Эразм Роттердамский (1469-1536) – «Похвала Глупости» деген ескі шығармасында екіжүзділік пен ұқыпсыздықты күлкі етті. Адамдардың табиғи теңдігін сөз ете, өзінің педагогикалық шығармаларында баланың еңбек іс-әрекеттері арқылы тума қабілеттерін және белсенділігін дамыту қажеттілігін, сондай-ақ, оқыту кезінде шамаға сай принципін ұстануды талап етті.
Томмазо Кампанелла (1568-1639) – «Күн қаласы» (1602) утопиялық трактатын жазды. Онда теңдікте құрылған қоғамның үлгісін берді. Трактатта тәрбиенің негізі қаланатын педагогикалық принциптер жазылған: ғылымды оқу, тарихты, салт-дәстүрді оқу, өнермен шұғылдану, қолөнермен, қоғамдық пайдалы еңбекпен айналысу, гимнастика, жүгіріс, ойын арқылы физикалық дамыту сөз етілген.
Томас Мор (1478-1535) – ағылшын ойшылы, өзінің «Золотая книжка, столь же полезная, как и забавная, о наилучшем устройстве государства и о новом острове Утопия» (1516) деген еңбегінде тәрбиеге деген өз көзқарасын жазды. Ол ең басты міндет – парасаттылық, рухани тәрбие деді. Қарапайымдылық, кішіпейілділік және еңбекқорлық – үйлесімді дамыған адамның ерекшеленетін басты парасаттылық белгілері. Ана тілінде ер балалар мен қыз балаларды оқыту керек. Оқытуды еңбекпен байланыстырған дұрыс жол деп санады.Педагог-гуманистердің басты педагогикалық ойлары:баланың белсенділігіне негізделген үйлесімді дамуын қамтамасыз ету;балалардың рухани, дене, ақыл-ой жетілуіне талпыну;балаларға деген сүйіспеншілік;дене жазалаудан бас тарту;еңбекке үйрету.
Гуманизм педагогикасы бірнеше жүз жыл өткеннен кейін ғана жүзеге асты, ал XV-XVIғ. мектептер схоластикалық, ортағасырлық сипатта қана болды.Гуманистік білім беру мектептері:Иоганн Штурм (XVI ғ. басында) негізін салған Страсбургтегі гимназия. Онда латын және грек тілдері оқытылды;Эразм Роттердамский қатысуымен құрылған Лондондық бұқаралық мектеп. Солтүстік Италияда, Мантуеде Витторино да Фельтре XV ғ. басшылық еткен мектеп белгілі болды. Ол герцог Гонзаганың балаларын тәрбиелеу үшін шақырылды. Олармен бірге 80 тәрбиеленуші болды. Олар байлардың (ақсүйектердің) және дарынды балалар болды. Олар Витторино да Фельтренің есебінен оқытылды. «Қуаныш үйі» деп аталған оқу-тәрбие орны – «ақыл, дене және жүректі» дамытуға бағытталды. Бағдарламаның негізгі пәндері – классикалық (латын, грек) тілдер, әдебиет, музыка, математика, сурет болды. Тәрбиеленушілер физикалық жағынан көп дайындалды (жүгіріс, күрес, атпен жүру). Жаңалық – ер балалар мен қыздар аралас оқыды. Дене жазасы қолданылды. Тәртіп бақылау мен тәрбиелеушілердің жеке үлгілері арқылы қадағаланып отырды. Діни тәрбиеге көп көңіл бөлінді.
«Жаңа ғасыр» дәуірінің кезіндегі мектеп пен педагогикалық ой-пікірлерінің дамуы. Ағылшын ойшыл-философ Френсис Бэкон (1561-1626) ғылыми танымның мақсаты – тәжірибе арқылы кезектестік жолмен табиғат күшін игеру деп санады.
Табиғатқа адам білімін жариялап, Ф.Бэкон, сонымен қатар, ресми түрде табиғи таным және тәрбие принципін мойындады.
Германиядағы Жаңа ғасыр педагогикасының негізін салушылардың бірі – Вольфганг Ратке (1571-1635) болды. Латын тілінде есімі былай болып келеді – Ратихий, Ратихиус. Ол шет тілдерді оқытуды оқушыларға қызықты, әрі жеңіл қылғысы келді. Шет тілдерді оқыту әдісінен ол жалпы мектеп ісін ұйымдастыру ісі және оқытуға көшті. Ратке барлық мектеп жүйесінің негізін «неміс мектебі» - ана тіліндегі мектеп еткісі келді. Өзінің «Мемориал» деген жұмысында мектеп пен қоғам арақатынасы мәселесін қозғады. Сондай-ақ, Германияның ұлттық, саяси, мәдени және діни бірлестігінің жетістіктері жөніндегі бағдарламаның жалпы сипатын жазды.
Достарыңызбен бөлісу: |