Ф СО ПГУ 7.18.2/05
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар Мемлекеттік университеті
Жалпы биология кафедрысы
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ
Зоологиядан үлкен практикум пәні бойынша
050607 – Биология мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған
Павлодар
Ф СО ПГУ 7.18.1/05
БЕКІТЕМІН
БХФ деканы ______________К.У. Базарбеков «___»__________ 2007ж.
Құрастырған: оқыт. Сейтжанова Д.Д. _________
Жалпы биология кафедрасы
Әдістемелік нұсқау
зертханалық жұмыстар бойынша
Пәннің аты зоологиядан үлкен практикум
050607 Биология мамандығы студенттеріне арналған
Кафедра мәжілісінде ұсынылды
«___» _______ 2007ж. № __ хаттама
Кафедра меңгерушісі ________________________ Ж.М.Исимбеков
Биология- химия факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданды
«____» __________ 2007 ж. №___ хаттама
ӘК төрағасы ________________________ К.Х. Жапаргазинова
Зертханалық жұмыс №1
Тақырып: Омыртқасыздарды аулауға арналған құрал-жабдықтар.
Уақыты – 2 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум; қайшы, пинцеттер, қағаз, марля, мақта, материал, сым.
Мақсат – Омыртқасыздарды аулауға арналған негізгі құралдармен танысу. Морилка, сачки, қапшықтар және энтомологиялық конверттер дайындауға үйрену.
Жұмыс барысы:
-
Пинцеттер.
-
Морилки, типы морилок. Изготовление морилок студентами.
-
Сачки, правила изготовления.
-
Планктонная сеть. Драга.
-
Кюветы (ванночки). Пипетки.
-
Эксгаустер (всасыватель).
-
Почвенные ловушки.
-
Светоловушки. Оконные ловушки.
-
Эклектор.
-
Экскурсионное ведерко.
-
Коробочки.
-
Қапшықтар.
-
Энтомологиялық конверттер.
-
Энтомологиялық конверт жасау.
Зертханалық жұмыс №2,3
Тақырып: Зертханалық жағдайда омыртқасыз жануарларды үстауға арналған құралдар.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: Аквариум, кюветы, чашки Петри, садки.
Мақсат – Зертханалық жағдайда омыртқасыз жануарларды үстауға арналған негізгі құралдармен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Аквариумдар.
-
Микроаквариумдар (кюветы, чашки Петри).
-
Садки (проволочные, марлевые).
Зертханалық жұмыс №4
Тақырып: Омыртқасыз жануарларды зертханалық өндеуге арналған құралдар.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: Картон, қағаз, мақта, энтомологиялық инелер, қанаттарды түзейтін құралдар.
Мақсат – Омыртқасыз жануарларды зертханалық өндеуге арналған негізгі құралдармен танысу. Энтомологиялық қорап және қанаттарды түзететін құралдар жасауға үйрену, және қанаттарды түзету ережелерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Энтомологиялық мақта. Энтомологиялық мақта жасау.
-
Энтомологиялық қорап және оны жасау.
-
Энтомологиялық инелер.
-
Түзегіштер. Түзегіштер жасау.
-
Омыртқасыздарды сақтайтын сүйықтар.
Зертханалық жұмыс №5
Тақырып: Омыртқасыздардың негізгі мекен ету жерлері. Суда мекендейтіндер.
Уақыт – 2 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – суда мекендейтін омыртқасыздармен танысу. Суда меукендейтіндіктен омыртқасыздардын бейімделушілік ерекшеліктерін танып білу.
Жұмыс барысы:
-
Мекен ету ортасы болғандықтан судын ерекшеліктері.
-
Өзендер. Тұрған суаттар. Уақытша суаттар.
-
Су омыртқасыздардың экологиялық топтары.
-
Суда мекендейтіндіктен омыртқасыздардың бейімдешуліктері: қозғалуы, тыныс алуы, қоректенуі, көбеюі.
