Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Металлургия кафедрасы
Жұмыс бағдарламаСЫ
«Асыл металдар металлургиясы» пәнінің
050709 «Металлургия» мамандығының студенттеріне арналған
Павлодар
Мамандық бойынша элективтік пәндер каталогы негізінде әзірленген пәннің
жұмыс бағдарламасын бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.1/08
|
БЕКІТЕМІН
ОI жөніндегі проректор
___________Н.Э. Пфейфер
200_ж. «___»____________
Құрастырушылар: аға оқытушы, Байділдаева Г.Б.,
аға оқытушы, магистр Таскарина А. Ж.
«Металлургия» кафедрасы
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
«Асыл металдар металлургиясы» пәні бойынша
050709 «Металлургия» мамандығының студенттеріне арналған
Жұмыс бағдарламасы жұмыстың оқу жоспары және мамандықтың элективті пәндер каталогы негізінде әзірленген 050709 «Металлургия», С. Торайғыров атындағы ПМУ Ғылыми кеңесінің отырысында бекітілген 200_ж. «____» _________, №_____хаттама
Кафедра отырысында ұсынылған 200_ж. «___»____________ №_____хаттама
Кафедра меңгерушісі __________М.М. Сүйіндіков
(қолы)
Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған «Металлургия, көлік және машина жасау» 200_ж. «_____»______________ №____хаттама
ОӘК төрағасы ___________ Ж. Е. Ахметов
КЕЛІСІЛДІ
Факультет деканы _________ Т.Т. Тоқтағанов 200_ж. «____»_____________
(қолы) (күні)
Жжәқб құпталды
ЖжӘҚБ бастығы __________А.А. Варакута 200_ж. «____»_____________
(қолы) (күні)
1 Пәннің міндеті және мақсаты
-
Пәнді оқытудың мақсаты
– асыл металдар өнеркәсібінің өндірісінде, ғылыми және жобалау ұйымдарына мамандар дайындау; асыл металдар өндірісіндегі өндіріс, бағдар, зерттеу бөлімшелерінде жұмыс істейтін мамандықтарды дайындау үшін.
1.2 Пәнді оқытудың міндеті
– асыл металдар өндірісіндегі дәстүрлі және жаңа технологиялық үрдістер мен мен жабдықтармен тәлімгерлерді таныстыру;
– асыл металдар металлургиясының негізгі үрдістер теориясымен танысу.
-
Пәнді оқу нәтижесінде тәлімгер білуі керек:
– металдар өндірудің бүгінгі дәрежесін, асыл металдар қолданатын жерлерін, тұтыну көрсеткішін, қасиетін, нарықты дамытудың тенденциясын;
– шикізат базаларын, әлемдік қорлары және өндірістің технологиялық сұлбаларын;
– асыл металдар өндірісінде қолданылатын үрдістердің теориялық негіздерін;
– циандар, сорбциялау, сілтілеу, аффинаждау және т.б. үрдістер технологиясын.
-
Пәнді оқу нәтижесінде тәлімгер істей білуі керек:
– технологиялық процестерді жетілдірудің келешегі мен бағытын, аппараттармен безіндіруін.
2 Пререквизиттер
Физика, аналитикалық химия және талдаудың физика-химиялық әдістері, механика негізі, электрометаллургиялық процестер теориясы, металлургиялық жылуберілісі.
3 Пәннің мазмұны
Пәннің тақырыптық
жоспары
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.2/10
|
3.1 Пәннің тақырыптық жоспары |
№ р/с
|
Тақырып атауы
| Сағат саны |
Дәріс
|
Тәж
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
6
|
7
|
1
|
Кіріспе.
|
1
|
|
1
|
2
|
2
|
Алтын кеніштері және кен тұрлері. Тау жынысты кендерді байытуға дайындау және алтынды бөліп алу әдістері.
|
1
|
|
3
|
1
|
3
|
Гравитациялық байыту әдістері.
|
1
|
|
1
|
|
4
|
Циандау.
|
1
|
4
|
2
|
6
|
5
|
Циан ерітінділерінен асыл металдарды бөліп алу.
|
1
|
|
3
|
4
|
6
|
Амальгамация.
|
1
|
|
1
|
|
7
|
Асыл металдардың аффинажы.
|
1
|
3,5
|
2
|
2
|
8
|
Алтынды өндеу кәсіпорындарындағы ағынды суларды тазарту және қалдықтарды зиянсыздандыру шаралары.
|
0,5
|
|
2
|
|
Барлығы
|
7,5
|
7,5
|
15
|
15
|
3.2 Теоретикалық курстың мазмұны
1 тақырып. Кіріспе.
Асыл металдарды өндіру және пайдаланудьщ өсіп-жетілу тарихы бойынша қысқаша мағлұмат. Қазақстандағы, ТМД және алыс шетелдердегі асыл металдар кен орны орналаскан өңірлер. Казақстанның сыртқы экономикалық байланыс саласындағы алтынның валюталық металл ретінде ерекше ролі.
2 тақырып. Алтын кеніштері және кен тұрлері. Тау жынысты кендерді байытуға дайындау және алтынды бөліп алу әдістері.
Кендік және шашыранды кеніштер. Тау жынысты кендерді байытуға дайындау және алтынды бөліп алу әдістері.
3 тақырып. Гравитациялық байыту әдістері.
Шөктiру машиналарда, барабанды концентраторларда, қысқа конусты гидроциклондарда байыту: аппараттардың құрылымы, технологиялық көрсеткіштері, артықшылығы мен кемшіліктері.
4 тақырып. Циандау.
Циандау процесінің теориялық негізі. Циандау. Өндірістік жағдайда алтынды бөліп алу дәрежесін жоғарылатуда және жылдамдатуда әсерін тигізетін факторлар: пульпа тығыздығы, циан концентрациясы, ауалауды қарқындату.
5 тақырып. Циан ерітінділерінен асыл металдарды бөліп алу.
Бөліп алу әдістері. Алтын және күмісті мырышпен цементациялау процесінің теориялық негізі. Алтынды ион алмастыру әдісімен бөлу. Алтынды оның ерітіндісінен және пульпадан ион алмастырғыш шайырларда сорбциялау.
6 тақырып. Амальгамация.
Жалпы түсініктер. Тарихи анықтама. Амальгамация процесінің түпкі мағынасы. Ішкі және сыртқы амальгамация.
7 тақырып. Асыл металдардың аффинажы.
Шикізат және оны аффинажға дайындау. Қабылдаушы балқыту. Аффинажды хлорлау әдісі.
8 тақырып. Алтынды өндеу кәсіпорындарындағы ағынды суларды тазарту және қалдықтарды зиянсыздандыру шаралары.
Асыл металдар шоғырланған өнімдер, оларды өндеу әдістері, қолданылатын кұрал-жабдықтар.
3.3 Тәжірибелік сабақтарының мазмұны
4 тақырып. Циандау.
1,2 сабақ. Құрамында еркін алтыны бар кенді сорбциялық қайта өңдеу сұлбасын зерттеу.
3,4 сабақ. Алтын-күмісті кенді қайта өңдеу кезіндегі АМ-2Б шайырының регенерациялану сұлбасын зерттеу.
7 тақырып. Асыл металдардың аффинажы.
5,6 сабақ. Алтынды электролитті тазартудың технологиялық сұлбасын зерттеу.
7,8 сабақ. Күмісті электролиздеу арқылы анодты қайта өңдеудің технологиялық сұлбасын зерттеу.
1 тақырып. Кіріспе.
1 сабақ. Алтынның, күмістің физикалық және химиялық қасиеттері.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 88-116 б.; [6], 277-278 б.
2 тақырып. Алтын кеніштері және кен тұрлері. Тау жынысты кендерді байытуға дайындау және алтынды бөліп алу әдістері.
