және жануарлар дүниесін зерттейтін зооллогия (zoon — жануар). Зоология озі кезегінде бip
жүктеу/скачать 3.9 Mb.
|
| Диафрагмальды тармақтар — гг. рһгепісі — диафрагманың .1 ікшалары арасынан басталып, сол жерде тарамдалады.
Қүрсақ қолқасы Қүрсақ қолқасы — аоііа аһсіотіпаііз — деп диафрагмадан кейінгі колқаныц жалгасын айтады. Ол каудальды қуыста венаның сол л м ында, омыртқа баганының астында орын тебеді. Диафрагмадан жамбас қуысына жеткенге дейін, одан қүрсақ қуысы ► лбырғасына — париетальды, ал қүрсақ қуысындагы ішкі мүшелерге ■ писцеральды артерия тармақтары бөлінеді (57-сурет). 57-сурет. Қарын, бауыр және көкбауыр артериялары: А — сиыр; Б — жылқы. I — сал қарын артсриясы; 2 — бауыр артсриясы; 3 — іш артсриясы; 4 — көкбауыр арте- риясы; 4' — он мес карыи артериясы; 5 — қарын-он екі елі ішек артсриясы; 6 — үйкы-он екі слі ішек артериясы; 7 — оң карын артериясы; 8 — он карын-шарбы артсриясы; 9 — сол карын-шарбы артсриясы; 10 — сол мес карын артериясы; II — каудальды днафрагма артериясы. Қүрсақ қолқасының париетальды артерия тармақтары Каудальды диафрагма артериясы — а. рһгепіса саисіаііз — қүрсақ қолқасьгаан диафрагманың қолқа тесігі маңайынан бөлінетін жүп қан тамыры. Ол диафрагма аяқшаларында тармақталып, өзінен бүйрекүсті безіне — краниальды артерия тармақтарын — аа. зиргагепаіез сгапіаііз — беледі. Ерекшеліктері. Жылқыда бүл артерия болмайды. Ірі қара және үсақ малдарда, шошқада каудальды диафрагма артериясы іш артери- ясьгаан белінеді. Итте іш артериясымен бірігіп жалпы баган қүрайды. Краниальды қүрсақ артериясы — а. аЬсіотіпаІіз сгапіаііз — 1— 2-ші бел омыртқалары түсынан басталып, бел және қүрсақ бүлшық- еттерін қанмен қамтамасыз ететін жүп артерия. Ерекшеліктері. Үй жануарларында тек ит пен шошқада гана кез- деседі. 8—3946 225 Бел артериялары — аа. ІитЬаІез — қолқаның дорсальдм қабырғасынан 6—7 жұп болып бөлінеді. Әрбір бел артериясынан омыртқа баганының дорсальды жазғыш бүлшықеттеріне — дорсаяы)ы тармақ — г. сіогкаііз; жүлынның қабықтарына — жүлын тармагы —> ] г. зріпаііз; диафрагмага — диафрагмальды тармақ — г. рһгепііі; бүйрекүсті бездеріне буйрекусті тармагы — г. зиргагепаіів — ажы райды. Ерекшеліктері. Жылқыда бүлардан басқа қүрсақ бүлшықеттерімс арналған тармақтар бөлінеді. Айналмалы тереқ мықын артериясы — а. сігситПеха іііит — бел және қүрсақ бүлшықеттерінде тарамдалатын жүп қан тамыры. Ерекшеліктері. Иттен басқа жануарларда ол сыртқы мықын артс < риясынан басталады. Итте бүл қан тамыры қүрсақ қолқасынан соңгы бел омыртқалардың түсында бөлінеді. Қүрсақ қолқасының висцеральды артерия тармақтары 1. Іш артериясы — а. сеііаса — соңгы көкірек немесе бірінші бел омыртқалар түсынан басталатын тақ тамыр. Ол қолқаның вентральды қабырғасынан белініп үш тармаққа тарамдалады: көкбауыр, сол қарын және бауыр артериялары (57-сурет). а) Көкбауыр артериясы — а. Ііепаііз — көкбауырға қарай бағытталып, өзінің соңғы тармақтарымен сол қарыниіарбы артерия- сына — а. £азІгоерір1оіса зіпізіга — айналады. Көкбауыр артериясы- нан қарынға үйқы безіне және шарбыға қысқа тармақтар бөлінеді. Сол қарыншарбы артериясының соңғы тармақтары оң қарыншарбы артериясымен қосылады. Ерекшеліктері. Шошқа мен итте сол қарын артериясы көкбауыр артериясынан басталады. Итте бүнымен қатар, көкбауыр артериясы дорсальды және вентральды тармақтарға ажырайды. ә) Сол қарын артериясы — а. §азІгіса зіпіхіга — қарынның кіші иініне багытталып, өзінен қарынға және үйқы безіне тармақтар бөледі. Ерекшеліктері. Жылқыда оның краниальды және каудальды тар- мақтары болады. Шошқа мен итте сол қарын артериясы көкбауыр ар- териясынан бөлінеді. б) Бауыр артериясы — а. һераііса — бауыр қақпасы арқылы аттас венамен қатарласып, бауырға енеді. Одан қарынның кіші иініне — оң қарын артериясьі — а. §а5Ігіса сіехіга — және қарын-он екі елі ішек артериясы — а. еазІгосІшЗепаНз — бөлінеді. Қарын-он екі елі ішек артериясынан қарынның үлкен иініне — оң қарыншарбы — а. еазігоеріріоіса йехіга — және ұйқы-он екі елі ішек артериялары — а. рапсгеаіісосіиосіепаііз — ажырайды. Күйіс қайтаратын малдарда қүрсақ қуысында орналасқан ішкі мүшелердің орналасу орнына байланысты іш артериясының тар- мақталуы да ерекше түрде жүреді. Мес қарышшң оң жағындағы! қүрсақ қолқасынан басталатын іш артериясынан — каудальды диаф- рагма, краниальды бүйрекүсті, сол қарын, бауыр, көкбауыр артерия- лары тарайды. Сол қарын артериясынан мес қарын мен жүмыршақ аралығында — қосымша жұмыршақ артериясы — а. геіісиіагіз ассеззогіа — бөлінген соң, оның үлтабардың үлкен иініндегі жалғасы сол қарын- 226 жүктеу/скачать 3.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|