Жақсы аудандық мәслихатының 15. 01. 2016 жылғы №5вс-46-2 шешімімен Бекітілген
Автомобиль жолдарының ұзындығы жергілікті маңызы бар жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы құрады 50,7 км немесе 45,6% жалпы жолдар ұзындығынан (111,2 км)
жүктеу/скачать 1.63 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өсімдік шаруашылығы
- Мал шаруашылығы
Автомобиль жолдарының ұзындығы жергілікті маңызы бар жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы құрады 50,7 км немесе 45,6% жалпы жолдар ұзындығынан (111,2 км).БюджетАбсалюттік көрсеткіште 2012-2014 жылдары аудан бюджетіне салық түсімінің көлемі 325,7 млн.теңгеден 423,3 млн.теңгеге дейін 2014 жылы өсті. Аудан бюджетінің 2014 жылы 2012 жылғы өсу қарқыны 1,1% құрады. Қарастырылып жатқан кезеңде трансферттер көлемі 2012 жылы 1889,9 млн.теңгеден 2014 жылы 2065,9 млн.теңгені құрады.
2014 жылы өнеркәсіп өнімінің көлемі 2040 млн.теңгені құрады, 2012 жылға қарағанда ұлғаю 14% құрады. Өнімнің ФКИ 114 % құрады. Ауданның өнеркәсіп өнімінің көлемі облыс көлемінде 0,7% құрады.
Өнеркәсіп өнімінің үлкен бөлігін қайта өндіру өнеркәсібі алады, оның үлесі 91%. Электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау -6,8%, Сумен жабдықтау, кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау және бөлуді бақылау -2,1% үлесін құрады. Тамақ өнімінің негізгі өндіру үлесі- ауылшаруашылық өнімін қайта өндіру. Кесте 2 – Жақсы ауданының 2012-2014 жж. өнеоркәсіп өнімінің құрамы., %
Азық-түлік өнеркәсібі Азық-түлік өнеркәсібі өңірдің ең маңызды өнеркәсіп салалары болып табылады. Ауыл шаруашылықтың мамандануы және ауданның шикізат базасы тамақ өнімдерін өндірісінің дамуына әсерін тигізеді. Ауданда екі объектіні қайта өңдеу өнеркәсібі бар: 1. «Урожай» ЖШС - нан өнімдері және ұн мен бидай өнімдерін шығарады.Темір жол вагондарын жүктеу және бидай өнімдерін сепараторлармен өңдеуі техникалық жағынан қамтамасыз етілген. Астық коймаларында бидай өнімдерін сақтауға температура қадағалау жүйелері бар. Бункерлер астында жаңа электронды теміржол таразылары орналасқан. Өндірістік күштілігі тәулігіне - 520 тонна. Өнеркәсіпте динамикалық өсімі жағынан негізгі өнім 2014 жылы кәсіпкерлікпен 79373 тонна ұн, 138,7% құрайды, өткен жылмен салыстырғанда 22157 тонна артығымен өндірілген. Ұн өнімділігінің өсімі өткен жылмен салыстырғанда 129,9% (немесе 820,9 мың.теңгеден жоғары). Өткен жылмен салыстырғанда 28,8 мың.тонна арпа өндіріліп 173,5% (9,2 мың.тоннаға жоғары) құрады. Арпаның өсу қарқыны 151,9% (106,4 мың.тг) құрады. 2. «Айбат» ЖШС сыр, май, қаймақ, ірімшік өнімдерін кәсіпкерлік сүт цехындегі монтаждау кұралы арқылы өндіру,қышқыл сутті кефир өнімдерін өндіру, айран, қаймақ өнімдерін таза суттен жасау. Дайын өнімдерді өнеркәсіпте сақтау күштілігін жоғарлату үшін 10 тонналық сыр сақтау эксплуатациялық қосымша бөлмелер дайындалған. Өткен 2014 жылмен салыстырғанда өнімді өндіруде төмендеу байқалады, сол себепті сүт 78,8% құрады, өткен жылмен салыстырғанда 618 тоннаны құрады, сыр 45,8%, 2013 жылда 13 тоннаға төмендеген. Сүт өнімдерінің төмендеуі рыноктағы көрші мемлекеттердің Украина, Ресей Федерациясы, Белоруссияда арзан сүт өнімдерінің болу себебі. Ауданымыздағы өнеркәсіп өнімдерін өндіруді жоғарлату барысында шұжық және ет жартылай фабрикат жасайтын жаңа цех құрылысын аяқтады, тәулігіне 1 тонна өндіреді. Кесте 4. Негізгі өндіріс көрсеткіштері бойынша тамақ өнімдерінің, қайта өңдеу өнеркәсібі
