Жас ғалымдар, магистранттар, студенттер мен мектеп оқушыларының «хxi сәтбаев оқулары»
жүктеу/скачать 4.43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПАВЛОДАР ҚАЛАСЫ САЯБАҚТАРЫН АБАТТАНДЫРУ КУРбАнбАевА С. Г. студент, Торайғыров университеті, Павлодар қ.
| «XXI Сәтбаев оқулары»
«СТУДЕНТТЕР» сериясы түсі еркектен ерекшеленбейді. Бірінші доральді фин - сұр, соңында қара дақ бар; екінші арқа жасыл-сары, көкірек қанаттары сары, кейде қызыл. Екі дорсальді қанаттар бір-біріне тиіп немесе сәл алшақ тұрады, ал бірінші дораль екіншісінен жоғары болады Әр популяция морфологиялық кейіпкерлердің өзіндік ерекшеліктерімен ерекшеленеді. Бұл зерттелген популяциялардың репродуктивті оқшаулануымен де, олардың әртүрлі экожүйелерде дамуымен де түсіндіріледі. ӘДЕБИЕТТЕР 1 Беркос. Алабұға мен шортан, Санкт-Петербург, 1910 .-8 б. 2 Белков А.Е. Өзен өзенінің морфологиялық белгілерінің өзгергіштігі 2016 -101 б. 3 Берг Л. С. Рыбы пресных вод ,2010-5 б. ПАВЛОДАР ҚАЛАСЫ САЯБАҚТАРЫН АБАТТАНДЫРУ КУРбАнбАевА С. Г. студент, Торайғыров университеті, Павлодар қ. нУРГожин Р. ж. б.ғ.к., профессор, Торайғыров университеті, Павлодар қ. Көгалдандыру жұмыстары барлық мекенжайларға көркем көрініс береді, шудан, күннен, шаңнан, тағы да басқа қолайсыз жағдайлардан қорғайды, санитарлық-гигиеналық рөлді атқарады. Ғылыми деректерге сүйенсек белгілі бір аймақтың 15 %-ы көгалдандырылса, шаң тозаңның мөлшері 20 %-ға дейін кемиді, ал 35 %-ға өсімдік өсірілсе, шаң көрсеткіші 50 %-ға азаяды, егер 65 %-ға өсірілсе, шаң көрсеткіші 95 %-ға дейін кеми түседі екен. Жолдың жағалауларында егілетін ағаш пен бұталар, гүлдер мен көгал ауадағы көмір қышқыл газын сіңіріп, ауаны оттегімен байытады сонымен қатар шуды азайтып, мекенжайды желден, күннен және және шаңнан қорғайды. 1 га жасыл алқап 1 сағатта ауадан кем дегенде 8 кг көмір қышқыл газын бойына сіңіреді. Кейбір ағаштар өздері айналасында тарататын фитоницидтары арқылы ауадағы зиянды микроорганизмдерді жойып оны адамның денсаулығына қолайлы етіп иондармен байытады. Мұндай ағаштар қатарына қылқан жапырақты қарағай, шырша, Сібір балқарағайы және тағы да басқа көптеген ағаш түрлері жатады. Көгалдандыру жұмыстарын жүргізгенде міндетті түрде көгалдандырылатын алқаптың ауа райы, топырақ құрамы, жер бедері сияқты ерекшеліктері ескеріледі, суаруға қажетті су көздері қарастырылады. Маңызды мәселелердің бірі адамның қоршаған ортасын жақсарту мен оның салауатты және қолайлы өмір сүру жағдайларын ұйымдастыру [1, 28 б.]. Бұл мәселені шешуде көрнекті орын саябақтар, мәдениет және демалыс саябақтары түріндегі көгалдандырылған аумақтарға тиесілі. Мәдениет және демалыс паркі-қала халқының жаппай демалуына арналған, абаттандырудың дамыған жүйесі бар рекреациялық қызметтің көп функционалды бағытының көгалдандырылған аумағы. Мәдениет және демалыс саябақтары халықтың демалысын ұйымдастыру және ересектер мен балалар арасында түрлі мәдени-ағарту жұмыстарын жүргізу үшін қажет. Саябақтардағы жасыл кеңістіктердің маңызы өте зор және әр түрлі, өйткені олар санитарлық-гигиеналық, рекреациялық, сәндік және көркемдік жағдайды едәуір жақсартады. Жоба Павлодар қаласының саябақтарын абаттандыру, яғни халықтың демалысын ұйымдастыру және ересектер мен балалар арасында әртүрлі мәдени-ағарту және дене шынықтыру-сауықтыру жұмыстарын жүргізу үшін табиғи жағдайларды жақсы пайдалану мақсатында әзірленетін болады. Әлемнің барлық дамыған елдері үшін қалаларда, қалыптасқан экологиялық жағдай барлық деңгейдегі ресми билік органдарының, саяси партиялар мен қоғамдық қозғалыстардың, бұқаралық ақпарат құралдарының және халықтың қалың жіктерінің ерекше назарында. Қалалардың экологиялық жағдайы-бұл елдің әлеуметтік- экономикалық жағдайының деңгейін көрсететін «айна», сондықтан дамыған елдердегі экологиялық жағдай туралы ақпарат көпшілікке қол жетімді және қоғамның саяси және қоғамдық өмірінде жетекші орындардың бірін алады [2, 72 б.]. Қаланың өсуімен, оның өнеркәсібінің дамуымен қоршаған ортаны қорғау, адам өмірі мен қызметі үшін қалыпты жағдай жасау мәселесі күрделене түсуде. Соңғы он жылдықтарда адамның қоршаған ортаға, атап айтқанда, жасыл кеңістіктерге теріс әсері күшейе түсті. Жасыл алқаптар проблемасы (қалалық саябақтар, ормандар, бақтар, шалғындар) – қаладағы маңызды экологиялық проблемалардың бірі. Өсімдіктер қоршаған ортаны қалпына келтіру жүйесі ретінде қалада адамдардың өмір сүру жағдайларының жайлылығын қамтамасыз етеді, ауаның газ құрамын және оның ластану дәрежесін, қала аумақтарының климаттық сипаттамаларын реттейді, шу факторының әсерін азайтады және адамдардың эстетикалық демалу көзі болып табылады және үшін үлкен маңызға ие. Сондықтан көгалдандыруға |