Іі-тарау. Фашистік диктатураның әлеуметтік және аграрлық саясаты
жүктеу/скачать 0.58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР Деректер
ҚОРЫТЫНДЫ Германиядағы саяси билікке фашизм бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін ие болды. Он жыл ішінде фашистік партия монополистер көмегіне сүйене отырып, басқа реакцияшыл партиялар мен ұйымдарды ығыстырып, өз қозғаласына кең әлеуметтік бұқаралық база жасады. 1933 жылы өкімет басына келген фашистер қысқа уақытта бүкіл елдегі демократиялық институттарды жойып, революцияшыл жұмысшы қозғалысына қарсы аяусыз жазалау ұйымдастырыды. Олар жаңа дүниежүзілік соғысқа дайындалды. Гитлердің айтуы бойынша Германия 6 жыл ішінде қарулануға 90 млрд рейхсмарка жұмсаған. 1938-1939 жылдар ішінде әскери салаға бөлінген қаржы 58% құраса, 1933-1934 жылдары 23% сұраған. Экономиканы милитаризациялаумен қатар фашистік үкімет бұқаралық үгіт-насихат жүргізе бастады. Өзінің саяси қарасыластарын жойған фашистер халыққа өтірік пен уәдені үйіп-төгіп, ықпал ете бастады. Германдық фашистер әлеуметтік қайшылықтарға көңілі толмайтын халықты өзіне шебер тарта білді. Халықтың жағдайын көтере алатын қаржыны өзінің агрессиялық саясатына пайдалана білді. Реваншистік міндетін орындау үшін фашистер тағы да халықтың наразылығын пайдаланды, яғни халықтың Версальдық тонаушылық келісіміне деген наразылығын өршіте түсті. Герман фашистерінің негізгі идеологиясы Гитлердің "Майн камф" ("Менің күресім") деген еңбегінде жазылған. Бұл кітап герман халқының арасында кең тарады. Онда Гитлер герман халқының ақсүйекке жататынын және осы халықтың өмір сүру аймағының жеткіліксіз екенін, Бұл жерлдерді жаулап алу үшін аяусыз күрес, соғыс жүргізудің қажеттігін айтқан. Бұл теория герман империализмінің агрессиялық саясатын ақтауда маңызды қызмет етті. Фашистер билікке келген алғашқы күннің өзінде-ақ идеологияға басна назар аудара отырып, елдің барлық саласына өз үстемдіктерін жүргізді. 1933 жылы наурызда үгіт-насихат жүргізетін арнайы үкімет құрылды. Бұл министрлікті Геббельс басқарды. Фашистер өз мақсатына ғылымда да бағындыруға тырсты. Мыңдаған ғалымдар мен мәдениет қайраткерлері, концлегерьлерге жабылды. Ірі ғалымда А.Энштейн, М.Борн, Р.Курант, Ф.Габер және т.б. Германиядағы тарихы жазылды. Бұл тарихта герман тарихының көрнекті тұлғалары фашист болып көрсетілді. Фашистер өз мақсатында географиялық және т.б. ғылымдарды пайдаланды. Гитлершілер шовинистік өтірік теория-геополитиканы жсадаы. Ол бойынша гитлершілердің ресми доктринасы болып табылатын басқа мемлекеттің есебінен шекараны кеңейтуді дәлелдеуге тырсты. Мәдениетті минитаризациялау арнайы ұйым мәдениет палатасы арқылы жүзеге асты. Имперлік басшылық өз жұмысын Ұлы герман жазушыларының Гейненің, Каннаның және т.б. еңбектерін өртеуден, кітапхананы тазартудан бастады. Германияның сыртқы саясатының негізгі Еуропаның жаулап алу болатын және әлемдік гегемондыққа ұмтылды. Фашистік Германия "коммунизммен күрес идеясын" қолады. және бүған АҚШ, Англия, Франция тарапынан қолдау көрсетілді. Гитлерлік Германияның белсенді сыртқы саясаты Версаль бейбіт келісім шартын мойындамауын басталды. Германия алғашқыда құпия, кейіннен ашықтан-ашық қарулана бастады және бұл салаға көптеп қаржы бөле бастады. 1935 жылы наурызда Германия авиацияны қаруландыруға тйым салатын норманы мойындайтынын білдірді. 