Гп факультетінің деканы Ж. Т

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Гуманитарлық-педагогикалық факультет

Қазақ филологиясы кафедрасы

5В020700 –«Аударма ісі» мамандығының студенттеріне арналған

«Қазақ (орыс) тілдерінің функционалды стилистикасы»

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрастырушы: ф.ғ.к., доцент Қадырова Б.М.

5В020700 –«Аударма ісі» мамандығының студенттеріне арналған «Қазақ (орыс) тілдерінің функционалды стилистикасы»

Кафедра меңгерушісі ______________ Жүсіпов Н.Қ. 20 ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)

Гуманитарлық-педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20 ж. «_____»____________ №____ Хаттама
ОӘК төрағасы ___________ Жұманқұлова Е.Н. _______ 20 ж. «_____»___________

(қолы) (аты-жөні)

Кафедра меңгерушісі__ _______ 20 ж. «_____»___________

(қолы) (аты-жөні)

Қадырова Бақытжан Мәсәлімқызы

ф.ғ.к, доцент

Қазақ филологиясы кафедрасы _____А1__ корпусында (мекен-жайы), 324 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 1255

Студенттердің тіл мәдениеті мен стилистика туралы жүйелі теориялық білімі алуына, оны тәжірибе жүзінде жүзеге асыруға негізделеді. Студенттерге лингвистикалық стилистиканың негізгі ұғымдары туралы, әсіресе функциональдық стильдер мен тіл ярустарының стилистикалық мүмкіндіктері туралы білім беру, кез-келген мәтіннің қай стильге жататынын ажырата білуге үйрету көзделеді.

Курстың негізгі мақсаты тілдің стилистикалық құралдары мен оның жүйесі туралы, стиль түрлеріндегі қызметтері туралы, функционалды стиль түрлеріне өзара ажыратудың критерийлері туралы теориялық білім беріп, аударма барысында функционалды стиль түрлерін орынды пайдалану дағдысын қалыптастыру болып табылады.

• 
  Студенттерде шет тіліндегі және және өз ана тіліндегі стильдік құралдар мен тәсілдерді айқындап, мәтіндегі қызметін анықтауға мүмкіндік беретін білім қорын қалыптастыру;
  
• 
  Студенттердің бойында мәтінге стильдік тұрғыдан талдау жүргізу қабілеті мен дағдысын қалыптастыру;
  
• 
  Мәтіннің мазмұны мен оны құрастырушы әдіс-тәсілдерді толық түсіне білуге үйрету;
  
• 
  әр түрлі функционалды стильдерді қалыптастыратын заңдылықтар мен ерекшеліктерді айқындау;
  
• 
  студенттің әр түрлі әлеуметтік ортада тілді тиімді қолдануына қажетті әлеуметтік-лингвистикалық құзіретін қалыптастыру.
  

• 
  қазақ және орыс тілдеріндегі стилистиканың ғылым ретиіндегі анықтамасы, стиль ұғымы, оның әр түрлі түсіндірілуі;
  
• 
  әдеби тіл ұғымы және оның түрлері;
  
• 
  фонетикалық, лексикалық, синтаксистік құралдар мен стильдік тәсілдердің жіктелімі;
  
• 
  оқитын тілдердің сөздік қорының стильдік жіктелімі;
  
• 
  функционалды стильдердің жіктелімі, олардың қазақ, орыс және шет тілдеріндегі коммуникативті мақсаттарының, стильдік ерекшеліктерінің, қызмет ету салаларының анықтамасы;
  
• 
  мәтінің формалды және мазмұндық айқындауыштары ретінде функционалды стилдердің жанрлары;
  
• 
  интеллектуалды сипаттағы әрекетті орындай білу, тілдік ақпаратты салыстыру, салғастыру, жіктеу, топтау:
  
• 
  әр түрлі тілдердегі стильдік және бейтарап лексиканы топтау және салыстыру;
  
• 
  мәтінне көркемдегіш құралдар мен стильдік тәсілдерді тауып, әр түрлі тілдердегші олардың берілуін салыстыру;
  
• 
  көркем мәтіннен автордың жеке стильдік ерекшелігін анықтау;
  
• 
  ғылыми және анықтағыш әдебиеттерді, электронды құралдарды пайдалана білу.
  