Ауыл несиелік серіктестігі "Жақсы-Қима " және "Қазақстан Халық Банкі" АҚ филиалы жұмыс істейді. Ақпараттық қолдау, шағын кәсіпкерлік көрсетеді кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы. Жақсы ауданда кәсіпкерлер Палатасының Филиалы жұмыс істейді оның қызметі шағын кәсіпкерлік субъектілердің құқықтарын қорғауға және қолдауға бағытталған. Тұтастай алғанда, шағын және орта кәсіпкерліктің дамытуы халықты жұмыспен қамтуды арттыру және кедейлік деңгейін төмендетуге әсер ететін ұлғаюына, шағын кәсіпкерлікте жұмыспен қамтылғандар ықпал етеді. Ауыл шаруашылығы Жақсы ауданы Ақмола облысындағы серпінді дамыған аумағының бірі. Ауданның экономикасында басты орнын алатын аграрлық сектор (85%). Ауыл шаруашылық дақылдар өнімінің өсуі мен орнықтылығы тыңайтқыш қолдану, агротехникалық тұқымшаруашылығын пайдалану, өсімдіктердің жаңа жоғарғы сұрыптарын пайдалану, егіс кешендерін сатып алу, ылғалдақ ресурс сақтайтын технологияларды пайдалануына байланысты АӨК қарқындандыруы байқалады. 2014 жылы облыстың ауыл шаруашылық жалпы өнімінің өндірісіндегі ауданның үлесі 8,9% құрайды. 2014 жылы агроөнеркәсіп кешен саласында 29 ауылшаруашылық қалыптастырулар (2013ж.-27 бірлік) және 242 шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылығы (2013ж.- 246 бірлік) қызмет етті. Соңғы 3 жыл ішінде ауылшаруашылық саның өсу тенденциясы байқалды 2013 жылмен салыстырғанда олардың саны 3 субъектке өсті, шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылықтар саны 4 бірлікке азайды. Фермер шаруашылығы мен ауылшаруашылық қалыптастырулардың ең үлкен үлесі Қайрақты (17,8% фермер шаруашылығы) и Жаңа Қима ауылдық (21,5% және 1,5% ауылшаруашылық қалыптастырулар) округтерінде орналасқан.
Соңғы 3 жыл ішінде өсімдік шаруашылығының үлесі 80,3% құрады, 2012 жылы - 74,6% және 2013 жылы 83,1% бен 2014г 83,3% дейін өсті. 4 кесте - 2012-2014 жж. Жақсы ауданының ауыл шаруашылық жалпы өнімінің құрылымы
Өнімді 2013 жылмен салыстырғанда (ФКИ – 133,5%), ауыл шаруашылықтың жалпы өнімі 2012 жылы 12503,7 млн. теңге құрады (ФКИ-44%), оның ішінде өсімдік шаруашылығы 9331,1 млн. теңге, мал шаруашылығы – 3172,6 млн. теңге. Мал шаруашылығының тұрақты көрсеткіштерімен және өсімдік шаруашылығында өнімі ең жоғары 2013 жылмен салыстырғанда өнімі өте жоғары емес 2014 жылы ауыл шаруашылықтың жалпы өнімі 12503,7 млн. теңге құрады (ФКИ 124,2%). Ауыл шаруашылық өндірісін әртараптандыру шеңберінде соңғы 3 жыл ішінде май дақылдары, картоп пен көкіністер алаңдары ұлғайтылды. Ауыл шаруашылық өндірісін әртараптандыруды есепке алғанда 2013 жылы егіс алаңы былтырғы жылмен салыстырғанда 0,9%-дан 3,8 мың.га дейін қысқартылды. Соңымен, май ждақылдар алаңы 2,8 есе 6,2 мың. га дейін ұлғайды, азықтық дақылдар - 7,0%-ға 2,96 мың. га өсті (5 кесте).
