Абстракт.
Кәсіпкерлік мәдениет әртүрлі елдердегі қоғамның дамуында маңызды рөл атқарады, экономикалық, әлеуметтік және мәдени дамуға айтарлықтай әсер етеді. Кәсіпкерлік мәдениеттің маңыздылығын жан-жақты түсіндіруге болады.Кәсіпкерлер жұмыссыздық деңгейін төмендететін және экономикалық өсуді ынталандыратын жаңа жұмыс орындарын құруда.Кәсіпкерлер инновацияларды енгізуге ықпал етеді, жаңа технологиялар мен өнімдерді дамытады, бұл елдің бәсекеге қабілеттілігін арттырады.Кәсіпкерлік мәдениет әртүрлі әлеуметтік топтағы адамдарға экономикалық жағдайын жақсартуға және табысқа жетуге мүмкіндік береді,кәсіпкерлікті дамыту халықтың әртүрлі топтары, соның ішінде жастар, әйелдер және азшылықтар үшін тең мүмкіндіктер жасайды.Кәсіпкерлік мәдениеті дамыған елдер көбінесе бизнес үшін реттеуші жағдайларды жақсарту үшін жұмыс істейді, бұл қолайлы бизнес ортасын құруға ықпал етеді және кәсіпкерлік мәдениеттің маңыздылығы көптеген елдердің экономикасының негізі болып табылатын шағын және орта бизнесті қолдау қажеттілігін көрсетеді.Жалпы, кәсіпкерлік мәдениет қоғамның жан-жақты дамуына ықпал ететін, оның экономикалық және әлеуметтік серпінін арттыратын, сондай-ақ ел ішінде және одан тыс жерлерде мәдени байланыстарды нығайтатын іргелі элемент болып табылады.
Әр түрлі елдердегі кәсіпкерлік мәдениетті зерттеудің мақсаты келесідей:
1. Мәдени ерекшеліктерді түсіну: әр түрлі елдерде бизнес пен кәсіпкерлікке деген көзқарастарға әсер ететін ерекше мәдени ерекшеліктер бар. Бұл ерекшеліктерді зерттеу мәдени нормалар мен құндылықтардың кәсіпкерлік белсенділікке қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.
2. Бейімделу стратегияларын дамыту: халықаралық нарықтарда жұмыс істейтін кәсіпкерлер мен компаниялар өздерінің бизнес стратегияларын нақты елдердің мәдени ерекшеліктеріне бейімдеуі керек. Кәсіпкерлік мәдениетті білу тиімді стратегияларды жасауға және мәдени түсініспеушіліктерді болдырмауға көмектеседі.
3. Халықаралық ынтымақтастықты жақсарту:мәдени айырмашылықтарды түсіну әр түрлі елдердің кәсіпкерлері арасындағы жақсы өзара іс-қимыл мен ынтымақтастыққа ықпал етеді. Бұл әсіресе жаһандану жағдайында, халықаралық серіктестіктер кең таралған кезде өте маңызды..
4.Оқыту және дағдыларды дамыту:кәсіпкерлік мәдениетті зерттеу білім беру мекемелері мен болашақ кәсіпкерлерді даярлауға бағытталған бағдарламалар үшін пайдалы. Бұл студенттерге мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын дамытуға және жаһандық бизнес тәжірибелерін түсінуге көмектеседі.
Тұтастай алғанда, кәсіпкерлік мәдениетті зерттеу жаһандық контексте кәсіпкерлік қызметтің сәттілігіне әсер ететін факторларды тереңірек түсінуге көмектеседі және тиімдірек және тұрақты бизнес үлгілерін дамытуға ықпал етеді.
Әр түрлі елдердегі кәсіпкерлік мәдениетті зерттеу сандық және сапалық аспектілерді қамту үшін әртүрлі әдістерді қолдануды талап етеді. Міне, осы процесте қолданылатын негізгі әдістер:
1.Кейс-стади (нақты жағдайларды талдау):
- Әр түрлі елдердегі кәсіпкерлік қызметтің сәтті және сәтсіз мысалдарын зерттеу мәдени факторлардың бизнеске қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.
2.Қосымша деректерді талдау:
- Кәсіпкерлік орта мен мәдени ерекшеліктерді талдау үшін есептер, зерттеулер, статистика және ресми құжаттар сияқты бұрыннан бар деректерді пайдалану.
3.Салыстырмалы зерттеулер:
- Әр түрлі елдердің кәсіпкерлік мәдениеттерін салыстырмалы талдау ұқсастықтар мен айырмашылықтарды, сондай-ақ жалпы тенденциялар мен ерекше ерекшеліктерді анықтауға мүмкіндік береді.
4.Мәдениеттану және этнографиялық зерттеулер:
- Мәдениеттану мен этнография әдістерін қолдана отырып, мәдени нормаларды, дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды және олардың кәсіпкерлік қызметке әсерін терең талдау.
5.Мазмұнды талдау:
-Кәсіпкерлікке қатысты мәдени аспектілерді анықтау үшін мақалалар, кітаптар, әлеуметтік медиа және басқа медиа ресурстар сияқты мәтіндерді талдау.