- Қазіргі қазақ тілі

- Жалпы тіл білімі

- Әдебиет теориясы

- Орыс әдебиеті

- Қазіргі қазақ әдебиеті.

8 Тақырыптық жоспар

Пәннің тақырыптық жоспары
№	Тақырып	Сабақ түрлері бойынша қарым-қатынастық сағаттар саны
		дәріс	Пр	Зерт	Студ	жеке	СӨЖ
1	Стилистиканың негізгі ұғымдары	1	1				4
2	Әдеби тіл және оның түрлері	1	1				4
3	Лексика-фразеологиялық көркемдеу құралдары және стилистикалық тәсілдер	1	1				4
4	Үйренетін тіл сөздігінің стилистикалық жіктелімі: стилистикалық бейтарап және стилистикалық байлаулы лексика	1	1				4
5	Сөзжасамның көркемдегіш құралдары	1	1				4
6	Грамматикалық көркемдегіш құралдар және стилистикалық фигуралар	1	1				4
7	Синтаксистік фигуралар және олардың стилистикалық қызметі	1					4
8	Фонетикалық көркемдегіш құралдар және стилистикалық тәсілдер	1	1				4
9	Графикалық құралдардың қызметі	1					4
10	Функционалды стилдер. Функционалды стильдің лингвистикалық белгілері: қатынас формасы, стильдік белгілер, сөйлеу түрі және композициялық құрылуы	1	1				4
11	Көркем әдебиеттің функционалды коммуникативтік және лингвостилистикалық ерекшелігі	1	1				4
12	Публицистикалық стиль, оның негізгі ақпараттық және әсер етуші қызметі, стильдік белгілері, стандарттылық сипаты	1	1				4
13	Ғылыми стиль, лингвостилистикалық ерекшелігі	1	1				4
14	Ресми-іскери стиль, жанрлық сипаты және тілдік құралдармен берілуі	1	1				4
15	Тұрмыстық, күнделікті сөйлеу стилі және оның негізгі қызметі	1	1				4
	Барлығы:	15	15				60

9 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Студенттердің тіл мәдениеті мен стилистика туралы жүйелі теориялық білімі алуына, оны тәжірибе жүзінде жүзеге асыруға негізделеді. Студенттерге лингвистикалық стилистиканың негізгі ұғымдары туралы, әсіресе функциональдық стильдер мен тіл ярустарының стилистикалық мүмкіндіктері туралы білім беру, кез-келген мәтіннің қай стильге жататынын ажырата білуге үйрету көзделеді.

Функционалды стилистика пәні мен нысаны. Стилистиканың негізгі бөлімдері. Стилистиканың тіл білімі салаларымен байланысы. Стилистиканың сөйлеу мәдениеті, риторикамен байланысы. Отандық және шетелдік біл біліміндегі стилистика дамуының негізгі бағыттары.

Нормалар категориясы және оның стилистикадағы ролі. Тілдік варианттылық және оның әр түрлі лингвистикалық деңгейде пайда болуы. Сөйлеудің негізгі бірліктері. Сөйлеу мәдениетінің нормативті, коммуникативті, этикалық деңгейлері.

Сөздің нақтылығына, мәнерлілігіне, сенімділігіне жету үшін лексикалық бірлік таңдаудың маңызы. Сөздік құрамның әр түрлі қабаттары, терминдер, көнерген сөздер, неологизмдер, жаргондар, диалектіліер, басқа тілден енген сөздердің стилистикалық қолданылуы.

Үйренетін тіл сөздігінің стилистикалық жіктелімі: стилистикалық бейтарап және стилистикалық байлаулы лексика. Синонимдік қолданыстар, стилистикалық синоним, контекстуалдықсиноним тізбектері.

5-тақырып Сөзжасамның көркемдегіш құралдары

Стилистикалық құралдар және троптар, олардың жіктелімі және қызметі. Фразеологиялық бірліктердің стильдік ролі.

Морфологияның стилистикалық мүмкіндіктері.

Синтаксистің стилистикалық мүмкіндігі. Сөйлем құрылымының өзгеруі. Мәтіннің лингвостилистикалық қызметі

Фонетикалық құралдардың көркемдеуіш қызметі және оның әртүрлі салада және ситуациялық қарым-қатынастағы қолдану заңдылықтары мен қалыптасуы. Сөйлеу стилі дыбыстық аспектісінің мәтіндегі көрінісі.