2 сабақ. Өндірістік маңызы бар алтын кеніштерінің генетикалық түрлері. Гидротермиялық кеніштер. Пайда болу ерекшеліктері, минералдық құрамы, кеннің негізгі-түрлері. Экзогендік кеніштер. Алтынның гидротермалдық және экзогендік кеніштердегі пішіндері. Алтынның қосалқы минералдары.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 117-124 б.
3 сабақ. Алтын мен күмістің өндірістік кен түрлері. Табиғи алтын мен күмістің сипаттамасы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 148-160 б.
4 сабақ. Алтынды бөліп алу әдістері және олардың қысқаша мәліметтері. Алтын байыту фабрикаларының сұлбаларындағы кенсұрыптау: қолмен, радиометриялық, фотометриялық, кен дайындау процестеріндегі алтынды ажырату.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 117-119 б.
3 тақырып. Гравитациялық байыту әдістері.
5 сабақ. Ұнтақтау цикындағы бос алтын түйіршіктерінің болмасының ерекшеліктері. Гравитациялық әдістердің ролі және оларды қолданудың шарттары.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 199-211 б.
4 тақырып. Циандау.
6 сабақ. Чанды перколяционды циандау.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 250-252 б.
Агитациялық циандау. Цианды қойытпақтарды қойылату мен сүзгілеу.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 264-271 б.
7 сабақ. Алтын мен күмісті топтап сілтілеу.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 253-264 б.; [12], 385-392 б.
5 тақырып. Циан ерітінділерінен асыл металдарды бөліп алу.
8 сабақ. Цементация үрдістің термодинамикасы және электрохимиялық табиғат.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 273-277 б.; [12], 298-300 б.
8 сабақ. Алтын мен күмістің ионалмастырушылармен сорбциясы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 278-293 б.
10 сабақ. Белсенді көміртектермен алтынды сорбциялаудың тәжірибесі.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 324-342 б.
11 сабақ. Амальгамация.
Амальгамация.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 280-283 б.
7 тақырып. Асыл металдардың аффинажы.
12 сабақ. Алтын аффинажы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 134-139 б.
13 сабақ. Күміс аффинажы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 150-159 б.; [12], 308-309 б.
8 тақырып. Алтынды өндеу кәсіпорындарындағы ағынды суларды тазарту және қалдықтарды зиянсыздандыру шаралары.
14,15 сабақ. Асыл металдарды жолай бөліп алу әдістері.
Ұсынылатын әдебиеттер: [4], 350-367 б.
3.5 СӨЖ мазмұны
№
|
СӨЖ түрі
|
Бақылау
формасы
|
Бақылау түрі
|
Сағат бойынша көлемі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Дәріс сабақтарына дайындалу
|
Баяндама
|
Пән сабақтарына қатысу
|
5
|
2
|
Аудиториялық сабақтар мазмұнына кірмеген материалдарды оқу
|
Баяндама
|
Ауызша сұрау
|
4
|
3
|
Тәжірибе сабақтарына дайындалу
|
Есептер
|
Дәптер тексеру
|
4
|
4
|
Бақылау шараларына дайындалу
|
Тест
|
МБ1, МБ2
|
2
|
Барлығы
|
15
|
Студенттерге өз бетінше меңгеру үшін ұсынылатын тақырыптар
1 тақырып. Кіріспе.
1 тапсырма. Газдар мен ағынды суларды тазалау.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 159-163 б.
2 тақырып. Алтын кеніштері және кен тұрлері. Тау жынысты кендерді байытуға дайындау және алтынды бөліп алу әдістері.
2 тапсырма. Алтын мен күмістің шикізаттық базасының жағдайы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 124-148 б.
4 тақырып. Циандау.
3 тапсырма. Циандау үрдісінің термодинамикасы. Айналмалы диск әдісімен циандау үрдісінің кинетикасын зерттеу.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 231-237 б.; [11], 283-294, 300-305 б.
4 тапсырма. Қатты кендерді қайта өңдеу кезінде циандау үрдісінің кинетикасын зерттеу.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 416-423 б.; [11], 305-308 б.
