Неке және отбасы. Бұл құқық институты адамның әлеуметтік құқықтарын қамтиды, олар сондай-ақ ананы, әкелікті және баланы қорғау құқығын, ең төменгі жалақы мен зейнетақы құқығын, әлеуметтік қамсыздандыру құқығын (Конституцияның 28-бабы), денсаулықты сақтау құқығын қамтиды. күтім және медициналық көмек (29-бап), білім алу құқығы (30-бап) және т.б.
Неке некеге отырған екі тараптың еркін және толық келісімімен ғана жасалуы мүмкін. Отбасы қоғамның табиғи және негізгі бірлігі болып табылады және қоғам мен мемлекет қорғауына құқылы.
1. Неке мен отбасы, ана, әке және бала мемлекеттің қорғауында.
2. Балаларды күту және тәрбиелеу - ата-ананың табиғи құқығы және міндеті.
3. Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар еңбекке жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға міндетті.
11 тарау 70-бап. Ата- аналардың баланы тәрбиелеу және оған білім беру жөніндегі құқықтары мен міндеттері:
1. Баласының денсаулығына қамқорлық жасауға;
2. Баласын тәрбиелеуге;
3. Баласының міндетті орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
|
Кодекс неке-отбасы қатынастарын реттеудің мақсаттарын, міндеттерін, қағидаттарын және құқықтық негіздерін айқындайды, отбасының дамуын Қазақстан Республикасының мемлекеттік әлеуметтік саясатының басым бағыты ретінде айқындай отырып, оның құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді.
Отбасы – некеден, туыстықтан, жекжаттықтан, бала асырап алудан немесе балаларды тәрбиеге алудың өзге де нысандарынан туындайтын және отбасы қатынастарын нығайтып, дамытуға септігін тигізуге арналған мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерге байланысты адамдар тобы;
Баланың заңды өкiлдерi – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес балаға қамқорлық жасауды, бiлiм, тәрбие берудi, оның құқықтары мен мүдделерiн қорғауды жүзеге асыратын ата-аналар, бала асырап алушылар, қорғаншы немесе қамқоршы, баланы қабылдайтын ата-ана, патронат тәрбиешi және оларды алмастырушы басқа да адамдар;
Қамқоршылық – он төрттен он сегіз жасқа дейінгі баланың, сондай-ақ құмар ойындарға, бәс тігуге, спирттік ішімдіктерге немесе есiрткi заттарға салыну салдарынан сот әрекет қабілетін шектеген кәмелетке толған адамдардың құқықтары мен мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны.
|