Егістік алаңының негізгі үлесі (73,1%) немесе 300,0 мың. га ауыл шаруашылық кәсіпорындарға, 26,7% (108 мың. га) - шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылықтарына жатады, 1,5% (0,6 мың. га) – халыққа. Әртараптандыру шеңберінде 2015жылы май дақылдар егісін 10,9 мың. га дейін, картопты – 0,4 мың. га, көкөністерді – 0,2 мың. га алаңында егуге жоспарланып отыр. Азықтық дақылдар алаңы (өткен жылдардың көпжылдық шөптерін есепке алғанда) 27,1 мың. га құрайды. Жалпы ауыл шаруашылық дақылдарының белгіленген егістік алаңы 2015 жылға арналған әртараптандыру жөніндегі көрсекткіштер Меморандумына сәйкес келеді. Сондай-ақ, осы жылы Меморандум көрсекткіштеріне қатысты азықтық дақылдар алаңдары 1,3 мың га азайтылады, себебі ағымдағы жылы егістік жердің пар үлесі 11,7% құрайды және және келесі пардың азайғаны келешекте ауыл шаруашылық өндірісінің көлемі мен өніміне жағымсыз әсер тигізеді. Мал шаруашылығыАуданның барлық ауылдық округтерінде мал шаруашылығын дамуға мүмкіндіктер бар. Ең келешекті – Новокиенка, Жаңа Қима, Ешім, Терісаққан, Қызылсай, Калинин, Тарасов, Запорожье ауылдық округтері, Подгорное ауылы, Белағаш ауылы, Чапаев ауылы (жылқы шаруашылығы). Ауданда инвестициялық жобалар және 2 шаруашылық-репродукторлар қорында тұқымдық мал басының үлесін ұлғайту мен толық жем-шөп қорын дамыту жөніндегі іс-шаралар іске асырылып жатыр. 2013 жылы ауыл шаруашылық мал басының негізгі түрлері 2012 жылмен салыстырғанда көбейді: ірі қара мал - 6,1% (167 басқа дейін), жылқылар - 12,1% (736 басқа дейін), қой мен ешкі - 1,8% (359 басқа дейін), құстар – 0,3% (175 басқа дейін), доңыздан басқалары, онда 59,8% (10 мың. басқа дейін) төмендеп қалды, тұрғындар шаруашылықтарында 1,3 есеге азайтылғанына байланысты. Жалпы салмақтың жыл сайынғы қысқартылуына қарамастан, ІҚМ негізгі үлесі бұрыңғыдай тұрғындардың жеке меншік қораларында тұрады (2012ж. – 66,1%, 2013ж. – 62,7% , 2014ж.- 58,3%). 6 кесте. 2012-2014 жж. ауыл шаруашылық жануарлардың серпіні
Мал шаруашылық өнімінің өндіріс серпіні жағымды болды. Сондай-ақ, ет өндірісі тірі салмақта 2014 жылы 3832,1 тонна (2013 жылы – 4128,2 тонна), сойыс салмағында– 2146,6 тонна немесе 2013 жылға қарағанда 96,6% құрады. Еттің ең үлкен саны (сойыс салмағында) Агрофирма ТНК шаруашылықтарында өндірілген (32,9%). 2014 жылы 20465,0 тонна сүл сауылды, ол 2013 жылдың деңгейінде болғаны. Сүттің сауылған ең үлкен көрсеткіштері «Белагаш» ЖШС-да. Ет пен сүт өндірісінің негізгі үлесі бұрыңғыдай тұрғындардың шаруашылықтарында болды. Солай, 2014 жылы тұрғындардың шаруашылықтарындағы ет өндірісі 79,0% (2013ж. – 86,6%), сүт – 88,3% ( 2013ж. – 85,1%) құрады; ауыл шаруашылық кәсіпорындардың ет өндіріс үлесі 2014ж. – 15,3% (2013ж. - 10,4%), сүт – 11,6% (2013ж. – 14,9%); шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылығында ет – 5,6% (2013ж. - 2,9%). 2014 жылы қой мен ешкілер санының өсуіне байланысты сондай-ақ жүн шығаруы 33,1 тоннаға дейін өсті.