Пунктуация, типографиялық көркемдегіш құралдар.

Функционалды стильдің анықтамасы. Қазақ, орыс тілдерінде функционалды стильді жіктеу негіздері. Функционалды стильдің лингвистикалық белгілері: қатынас формасы, стильдік белгілер, сөйлеу түрі және композициялық құрылуы. Әр түрлі деңгейдегі тілдік бірлікті қолдану. Функционалды стильдің өзара қарым-қатынасы және байланысуы.

Әдеби тіл және көркем әдебиет. Көркем әдеби стильдің анықтамасы. Көркем әдебиеттің эстетикалық қызметі. Авторлық қолданыс.

Ғылыми стильдің жанрлық әртүрлілігі және оның лингвостилистикалық ерекшелігі.

Ресми-іскери стиль, негізгі қызметі. Заңдық, дипломатиялық іскерлік құжаттардың лексико-фразеологиялық, грамматикалық сипаты, құрылымының ерекшелігі.

Бейресми сөйлеу түрі, негізгі стильдік белгісі сөйлесудегі еркіндік және тілдік ұйымдасуы. Тұрмыстық сөйлеу стилінің басқа функционалды стильдер арасында алатын орны.

4.3 Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны мен тізімі

Сөздің нақтылығына, мәнерлілігіне, сенімділігіне жету үшін лексикалық бірлік таңдаудың маңызы. Сөздік құрамның әр түрлі қабаттары, терминдер, көнерген сөздер, неологизмдер, жаргондар, диалектіліер, басқа тілден енген сөздердің стилистикалық қолданылуы.

Үйренетін тіл сөздігінің стилистикалық жіктелімі: стилистикалық бейтарап және стилистикалық байлаулы лексика. Синонимдік қолданыстар, стилистикалық синоним, контекстуалдықсиноним тізбектері.

5-тақырып Сөзжасамның көркемдегіш құралдары

Стилистикалық құралдар және троптар, олардың жіктелімі және қызметі. Фразеологиялық бірліктердің стильдік ролі.

Морфологияның стилистикалық мүмкіндіктері.

Синтаксистің стилистикалық мүмкіндігі. Сөйлем құрылымының өзгеруі. Мәтіннің лингвостилистикалық қызметі

Фонетикалық құралдардың көркемдеуіш қызметі және оның әртүрлі салада және ситуациялық қарым-қатынастағы қолдану заңдылықтары мен қалыптасуы. Сөйлеу стилі дыбыстық аспектісінің мәтіндегі көрінісі.

Пунктуация, типографиялық көркемдегіш құралдар.

Функционалды стильдің анықтамасы. Қазақ, орыс тілдерінде функционалды стильді жіктеу негіздері. Функционалды стильдің лингвистикалық белгілері: қатынас формасы, стильдік белгілер, сөйлеу түрі және композициялық құрылуы. Әр түрлі деңгейдегі тілдік бірлікті қолдану. Функционалды стильдің өзара қарым-қатынасы және байланысуы.

Әдеби тіл және көркем әдебиет. Көркем әдеби стильдің анықтамасы. Көркем әдебиеттің эстетикалық қызметі. Авторлық қолданыс.

Ғылыми стильдің жанрлық әртүрлілігі және оның лингвостилистикалық ерекшелігі.

Ресми-іскери стиль, негізгі қызметі. Заңдық, дипломатиялық іскерлік құжаттардың лексико-фразеологиялық, грамматикалық сипаты, құрылымының ерекшелігі.

Бейресми сөйлеу түрі, негізгі стильдік белгісі сөйлесудегі еркіндік және тілдік ұйымдасуы. Тұрмыстық сөйлеу стилінің басқа функционалды стильдер арасында алатын орны.

1. Стилистиканың зерттейтін мәселелері.

2. Стилистикалық фигуралар.

3. Лингвистикалық стилистика мен әдебиеттану стилистикасы.

4. Стилистикалық фигуралар.

5. Функционалды стилистиканың зерттеу бағыттары.

6. Жалпы стилистиканың анықтамасы.

7. Стилистикалық синтаксис.

8. Етістіктің стилистикалық қызметі.

10.Дара немесе индивидуалды стилистика.

11. 
    Морфологиялық құрылыстың стилистикалық белгілері.
    

