Геологиялық таспаға түсіру жұмыстарына уақыт мөлшерлемелері 2 Бөлім. Кен – барлау жұмыстары

жаңа технологиялар Министрінің бұйрығымен

Бекітілген

"___"_________2012 жылдан №___

2. Нормативті көрсеткіштерді жобалағанда келесі деректер және материалдар пайдаланылған:

геологиялық құрамы бар түсірілімдерді жүргізгенде жеке операцияларды орындау хронометраждының деректері;

жеке жұмыс түрлерін өндіру бойынша, олардың ұйымдастырушылық және технологиялық байланыстарын ескере отырып қолданыстағы ережелер және әдістемелік нұсқаулар;

сала ұйымдастыруларында зерттеудің нақы және статистикалық деректері;

геологиялық барлау жұмыстарына сметалық мөлшерлемелер жинағы (СМЖ), ол минералды шикізат және геологиялық барлау жұмыстары экономикасы БКҒЗИ жобаланған (МШЭБКИ, 1993 ж.), 4 шығарылым – кен – барлау жұмыстары.

Соның негізінде Қазақстан Республикасының геологиялық қызметінің қолданыстағы мөлшерлемелері – "Қазақстан Республикасы аумағында аумақтық геологиялық зерттеулерге және 1:200 000 және 1:50 000 масштабында геологиялық таспаға түсіру жұмыстарына жобалық – сметалық құжаттамаларды құрастыру бойынша ереже" жобаланған, ол геология және жер қойнауын пайдалану Комитетінің 30.01.2002 жылдан № 27- Б бұйрықпен бекітілген және Қазақстан Республикасының геология және минералды ресурстар Ақпараттық – сараптама орталығының Ақпараттық – құқықтық бюллетенінде (әрі қарай АҚБ №5 (95) басылып шығарылған;

Геологиялық барлау жұмыстары кезінде өндірістік қауіпсіздік талаптары, 24.04.2009 жылдың №86 және 21.10.2009 жылдың № 244 ТЖМ бұйрықтарымен бекітілген.

Уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындары Қазақстан Республикасының аумағында 1:200 000 және 1:50 000 масштабында ГТТЖ кезінде анағұрлым кең тараған тау – кен, барлау жұмыстарының түрлеріне және әдістеріне жобаланған.

3. Уақыт мөлшерлемелері анағұрлым тиімді әдістемелерді, техниканы, технологияны және еңбекті ұйымдастыруды пайдалануды негіз етіп жобаланған және сәйкес жұмыс түрлерін өткізу үшін қажетті өндірістік процесстер кешенін ескереді. Жұмыс құрамдары уақыт мөлшерлемелері (жасап өту) кестелері алдында келтірілген.

Мөлшерлемелерде жұмыстың негізгі түріне шығындардан басқа олармен технологиялық байланысқан жұмыстарға шығындар ескерілген, оларды орындау қолданыстағы ережелерге, әдістемелік нұсқауларға және өзге нормативті актілерге сәйкес міндетті болып табылады.

Әр бөлім жұмыс шарттарынан, жұмыс құрамынан, тұрады, оларда бөлімге орналастырылған жұмыс түрлеріне қатысты мәліметтер, жұмыстың физикалық көрсеткішін орындауға уақыт мөлшерлемелері (өтудің 1 м, өтудің және тау қазбаларын көмудің 1 м³ және т.б.) және жұмыстың физикалық көрсеткішіне лауазымдар мен мамандықтар бойынша орындаушылардың мөлшерлемелі еңбек шығындары көрсетіледі.

Жұмысшылар, жетекшілер, мамандар және өзге қызметкерлер мамандықтарының және лауазымдарының атаулары, оларға тарифті разрядтар және дәрежелер, жұмыстар және жұмысшылар мамандықтарының Бірлік тарифті – біліктілік анықтамасына және геологиялық саладағы мекемелерде жұмыс істейтін жұмысшылардың Түрлі біліктілік сипаттамаларына сәйкес орнатылады.

Уақыт мөлшерлемелері жұмыс орнына қызмет көрсету бойынша уақытты және демалыс және жеке қажеттілік уақытын ескерумен жобаланған.

4. Құжатта келтірілген, дейін деп көрсетілген сандық көрсеткіштердің мәндері (тереңдік, қашықтық және т.с.с.) қосымша қабылдаған жөн.