Ауылшаруашылық қалыптастырулардағы сүт сауу бойынша өнімділігінің өсуіне қарамастан, аудан ауқымында өнімділік өсуі елеусіз, ол ІҚМ, оның ішінде сиырлар 65,7% негізгі үлесін құрайтын тұрғындар шаруашылықтарындағы сүтті малдың өнімі төмен болғанына байланысты, 8 кесте. 2012-2014 жж. өнімділік серпіні
Істің ағымдағы жағдайы ауылшаруашылықтың отандық аграрлық өнімнің төмен бәсекеге қабілеттілік көрсеткіші болып табылады, ол жергілікті ауылшаруашылық тауар өндірушілер өнімімен локалдық нарықты жеткіліксіз толтыруын білдіреді. Жалпы табындағы ірі қара малдың тұқымдық шағын нақты салмағы мен шағын тауар өндірісі мал шаруашылығының төмен көрсеткіші болып табылады. Үй шаруашылығы секторындағы малдың өнімділігін жоғарлату мақсатында, ІҚМ тұрғындар шаруашылығындағы, шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылықтарындағы табындардағы тұқымдық жануарлармен жасанды ұрықтандыру және будандастыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Қазіргі уақытта, ауданда жасанды ұрықтандырумен 685 бас сиыр мен қашарлар қамтылған. Жалпы аудан бойынша ұрғашы малмен қамту 7,6% құрайды. Халықтан сүт сатып алуын ұйымдастыру жұмыстары жүргізіліп жатыр, оған ауданда сүтті сатып алу 5 пукті ұйымдастырылған. 2014 жылы халықтан 5,5 мың. тонна (98,6%жоспарға) сүт сатып алынды. Ауданда аумақтық «2011-2015 жылдарға арналған етті мал шаруашылығын дамыту бағдарламасы» жүзеге асыруда, оның мақсаты сиыр етінің экспорттық потенциалын құру. 2012-2014 жж. ауданда тұқымдық малдық етті тұқымын даму және тарату үшін шетелдік іріктеліммен 200 бас мал енгізілген. Ет бағыты жөнінде малды өсіру бойынша 2 шаруашылық-репродукторлар құрылды, 1 шаруашылық шетелдік іріктеліммен мал өсіреді. 2011-2014 жж. ауданның тауар шаруашылық репродукторымен 60 бас тұқымдық төл сатылды, оның ішінде 2014жылы 45 бас. Бағдарлама шеңберінде жалпы қуаттығымен 3 мың басты семірту алыңын құруы қарастырылған. Жалпы қуаттығымен 3 мың басты семіртуге арналған алың құрылды: Жақсы ауданының «Новокиенка» ЖШС. Бағдарламаны жүзеге асырудың маңызды рөлі - тауарлық табынды дамуға және кенейту өндірісіне бағытталған, сондай-ақ етті тұқымдық жоғары өнімділігін пайдалану жолымен оның тұқымдық және өнімділік сапасын жақсартуға бағытталған «Сыбаға» кредиттік бағдарламасы. 2011 жылдан бастап «Сыбаға» бағдарламасына 14 шаруа шаруашылығы мен фермер шаруашылықтары қатысты, олармен 630 төлдейтін мал басы мен 27 бас тұқымдық буқалар сатып алынды. Сондай-ақ, 2014 жылы 190 төлдейтін мал басы мен 9 бас тұқымдық буқалар сатып алынды. 2014 жылдың қорытындысы бойынша аудан бойынша тұқымдық ІҚМ басы 2618 немесе жалпы ІҚМ басы 12% құрады. Соның ішінде 1423 төлдейтін тұқымдық мал басы, 1195 етті тұқымдық буқалар. Етті және сүтті мал шаруашылығын дамыту жөніндегі бағдарламаны орындау нәтижесінде 2020 жылға қарай жалпы табындағы тұқымдық мал басының үлесін 15-18%дейін жеткізуге жоспарланып отыр. 2015 жылдан бастап 2018 жылға дейінгі кезенде мал шаруашылық саласын дамыту Мастер-жоспарына сәйкес «Ырыс» бағдарламасы бойынша сүт-тауар фермалардың, 50 басқа дейн сауылатын мал тобы, 100 басқа дейн сауылатын мал тобы енгізілуі жоспарланып отыр. Жалпы мал шаруашылық өнімі өндірісін көбейту және ет пен сүттін экспорттық әлеуетін ақырындап өсіру жөнінде іс-шаралар қабылданып жатыр.