13. Грамматикалық стилистика.

14. Функционалды стилистиканың түрлері.

15. Лексика-фразеологиялық стилистика.

16. Ауызекі сөйлеу түрі

17.Тіл ярустарының стилистикасы.

18. 
    Ресми стиль.
    
19. 
    Экспрессивтік-эмоционалды стиль.
    
20. 
    Ғылыми стиль.
    

4.4.3 Курстық жұмыс тақырыптары

1. 
   Сөйлеу мәдениеті.
   
2. 
   Ауызекі сөйлеу тілінің синтаксистік ерекшеліктері.
   
3. 
   Қазақ тіл мәдениеті.
   
4. 
   Баспасөз тілінің мәдениеті.
   
5. 
   Синтаксис және стилистика.
   
6. 
   Дикторлардың сөйлеу мәдениеті.
   
7. 
   Ұлттық ғылым тілін қалыптастырудағы терминдердің қызметі.
   
8. 
   Публицистикалық стильдегі қоғамдық-саяси лексика.
   
9. 
   Академиялық сөйлеу кезіндегі шешендік өнер.
   
10. 
    Жарнама тілі.
    
11. 
    Стилистикалық ұғымдар мен категориялар.
    
12. 
    Стилистикалық терминдер туралы.
    
13. 
    Дискурстың мәні.
    
14. 
    Мәтін стилистикасы.
    
15. 
    Құжат тіліндегі етістіктің семантикалық-стилистикалық қызметі.
    
16. 
    Өлең мәтініндегі синтаксистік конструкциялар.
    
17. 
    Ғылыми стиль мәдениеті.
    
18. 
    Құжат тіліндегі сөз тіркестері және олардың түрлері.
    
19. 
    Етістіктің райларының стилистикалық қызметі.
    
20. 
    Көркем мәтіндегі синтаксистік параллель конструкциялар.
    
21. 
    Ауызекі сөйлеу стиліндегі фразеологиялық единицалардың эмоционалды-экспрессивтілігі.
    
22. 
    А.Байтұрсынов тіл тазалығы, тіл анықтығы, тіл дәлдігі туралы.
    
23. 
    Зат есімнің септік жалғауларының стилистикалық қызметі.
    
24. 
    Көркем әдебиет тіліндегі эмоционалды-экспрессивті лексика.
    
25. 
    Публицистикалық стильдегі фразеологизмдер.
    
26. 
    Ресми стиль мәдениеті.
    
27. 
    Ресми стильдің лексикасы мен грамматикасы.
    
28. 
    Көркем шығармадағы құрылымдық көркемдік сипаттағы сөз қолдану тәсілдері.
    
29. 
    Көркем шығармадағы табу мен эвфемизм.
    
30. 
    Шешендік сөз мәдениеті.
    

Қорытынды бақылау және ағымдағы үлгерім түрлері бойынша үлес салмағын бөлу

Р/С	Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрі	Үлес салмағы
1.	Емтихан	Емтихан	0,4
		Жіберу рейтингісі	0,6
2.	Сынақ	Сынақ	0,4
		Жіберу рейтингісі	0,6
3.	Курстық жұмыс (жоба)	Курстық жұмыс (Курстық жоба)	0,4
		Жіберу рейтингісі	0,6

