Оќушыларды мазм±ндама жазуѓа ќызыќтыру
Неліктен балалар мазмұндама жазуды аса ұната бермейді? Біздіңше, мұғалімнің мазмұндаманы өткізуіне байланысты (бір сарынды, қызықсыз ғып өткізсе, әрине, балалар қызықпайды), екіншіден, мазмұндаманың негізгі мағынасын сақтай отырып, жоспар бойынша басқа біреудің ойын жеткізу қиын, үшіншіден, мұғалімнің айтқанымен, дайын оймен, ұсынылған бағыт бойынша жұмыс жасайды. Бұл оқушы үшін қызықсыз және баланың ешқандай шығармашылығы дамымайды, мазмұндаманы құлықсыз жазады.
Оқушыларды мазмұндама жазуға қалай құлшындыруға болады? Ол үшін мұғалім мазмұндама жазудың басқаша жолын қарастыруы керек, екіншіден, бұрынғы жаздырып жүрген үлгіден (классикалық) бас тартудың қажеті жоқ, қайта оны жаңа әдістемемен байланыстырып өткізгені жөн. Оқушылардың шығармашылығын, ынтымақтастығын, белсінділігін арттыру үшін өздері жасап шығарған ережесін жұмыс барысында басшылыққа алған абзал. Тіпті оны көрнекті жерге іліп те қоюға болады.
Жұмыс жасаудың ережелері мыналар:
Жұмысқа белсенді қатысу;
Бір-бірінің сөзін бөлмей тыңдау;
Бір-бірін мұқатпау;
Сөйлеушінің (айтушының) пікірін құрметтеу.
Мысал ретінде бір мазмұдама сабағының өткізілу жоспарын талдап өтейік.
Сабақ тақырыбы: «Жаман жолдас».
Мәтінді алдын-ала бес бөлікке бөліп, сұрақтары дайындалып қойылады.
1-қадам. Балалардан «жолдас» сөзін қалай түсінетінін, осы сөзге мағыналас (синоним) сөздерді табуын сұраймыз. Балалар әртүрлі жауап береді: «бірге оқитын», «құрбы», «дос», «серік», т.б. Әр оқушы өз жауаптарын жобаға жазады.
2-қадам. Мәтіннің аты оқылады: «Жаман жолдас». Сұрақ қойылады: «Балалар әңгіме кім (не) жайлы болады?» «Екі дос жайлы», «Жаман адам» туралы, т.б.
3-қадам. Оқушылардан әңгіменің басын тыңдау сұралады. Мәтіннің белгіленген жерге дейін I бөлігі оқылады: «Екі дос жігіт жол үстінде келе жатып, бір Аюға ұшырасыпты. Бұл екі жігіттің біреуі әлсіз, ауру екен де, екіншісі мықты екен».
Балалар мәтінді мұқият тыңдайды. Мәтіннің бірінші бөлігін мұғалім белгіленген жерге дейін оқып болған соң, оқушыларға сұрақ қойылады. (Ескерту: әңгімелесу, пікірлесу, әр бөлікпен жұмыс төмендегі сызба бойынша жүргізіледі: мұғалімнің сұрағы жеке ойлану жұппен талқылау жобаға жазу топпен талқылау).
Аю деген не?
Ол қайда өмір сүреді?
Екі достың түр-пішінін жазушы қалай сипаттайды? («Біреуін – ауру, әлсіз; екіншісін – мықты»).
Мәтіннің бұл бөліміне қандай ат қоюға болады? (Әр оқушы өз жобасына өзінің бөлімге қойған аты, ақын ойын жазады жұппен талқылайды топта айтады: «Жолдас», «Жол үстінде», «Орманда», т.б.)
Достарыңызбен бөлісу: |