Мөлшерлемелерде жұмыстың негізгі түріне шығындардан басқа олармен технологиялық байланысқан жұмыстарға шығындар ескерілген, оларды орындау қолданыстағы ережелерге, әдістемелік нұсқауларға және өзге нормативті актілерге сәйкес міндетті болып табылады.

5. Дайындау – қорытынды операцияларға келесілер енгізілген: нақты жұмысты орындауға тапсырма, материалдар, әр түрлі құжаттар, соның ішінде технологиялық құжаттарды беру және алу; жұмыспен және технологиялық құжаттамалармен таныстыру, жұмысты орындау тәртібі туралы және оны қауіпсіз өткізу туралы ережелер; жұмыс басында құралдарды қайрау және түзету; құралды, әр түрлі құжаттарды және орындалған жұмысты қабылдау және тапсыру.

6. Жұмыс орнына қызмет көрсету бойынша операцияларға келесілер жатқызылған; жұмыс орны шеңберінде еңбек заттарын және жабдықтарын қажетті орын ауыстырулар; оларды қарап шығу (тексеру), тозған және өзге заттарды ауыстыру; тапсырманы орындау аралығында өтпей қалған құралды қайрау; жұмысты орындап болғаннан кейін еңбек құралдарын ретке келтіру және майлау; жұмыс орнын жинау.

7. Мазмұнда атап өтілмеген, бірақ олардың ажырамас бөлігі болып табылатын жұмыс элементтері ерекше төлем жасауға жатпайды.

8. Дала жұмыстары үшін оларды жүргізудің келесі шарттары қабылданған:

ашық жұмыс орнында ауа температурасы + 5⁰ –ден + 30⁰ С – ге дейін;

жергілікті жердің абсолют биіктігі 1500 метрге дейін;

жартасты беткейлердің тіктілігі 35⁰ дейін;

20 кг дейін жүкпен құрғақ қатты топырақ бойынша жаяу жүріп өту;

жел жылдамдығы 14 м/сек дейін.

9. 8 т. алдын – ала көзделген шарттардан өзге болатын жағдайларда жұмыстарды орындағанда уақыт мөлшерлемелеріне түзету коэффициенттері қолданылады, олардың ерекше шарттары және мәндері уақыт мөлшерлемелеріне арналған 1 кестеде (1 қосымша) келтірілген.

10. Дала жұмыстарын жүргізуге уақыт мөлшерлемелерін есептегенде алты күндік 40 сағаттық жұмыс аптасы қабылданған. 36 сағаттық алты күндік жұмыс аптасына уақыт мөлшерлемелерін қайта есептеген жағдайда, абсолют биіктігі 2300 метрден асатын таулы аймақтарда жұмыстарды өндіргенде кестелерде келтірілген уақыт мөлшерлемелері 1,11 коэффициентіне көбейтіледі.

Камералды жұмыстарды өткізгенге уақыт мөлшерлемелерін есептегенде 40 сағаттық бес күндік жұмыс аптасы қабылданған.

11. ИТҚ еңбек шығындарында геологиялық партия басшылары есепке алынған.

12. Мөлшерлемелермен орындаушылардың тек жұмыс орны шеңберінде орын ауыстырып отыруы ескерілген. Орындаушылардың бір жұмыс орнына екінші жұмыс орнына орын ауыстыруы, жалпы сипаттағы дала жұмыстарын жүргізгенде жұмыс орнына жақындау немесе көлікпен жақындау және жұмыстарды орындап болғаннан кейін шоғырлану орнына қайтып келумен байланысты қозғалыстар жеке мөлшерленеді.

13. Жұмысты орындаудың өзге шартарында (8 т. көрсетілгендерге ұқсамайтын) шығындар сметалық – қаржылық есепті (әрі қарай – СҚЕ) құрастыру жолымен есептелу керек.

Жұмыс көлемдері, оларды өткізу шарттары, өту дәрежелері, геологиялық құрылым күрделіліктері және өзге факторлар жобаның геологиялық - әдістемелік бөлігімен дәлелденеді.

