Жұмыс оқу бағдарламасының Нысан
титулдық парағы ПМУ ҰС Н 7.18.3/30
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
«Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы
«Теориялық механика» пәні бойынша
5В074500 «Көлік құрылысы» мамандығы студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Павлодар
Мамандықтың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының және типтік бағдарламаның негізінде әзірленген жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/31
| БЕКІТЕМІН
ОІ жөніндегі проректор
_____________ Н.Э. Пфейфер
20__ж. «___»_____________
Құрастырушы: ___________ аға оқытушы Тілеулесов А.К.
«Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы
«Теориялық механика» пәні бойынша
5В074500 «Көлік құрылысы» мамандығы студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Жұмыс бағдарламасы мамандықтың 3.08.353.- 2006 Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының 22.06.06 РОӘК шешімімен бекітілген және «Теориялық механика» бағдарламасының негізінде әзірленді.
Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама.
Кафедра меңгерушісі ___________ Қ. Ш. Арынғазин 20__ж. «____» ________
Сәулет-құрылыс факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 20___ж. «__»______ №__ Хаттама
ОӘК төрағасы_______________ Г.А.Жукенова 20__ ж. «____»__________
КЕЛІСІЛДІ Факультет деканы ____________ М.Қ. Кудерин 20__ж. «____»__________
МАҚҰЛДАНДЫ:
ОҮЖжӘҚБ бастығы __________ Е.Н.Жуманкулова 20__ж. «____»___________
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды
20__ж. «___»____________ №____ Хаттама
1 Пәннің мақсаты
Пәннің мақсаты: болашақ мамандарға алда тұрған арнайы инженерлік пәндерді игеруіне кажетті және инженер - технолог маманы есебінде тәжірибелік жүмыстарында қолдануға болатын, білімді беру. Бұл пән 5В074500 «Көлік құрылысы» мамандығының базалық пәндер блогына жатады.
Пәннің міндеттері:
Материалдық денелердің тепе-тендігін және қозғалыстың жалпы заңдарын; типтік технологиялық конструкциялардың есеп алгоритмдердін және модельдердін құрастыру. Бұл – сала жаңа жабдықтарды құрастыру немесе істеп тұрған жабдықтардың сенімділігін жоғарылату жұмыстарының негізгі бөлімі.
Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттердің:
- теориялық және қолданбалы механика мақсат пен міндеттер түралы
түсініктері болуы;
- әр түрлі күш жүйелерінің тепе-тендігінің негізгі шарттарды;
- есеп нобайың құрастыру үшін нақты объектілірінің талдау әдістемені;
- материалдардың механикалық сипаттамаларына әр факторлардың әрекетті;
- әр түрлі деформацияларда конструкция элементтерін кернеу күйін ерекшеліктерді;
- беріктік есептеу әдістерді;
- конструкция элементтерін беріктікін, қаттылығын, орнықтылығын шарттарды.
- материалдардың механикалық сипаттамаларың анықтау әдістемені;
- құрылыс конструкциялар элементтерінің кернеу күйін зерттеу әдістерді
білуі;
- есеп нобайың құрастыру;
- элементке байланыстар реакцияларын анықтау;
- шыбықтың көлденең қимасындағы ішкі күш факторларды анықтап, олардың эпюраларын салу;
- конструкция элементтерінің беріктігін, қаттылығын, орнықтылығын есептеу;
- есеп нәтижелерінің талдау жасау;
икемді болуы;
- қолданбалы есептерді шешу;
- беріктіктің үш түрлі есептерді есептеу: тексергіш, рауалы кернеуді анықтау, жобалау;
- қаттылыққа және орнықтылыққа есептерді жасау
практикалық машықтарды икемденуі қажет.
2 Пререквизиттер
Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар қажет: «Жоғары математика», «Физика», «Информатика», «Сызу және сызба геометрия».
3 Постреквизиттер
Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар келесі пәндерді меңгеруі үшін қажет: «Материал кедергісі», «Темірбетон конструкциялар», «Болат конструкциялар».
4 Пәннің мазмұны
4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№ п/п
|
Тақырып атауы
|
Сағаттың саны
|
сырттай, орта кәсіптік білім негізінде
|
Дәріс
|
Тәжірибелік
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе
|
1
|
-
|
2
|
2
|
1 тақырып. Машинажасау бүйымдарын сенімді пайдаланудың және есептеудің, жобалаудың күрылымдаудын жалпы принциптері
|
1
|
1
|
16
|
3
|
2 тақырып. Теориялық механика.
|
1
|
2
|
20
|
4
|
3 тақырып. Материалдар кедергісі
|
1
|
1
|
20
|
5
|
4 тақырып. Машиналар мен механизмдер теориясы
|
1
|
1
|
10
|
6
|
5 тақырып. Машина бөлшектері
|
1
|
1
|
10
|
БАРЛЫҒЫ:
|
6
|
6
|
78
|
4.2 Пәннің тақырыптарының мазмұны
Кіріспе. Пәннің нысаны және міндетері. Ғылым мен техника жетістіктерін пайдаланумен ғылыми-техникалық революцияны жүзеге асырудаға машина жасаудың айқындаушы ролі. Машина жасау саласындағы кәзіргі замандағы тенденциялар. Курстың жалпы - инженерлік, жалпы - ғылымдык және арнаулы пәндермен байланысы.
