1.Жалпы фармакология. Фармакодинамика. Анықтамасы.
Фармакология- химиялық заттың ағзамен өзара әсерлесуі жөніндегі ғылым. (грек тілінде pharmacon - дарі, у; logos - білім)
Жалпы Фармакология 2 бөлімі: 1)Фармакокинетика 2)Фармакодинамика
Фармакодинамика окытады: фармакологиялық әсерлері, Әсерлердің орналасуы, әсер ету механизмін.
2.Фармакокинетика анықтама:
Фармакокинетика – дәрілік заттардың тірі организмдегі қозғалысын зерттейтін фармакологияның негізгі бөлімдерінің бірі. Фармакокинетика дәрілік заттардың организмге сіңуін, таралуын, метаболизмін және шығуын сипатттайды.организмдегі дәрілік заттың концентрациясының динамикасын бағалайды.
3.Дәрілік форма.Анықтамасы.Жіктелуі.
Формалар жіктелуінің 4 түрі: агрегаттық күйі бойынша, қолдану тәсілне, дозалау әдісіне байл, ағзаға енгізілуі бойынша
1.Катты дәрілік форма: таблетка, драже, гранулла,унтақтар,жинақтар,спансулар, дәрілік карандаштар
2.Жұмсақ д/ф: жакпамай, пластырь, суппозитория,пилюли
3.Суйық д/ф: ерітінді, тұнба, суспензия,эмульсия,линимент,сироп, экстраттар
4.Газ таризды: аэрозольдар
4. Дәрілік препараттарды енгізу жолдары. Артықшылықтары және кемшіліктері.
Дәрілерді енгізу жолдары:
1)Энтералды: сублингвалды,буккальды(ұртқа),пероралды(ішкеректалды,дуоденалды
2)Парентералды
а)иньекциялық:
тері астына
тері ішіне
Булшык етке
көктамырга
артерияга
Іш пердесіне
суйек ішіне жулын-ми суйыктыкка: субарахноидалды, субдуралды, эпидуралды
шырышты кабык астына
б) ингаляциялык
в) дене куыстарына
г) злектрофорез тәсілі аркылы (закымдалмаган тері және шырышты кабык аркылы)
д) теріге және шырышты қабыкка колдану аркылы
Пероралды енгізу жолы
Артықшылығы:
• ынгайлы, мед.кызметкердің көмегі кажет емес
•Карапайым
•Қауіпсіз
•Препараттың стерилдігін кажет етпейді
•Жергілікті/жуйелік әсер етеді
Кемшіліктері
• Емдік әсері баяу дамиды (60-90минут)
•Жедел жағдайда колдануға кажет емес тиімсіз
•Д.з. сінірілуіне тагам,ортанын рН асер етеді
•Барлыгы бауырлык тоскауылдан өтеді, аш ішек аркылы барлық заттар бауырдың қақпа венасына туседі.
•Кусуда, диареяда жане наукас
•ес-туссіз жатканда колдануга болмайды.
Сублингвалды және буккалды
Артыкшылығы:
•Қолдануға оңай карапайым
•Сіңірілуі тез дамиды
•Әсері жылдам
•Дз асказан сөлінің әсеріне ұшырамайды
•Биокажеттілігі жоғары
•Енгізуді бірден токтатуға болады
Кемшіліктері
•Сіңірлуі алаңы кішкентай, сондықтан белсенділігі жоғары,мөлшері аз заттар енгізіледі
•Жиі колданғанда ауыздың шырышты кабатының тітіркенуі байкалуы мүмкін
Көктамырға енгізу
Артыкшылығы
•Әсер жылдам дамиды жане накты мөлшерлеу
•Биожеткіліктігі 100%
•Улкен келемде енгізуге болады
•Жанама әсерлер дамығанда препаратты көктамырга енгізуді бірден токтатуга болады.
•АІЖ сінірілмейтін және шырышты кабатты тітіркендіретін дарілік заттарды енгізу мүмкін
Кемшілігі:
•Енгізуге болмайды:
•Ерімейтін заттарды;
•Майлы ерітінділерді(эмболия шакыруы
мумкін);
•Айкын тітіткендіргіш асері бар заттарды
(тромбоз, тромбофлебит дамуы мумкін);
•Каннын уюын немесе гемолиз шакыратын препараттар
Бұлшық етке енгізу
•Көктамырға енгізгенде қарағанда әсері баяу(10/30мин)
•Әлсіз тітіркендіргіш әсері көрсететіе дәрілік заттармен енгізуге болады
•Енгізілетн заттың мөлшері 10мл аспауы керек
•Айқын тітіркендіргіш әсер көрсететін заттарды,сонымен қатар жүйке бағанасына жақын енгізуге болмайды,себебі катты ауру сезімі,кабыну процессі, инфильтраттар,бушт еттің салдануы байкалуы мүмкін
Тер астына
•Сінірілуі, сайкес емдік эсерлерінін керіністері булшык етке жане кектамырга енгізгенге караганда баяу дамиды, бірак узагырак асер етеді
•Улкен келемде, тітіркендіргіш эсері бар препараттарды енгізуге
болмайды
Достарыңызбен бөлісу: |