5В020700 –«Аударма ісі» мамандығының студенттеріне арналған

«Қазақ (орыс) тілдерінің функционалды стилистикасы» пәні бойынша

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг ( 2семестр)
Апталар			1 сабақ үшін макс. балл			1		2			3		4		5	6					7		8			Бар-лығы
Максималды балл						20					27				26						27					100
Дәрістерге қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ДҮТ 1,2					ДҮТ 3,4				ДҮТ 5,6						ДҮТ 7,8					24
	Бақылау нысаны					Қ					Қ				Қ						Қ
	Макс.балл		3			6					6				6						6
Практикалық сабақтарға қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ПҮТ 1,2					ПҮТ 3,4				ПҮТ 5,6						ПҮТ 7,8					56
	Бақылау нысаны					Т					Т				Т						Т
	Макс.балл		7			14					14				14						14
Қосымша материалдарға дайындық	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ҚМ1		ҚМ2			ҚМ3		ҚМ4		КМ5			ҚМ6			ҚМ7			ҚМ8		20
	Бақылау нысаны					Т		Т			Т		Т		Т			Т			Т			Т
	Макс.балл		3			2		2			2		2		3			3			3			3
Пән тақырыптары бойынша білімді бақылау	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны																									100
	Межелік бақылау																				МБ
	Макс.балл																				100
2 рейтинг ( 2 семестр)
Апталар		1 сабақ үшін макс. балл			1			2	3				4	5					6	7					Бар-лығы
Апта ішіндегі максималды балл					22				29					31						18					100
Дәрістерге қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны			ДҮТ 1,2						ДҮТ 3,4				ДҮТ 5,6						ДҮТ 7					21
	Бақылау нысаны			Қ						Қ				Қ						Қ
	Макс.балл		3	6						6				6						3
Практикалық сабақтарға қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны			ПҮТ 1,2						ПҮТ 3,4				ПҮТ 5,6						ПҮТ 7,8					59
	Бақылау нысаны			Т						Т				Т						Т
	Макс.балл		9	16						16				18						9
Қосымша материалдарға дайындық	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны						ҚМ1			ҚМ2		ҚМ 3		КМ4			ҚМ 5			ҚМ6		ҚМ 7			20
	Бақылау нысаны						Т			Т		Т		Т			Т			Т		Т
	Макс.балл		3				2			3		3		3			3			3		3
Пән тақырыптары бойынша білімді бақылау	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны																			МБ  100					100
	Межелік бақылау
	Макс.балл

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ПҮТ 1 – №1 практикалық сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; Т – тексеру; ҚМ-қосымша материалдарға дайындық(ОСӨЖ ұпайы); МБ-межелік бақылау.
Кафедра меңгерушісі: Жүсіпов Н.Қ.

11 Курстың саясаты

• 
  Дәріске, тәжірибелік сабаққа, ОСӨЖ-ге қатысу;
  
• 
  Сабаққа кешікпеу, сабақтан қалмау;
  
• 
  Тапсырмаларды уақытында орындау;
  
• 
  Оқу үрдісіне белсенді қатысу;
  
• 
  Берілген тапсырмаға жауапкершілікпен қарау.
  

12 Әдебиеттер тізімі

Қолданылатын єдебиеттер

Негізгі:

1. 
   Адамбаев Б. Халық даналығы. А., 1976
   
2. 
   Әміров Р. Ауызекі сөйлеу тілі синтаксисінің ерекшеліктері. А.,1977.
   
3. 
   Болғанбаев Ә. Қазақ тіліндегі синонимдер. А.,1970.
   
4. 
   Балақаев М., Жанпейісов Е., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А.,1996,1974.
   
5. 
   Балақаев М. Қазақ тілі мәдениетінің мәселелері. А., 1971.
   

6. Балақаев М., Серғалиев М. Қазақ тілінің мәдениеті. А.,1995.

7. Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және оның нормалары. А.,1984.

8. Жанпейісов Е. Қазақ прозасының тілі. А.,1968.

9. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996.

10. Жұбанов Е. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. А.,1966.

11. Исаев С. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А., 1989,1996.

12. Қожахметова Х. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы.

А.,1972.

13. Қоңыров Т. Қазақ теңеулері. А., 1978.

14. Мұсабекова Ф. Қазіргі қазақ тіліндегі зат есімнің стилистимкасы. А.,1976.

15. Мұсабекова Ф. Қазіргі қазақ тіліндегі практикалық стилистикасы.

А., 1982.

16. Өмірәлиев Қ. XV-XIX ғасырлардағы қазақ поэзиясының тілі. А.,1976.

17. Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А.,1981.

18. Серғалиев М. Синтаксис және стилистика. А.,1997.

19. Серғалиев М. Мұхтар Әуезов және көркем шығарма тілі. А.,1998.

20. Сыздықова Р. Абай шығармаларының тілі. А.,1968.

21. Сыздықова Р. Абай өлеңдерінің синтаксистік құрылымы. А.,1970.

22. Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А., 1984,1994.

23. Шалабай Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005

Қосымша әдебиеттер:
24. Сыздықова Р. Абайдың сөз өрнегі. А., 1995.

25. Стилистика русского языка. М.,1972.

26. Скворцов Л.И. Теоретические основы культуры речи. М.,1980.

жүктеу/скачать 289 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: