (2.1) болып табылады.

АҚҚ құрылғының автоматты қайтару төзімділік уақыты осы формуламен есептелінеді

мұндағы - резервтік қорғаудың жарамсыздану уақыты;

Конденсатордың С зарядталу уақыты РПВ-01 құрылғының аралық реле есептеледі

мұндағы - РПВ-01 құрылғының зарядтық кедергісі;

Егер , АҚҚ әрекетінің бір реттлігі қамтамасыз етіледі. Басқа жағдайда РПВ-01 құрылғының зарядтау кедергісі мәнін таңдап алу қажет.

Электр станциялардың өзіндік мұқтаждығы үшін тұтынушылардың коректенуі 6,3кВ кернеулі ТЭЦ генератор арқылы жүзеге асады. 2.1 суретте электр станцияның өзіндік мұқтаждығы үшін АҚҚ құрылғының реле параметрлерін таңдауының есептік сұлбасы салынған.

2.1 сурет – электр станцияның өзіндік мұқтаждығы үшін АҚҚ құрылғының реле параметрлерін таңдауының есептік сұлбасы

мұндағы - резервтік коректену көзі ажыратқышының қосылу уақыты, с;

Минимал кернеуінің іске қосу органының төзімділік уақыты, КТ реле уақыты, екі шарт арқылы анықталады

мұндағы - релейлік қорғау қосылуының ең үлкен төзімділік уақыты, 10,5кВ шинадан алшақтау, К1 нүктедегі ҚТ әрекеті (2.1 сурет)

Ең үлкені есептеуге алынады,

АРҚ іске қосу органын екі минимал реле кернеуде және орындағанда, олардың жарамсыздану кернеуі, іске қосу органы қысқа тұйықталуынан кернеу кемігенде немесе элекрқозғалқыштарының өзіндік іске қосуымен әрекетіне келмеуі, ал кернеудің толық жойылғанда жарамсызданады. [2]

Жоғарыда айтылғандай, жарамсыздану кернеуі екі минимал реле кернеуде және екі шарттан алынады

мұндағы - Б шинасында қалдық кернеуінің ең кіші есептік мәні, 2.1 сурет, К2 нүктедегі ҚТ-да.

Генераторлық тарату құрылғысының А шинасындағы қалдық кернеуі, 2.1 сурет, К2 нүктесі реактордың ҚТ-ы, формуласымен анықталады:

мұндағы - реактордағы қысқа тұйықталудың (ҚТ) үшфазалық құрасшысының тогы, кА;

Салыстырмалы бірліктердегі А шинасындағы қалдық кернеуі тең

Электрқозғалтқыштардың өзіндік қосылуында ең кіші кернеу келесі формуламен анықталады

, (2.11)

мұндағы _-Электрқозғалтқыштардың 6кВ өзіндік мұқтаждығы үшін қосылған барлық іске қосу кедергісінің суммасы

Электрқозғалтқыштардың іске қосу кедергісі келесі формуламен анықталады:

мұндағы - электрқозғалтқыштың қысқа іске қосу тогы

Егер өзіндік мұқтаждығы үшін 6кВ бірнеше топ электрқозғалтқыштарға қосылса, онда әрбір топтың эквиваленттік іске қосу кедергілері есептелінеді, ал кейін _.

(2.8) және (2.9) формулаларынан мәндерінен есептеуге кернеудің жарамсыздығының ең кіші мәні алынады. Көп жағдайда екі жағдайға кернеудің жарамсыздануы тең

. (2.13)

Іске қосу органының минималды кернеуі негізінде, типті термиялық берік реле қолдану ұсынылады.

Егер іске қосу органы ретінде минималды ток және кернеу релесі алынса, онда жоғарыда айтылғандай, жарамсыздану тогы ретінде минималды кернеу алынады.

Минималды реленің жарамсыздану тогы минималды ток жүктемесі арқылы салынады және есептелінеді, келесі формула арқылы

мұндағы - минималды ток жүктемесі, А;

2.6 формуласы қорғау шартымен келісілген, іске қосу органының уақыты анықталады, ҚТ кезінде К1 нүктеде әсер ететін, 2.1 сурет.

Максималды реле кернеуінің жарамсыздану кернеуі, резервті шиналарда кернеудің барын тексеретін, келесі формула арқылы есептелінеді

, (2.15)

мұндағы - минималды жұмыс кернеуі, әдетте деп алынады.

АЖТ-ға құрылғыларына қосылатын тұтынушылар қуаты, энергожүйелерде белсенді қуаттың пайда болған дефицитін жоятындай болу керек.

Егер энергожүйеде қуат дефициті белгілі болса, онда АЖТ1 құрылғысына қосылатын тұтынушылар келесі формуламен анықталады:

, (2.16)

мұндағы - АЖТ1 жиілікте минималды уставка жарамсыздануы, Гц;

мұндағы - суммалы жүктемеде номиналды жиіліктегі, бірінші, екінші, үшінші және дәрежесіне байланысты қатысатан жүктемелердің үлесі.

АЖТ барлық кезектеріне қосылатын, жиіліктің төмендеуінен сақтайтын және оның кейінгі қалпына келу мәніне дейінгі суммарлы жүктеменің көлемі формуламен анықталады [3]

, (2.18)
мұндағы - АЖТ жарамсызданғаннан кейін энергожүйелерде орнатылатын жиілік. Әдетте жиілігі 49 – 49,5 Гц аралығында жатады.

және алынған түсіргіш көлемдері АЖТ1 и АЖТ2 кезектері әр түрлі тәсілдерімен таратылуы мүмкін. Кең пайдалануда АЖТ1 и АЖТ2 алынған уақыт пен жиілік диапазонда біркелкі таратылады. [3]

Әдетте АЖТ1 кезектер саны 10-20 аралықта жатады. АЖТ1 жиілікте бір уставкасы болатын, бірақ уақыт арқылы уставкалары әр түрлі кезектер саны бестен көп алынбайды. Уақыт бойынша АЖТ2 уставкаларын интервалы, әдетте, с тең деп алынады [3, 4].

2.4 Автоматты синхронизаторлардың уставкаларын есептеу

Синхронизатордың тұрақтылық шартын анықтайтын, синхронизатордың тұрақты озу бұрышымен параметрлерін есептелуі, бұрышының қосылу қателігі және бұрыштық сырғанау жылдамдығы есептелуіне апарады [2].

Синхронизаторланатын генератордың желіге қосылу мезетіндегі қателік бұрышы формуламен есептеледі
, (2.19)
мұндағы - синхронды генератордың желіге қосылу мезетіндегі теңдестіру тогының лездік мәні

- генератормен синхронизирленетін және жүйенің барлық элменттерімен байланыстағы индуктивті кедергінің суммасы

- токты құрайтын апериодтылылық барын анықтайтын коэффициент

- синхронизаторланатын генератордың ЭҚК.

Осыдан қосылу мезетінде қателік бұрышы гралуспен немесе радианмен анықталатын, тең

(2.20)
(2.21)
қайтару реле кернеуі формуласы бойынша есептеледі

, (2.22)

мұнлағы - қателік бұрышын градуспен есептеу;

.
Қосылу мезетінде есептік бұрыштық сырғанау бұрышы, формуламен анықталады
, (2.23)
мұндағы - генератор ажыратқышының приводпен қосылу уақыты, с. Сырғанау процентпен тең

. (2.24)
кернеу қайтару реле кернеуі жылдамдығында сырғанау кезінде формуласымен анықталады [2]

, (2.25)
мұндағы - КТ реле уақытында орнатылатын уақыты

Егер сырғанау болса, онда процесті үдету мақсатында бұрыштық жылдамдығын 2 есе арттыруға болады. Сонда бұрыштық сырғанау жылдамдығында, кернеу қайтару реле кернеуі формуламен анықталады

. (2.26)
кернеуі қайтару реле кернеуі мәні, синхронизация тұрақтылығы көзқарасынан қарағанда мүмкін болатын, бұрыштық сырғанау жылдамдығы келетін деп алынатын, 2.26 формуласы арқылы есептеледі.

Еер немесе шарты синхронизация тұрақтылығын орындайды, келесі формуламен есептеледі.

, (2.27)
мұндағы - қателік бұрышы электрлік градустарда

- Турбинаның және генератор бөліктерінің айналуы инерциясының уақыт тұрақтысы, с;

- индуктивті ауыспалы генератордың кедергісі

- бұрыштық сырғанау жылдамдығына сәйкес келетін, сырғанау

Турбинаның және генератор бөліктерінің айналуы инерциясының уақыт тұрақтысы формуласымен есептеледі

, (2.28)
мұндағы - инерция моменті, ;

- айналу жылдамдығы, айн/мин;

- генератор қуаты, кВт.

СА-1 типті синхронизатордың тұрақты озу уақытымен есептеледі, максималды озу бұрышы анықтауымен көзделеді.

Электродинамикалық моменті бойынша, алдымен қор коэффициенті анықталады

, (2.29)
мұндағы - ауыспалыдан тыс генератор кедергісі;

- қосылу мезетінде құрайтын периодты максималды мүмкін болатын статор тогының мәні

болғанда есептелуі орындалады. Егер алынған 2-ден кем болса, мәнін төмендету керек, содан деп есептелінеді.

Максималды мүмкін болатын мәнді анықтау периодты құрайтын статор тогының қосылу мезетінде формуламен есептеледі.

. (2.30)

Максимал мүмкін болатын синхронизацияның бұрыштық қателігі формуламен есептеледі

, (2. 31)
мұндағы - жүйенің кедергісі;

- максималды мүмкін болатын бұрыштық қателік, радианмен.

Ажыратқыш контактілерінің тұйықталу мезетінде максималды мүмкін болатын бұрыштық сырғанау жылдамдығын формуламен анықталады

, (2.32)
мұндағы - ажыратқыш контактілерінің тұйықталу мезетінде максималды мүмкін болатын бұрыштық сырғанау жылдамдығы, рад/с;

- синхронизатордың қосымша қателігі;

- ажыратқыш генератордың қосылу уақыты;

- ажыратқыштың қосылуында салыстырмалы алшақтау уақыты;

- уақыттың озуы бойынша уставка тапсырмасының салыстырмалы дәлдігі

Есептік максималды озу бұрышы формуламен анықталады

,
мұндағы - максималды шекті озу бұрышы, турбогенераторлар үшін -қа тең
Әдебиеттер
1 Беркович М.А., Гладышев В.А., Семенов В.А. Автоматика энергосистем. - М.: Энергоатомиздат, 1991. - 240 с.

2 Гизила Е.П. Расчет устройств автоматики энергосистем. – Киев: Вища школа, 1974. – 342 с.

3 Рабинович Р.С. Автоматическая частотная разгрузка энергосистем. – М.: Энергоатомиздат, 1989. – 352 с.

4 Овчаренко Н.И. Автоматика электрических станций и электроэнергетических систем. – М.: Изд-во НЦ ЭНАС, 2000. – 504 с.

жүктеу/скачать 292.49 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: