Жүк көтергіш машиналардың арқандарын сұрыптау нормалары
1. Пайдаланудағы жүк көтергіш машиналардың арқандарын сұрыптау, ИСО 4309 талаптарын ескере отырып құрастырылған жүк көтергіш машиналарды пайдалану жөніндегі әдістемелік ұсыныстарға сәйкес жүргізіледі.
Тиісті бір бөлімді пайдалану жөнінде әдістемелік ұсыныстар болмаған жағдайда жүк көтергіш машинаның арқандарын сұрыптауды осы қосымшаға сәйкес жүргізіледі.
Арқандардың қолдану қауіпсіздігін бағалау үшін келесі белгілерді қолданады:
сымдардың үзілу сипаты мен саны (1-3 сурет), сонымен қатар, соңғы бекітілімдерде үзілулердің болуы, сымдардың үзілу орындарының болуы, сымдардың үзілу сандарының өсу қарқындылығы;
ширатылған жіптің үзілуі;
сыртқы және ішкі тозу;
сыртқы және ішкі коррозия;
өзектің үзілуін қоспанда, арқанның диаметрінің жергілікті кішіреюі:
1-сурет. Айқастыра есілген арқан сымдарының үзілулері мен түйісулері.
2-сурет. Сымдардың үзілулерінің олардың тозуымен үйлесуі:
а-айқастыра есіллген арқанда; б-бір жақты есілген арқанда
3-сурет. Теңдестіру блогы зонасында сымдардың үзілулері:
а-арқанның бірнеше ширатылған жіптерінде; б-жергілікті тозумен үйлескен екі ширатылған жіпте
арқан сымдарының көлденен қима алаңшаның кішіреюі (ішкі қиманың жоғалуы);
иректік, кәрзеңке тәрізді, сымдар мен ширатылған жіптерді сығымдау, ширатылған жіптерді езу, сындыру, майысу түріндегі бұзылулар және тағы басқа;
температуралық әсердің немесе электр доғалық разрядтың нәтижесінде болған ақаулықтар.
Құрыш және шойын блоктарымен жұмыс істейтін арқандарды сұрыптауды 1-кестеге сәйкес сымдардың үзілген орындар саны бойынша жүргізу керек.
Адамдарды көтеруге, сонымен қатар, балқытылған немесе қызған металлды, өрт қауіпті және улы заттарды тасымалдауға арналған жүк көтергіш машиналардың арқандарын, үзілген орындар саны екі есе кем болғанда сұрыптайды.
3. Сыртқы тозу 4-сурет немесе коррозия 5-сурет нәтижесінде номиналды диаметрмен салыстырғанда арқанның диаметрі 7 % және одан да көп пайызға төмендегенде, арқан сымдарының көзге түсетін үзілулері болмағанның өзінде сұрыптауға жатады.
SHAPE \* MERGEFORMAT
4-сурет. Айқастыра есілген арқандардың сыртқы сымдарының тозуы:
а-сымдардағы кішкентай тақырланулар; б-сым диаметрлерінің сәл кішірейгені көзге түскенде жеке сымдардағы тақырлану ұзындықтарының өсуі; г-барлық сымдардағы тақырланулар, арқан диаметрінің кішіреюі; д-арқанның барлық сыртқы сымдарының қарқынды тозуы (сым диаметрлерінің 40 % төмендеуі).
SHAPE \* MERGEFORMAT
5-сурет. Айқастыра есілген арқандардың сыртқы коррозиясы:
а-бетінің бастапқы қышқылдануы; б-бетінің жалпы қышқылдануы; в-айқын қышқылдану; г-қатты қышқылдану; д- қарқынды коррозия
1-кесте
Сымдардың үзілу саны, олар болғанда, құрыш және шойын блоктарымен жұмыс істейтін, екі есе есілген арқандар сұрыпталады
n ширатылған жіптердегі тасымалдау сымдарының саны
|
Арқан құрылыстарының тұрпаттық мысалдары
|
Механизмнің (режимнің) жіктелу тобы
|
М1, М2, М3 және М4
|
М5, М6, М7 және М8
|
Айқастыра есу
|
Бір жақты есу
|
Айқастыра есу
|
Бір жақты есу
|
Ұзындығы ... учаскесінде
|
6d
|
30d
|
6d
|
30d
|
6d
|
30d
|
6d
|
30d
|
n 50
|
6 7(1 + 6) + 1 7(1 + 6)
|
2
|
4
|
1
|
2
|
4
|
8
|
2
|
4
|
6 74 + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 6(0 + 6) + 9 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
51 n 75
|
|
3
|
6
|
2
|
3
|
6
|
12
|
3
|
6
|
75 n 100
|
|
4
|
8
|
2
|
4
|
8
|
16
|
4
|
6
|
101 n 120
|
6 19(1 + 9 + 9) + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 19(1 + 9 + 9) + 7 7(1 + 6)
|
5
|
10
|
2
|
5
|
10
|
19
|
5
|
10
|
6 5(1 + 6; 6 + 12) + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 25(1 + 6; 6 + 12) + 7 7(1 + 6)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 19(1 + 6 + 6/6) + 7 7(1 + 6)*
|
|
|
|
|
|
|
|
|
121 n 140
|
6 19(1 + 6 + 6/6) + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 16(0 + 5 + 11) + 9 о. с.
|
6
|
11
|
3
|
6
|
11
|
22
|
6
|
11
|
18 7(1 + 6) + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
141 n 160
|
|
6
|
13
|
3
|
6
|
13
|
26
|
6
|
13
|
161 n 180
|
8 19(1 + 6 + 6/6) + 1 о. с.
|
6
|
13
|
3
|
6
|
13
|
26
|
6
|
13
|
6 30(0 + 15 + 15) + 7 о. с.
|
7
|
14
|
7
|
7
|
14
|
29
|
7
|
14
|
6 30(6 + 12 + 12) + 1 о. с.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
181 n 200
|
6 31(1 + 6 + 6/6 + 12) + 1 о с.
|
8
|
16
|
4
|
8
|
16
|
32
|
8
|
16
|
201 n 220
|
6 31(1 + 6 + 6/6 + 12) + 7 7(1 + 6)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
221 n 240
|
6 36(1 + 7 + 7/7 + 14) + 1 о.с.
|
8
|
18
|
4
|
9
|
18
|
38
|
9
|
18
|
241 n 260
|
6 36(17/7 + 14) + 7 7(1 + 6)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
261 n 280
|
6 37(1 + 6 + 15 + 15)4 + 1 о.с.
|
10
|
19
|
5
|
10
|
19
|
38
|
10
|
19
|
281 n 300
|
18 19(1 + 6 + 6/6) + 1 о.с.
|
10
|
21
|
5
|
10
|
21
|
42
|
10
|
21
|
|
11
|
22
|
6
|
11
|
22
|
45
|
11
|
22
|
300 < n
|
|
12
|
24
|
6
|
12
|
24
|
48
|
12
|
24
|
|
0,04n
|
0?08n
|
0,02n
|
0,04n
|
0,08n
|
0,16n
|
0,04n
|
0,08n
|
Ескертулер.
1. n-арқанның сыртқы ширатылған жіптеріндегі тасымалдау сымдарының саны; d-арқанның диаметрі, мм.
2. Толтыру сымдары тасымалдау болып саналмайды, сондықтан тіркеуге жатпайды. Бірнеше қабат ширатылған жіптері бар арқандарда тек сыртқы қабатының айқын сымдары ескеріледі. Құрыштан жасалған өзегі бар арқандарда соңғысы ішкі ширатылған жіп ретінде қарастырылады және ескерілмейді.
3. Құрылысы ширатылған жіпті арқандар үшін айқын үзілген жерлердің санын есептеу өткізілген формулалар арқылы анықталады. Сонымен қатар, шыққан мәні тұтасқа дейін үлкен жағына қарай дөңгеленеді.
4. Сыртқы ширатылған жіптерде ішкі сымдардың бірдей емес диаметрлері арқандар үшін құрылыс классы кестесінде төмендетілген және жұлдызшамен белгіленген.
5. Синтетикалық футерлеуі бар металлдан жасалған синтетикалық материалдан толық немеме жартылай блоктары бар арқандар жұмыс істегенде, арқанның ішіндегі сымдардың көп үзілген жерлердің сымдардың үзілу жерлерінің немесе арқан сыртқы бетіндегі қарқынды тозулардың айқын белгілері шыққанша, пайда болуы тән. Бұндай арқандар ішкі қимасының жойылуын ескерумен сұрыпталады (осы қосымшаның 5-тармағын қара), диаметрімен, арқан сымдарының айқын үзілген жерлері болмағанның өзінде сұрыптауға жатады.
Өзектің-ішкі тозуының, майысуының, үзілуінің және тағы басқа ақаулықтардың нәтижесінде арқанның диаметрі (айналмайтын арқандарда номиналды диаметрден 3 % және басқа арқандар 10 %) кішірейгенде, сымдардың айқын үзілулері болмағанның өзінде арқан сұрыптауға жатады (6-сурет).
6-сурет. Органикалық өзектің бұзылу дәнекерлігінде арқан диаметрінің жергілікті кішіреюі
Арқан беті тозғанда немесе сымдардың коррозиясы болғанда, сұрыптау белгілері ретінде үзілген жерлер саны 2-кестедегі мәліметтерге сәйкес төмендеуі тиіс.
2-кесте
Сыртқы тозу мен коррозияға байланысты
арқанды сұрыптау нормалары
Сыртқы тозу мен коррозиялардың нәтижесінде сымдардың диаметрінің кішіреюуі, %
|
1-кестеде көрсетілген нормалардан % сымдардың үзілген жерлерінің саны
|
10
|
85
|
15
|
75
|
20
|
70
|
25
|
60
|
30 және одан да көп
|
50
|
40 % және одан да аса тозудың (4-сурет, д) немесе коррозияның (5-сурет, д) нәтижесінде сыртқы сымдардың алғашқы диаметрлері кішірейгенде арқан сұрыпталады.
Диаметрі бойынша тозу немесе коррозияны анықтау, микрометр немесе осындай дәлдікті қамтамасыз ететін басқа құрал арқылы анықтау.
Сымдардың үзілген жерлер саны 1-кестеде көрсетілгеннен кем болғанда, сондай-ақ үзілген жерлері жоқ, сымдардың сыртқы тозуы болғанда, тексерістер журналына нәтижелері жазылып, мерзімді тексерістер жүргізгенде, оның жағдайы ұқыпты түрде бақыланған жағдайда және 2-кестеде көрсетілген тозу дәрежесіне жеткенде ғана арқанды жұмысқа қосуға жол беріледі
Егер жүк екі арқанға ілініп тұрса, әр қайсысы жеке жеке сұрыпталады, оның үстіне тым тозған, бір арқанды ауыстыруға жол беріледі.
4. Ішкі сымдардың жағдайын бағалау үшін, яғни үзілу, механикалық тозмен және ширатылған жіптердің ішкі қабат сымдарының коррозясынан болған (7-сурет), арқанның көлденен қимасының металл бөлігінің жоғалуын (ішкі қиманың жоғалуларын) бақылау үшін арқанның бар ұзындығы бойынша дефектоскопиясын жүргізу қажет. 17,5 % жеткен сымдар метталының қимасын жоғалтуларды дефектоскоп арқылы тіркегенде арқан сұрыпталады.
5. Арқанда бір немесе бірнеше үзілген ширатылған жіп табылғанда, арқанды бұдан әрі жұмысқа қосуғ а жол берілмейді.
6. Арқанның иректілігі қадаммен және шиыршықтың бағытымен сипатталады (8-сурет).