жөнделген еңбек амалдарымен жұмыстарды орындау;

жұмыс мазмұнына, қызмет көрсететін жабдықтар мен мәшинелерге, еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы ережелеріне сәйкес жұмыстарды сан жағынан және біліктілігі жинақталған ұжымдармен орындау;

жұмыс түрлері үшін және оларды орындау шарттарының тиімді еңбекті ұйымдастыру үлгілері және өндірісі, сонымен қатар технологиясы.

15. Кен өту жұмыстарын орындайтын негізгі өндірістік бірлік геологиялық таспаға түсіру партиясы (отряды) болып табылады, оның құрамында осы жұмысты орындау үшін топ орналасады.

Жұмысты өткізуге жауапты тұлға партия басшысы болып табылады, оның жетекшілігінің астында жұмыстың барлық кешені орындалады (яғни, мөлшерлемелерде оның үлестік қатысуы ескеріледі: бағдарламаны құрастыру; ұйымдастырушылық – дайындау жұмыстары; дала және қатар жүретін барлық жұмыстар: бұрғылау, сынап көру және т.б.; есеп беруді құрастыру және геологиялық карта және оған түсіндірме жазбасының беттерін басып шығаруға дайындау.

Партия басшысының лауазымына анағұрлым біліктілігі жоғары геолог – маман тағайындалады.

Жұмыс көлеміне және сипатына тәуелді таспаға түсіру партиясының құрамында арнайы отрядтар ұйымдастырылған болуы мүмкін: бұрғылау, кен өтуші, сынап көру жұмыстарының және т.б.

Жұмыстарды негізгі орындаушылар геологтар, техник – геологтар, тау-кен шебері, бұрғылау қондырғысын жүргізуші, жұмысшылар, жүргізушілер болып табылады. Әрі қарай әр жұмыстың түрі бойынша мөлшерлемелерде нақты орындаушылардың құрамы ұсынылған.

16. Осы жинақтың мөлшерлемелері анағұрлым тиімді әдістемелерді, техникаларды, технологияларды және жұмыс ұйымдастыруларын пайдалануды негіздеп жобаланған және сәйкес жұмыс түрлерін өткізу үшін қажетті өндірістік процестер кешенін ескереді.

Жұмыс орындаушылардың еңбек және демалыс тәртібі Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексінде реттеліп отырады.

3. Мөлшерлемелік бөлім
17. Бөлімшеде Қазақстан Республикасы аумағында 1:200 000 және 1:50 000 масштабтың ГТТЖ таукен – барлау жұмыстарын өткізудің анағұрлым кең тараған түрлері мен амалдарына уақыт мөлшерлемелері берілген.

18. Уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындары жобалауларының негізіне, олар жыныстар қаттылығына тәуелді, жыныстардың топтастырылуы жасалған, ол 19 кестеде келтірілген (3 Қосымша).

19. Уақыт мөлшерлемелері копуштардың, тазалаулардың, қарықтар және шурфтар тереңдіктеріне және көлденең қималарына қатысты анықталған. Тау – кен барлау қазбаларының көлденең қималарының пішіндері мен өлшемдері жобамен анықталады.

20. Жұмыс құрамында мөлшерлемелермен ескерілген негізгі жұмыс процесстерінің кешені көрсетілген.

21. Мөлшерлемелермен ескерілмеген және қосымша алдын – ала келесілер көзделеді: лядтарды дайындау, шурфтар, қарықтар айналасын сақтандыру құрылғыларымен қоршау, жұмыс участкесін қардан тазарту, су өткізгіш және ауа өткізгіш құбырларды, желдеткіштерді және т.б. бөлшектеу.

22. Уақыт шығындарын есептегенде 5 м дейін тереңдікте жұмыстың жер бетінде және шурфтарда 7 – сағаттық жұмыс күні қабылданған, 5 м асатын тереңдікте 6 – сағаттық жұмыс күні қабылданған.

23. Бір аралықтан асатын тереңдігі бар, бірақ келесісіне жетпеген қарықтар мен шурфтарды өтуге уақыт мөлшерлемесін қазбаның сәйкес тереңдігі бойынша қабылдаған жөн. Мысалы, қарық тереңдігі 3,8 м болғанда 0 – 4 м аралық бойынша; шурф тереңдігі 12 болғанда алғашқы 5 м уақыт мөлшерлемелері 0 - 5 м аралық бойынша қабылдау, ал қалған 7 м – 5 – 20 м аралық бойынша қабылдау.