21 мамырда "қорғаныс туралы" декрет шықты. Шахт Германияның соғысқа даярлануының қүпия басшысы болды. Елде Версаль шартының және Локарн келісімінің ережелері қабылданбай тасталынды. Екінші дүние жүзілік соғыс кезінде фашистік Германия басып алған елдерде бұрын тарихта болмаған жауыздық әрекеттерге сүйенген жаңа тәртіп орнатты. Басып алынған жерлер алып концентрациялық лагерлерге, халықтар түрмесіне айналды. Фашизмді зерттеумен айналысатын кез - келген адам, Бұл мәселені таза ғылыми түрғыдан қарай алмайды. Себебі фашизмнің түрі өзгергенімен, ол қазіргі заманның тірі құбылысы болып отыр. Фашизммен күресу үшін оның идеялық және саяси құралын, тактикалық әдістерін, күшті және әлсіз жерлерін білген жөн. Тарих фашизмнің өміршеңдігін ғана емес, оның қазіргі таңда да бейбітшілік пен демократияға қауіп төндіретін күш екендігін қайталап көрсетуде. Үстемдік етуші топ топ әрдайым өз қоластында қиын жағдайларда қанаушы жүйені қорғай алатындай белсенді саяси құрал болғанын қажет етеді. Сондықтан реакцияшыл әлеуметтік - саяси ой күйреген гитлерлік фашизм идеологиясын жаңартып, қазіргі қоғам бұқарасына рухани әсер ететін құралға айналдырмақ. Олар герман фашизмінің тәжірибесін зерттеп, гитлерлік мұрадан, оның ішінде фашистік идеологиядан қазіргі жағдайда қолдануға болатынын іздеп отырады. Бүгінгі күні Еуропа мен бүкіл әлемдегі саяси климат фашистік тәртіпке қолайсыз екені рас. Греция, Португалия, Чили т.б. елдердегі жағдайлар фашистік режимдерді жоққа шығаруда. Алайда реакция күш-қаруын әлі де тастаған жоқ. Фашизм төңірегінде қандай дау-дамай болсын, оны қорғаған қаншама сөз болса да, Гитлерді қалай бағаласа да, бізге бір нәрсе айқын: оңшылдардың өкімет басына келуі отызыншы жылдардағы бірқатар елдерде террористік күштердің үстемдік етуі-бүкіл әлемге қайғы-қасірет әкелді. Басқадай баға беру де мүмкін емес. Тарихта қан көп төгілді. Оның әділет жолында да, эділетсіздік үшін де төгілгені болды. Жиырмасыншы ғасыр тарихта ерекше дәуір. Жиырмасыншы ғасырда сыналған күштердің бірде - бірі жетістікке жеткізбеді, керісінше қасіретке әкеліп соқтырды. Бір нәрсе айқын болды, кімде-кім жиырмасыншы ғасырда саяси ойлау жағынан ғасыр талабынан шыға алмаса, өзін-өзі өлімге итермеледі. Фашизм тағдыры соны көрсетті. Бұл қорытындының біз жаңадан қадам басқан жиырма бірінші ғасырға да қатынасы бар. Адамзатқа қауіп мына жағдайда болады, егер жаңа мелекеттің өкімет билігінде өткеннің қағидаларын ұстап, ескіліктен айырыла алмаған топтар отырса адамдарға жақсылық әкелмейді. Адамзат тарихындағы қайғылы құбылыстарды ойласақ, екінші дүниежүзілік соғыс тәжірибелері қоғамдық өмірде саясаттың қандай орын алатындығын айқын көрсетті. Бірақ XX ғасыр саясатқа бұрын-соңды болып көрмеген жойқын күшке иек артуға мүмкіндік берді. Олар - өндірістік күштер мен халықаралық шаруашылық байланыстары, жаңа экономикалық мүмкіндіктер мен ғылыми-техникалық жетістіктер. Фашизмнің қылмысы ашылды және жазаланды. Өмір күнделігі жалғасып жатыр және жаңа мәселелер туындауда. Әлем еш уақытта да бір орында қатып түрмайды, өмірге жаңа ұрпақ келеді, оның өзінің көздеген мақсаты мен мүддесі бар. Бәрі де шексіз, бірақ тарихтың естелігі бар, ол санада ұзақ сақталады. Фашизм талқандалғаннан кейін көп өзгерістер болды, оның жылдамдығы да күшейді. Халықаралық саясатта жаңа талаптар туады. Ешкім де басқалардың