7-сурет. Сымдардың көлденен қима алаңының кішіреюі (қарқынды ішкі коррозия)
Иректік шиыршық және арқанның есілу бағыты дәл келгенде, НВ иректік шиыршық қадамдары мен НК арқанды есу теңдескенде арқан dB 1,08dK сұрыпталады, бұл жерде dB- иректік шиыршығының диаметрі, dK-арқанның номиналды диаметрі.
8-сурет. Арқанның иректілігі (түсінігі мәтінде)
Иректік шиыршықтың және арқанның есілу бағыттары дәл келмегенде және иректік шиыршықтың және арқанның есілу қадамдары тең болмағанда, немесе өлшемдердің бірі дәл келгенде арқан d 4/3dk сұрыптауына жатады. Арқанның қаралып отырған кесіндісінің ұзындығы 25dH аспауға тиіс.
7. Арқандарды келесі жағдайларда әрі қарай жұмысқа қосуға жол берілмейді: қоржын тәрізді деформациясы (9-сурет), өзектің сығымдалуы (10-сурет); ширатылған жіптердің сығымдалуы мен қабаттануы (11-сурет); арқан диаметрінің жергілікті өсуі (12-сурет); арқан диаметрінің жергілікті кішіреюі (6-суретті қара); езілген жерлер (13-сурет); қайта бұраулар (14-сурет); бүгілген жерлер (15-сурет); қайта бүгулер (16-сурет); температуралық немесе электр доғалық разряд әсерлерінің нәтижесінде болған ақаулықтар табылғанда.
9-сурет. Қоржын тәрізді деформация
10-сурет. Өзекті сығымдау
11-сурет. Ширатылған жіптің сымдарын сығымдау:
а-бір ширатылған жіпте, б-бірнеше ширатылған жіптерде
12-сурет. Арқан диаметрінің жергілікті өсуі
13-сурет. Арқанды езу
14-сурет. Арқанды қайта бұрау
15-сурет. Арқанның бүгілген жері
16-сурет. Арқанның қайта бүгілуі
__________________
Жүк көтергіш крандарды орнату және қауіпсіз пайдалану
жөнінде өнеркәсіптік
қауіпсіздік талаптарына
8-қосымша
Жүк көтергіш макшиналарды сұрыптаудың шекті нормалары
Элементтер
|
Ақаулықтар, олар болғанда элемент сұрыпталады
|
Крандар мен қол арбалардың жүріс доңғалақтары
|
1. Кез келген көлемді жарықтар
2.Доңғалқыр бетін алғашқы қалындығының 50 дейін өңдеу 3. Доңғалақтың алғашқы диаметрін 2 кішірейтетін сырғанау бетін өңдеу
4. Өзара 0,5 * аса кинематикалық түрде байланысқан доңғалақтар диаметрінің айырмашылығы
|
Блоктар
|
1. Блоктың тұтқасының тозуы тұтқаның бастапқы радиусынан 40 аса
|
Дабылдар
|
1. Кез келген көлемді жарықтар
2. 2 мм аса кескін бойынша дабыл тұтқасының тозуы
|
Ілгектер
|
1. Бетіндегі жарықтар мен үзілулер
2. Ілгектің тік қимасының 10 аса бастапқы биіктігінің тозуы
|
Тежеуіш шкифтер
|
1. Жұмыс және кондырғыш беттеріне шығатын жарықтар мен сынықтар
2. Құрсаудың жұмыс бетінің бастапқы қалындығынан 25 аса тозуы
|
Тежеуіш жапсырмалар
|
1. Тойтармалардың астындағы тесіктерге келетін жарықтар мен үзілулер
2. Тежеуіш жапсырманың қалындығы бойынша, тойтармалардың бастары көрінгенше немесе 50 аса бастапқы қалындығы бойынша тозуы
|
* Орталық жетегі бар механизмдері үшін.
|
___________________
Жүк көтергіш крандарды
орнату және қауіпсіз пайдалану
жөніндегі өнеркәсіптік
қауіпсіздік талаптарына
9-қосымша
Достарыңызбен бөлісу: |