Бұл әдістерді біріктіріп қолдану әртүрлі елдердегі кәсіпкерлік мәдениетті неғұрлым толық және жан-жақты түсінуге мүмкіндік береді.
Кілт сөздер:кәсіпкерлік мәдениет,мәдени құндылықтар, институционалдық факторлар,кәсіпкерлік мінез-құлық,көшбасшылық,менеджмент,инновация.
Кіріспе.
Кәсіпкерлік мәдениет кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың ажырамас бөлігі болып табылады. Ол мәдениеттің жалпы түсініктеріне негізделеді және онымен тығыз байланыста. Мәдениет – адамдардың өндірістік, қоғамдық және рухани қажеттіліктерінің жиынтығы.
Кәсіпкерлік мәдениет – субъектілердің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудағы белгілі бір қалыптасқан қағидалары, тәсілдері мен әдістерінің жиынтығы. Құқықтық және этикалық нормалардың көрінісі ретінде кәсіпкерлік мәдениет мемлекетпен, қоғаммен,тұтынушылармен, қызметкерлермен, әріптестермен, бәсекелестермен қарым-қатынасты қамтиды, сондай-ақ кәсіпкерліктің дамуына әсер ететін құқықтық актілер, стандарттар, ережелер мен нормаларды сақтауды білдіред.
Кәсіпкерлік мәдениет кәсіпкерлік қызметті қолдайтын және көтермелейтін кәсіпкерлер мен ұйымдарға тән құндылықтарды, нормаларды, нанымдарды және мінез-құлықты қамтиды. Ол инновацияға ықпал ететін жағдайларды қалыптастыруда, тәуекелді қабылдауда және табысқа ұмтылуда шешуші рөл атқарады.
«Кәсіпкерлік мәдениет» түсінігінің мазмұны мынадай 3 құрамдас бөлік (компонент) арқылы анықтауға болады:
1) кәсіпкердің бизнестің құндылықтары туралы түсінігі. Әрбір кәсіпкер белгілі бір түрде бизнестің мақсаттарын айқындайды. Оның маңыздылығы мен құндылығын бағалаудың өзіндік шкаласы болады, соған сәйкес тұтынушылар, клиенттер, тауарына деген қажеттіліктер, тауарының сапасы, күтілетін табыстар мен пайдалар туралы талқыға салады;
2) кәсіпкерлік қызметті жоспарлау мен жүзеге асыру кезіндегі мінез-құлық (іс-әрекет) нормалары мен ережелері. Мысалы, көп табыс әкелетін маңызды клиенттерге жоғары дәрежеде қызмет көрсету ережесіне олармен үнемі байланыста болу, олардың қалаулары мен тілектерін ескеру, оларға қажетті тауарларды белсенді түрде ұсыну, сатудан кейінгі қызмет көрсету кіреді;
3) кәсіпкердің нақты іс-әрекеті, соның нәтижесінде кәсіпкер әзірленген ережелер мен мәдени мінез-құлық нормаларын іс-жүзінде асырады.
Кәсіпкер мәдениетінің негізгі элементтеріне мыналар жатқызылады:
кәсіпкерлік қызметтің заңдылығы;
міндеттер мен міндеттемелерді мінсіз орындау;
кәсіпкерлік субъектілерінің өз бизнесін адал жүргізуі, адамдармен, тұтынушылармен, әріптестермен, мемлекетпен адал қарым-қатынаста болу;
кәсіпкерлердің жалпы этикалық нормаларды сақтауы;
кәсіпкерлік қызметтің қажеттілікті қанағаттандыруға бағытталуы;
кәсіпкерлік іс-әрекетті болжау мүмкіншілігі.
Кәсіпкерлік қызметтің мәдениеті кәсіпорынның әрбір қызметкерінің мәдениетіне және, берінші кезекте, кәсіпорын басшысының ұйымдық мәдениетіне байланысты болып келеді.
Кәсіпкерлік мәдениет кәсіпкерлік ұйымдардың ішкі және сыртқы мәдениеттерінен тұрады. Ішкі мәдениет фирма ішіндегі бизнеске қатысушылардың өзара қарым- қатынасын көрсетеді. Сыртқы мәдениет кәсіпкерлердің өз қызметін жүзеге асыру кезінде байланысқа түсетін жеткізушілеріне, тұтынушыларына, сатып алушыларына қатысты мәдени мінез- құлық ережелерін сақтауды білдіреді.
Кәсіпкерлік мәдениетінің қалыптасуы мен дамуы мынадай екі жолмен жүзеге асырылады:
біріншіден, алға қойылған мақсаттарға айтарлықтай нәтижелі жетуге мүмкіндік беретін мәдени дәстүрлерді қолдау арқылы өткен және қазіргі тәжірибені зерттеу негізінде табиғи жолмен жүзеге асырылады;
екіншіден, мінез-құлық пен іс-әрекеттің белгілі –бір кешендерін күштеп енгізу арқылы мақсатты түрде қалыптастырылады.