үстінен әскери үстемдік жүргізуге тиіс емес. Кез келген халықаралық шиеленіс кезінде соғыс немесе бейбітшілік мәселесін байсалды түрде, ойланып шешу қажет. Ең бастысы Бұл мәселені шешуді фашистердің қолына бермеу керек. Қандай да болмасын мемлекеттің даму потенциалы, географиялық, экономикалық, әлеуметтік, саяси, мэдени, демографиялық факторлардан құралады. Ал осы фактордың қай-қайсысының болса да ішкі мүмкіндіктерін, дәрежесін айқындап отыруда сыртқы саясаттың да шешуші ролі бар. Гитлерлік алапат жүйе ұйымдастырған апаттан Қазақстан халқы да сырт қалған жоқ. 1939 жылғы халық санағы бойынша қазақстанның халқы 6,2 млн. адам еді. Соғысушы армия қатарына соғыс жылдары 1.196.164 қазақстандық сапқа түрды. Патша өкіметінің 1916 жылғы тәжірибесін қолдана отырып, сталинизм Қазақстан мен Орта Азияның жергілікті халықтарынан және зорлап көшіріліп әкелінгендерден еңбек армиясын. және арнаулы құрылыс бөлімшелерін құрды. Оларға Қазақ КСР-нен 700 мыңнан астам адам шақырып алынды. Республикаға майдан алқабынан әкелінген , 1,5 млн.-дай адамды және зорлап көшіріліп әкелінген халықты есептегеннің өзінде республикадан армияға алу проценті жоғары болды: майданға және қорғаныс өнеркәсібіне оның әрбір төртінші түрғыны жіберілді. Моблизациялау процентінің мүнша жоғары болуына негізінен экономиканың аграрлық сипаты, халықтың арасында шаруалардың үлес санының көптігі және индустрияның қорғаныс саласына жұмысшы күшін және Қазақ КСР-нің ауыл шаруашылығында механизаторларды брондау практикасының кеш енгізілуі себеп болоды. Қазақстандықтардың негізгі көпшілігі майдандағы армияға толықтыру ретінде, шамамен үштен бір бөлігі республикада жасақталған бөлімшелерде тіркелді. Бұлар 12 атқыштар дивизиясы, төрт атты әскер дивизиясы, жеті атқыштар бригадасы, әртүрлі әскер түрлерінің елудей жеке полктері мен батальондары еді. Олардың ішінен үш атты әскер дивизиясы мен екі атқыштар бригадасы қазақтың ұлттық бөлімшелері болып құрылды. Моблизациялық жоспардан тыс, негізінен еріктілерден құралған Бұл бөлімшелердің тең жартысы коммунистер мен комсомолдардан түрды, олар майдандағы армияның құрамына берілгенше киім-кешекпен және басқа тисті заттармен, көлікпен және құрал-сайманмен республика бюджетінің және халықтың еркімен берген қаржыларының есебінен қамтамасыз етілді. Сыртқы саясат - ішкі саясаттың жалғасы. Біздің еліміздің тэуелсіздікті алуы оңайға түскен жоқ. Қазіргі кезеңде Қазақстан халықаралық қатынастардың дербес субъектісіне айналып, қалыптасқан әлемдік жаңа геосаяси хал-ахуал шеңберінде өз орынын табуға ұмтылуда. Ең бастысы - дүниежүзілік қауымдастық бүрынғы Кеңес Одағы кеңістігіндегі тепе-теңдік сақтаушы күштің бірі ретінде республикамызды басқа дамыған елдермен қатар қойып отыр. Тарих атты ұлы көштің өз заңы бар. Оның сара жолында болып өткен үлкен-кіші оқиғалардың, өз заманында өмір сүрген ұлы тұлғалардың ешқайсысы да ұмтылмақ емес, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, жылдар, ғасырлар өткен сайын жаңғырып отырады. Біз осыдан алпыс бір жыл бұрын көп құрбандықпен қолымыз жеткен ¥лы Жеңісті жыл сайын қуанышпен, құрметпен атап өтеміз. Жылдар, ондаған және жүздеген жылдар өтер, ұрпақтар ауысар. Соның бәрінде де әлемді фашизм дертінен, фашизм салған ылаңнан құтқарған, соғыстың сойқаншыл ошағын құлатқан аяулы аталарымыздың қасиетті тұлғасы биіктей бермек.
