Жалғау – өзі жалғанған сөзін екінші сөзбен қарым-қатынасқа түсіріп
жүктеу/скачать 0.53 Mb.
|
1 2
казак тили- Бұл бет үшін навигация:
- көптік
- С Ө З Д Е Р Ж А Л Ғ А У Л А Р
|
Жалғаулар Жалғау – өзі жалғанған сөзін екінші сөзбен қарым-қатынасқа түсіріп, сөз бен сөзді байланыстырып, жалғастырып тұратын грамматикалық тұлға. Қазақ тілінде жалғаудың төрт түрі бар: 1) көптік жалғау; 2) тәуелдік жалғауы; 3) септік жалғауы; 4) жіктік жалғауы. КӨПТІК ЖАЛҒАУ Көптік жалғаулары: -лар/лер, -дар/дер, -тар/тер өзі жалғанған сөздерге көптік мағына береді. Көптік жалғаулары буын үндестігі бойынша жалғанады. Көптік жалғауының буын үндестігі бойынша жалғануын төмендегі кесте арқылы көрсетуге болады.
Көптік жалғауы мынандай жағдайда жалғанбайды: 1. Жеке даралап санауға келмейтін заттардың аттарына: қант, су, шаш, тұз, май, бидай, күріш, мақта, т.б. 2. Халық, ру, ел аттарына: найман, қазақ, арғын, өзбек, татар, т.б. 3. Адамның ішкі сезімін білдіретін дерексіз зат есімдерге: қуаныш, тілек, ақыл, парасат, жақсылық, мейірім, ізеттілік, көмек, жолдастық, т.б. 4. Алдынан сан есім келген зат есімдерге: жеті нан, жиырма оқушы, алпыс балуан, тоқсан жылқы, мың қой, сексен түйе, т.б. 5. Алдынан көп, аз, бірталай, қыруар сияқты сөздер тіркесіп келген зат есімдерге көптік жалғауы жалғанбайды: көп адам, қыруар қаржы, бірталай уақыт, аз жұмыс, әлденеше оқушы, бірнеше кітап, т.б. ТӘУЕЛДІК ЖАЛҒАУ:
жүктеу/скачать 0.53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2