24. Тау – кен жұмыстары өндірісінің есепті шарттардан нақты шарттары ауытқығанында уақыт мөлшерлемелеріне түзету коэффициенттері қолданылады, олар 1 кестеде (2 Бөлім, 1 Қосымша) келтірілген.

25. Ашық ауада және жылытылмайтын бөлмелерде қыс мезгілінде жұмыстарды өндіргенде уақыт мөлшерлемелеріне 2 кестеде (2 Бөлім, 1 Қосымша) келтірілген коэффициенттер қолданылады.

26. Температуралық аймақтарға (аймақтан тыс) жатпаған жергілікті жерлерде, сонымен қатар кез келген жыл мезгілінде ауа температурасы теріс болатын таулы аймақтарда жұмыстарды орындағанда уақыт мөлшерлемелеріне 3 кестедегі коэффициенттері (2 Бөлім, 1 Қосымша) қолданылады.

27. 2, 3 кестелерде (2 Бөлім, 1 Қосымша) келтірілген түзету коэффициенттерімен келесілер ескеріледі: жылы киіммен жұмысшылардың қозғалысына келетін ыңғайсыздықтар; жұмысты қиындататын көру қабілетінің төмендеуі және қолайсыз жағдайлар (жел, қар жауу, тұман, аяқ – киімнің, материалдардың, құрал – жабдықтардың мұздауы және т.б.); жұмыс орынын периодты түрде тазалауға және жабдықтарды қар мен мұздан тазалауға қосымша уақыт шығындары; төмен температурамен шақырылған технологиялық проецесстердегі өзгерістер.

Әр нақты жағдайда коэффициенттерді қолдану қажеттілігі геологиялық барлау жұмыстарының өндірісіне жобамен дәлелденеді.

28. Әр түрлі факторлардың бір уақытта әсер етуін ескеретін жалпы түзету коэффициент сәйкес коэффициенттер қосындысымен анықталады.
Параграф 1. Копуштар
29. Техникалық деректер: копуштардың көлденең қимасының ауданы 0,16 м² және 0,24 м², тереңдігі 0,8 м дейін. Өту жыныстарды төмпешіктерге үйумен қолмен жүзеге асырылады. Егер төмпешіктерге жыныстарды үю алдын – ала көзделмеген болса, онда уақыт мөлшерлемелеріне 0,85 түзету коэффициентін қолдану қажет.

30. Жұмыстар құрамы. Дайындау - қорытынды операциялар. Жұмыс орнына қызмет көрсетумен байланысты операциялар. Копушты (тастарды, өсімдік түптерін және т.б. алып тастау) салу үшін орын дайындау, қопсыту, лақтыру және төмпешікке жыныстарды үю, жазбаларды дайындау және орнату. Қашықтығы 100 м дейін өзге қазбаға құралдарды өткізу және тасымалдау.

31. Бос жыныстарда қолмен копуштарды өтуге уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындарының мөлшерлемелері 4,5 (2 Бөлім, 2 Қосымша) кестелерде келтірілген.
Параграф 2. Тазартулар
32. Тазарту – техникалық тағайындау ауданын жоспарлауға немесе түпкі жыныстарды жалаңаштау мақсатында 1 м дейінгі тереңдікке 100 м² дейін тау жыныстарының беткі қабаттарын аудандық жобалау.

33. Техникалық деректер: көлденең бойынша 3 м дейін қашықтыққа және тік бойынша 1,5 м дейін қашықтыққа қолмен тау салмағын лақтыруға уақыт мөлшерлемелері бірдей.

Осыған байланысты тазартуларды өндіруге уақыт мөлшерлемелерінде тау массасын қазумен немесе бос жыныстарды жарумен жүзеге асырылатын бірінші лақтыру 1 м дейін қарықты өтуге уақыт мөлшерлемелері бойынша ескерілген, ал кейінгі лақтырулар – бос тау массасын лақтыруға уақыт мөлшерлемелері бойынша ескеріледі.

Қолмен тазалау үшеуден аспайтын тау массасын лақтыру санында жөн болады.

34. Жыныстарды алдын – ала қопсытусыз тазалау өндірісі бойынша жұмыстар күрек, кайлалар, сындырғыш көмегімен орындалады.