1.Пальм Дат Р.Фашизм и социалистицеская революция. М.1935 2. Розанов .Г.Л. Германия под властью фашизма. М. 1964 3.Галкин А.А. Германнский фашизм. М. 1989 4.Давидович Д.С. Орудие германнского империализма и милитаризма. К истории возникововения Германского фашизма /1919-1923 гг./. - Новая и новейшая история. 1976, №3 5. Бланк А.С. Идеология германского фашизма. М. 1974., Старый и новый фашизм политический и социальный очерк. М. 1982.
8. Аникеев А.А. Германский фашизм и крестьянство. Ростов наДону1979., Аграрная политика нацисткой Германии в годы второй мировой войны. Ростов на Дону, 1990 9. История фашизма в Западной Европе. М.1978 10. Желеев Ж. Фашизм: Тоталитарное государство.Перевод с болгарского М. 1991 11.Фром.Э. Адольф Гитлер: клинический случай некрофили. Перевод с английского. М. 1992 12.Анотомия войны. Новые документы о роли германского монополитического капитала в подготовке и ведения второй мировой войны. М.1971. 13.Нюрнбергский процесс М. 1957. т. 1-2. СС в действии. Документы о преступлениях СС.М.1968. 14.ХП Пленум ИККИ. Стенографический отчет. М. 1934. с. 589.
17.Совершенно секретно! Только для командования! Стратегия фашисткой Германии в войне против СССР. Документы и материалы. М.1967. с.42.
23. Галкин А.А Германский фашизм. М. 1989. с. 46. 24. Нюрнбергский процесс над главными военными преступниками. М. 1957.Т. I. с.126 25.История фашизма в Заподной Европе. М. 1978. с.35 26. Файнгар И.М. Очерки развития германского монополистического капитала. М. 1958. с.315-318. 27. Анотомия войны Новые документы о роли германского монополитического капитала в подготовке и ведения второй мировой войны. М.1971.С.326 28. Дашичев В.И. Банкродсвтво стратегии германского фашизма. Исторические очерки М.1973.т.І. с. 48 Бланк А.С. Германский фашизм и заподногерманский неонацизм. Вологда. 1971.С.62 29. Милкова Ф. О некоторых реакционных черезвычайных законах в период фашисткой диктатуры - Вестник Московского Государственного Университета. Серия «Право»: 1976 № 5 с.82-87 30. Чинхон Э. Курс германского фашизма на правоокружение и события 1936г.- Ежегодник германской истории. 1972.с.244
43. Аникеев А.А. Германский фашизм и крастьянство. Ростов на Дону 1981. с.61 44. Розанов Г.Л. Германия под властью фашизма. М. 1964. с. 103. 45. Аникеева А.А. Германский фашизм и крестьянство. Ростов на Дону 1989. с. 70.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР Деректер 1.1 Анотомия войны. Новые документы о роли германского монополитического капитала в подготовке и ведения второй мировой войны. М. 1971.
1.5 ҮІІ Конгресс Комунистического Интернацоинала и борьба против фашизма войны. Сборник документов. М. 1975. 1.6 Совершенно секретно! Только для командования. Стратегия фашисткой Германии в войне против СССР. Документы и материялы. М. 1967. 1.7 СС в действии. Документы о преступлениях СС. М. 1968. 1.8 Судебный процесс по делу верховного главнокомандования гитлерского верхмата. Пер. С. Нем. М. 1964. Зерттеулер 2.1 Аникеев А.А Германский фашизм и крестянство. Ростов на Дону. 1989.
2.13 Демичев В.И. Банкродство стратегии германского фашизма. Исторические очерки. М.1973. 2.14 Желеев Ж. Фашизм в Западной Европе. М.1978. 2.15 История фашизма в западной Европе. М.1978.
жүктеу/скачать 0.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|