Кәсіпкерлік мәдениет инновациялар мен экономикалық өсуге ықпал ететін негізгі фактор болып табылады. Ол білім беру, реттеуші орта және әлеуметтік нормалар сияқты көптеген факторлардың әсерінен қалыптасады. Күшті кәсіпкерлік мәдениетті құру және қолдау мемлекеттің, бизнестің және жалпы қоғамның бірлескен күш-жігерін талап етеді.
1.Абдираманова.А және Абдираманова.Г жазған “Кәсіпкерлік мәдениеттің тұжырымдамалық негіздері” атты мақаласында кәсіпкерлік мәдениеттің қалыптасу тарихы,қоғамға әсер ететін маңыздылығы,сонымен қатар тұжырымдамалық негіздері айқын көрсетілген.Авторлар мақалада кәсіпкерлік мәдениеттің жан-жақты әлемдік деңгейдегі зерттеу тақыры екенін анық көрсеткен.
2. Мақалада кәсіпкерлік мәдениеттің социологиялық талдауы бірқатар әдістемелік және әдістемелік қиындықтарға тап болатыны, басқалармен қатар, концептуалды аппараттың сәйкессіздігімен байланысты екендігі атап өтілген. «Кәсіпкерлік мәдениет» түсінігінің көптеген айтарлықтай әртүрлі анықтамалары, сондай-ақ ұқсас анықтамалардың бір мезгілде болуы, әсіресе кәсіпкерлік мәдениет көріністерінің даму көрсеткіштері деңгейінде теориялық және қолданбалы социологиялық талдауды қиындатады. Сондықтан қазіргі әлеуметтану ғылымы үшін «кәсіпкерлік мәдениет» түсінігінің мазмұнына, сондай-ақ оның негізгі белгілеріне қатысты консенсусқа ұмтылу өзекті болып табылады. «Кәсіпкерлік мәдениет», «кәсіпкерлік мәдениет» және «кәсіпкерлік этика» ұғымдарының аражігін ажыратуға ерекше назар аударылады.
3. Бұл мақалада болашақ орта буын мамандарының кәсіпкерлік мәдениетін дамыту жүйесінің құрамдас бөліктері қарастырылады. Құндылық, белсенділік, жедел-тактикалық және тұлғалық құрамдас бөліктер кәсіпкерлік мәдениетті қалыптастыруға дайындықтың мазмұндық құрылымын білдіреді. Ұсынылған компоненттердің әрқайсысының қалыптасу деңгейін анықтау үшін біз критериалды-диагностикалық аппаратты құрастырдық. Болашақ орта буын мамандарының кәсіпкерлік мәдениетін дамыту жүйесіне біз жүйелік, мәдени және интегративті тәсілдерді енгіздік, сонымен қатар жүйе ұстануға тиісті принциптерді сипаттаған.
4. Келесі мақалада Ресейдегі кәсіпкерлік мәдениетті жақсарту бағытын анықтайтын процестер мен әсер етуші факторлар қарастырылады. Мақаланың мақсаты. Кәсіпкерлік мәдениетті арттыру процесіне әсер ететін факторлардың құрамын зерттеу. Материалдар мен тәсілдер. Мақалада кәсіпкерлік мәдениет институтының құрамдас бөліктеріне әсер ететін сыртқы және ішкі факторлардың салыстырмалы талдауы қарастырылған; алынған ақпаратты зерттеу, жинақтау және салыстырмалы талдау әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері. Автор бизнес жүргізу мәдениетін және оны жақсартуға әсер ететін объективті және субъективті факторларды қарастырып, талдаған.
5. Зерттеу үшін таңдалған тақырыптың өзектілігі кәсіпкерлік мәдениеттің кәсіпкерлік мінез-құлықтың маңызды құрамдас бөлігі болып табылатындығына және қазіргі уақытта кәсіпкерлік мәдениетті түсінуде келіспеушіліктердің барған сайын көбейіп кетуіне байланысты, бұл өз кезегінде кәсіпкерлікті дамытудың шарттарын қиындатады. адал және заңды бизнесті қалыптастыру.
Экономикалық қатынастар әрбір адамның өміріне еніп, жеке адамның ғана емес, сонымен бірге бүкіл қоғамның экономикалық өміріне көп жағдайда кәсіпкерлікпен айналысатын адамдардың әрекеттері мен шешімдеріне байланысты. Дәл осы жағдай жалпы экономикалық мәдениетті, оның ішінде кәсіпкерлік мәдениетті қалыптастыру қажеттілігін жедел түрде талап етіп отыр.
1.Абдираманова, А. Т. Кәсіпкерлік мәдениеттің тұжырымдамалық негіздері / А. Т. Абдираманова, Г. М. Ибраев. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2021. — № 10 (352). — С. 230-232. — URL: https://moluch.ru/archive/352/78998/ (дата обращения: 28.05.2024)
Пожалуйста, не забудьте правильно оформить цитату:
Абдираманова, А. Т. Кәсіпкерлік мәдениеттің тұжырымдамалық негіздері / А. Т. Абдираманова, Г. М. Ибраев. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2021. — № 10 (352). — С. 230-232. — URL: https://moluch.ru/archive/352/78998/ (дата обращения: 28.05.2024).
Достарыңызбен бөлісу: |