Зертханалық жұмыс №6
Тақырып: Объектілерді жансыздандыру және сақтау жұмысы. Этикетка жасау.
Уақыт – 2 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум; морилки, хлороформ, эфир, этикетки.
Мақсат – Объектілерді жансыздандыру және сақтаудың негізгі принциптерімен танысу. Этикетка жасау ережелері.
Жұмыс барысы:
-
Объектілерді жансыздандыру және сақтау.
-
Жансыздандыру (анестезия).
-
Анестезатор ерітінділері.
-
Этикетка жасау.
-
Этикетка жасаудын ережелері.
Зертханалық жұмыс №7
Тақырып: Омыртқасыздарды құрастыру. Коллекциялау
Уақыт – 2 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум; энтомологиялық қораптар, инелер, түзеткіштер, этикеткалар, жапқыш шынылар, канад бальзамы.
Мақсат – Омыртқасыздарды құрастыру және олардан коллекция жасау ережелерімен танысу. Тотальды препарат жасау.
Жұмыс барысы:
-
Омыртқасыздарды коллекциялау ережелері.
-
Сақтау.
-
Омыртқасыздарды бекіту.
-
Тотальды препарат жасау.
-
Коллекцияға арнайы буынаяқтыларды бекіту.
-
Бекіту ережелері.
Зертханалық жұмыс №8
Тақырып: Объектілердін сүретін салу. Іш құрылысын қарастыру әдісі.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум; буылттық құрт, өзен шаяны.
Мақсат – Объектілердін сүретін салу және іш құрылысын қарастыру ережелерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Іш құрылысын қарастыру әдістері (буылттық құрт, өзен шаяны).
-
Объектілердің сүретін салу.
Зертханалық жұмыс №9
Тақырып: Саркомастигофоралар (Sarcomastigophora) типі. Класс Саркода (Sarcodina).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные препараты.
Мақсат – Ознакомиться с общей характеристикой типа Саркомастигофоры (Sarcomastigophora) типінің жалпы мінездемесімен танысу, және Саркода класына (Sarcodina) жататын өкілдерді қарастыру.
Жұмыс барысы:
-
Саркомастигофора (Sarcomastigophora) типіне жалпы мінездеме.
-
Саркода (Sarcodina) класының өкілдері.
-
Су пробасын зерттеп, көрген Саркодалылардын сүретін салу.
Зертханалық жұмыс №10
Тақырып: Споралылар (Sporozoa) типі. Класс Кокцидиеобразные (Coccidiomorpha).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные препараты.
Мақсат – Споралылар (Sporozoa) типінің жалпы сипаттамасымен танысу, Кокцидиятәрізділер (Coccidiomorpha) класы және оның негізгі өкілдері. Кокцидиялар даму циклын қарастыру.
Жұмыс барысы:
-
Споралылар (Sporozoa) типіне жалпы сипаттама.
-
Кокцидиятәрізділер (Coccidiomorpha) клас өкілдері.
-
Кокцидиялардын даму циклы.
Зертханалық жұмыс №11
Тақырып: Тип Губки (Spongia). Класс Обыкновенные губки (Demospongia).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Губкалар (Spongia) типіне жалпы сипаттама беру, кәдімгі губкалар (Demospongia) класының өкілдері.
Жұмыс барысы:
-
Губкалар (Spongia) типіне жалпы сипаттама.
-
Негізгі өкілдері және олардын табиғаттағы маңызы.
Зертханалық жұмыс №12
Тақырып: Ішекқұыстылар (Coelenterata) типі.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные и живые препараты гидры.
Мақсат – Ішекқұыстылар (Coelenterata) типімен танысу. Су пробасын зерттеу.
Жұмыс барысы:
-
Ішекқұыстылар (Coelenterata) типінің жалпы сипаттамасы.
-
Класс Гидралар (Hydrozoa).
-
Су пробасын зерттеп, гидра тауып сүретін салу.
-
Гидралардын қөректенуін бақылау.
-
Класс Сцифоидные медузы (Scyphozoa).
