Телефон – электр тербелістерін дыбыс тербелістеріне түрлендіруші қуаты өте кіші болған түрлендіргіш (сурет 31. е)

Телефон – электр тербелістерін дыбыс тербелістеріне түрлендіруші қуаты өте кіші болған түрлендіргіш (сурет 31. е)

Дыбыс зорайтқыштар немесе телефондар айнымалы токтарды радиоприомниктің , магнитофонның, электрофонның, электромузыкалық инструменттердің жәнеде т.б.-дың қуаты күшейттіргіштерінен алады.

Дыбыс зорайтқыштар мен телефонның негізгі сипаттамалары болып частотасы жүреді (сурет 32.1) дыбыс зорайтқыштың, 2- телефонның сәулеленуші дыбыс қуатының частота мен байланыс графигі көрсетілген. Дыбысты дұрыс тарату үшін частота 20Гц 20кГц жазық болуы шарт. Дыбыс зорайтқыштың частоталық хактеристикасы телефондікінен әлде қайда жақсы. Дыбыс зорайтқыштың басқа негізгі характеристикасы болып дыбыс сәулелену бағыты Дифракциялық теориядан толқындардың түзу сызықты таралуынан дифракциялық бұрышы радиондарда тең, бұл жердегі  - толқын ұзындығы, d – сәулелендіргіштің (антенаның)өлшемі.

Рупор – ұзындығына қарай диметрі артып баратын труба (сурет 32.а) яғни бағыты да артады. Сурет 32.б мегафон блоксхема :

1 – микрофон, 2 – күшйеткіш, 3- дыбысзорайтқыш, 4 – ток көзі көрсетілген.

Жоспары:

1. 
   Микрофонның қолданылуы
   
2. 
   Гидрофондар.
   
3. 
   Микрофонның параметрлері.
   
4. 
   Электрофон.
   
5. 
   Магнитофон
   

Микрофон – дыбыс энергиясын электр энергиясына сол айнымалы ток частотасына сәйкес түрлендіреді. Микрофонның жалпы деталі болып мембрана дыбысы толқындарының қысымы әсерінде тербелетін жұқа пластина сурет-34. Микрофондар: а – көмірлі, б – конденсаторлы, в – целиндрлі, г – пъезоэлектрлі, ә - пленкалы пъезоэлектрлі.

Конденсаторлы – дыбыс тербелісіне сәйкес конденсатор дың электр сыйымдылығы жәнге зарияды өзгереді Q = Cu нәтижеде тізбекте айнымалы тек жүзеге келеді .

Динамикалық – микрофонда дыбыс зорайтқыштағы рупор орнында мембрана тұрады . Тұрақты магнит сацилауында катушка электромагниттік индукция заңымен тербеледі де Э.Қ.К. тудырады, ал айнымалы токты жүзеге келтіреді.

Пъезоэлектрлік микрофонда – элементтің диформациясына сәйкес бифорфты элемент тізбекке заряд береді. Соңғы кездерде пленкалы пъезомикрофондар істетіле бастады.

— ПӘК немесе сезгірлігі – айнымалы токтың пайдалы энергиясының оған келіп жатқан дыбыс энергиясына қатысына айтылады 100% В көмірлі конденсаторлы.

• 
  Сезгірлік шеті - өздік шаухынымен анықталады.
  
• 
  Частоталы характеристикасы – микрофон сезгірлігінің частотаға тәуелділік графигі (мүмкіндігі болғанша жазық болуы керек, яғни частотаға тәуелді болсын).
  
• 
  Сызықша шеттер – сезгірліктің амплитудамен тәуелділігі.
  
• 
  Шығу кедергісі (сопротивление выхода) – микрофон кедергісі күшейткіштің кедергісінен кғем болуы тиіс.
  
• 
  Бағытталуы
  

Магнитофонда дыбыс жазуда магниттік тәсіл қолданылған. Магнитофонның негізгі детальдары пластмассасы лента (ол жұқа магниттелген оксиді мен қапталған ) және головка (сурет 35. б- микрофонда жазу : 1- магнитті пленка, 2- головка). Жазу кезінде айнымалы токтар магнитофоннан күшейткіште күшейттіріліп головканың орамдарына ұзатылады. Қайта жазуда микрофон өшіріледі, ал головка күшейткіштің кірісіне қосылады. (сурет 35.в – магнитофонның структуралықсхемасы: 1- микрофон; 2- головка; 3- дыбысзорайтқыш; 4- күшейткіш).

Дыбысты кинода дыбыс жазу кескінді киноплнканың шетінде жарық сәулесі арқылы жүзеге асырылады.
Практика № 14

Тақырыбы Күштерді өлшейтін приборлар. Таразылар.

Жоспар

2.Таразы және олардың түрлері

3.Арретир немесе изомер

4.Макротаразылар

Әсер ету принціпі бойынша таразылар – рычагты, сертпелі және тензометрліктерге бөлінеді. Сурет 37. рычагты таразылар типтері көрсетілген : а-тецинді, б-тецеспенді, в-безмен, г-квадратты, д-детальдар санын санаушы таразы (1-100дік, 2-ондық ); е- сұйықтықтың тығыздығын анықтаушы гидростатикалық таразы.

Рычагты таразылардың әсері – рычаттың тепе – теңдік және күш моменттері ережесіне негізделген : немесе F₁L₁= F₂L₂ әдетте немесе 100 алынады бұндай таразылар ондық таразылар делінеді.

Безмендер (гирсіз таразылар) деп айнымалылығы – стреженнен тұратын тарке онда жүк қахзылады да дене салдмағының қалған бөлігіне компенсациялайды зылатғ айтылады.

Сатушы платформалы таразыларда – безмен мен ондық тарафзыладың әсері күштері бір – бірімен сыбайластырыладыд. Жүктенің бір бөлігі гирлермен компенсацияланады (10 немесе 100 есе кішілерімен), ал қалған бөлігі – стрежендегі жылжымалы гирлер арқылы.

Рычагты таразылардың таабанды нүктелері өткір және жейілмейтін заттардың призма түрінде жасалады, өзара тискен енүуктелердің үйкелісін кемейту үшін.

Рычагты таразылардың сезгірлігі - ол яғни бір табақшаның бір – бірлік салмаққа (2,мг) салыстырғандағы ауырлығы нәтижесінде жүзеге келетін бұрыштың шеттеуі сурет 39. Сезгірліктің қайдан келіп шығуы көрсетілген: Белгілейміз, А,О,В нүктелер бір түзуде болуы керек,болмаса кеңістікте иіндер тепе – теңдіг бұзылып шкала сызықты болмай қалады және корромыслдің ауырлығыеың центірі С таяныш нүктесі 0 ден төмен болуы шарт, олайт болмаса коромыслдың тұтқан орны орнықты болмайды. Коромыслциялаған жағдайда оның ауырлық центірі ∆h – қа жоғарлайды (сурет 39.), ал артықша жүктелу ∆P ∆H төмен түседі . Мұндай кезде

ОС кіші болғанда таразылар өте баяу тербеледі, себебі физикалық маятниктің периоды Т=2П, бұндағы L= (I-энергия моменті) яғни таразы сезгірлікті үлкен периотта тербеліске. Арнайы Р-жүкті жоғары (төмен) жылжыту арқылы ОС-шамасын өзгерте отырып таразы сезгірлігін өзгерте аламыз.

Сүрет 40-та 100 мт дейін өлшейтін серіппелі таразылар көрсетілген (сезгір серіппелі таразылар). Бұнда жоғары сезгірлікке ие болған таразыларға торсоинды таразылар дейіледі.(сүрет-40,а)