5 тақырып. Циан ерітінділерінен асыл металдарды бөліп алу.
5 тапсырма. Белсенді көміртектер мен ион алмастырушы шайырларды салыстыру.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 342-346 б.
6 тапсырма. Алтын мен күмісті белсенді көміртектермен сорбциялау теориясы.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 295-324 б.
7 тақырып. Асыл мелдардың аффинажы.
7 тапсырма. Шет елдердің тәжірибесі.
Ұсынылатын әдебиеттер: [3], 140-150 б.
Мамандықтың
жұмыс бабындағы оқу
жоспарынан үзінді көшірме
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.1/10
|
4 Мамандықтың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме 050709 «Металлургия»
Пәннің атауы «Асыл металдар металлургиясы»
Оқу
формасы
|
Бақылау формасы
|
Білім алушылардың жұмыс көлемі, сағатпен
|
Курс және семестр (сағаттарды) бойынша сағаттарды бөлу
|
емт.
|
сын.
|
КЖ
|
Кж
|
ЕКЖ
|
Бақыл.
жұм.
|
барлығы
|
дәр
|
тәж
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
жал
|
ауд
|
СӨЖ
|
Күндізгі ЖОБ негізінде
|
6
|
|
|
|
|
|
45
|
15
|
30
|
6 семестр
|
7,5
|
7,5
|
15
|
15
|
5 Әдебиет
5.1 Негізгі
1 Байділдаева Г.Б. Асыл металдар металлургиясы: зертханалық сабақтарына арналған әдістемелік нұсқаулықтар / құраст. Г.Б. Байділдаева, З.Б. Каршигина, А.Ж. Таскарина. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2008. – 16 б.
2 Байдильдаева Г.Б. Металлургия благородных металлов. Методические указания к лабораторным работам для студентов металлургических специальностей / сост. Г.Б. Байдильдаева, З.Б. Каршигина, А.Ж. Таскарина. – Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2006. – 16 с.
3 Воскобойников В.Г. Общая металлургия [Текст]: Учебник для вузов. 6-е изд., перераб. и доп. / В.Г. Воскобойников, В.А. Кудрин, А.М. Якушев. – М. : ИКЦ «Академкнига», 2005. – 768 с.
4 Котляр Ю.А. Металлургия благородных металлов. Учебник в 2-х томах / Ю.А. Котляр, М.А. Меретуков, А.С. Стрижко. – М. : МИСиС «Руда и металлы», 2005. – 432 с.
5 Муканов Д. Металлургия Казахстана: состояние, инновационный потенциал, тренд развития. – Алматы, 2005. – 290 с.
6 Уткин Н.И. Производство цветных металлов. – 2-е изд. – М. : Интермет Инжиниринг, 2004. – 442 с.
5.2 Қосымша
7 Баргенков В.В. Основы сорбционной технологии извлечения золота и серебра из руд. – М. : Металлургия, 1982.
8 Меретуков М.А. Процессы жидкостной экстракции и ионообменной сорбции в цветной металлургии. – М. : Металлургия, 1978.
9 Меретуков М.А. Металлургия благородных металлов. Зарубежный опыт / М.А. Меретуков, A.M. Орлов. – М. : Металлургия, 1991.
10 Милованов Л.В. Методы химической очистки сточных вод / Л.В. Милованов, Б.П. Краснов. – М. : Недра, 1967.
11 Плаксин И.Н. Металлургия благородных металлов. – М. : Металлургия, 1975.
12 Севрюков Н.Н. Общая металлургия / Н.Н. Севрюков, Б.А. Кузьмин, Е.В. Челищев. – М. : Металлургия, 1976. – 568 с.
13 Чугаев Л.В. Металлургия благородных металлов под. ред. Л.В.Чугаева. Учебник для вузов. 2-е изд. перераб. и доп. / Л.В. Чугаев, И.Н. Масленицкий, В.Ф. Борбат. – М. : Металлургия, 1987. – 432 с.
Достарыңызбен бөлісу: |