-
Кластын негізгі өкілдері.
-
Класс Коралловые полипы (Anthozoa).
-
Кораллдардың негізгі түрлері.
Зертханалық жұмыс №13
Тақырып: Жалпақ құрттар (Plathelmintes) типі. Кірпікшелі құрттар (Turbellaria) класы. Сорғыштар (Trematoda) класы.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные препараты.
Мақсат – Жалпақ құрттар (Plathelmintes) типімен, Кірпікшелі құрттар (Turbellaria) класымен, Сорғыштар (Trematoda) класымен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Жалпақ құрттар (Plathelmintes) типіне жалпы сипаттама.
-
Планария (Dendrocoelum lacteum) – Кірпікшелі құрттар класының негізгі өкілі (Turbellaria).
-
Сорғыштар (Trematoda) класы.
-
паразиттер түрлері және олардын даму циклы.
Зертханалық жұмыс №14
Тақырып: Шемберлілер, немесе Алғашқықуыстылар құрттар типі.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные препараты.
Мақсат – Шемберлілер, немесе Алғашқықуыстылар құрттар типімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Шемберлі құрттар (Nemathelminthes) типіне жалпы сипаттама.
-
Нематода (Nematoda) класының негізгі өкілдері.
-
Паразиттік құрттардың жұмыртқаларын зерттеу.
Зертханалық жұмыс №15
Тақырып: Сақиналы құрттар типі (Annelida).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум, тотальные препараты.
Мақсат – Сақиналы құрттар типі (Annelida) жалпы сипаттамасымен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Сақиналы құрттар типі (Annelida) жалпы сипаттамасы.
-
Буылттық құрт (Lumbricus terrestris) – Азқылтанды құрттардын (Oligochaeta) негізгі өкілі.
-
Құрттын қозғалуын бақылау.
-
Құрттын сыртқы құрылысы.
-
Анатомиясы.
Зертханалық жұмыс №16
Тақырып: Буынаяқтылар (Arthropoda) типі. Шаянтәрізділер класы (Crustacea).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Буынаяқтылар (Arthropoda) типінің жалпы сипаттамасымен танысу, Шаянтәрізділер класы (Crustacea).
Жұмыс барысы:
-
Буынаяқтылар (Arthropoda)типіне жалпы сипаттама.
-
Су пробасын зерттеп Шаянтәрізділерді қарастыру.
-
Шаян буындарынан планшет жасау.
Зертханалық жұмыс №17
Тақырып: Өрмекшітәрізділер (Arachnida) .
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Шаянтәрізділер (Arachnida) класының негізгі өкілдерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Шаянтәрізділер (Arachnida) класына жалпы сипаттама.
-
Отряд Сары шаян (Scorpiones).
-
Отряд Сольпугалар (Solifugae).
-
Отряд Сенокосцы (Opiliones).
-
Отряд Өрмекшілер (Aranei).
-
Отряд Қандала (Acari).
Зертханалық жұмыс №18
Тақырып: Жәндіктер (Insecta) класы. Нәғыз жәндіктер (Ectognatha) клас түрі. Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Жәндіктер (Insecta) класының сипаттамасымен систематикасымен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Жәндіктер (Insecta) класына жалпы сипаттама.
-
Кластын негізгі өкілдеріне сипаттама.
-
Ғылыми номенклатура және таксономия.
-
Анықтауыштармен жұмыс. Кілттер құрастыру, дихотомиялық схемалар.
Зертханалық жұмыс №19
Тақырып: Омыртқалыларды тасымалдауға арналған құрал-жабдықтар.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Зертханадағы тірі жануарлармен жұмыс істеудің негізгі ережелерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Жер үсті омыртқасыздары.
-
Материалды қарастыру.
-
Зертханада ұстау.
-
Су омыртқасыздары және оларды күту тәсілдері.