35. Жұмыстар құрамы. Дайындау - қорытынды операциялар. Жұмыс орнына қызмет көрсетумен байланысты операциялар. Тазалау ауданын дайындау (жиекті белгілеу, тастарды, бұталарды, діңгектерді алып тастау). Тазалау жиегінің шегінен тыс төмпешікке лақтырумен жынысты қабат – қабат бойынша шешу. Тазалау профилінің қалыптасуы.

36. Жыныстарды алдын – ала қопсытпай тазалау өндірісіне уақыт мөлшерлемелері 6 кестеде (2 Қосымша) келтірілген.

37. Бульдозермен тазалау өндірістерінің техникалық деректері. Бульдозердің бір рет өтуіне шешілетін жыныс қабатының қалыңдығы 10 – 15 см дейін. Қазу тереңдігі 1 м дейін. Қазбаға тау массасының тасымалдау қашықтығы – 30 м дейін. Жартасты жыныстар бойынша қазбаларды өндіргенде техникалық құрылыстар үшін аудандар астына тау массасын тасымалдау қашықтығы 50 м дейін ұлғаяды.

38. Жыныстарды алдын ала қопсытпай қазу Т-100 немесе Т-130 тракторлары базасында 79 немесе 118 кВт қаттылығы бар бульдозермен өндіріледі.

39. Жұмыстар құрамы. Бульдозерді жұмыс күйіне келтіру. 15 см дейін тереңдікке бір – екі өтуге өсімдік қабатын кесу. Жүріс кезінде тиеумен, көтерумен және түсірумен тау массасын орын ауыстыру, бульдозерді қайтару. Қазу профилін қалыптастыру.

40. Жыныстарды алдын ала қопсытумен қазу Т-130 тракторы базасында 119 кВт (160 л. с.) қуатымен ДП-26С түрімен қопсытумен қазу.

41. Жұмыстар құрамы. Агрегатты жұмыс күйіне келтіру. Бір өтуге 0,5 м дейін қопсыту тереңдігінде қопсытуы бар бульдозермен көлденең өтумен жыныс қопсытулары.

Қопсытқыш пен қазғышты көтеріп – түсірумен тазалау шеңберінен тау массасының орнын ауыстыру. Агрегаттың бұрылулары.

42. Жыныстарды алдын ала қопсытусыз бульдозермен қазуды өндіруге уақыт мөлшерлемелері 8 кестеде (2 Бөлім, 2 Қосымша), алдын – ала қопсытумен жұмыстар 9 кестеде (2 Бөлім, 2 Қосымша), еңбек шығындарының мөлшерлемелері – 10 кестеде (2 Қосымша) келтірілген.

беткей бойынша ені - өту амалына тәуелді:

қолмен – 0,6 м дейін;

алдын – ала жару қопсытуымен – 0,8 м дейін;

бульдозермен – 3,5 м (бультозер қазғышының ені бойынша);

тереңдігі – 6,0 м дейін;

жиектердің қисықтық бұрышы – тіктен табиғиға дейін (60-56^о);

қазба беткейі бойынша жартасты жыныстардың қазылу тереңдігі (қазба түбін соққылау) – 1,0 м дейін.

44. Техникалық деректер. Қолмен қарықтар (траншеялар) өту қазбаның тереңдігі тек 3,0 м дейін болғанда өндіріледі. Одан асқан тереңдікте қазбаны ыдыстарда тау жыныстарын механикалық берумен өткен жөн.

Қолмен өткенде қазбаның бүйір шетіне жыныстарды тікелей қазу кезінде тау массасын лақтыру қазбаның 1,5 м тереңдігіне дейін өндіріледі. Үлкен тереңдікте тау массасы кертпештер (сатылар) бойынша лақтырылады, олар 1,5 м сайын орналасады, ал соңғы кертпештен (сатыдан) қазба бүйір шетіне лақтырылады. Мөлшерлемелермен тау массасын 1,5 м² көлемде қазбаның 1 м ұзындығына лақтырылуы ескерілген.

45. Мөлшерлемелермен табиғи тығыздығы мен күрделілігі бар жыныстарды жобалау алдын - ала көзделген. Жатып үлгермеген II-IV дәрежелердегі бұрын қопсытылған жыныстарды жобалау алдындағы дәрежелер үшін (бір дәрежеге төмен) мөлшерлемелер бойынша мөлшерленеді.