Кәсіпорындардың өңдіріс құрылымдағы негізгі үлесі, ол ұн өндірісі – 32,8%, сүт өнімі – 27%, ет пен етті бұйымдар– 12,8%, нан-тоқаш бұйымдары– 9,2%, басқа да бұйымдар -18,2%. 2014 жылы 2,6 мың тонна ет өндірілді, ол 2013 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 1,2 мың тоннаға көп. Мал шаруашылық өнімінің қайта өндеу дамытуын тоқтататын негізгі проблемалардың арасында шикізат пен өндіретін өнімнің төмен сапасын ерекшелейді, мал басының ең үлкен бөлігі жеке меншік шаруашылықтарда болғандықтан малдың тұқымдық үлесі төмен. Сүтті қайта өңдеу Сүтті қайта өңдейтін өндіріс қуаттығы жылына 45 тонна 1 кәсіпорын жұмыс істейді. (Өңдірілген сүтті қайта өңдеу бойынша сүтті қайта өңдейтін кәсіпорындардың жұмысбастылығы 27,7% құрады, 2013 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда азайғаны 5,5% құрады. (2013жылы 33,2% болған). 2020 жылға дейінгі өңірлерді дамыту бағдарламасы Өңірлерді дамыту бағдарламасы тетіктерінің бірі болып табылады Болжамды схеманы іске асыру елді аумақтық-кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі. Бұл ретте, құжат шаралардың логикалық жалғасы болып табылады мемлекеттік қолдау бойынша өңірлерді дамыту бағдарламалары шеңберінде "өңірлерді Дамыту", "бизнестің Жол картасы-2020", "жұмыспен қамту-2020 Бағдарламасын" және басқа да шоғырландыра отырып, және толықтыра отырып, олардың іс-шаралар қосымшасында дамыту монопрофильных қалаларды (моноқалалар) жағдайында ұзақ мерзімді негізде елдің дағдарыстан кейінгі дамуы. 2012-2014 жылдарға арналған "Өңірлерді Дамыту "бағдарламасы шеңберінде аудан бойынша 34 іс-шаралар, іске асырылды оның ішінде: 1. 2012 жылы 3 жоба, жалпы сомасы 2730,0 мың теңге, игерілгені 2730 мың теңге; 2. 2013 жылы 16 жоба жалпы сомасы 16093 мың теңге, игерілгені 15600 мың теңге; 3. 2014 жылы 15 жоба, жалпы сомасы 18555 мың теңге, игерілгені 18554,6 мың теңге. Сауда Ішкі сауда халықтың тіршілігін қамтамасыз етудегі маңызды салалардың бірі болып табылады. Нарықтық қайта құру кезеңінде бұл экономика саласы үлкен өзгерістерге ұшырады. Кесте 10 –Бөлшек сауда дамуының негізгі көрсеткіштері
Бөлшек сауданың физикалық көлем индексі 2012-2014 жж. 35,1 п.т. төмендеген. 2014 жылы базарлар мен жеке кәсіпкерлердің бөлшек сауда айналым көлемінің үлес салмағы 52,5% төмендеді. Көтерме сауда көлемі 2014 жылы 11770,0 млн. теңге құрады (өсім 2012 ж. – 41,3%). 11-кесте – Көтерме сауданың негізгі көрсеткіштері
Инновациялар мен инвестициялар Инвестициялық қызмет 2012 жылы салған инвестиция көлемі негізгі капиталға 4822,3 млн. теңге немесе 169,2% құрады. Инвестициялардың ұлғайюы жалпы сомасы 1 млрд. теңге құраған бидай сақтау және тасымалдау жөніндегі төрт астық кешендердің құрылысымен және эксплуатацияға енгізілуіне байланысты. Сонымен қатар инвестицияны арттыру үлкен маңызға ие ауыл шаруашылығы техникасын сатып алу мұндай кәсіпорындар ЖШС "Айбат" 220,0 млн. теңге, "Запорожье" ЖШС 693,0 млн. теңге, "Труд" ЖШС 100,0 млн. теңге, "Тарас" ЖШС 247,0 млн. теңге, ЖШС "Новокиенка" 104,0 млн. теңге.В 2014 г. общий объем инвестиций в основной капитала в экономику района составил 2182,4 млн. тенге.
