«Жамбыл облысы әкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы Жамбыл облыстық фтизиопульмонология орталығы»
ШЖҚ КМК
Көшкін. Сел.
Жоспары
Көшкін
Сел
Мазмұны
Табиғи апат ретінде қар көшкіні айтарлықтай қауіп төндіруі мүмкін, адам өліміне әкеледі (атап айтқанда, альпинистер, шаңғы мен сноуборд тебуді ұнататындар арасында) және материалдық құндылықтарға айтарлықтай зиян келтіреді. Қар көшкіні адамдар үшін қауіпті, өйткені олардың массасы (кейде бірнеше жүз тоннаға жетеді), бұл сүйектердің сынуы нәтижесінде соққыдан өлімге әкеледі, сондай-ақ ауа өткізгіштігінің әлсіздігі немесе мүлдем болмауы, соның салдарынан зардап шегуші өледі. оттегі (асфиксия). Сонымен қатар, қар көшкіні адамды еңістен ұшырып, оның құлаған кезде құлап кетуіне әкелуі мүмкін. Егер зардап шегушіні басып қалған көшкіннен түскен қар тыныс алу мүшелеріне (ауызға, мұрынға немесе одан да көп) түссе, ол тыныс алу мүмкін еместігінен өледі. Сонымен қатар, қардың дыбыс өткізгіштігінің әлсіздігі (жұмсақ болғандықтан) көшкіннің астында қалған адамның қашып кетуіне кедергі жасайды, нәтижесінде құтқарушылар көшкін астындағы адамның айғайын естімей қалуы мүмкін.
Көшкін – таудың құлама беткейімен төмен қарай орасан жылдамдықпен сырғитын қар немесе мұз массасы. Қар көшкіні қалың қар жаууының, қардың қарқынды еруінің, жаңбыр жауудың, тереңдік қылаудың борпылдақ түзілімі бар қар қабатының қайта кристалдануының әсерінен беткейдегі қар беріктігі бұзылғанда пайда болады. Жылжу сипаты бойынша оны жылжыма, науалық және секірмелі көшкіндер деп бөледі. Құрғақ қардан көшкін жүрген кезде, оның алдыңғы жағында жан-жаққа тарап үлгеретін ауа толқыны пайда болады. Қар көшкіндері өзінің бұрынғы тапталған жолы бойынша жүреді, көл. 2 млн. м3-ге дейін, ал күшінің соққысы 60 – 100 т/м3-ге дейін барады. Көшкін жиі болатын тауларда (Іле, Жетісу Алатаулары, т.б.) көшкіннен қорғау жүйелері (қардан қорғайтын қалқандар, қауіпті беткейлерді артиллериямен атқылау және т.б.) құрылады, орманды кесуге тыйым салынады. Көшкін қауіпті беткейлерге ағаш отырғызылады. Мұз көшкіндері, тік аспалы мұздықтардың опырылып, төмен қарай жылжуынан пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: |