46. Қарықтарды қолмен өту үшін құралдар: күрек (I дәрежелі жыныстар), кирлерді жарым – жартылай пайдаланумен күрек (II дәрежелі жыныстар), тескіш немесе пневматикалық соққылы балға (III-IV дәрежелі жыныстар).

47. Жыныстарды алдын – ала қопсытпай қарықтарды (траншеяларды) өту.

Жұмыстар құрамы. Дайындау - қорытынды операциялар. Жұмыс орнына қызмет көрсетумен байланысты операциялар. Қазба үйінділері үшін (тастарды, бұталарды және т.б. алып тастау) орын дайындау, қазба жиегін белгілеп шығу. Жыныстарды қазу, тау массасын кертпештен және кертпештен кертпешке лақтыру, бер жетіне ату. Қабырғаларды түзеулеу, қазба түбін және бермдарын тазалау.

48. Жыныстарды алдын – ала қопсытпай қарықтарды (траншеяларды) өтуге уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындары 11,12 (2 Бөлім, 2 Қосымша) кестелерінде келтірілген.

49. Экскаватормен қарыстарды (траншеяларды) өту.

Техникалық деректер. Уақыт мөлшерлемелері әмбебап гидравликалық бір шөмішті экскаваторларды пайдалануды алдын – ала көздейді, олар үйлесімді кері күрегімен жабдықталған, ол қарыстарды (траншеяларды) өту шарттарына анағұрлым сәйкес деп есептелінеді.

Мөлшер түзетін факторларды қабылданған агрегаттау дәрежесіне сәйкес уақыт мөлшерлемелері бір шөмішті экскаваторлардың үш өлшемді топтары бойынша құрастырылған: 2, 3 және 4.

Екінші өлшемді топта (шөміш сыйымдылығы 0,3 м³ дейін) анағұрлым жақсы деп мөлшерлеу үшін 44 кВТ қозғалтқыш қуатымен; төртіншіде (0,8 – 1,35 м³ - 95 кВТ қуаттылығы бар экскаваторлар бөлініп шығарылған.

Уақыт мөлшерлемелерімен келесілер алдын – ала көзделген, бір шөмішті гидравликалық, шөміш сыйымдылығы 1 м³ дейінгі экскаваторға бір жүргізушінің қызметі көрсетіледі; үлкен сыйымдылығы барда – екі жұмысшымен: жүргізушімен және жүргізуші көмекшісімен қызмет көрсетіледі.

50. Жыныстарды алдын – ала қопсытпай экскаватормен қарықтарды өту.

Жұмыстар құрамы. Бір шөмішті экскаваторды қолданғанда. Забой маңында экскаваторды орнату. Қарыс бойында орын ауыстырумен және шөмішті тазалаумен жынысты жобалау. Қарыстан қарысқа экскаватордың өтулері. Үлкен емес кесектерді бір жаққа қарай жылжыту. Көлік амалына және қазба түбіне тау массасын жүктеу орнын тазарту.

51. Жыныстарды алдын – ала қопсытпай бір шөмішті экскаваторды пайдаланумен қарыстарды (траншеяларды) өтуге уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындары 13,14 (2 Бөлім, 2 Қосымша) кестелерінде келтірілген.

52. Жыныстарды алдын - ала қопсытусыз бульдозермен қарыстарды (траншеяларды) өту.

Техникалық деректер. Мөлшерлеме түзетін факторларды қабылданған агрегаттау дәрежесімен сәйкес.

Бірінші топта анағұрлым өкілді және қарысты жұмыстар өндірісін шарттарына сәйкес келеді, бульдозерлердің қозғалтқыш қуаттары Т – 100 тракторы базасында 79 кВТ (108 л.с.), екінші топта – Т – 130 тракторы базасында қозғалтқышы 118 кВт (160 л.с.) бульдозерлары; қопсытқыштармен пайдалануға анағұрлым үйлесімді пайдалану үшін екінші топ пен үшінші топта Т – 180 тракторы базасында 132 кВт (180 л.с.) қуатымен.

53. Жыныстарды алдын – ала қопсытусыз бульдозермен қарыстарды (траншеяларды) өтуге уақыт мөлшерлемелері және еңбек шығындары 15, 16 (2 Бөлім, 2 Қосымша) кестелерде келтірілген.