2015 жылы екі инвестициялық жоба жүзеге асты: 1. ЖШС "Айбат" енгізілді цех шұжық өнімдерін және жартылай ет фабрикаттарын кіріспе осы жобаны құруға мүмкіндік берді 16 жаңа жұмыс орны ашылды. 2. ЖШС "Система-К" - салу-тармағының газтолықтыру құю үшін газ баллондарын және автокөлік жобаның құны 6 млн. теңгеден астам осы кәсіпорында 6 жұмыс орны ашылды, оның жобалық қуаты-бұл жобаның 360тонн. Сонымен қатар, ағымдағы жылы үш ЖШС, "Қаражон", "Новокиенка", "Труд" австриялық кептіргіштер пайдалануға берілді, астық 50 тонна / сағ. (құны кептіргіштер құрайды 75млн 387тыс.теңге) "Золотая Нива" ЖШС жаңғырту аяқталады, диірменнің қуаттылығын өңдеу 45 тоннаға дейін тәулігіне 80 тонна, жобаның құны-шамамен 65 млн. теңге (2014 жылдың соңына басталуы 2015). ЖШС "ПромМебЦентр" өндірумен айналысатын жұмсақ жиһаз күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп, 40 млн. теңге, ағымдағы жылы кәсіпорынды іске қосу жүзеге асырылды мейрамхана, тігін цехы, кулинарий және дүкен. Нәтижесінде, өткізілген аукциондар жер учаскелерін сатып алуға және келешекте 2016-2017 жылдарға жоспарланып отыр салу, жол бойындағы сервисті трассасының бойындағы республикалық маңызы бар "Алматы-Екатеринбург", сонымен қатар трассасының бойындағы Жақсы-Есіл-Бузулук мотельдік кешені салу жоспарлануда. Аумақтық (кеңістіктік) дамыту Адам ресурсы 2012-2014 жылдары ауданда үрдісі халық санының азаюы есебінен төмендеу туудың және халықтың көші-қондық. Соңғы алты жыл ішінде көші-қонның теріс сальдосы сақталуда. Көші-қон кемуі негізінен байланысты еңбекке ақы төлеудің төмен деңгейіне және іздеумен жаңа жұмысқа орналастыру үшін мүмкіндіктер шегінен тыс жерлерде ауданы. 2012-2014 жылдары байқалды өсуі теріс көші-қон сальдосы жалпы, аудан бойынша 288 адам дейін 442 адам.
Көші-қон ағынындағы негізгі үлесті еңбекке қабілетті жастағы халықтың көші-қоны. Халықтың табиғи өсімі 2012-2014 жылдары халықтың табиғи өсім/кему динамикасы келесідей болды (48 Кестені қараңыз ). 14-кесте - 1000 адамға табиғи өсімнің (азаю) жалпы коэффициенттері
Таратып орналастыру жүйесі Ең көп халық аудан орталығында, сондай-ақ, жоғары және орташа даму әлеуеті бар ауылдарда және ауылдық округтерде тұрады. Ең жоғары халықтың тығыздығы Жақсы ауылы, Запорожья, Жаңа-Қима, Есіл және Белағаш ауылдарына тән. Кесте 15 – Тұрғындар саны, 2012-2014 жж.
SWOT-анализ
Экономика бойынша проблемалар: Кәсіпорындарда технологиялық жабдықталуы өңдеу өнеркәсібінің төмендігі Әлсіз технологиялық және техникалық жарақтандыру ауыл шаруашылығы саласы; Төмен өнімділігі, мал шаруашылығы саласын; Ұсақ тауарлық өндіріске және шағын мал басының үлес салмағын;
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