Зертханалық жұмыс №20,21,22
Тақырып: Зертханалық жағдайда омыртқалы жануарларды үстауға арналған құралдар.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Зертханадағы тірі жануарлармен жұмыс істеудің негізгі ережелерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Аулау әдістерді қарастыру.
-
Материалды қарастыру.
-
Зертханада ұстау.
-
Зертханадағы тірі омыртқалы жануарлармен танысу, оларды күту тәсілдерін қарастыру.
Зертханалық жұмыс №23
Тақырып: Жансыз объектілермен жұмыс. Объектілерді жансыздандыру және сақтау. Этикетка жасау. Коллекция жасау.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Зертханадағы тірі жануарлармен жұмыс істеудің негізгі ережелерімен танысу.
Жұмыс барысы:
-
Омыртқасыздарды коллекциялау ережелері.
-
Сақтау.
-
Омыртқасыздарды бекіту.
-
Тотальды препарат жасау.
-
Коллекцияға арнайы буынаяқтыларды бекіту.
-
Бекіту ережелері.
Зертханалық жұмыс №24
Тақырып: Желілілер типі (Chordata). Бас сүйегісіз клас түрі (Acrania).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Желілілер типі (Chordata). Бас сүйегісіз клас түрі (Acrania) сипаттамасын, ерекшеліктерін қарастыру.
Жұмыс барысы:
-
Желілілер типі (Chordata) сипаттама.
-
Ерекшеліктері.
-
Желілілер типіне жататын ланцетникті қарастырып сүретін салу.
-
Бас сүйегісіз клас түрінің өкілдерін қарастыру.
Зертханалық жұмыс №25,26
Тақырып: Балықтар клас түрі (Pisces). Шеміршекті балықтар класы (Chondrichthyes).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Балықтар клас түрі (Pisces). Шеміршекті балықтар класы (Chondrichthyes) сипаттамасын, ерекшеліктерін қарастыру.
Жұмыс барысы:
-
Балықтар класына жалпы сипаттама.
-
Зертханада балық сыртқы құрылысын қарастырып, өлшеу ережелері бойынша жұмыс жасау.
-
Зертханада балық іш құрылысын қарастырып сүретін салу.
-
Балық сүйектерінен планшет жасау.
Зертханалық жұмыс №27
Тақырып: Қосмекенділер класы (Chordata).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Қосмекенділер класы (Chordata). Жалпы сипаттама беру. Ғылыми номенклатурасы.
Жұмыс барысы:
-
Қосмекенділер класына жалпы сипаттама.
-
Сыртқы және ішкі құрылысын қарастырып сүретін салу.
Зертханалық жұмыс №28
Тақырып: Бауырымен жорғалаушылар класы (Reptilia). Жалпы сипаттама. Ғылыми номенклатурасы.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Бауырымен жорғалаушылар класы (Reptilia). Жалпы сипаттама. Ғылыми номенклатурасы.
Жұмыс барысы:
-
Бауырымен жорғалаушылар класына жалпы сипаттама.
-
Сыртқы және ішкі құрылысын қарастырып сүретін салу.
Зертханалық жұмыс №29
Тақырып: Құстар класы.
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Құстар класы (Aves). Жалпы сипаттама және клас систематикасы
Жұмыс барысы:
-
Жалпы сипаттама.
-
Сыртқы және ішкі құрылысын қарастырып сүретін салу.
-
Сүйектерін қарастыру. Ерекшеліктері.
Зертханалық жұмыс №30
Тақырып: Сүтқоректілер класы (Mammalia).
Уақыт – 1 сағ
Құрал жабдықтар: омыртқасыз жануарлар зоологиясы бойынша практикум.
Мақсат – Сүтқоректілер класы (Mammalia). Кластың жалпы сипаттамасы. Өмір сүру жағдайларына байланысты сүтқоректілердің көпшілігі
Жұмыс барысы:
-
Жалпы сипаттама.
-
Сыртқы және ішкі құрылысын қарастырып сүретін салу.
-
Сүйектерін қарастыру. Ерекшеліктері.
Достарыңызбен бөлісу: |