1 тақырып. Машинажасау бүйымдарын сенімді пайдаланудың және есептеудің, жобалаудың, қүрылымдаудың жалпы принциптері
1.1. Машинажасау бүйымдарынын жобалау және күрылымдау ерекшеліктері.
-
Негізгі үғымдар мен анықтамалар. Машинажасау бүйымы. Машина, жабдықтар, аппарат, қондырғы, аспап, механизм, бөлшек, жинақтау бірлігі. Машинажасау бүйымдарын стандарттау негіздері.
-
Машинажасау бүйымдарына койылатын талаптар. Беріктік, қатаңдык, тозуға төзімділік, қызуға төзімділік, дірілге орнықтылық, орнықтылық, түмшалылық - бүйым бөлшектері жүмыс қабілеттілігінін басты талаптары.
1.2. Инженерлік есептеулердің жалпы принциптері.
-
Бөлшектің есептік үлгілері: геометриялық формасының үлгісі (бір-; екі-; үш өлшемді дене); жүктелу үлгісі (кадалған, тараған, статикалық, динамикалық, азциклдық, көпциклді жүктемелер); конструкциялык материалдар үлгісі (түтас; серпімді; сызықгы-деформацияланатын; изотропты орталық); шекті күй үлгісі (үлкен кайтымсыз деформация; морт қирау, коррозиялык немесе эррозиялық тозу, түмшалылықты жоғалту т.б.).
-
Машинажасау бүйымдарының типтік элементтері. Элементтерді есептік үлгілерінің ортақтығына (сырық, жүқа қабырғалы кабықша, массив) және аткаратын кызымет (мойынтіректер, жалғастырғыштар, біліктер) ортақтығына байланысты жіктеу.
1.2.3. Қабылданған шекті күйдегі үлгісіне байланысты бөлшектің жүмыс қабілеттілігі басты шарты бойынша сенімділігін бағалау
2 тақырып. Теориялық механика
-
Абсолютты қатты дене. Статика негізгі анықтамалары және аксиомалары. Күштердің нүктеге және оське қатысты моменті. Параллельді күштер жүйесі. Қос күштер жүйесі. Қос күштер. Күштерді белгіленген центірге келтіру. Байланыс реакцияларын аныктау.
-
Нүкте және дене кинематикасы. Қатты дененің ілгерлемелі, айналмалы, жазық параллельді козғалысы. Қатты дененің күрделі қозғалысы.
-
Материалдық нүкте және дененің динамикасы. Кинетостатика негіздері. Жүмыс және қуат. Кинетикалык момент өзгеруі туралы теорема. Кинетикалык энергия өзгеруі туралы теорема. Динамиканын негізгі теоремасы.
3 тақырып. Материалдар кедергісі
3.1. Бөлшектің кернеулі-деформациялык күйі. Негізгі гипотезалар және болжамдар. Қима әдісі. Кернеулер-ішкі күштер өлшемі.
3.2. Созылу және сығылу. Созылу және сығылу деформациясына байланысты бойлық күштер. Бойлык күштер эпюрларын түрғызу. Созылған (сығылған) сырыктар көлденең қималарындағы кернеулер. Созылу және сығылу деформациялары бойынша беріктікке есептеу. Серпімді созылу және сығылу деформациялары. Гук заңы. Пуассон коэффициенті. Материалдарды механикалық сынау.
3.3. Ығысу (қиылу). Ығысу кезеңіндегі кернеулер. Ығысу деформацияларынын есептік тәуелділіктері. Ығысуға байланысты деформациялар және Гук заңы. Жанама кернеулердін жүптык заңы. Сығылу кезеңіндегі көлбеулік кималарда кернеулер. Басты кернеулер.
3.4. Жазық қималардың геометриялық сипаттамалары. Аудандардың статикалық моменттері. Полярлык инерция моменті. Осьтік инерция моменті. Осьтерді параллельді ығыстыру кезеңіндегі инерция моменті. Басты осьтер және инерция басты моменттері.
-
Бүралу. Шеңберлі цилиндр бүралу туралы түсініктер. Бүралу моменттер эпюрлары. Білік бүралу кезеңіндегі кернеулер және деформациялар. Бүралу кезеңіндегі беріктікке және қатаңдыкка есептеулер.
-
Иілу. Негізгі түсініктер. Арқалықтар қималарындағы көлденен күштер және иілу моменттері. Көлденең күштер және иілу моменттер эпюрлары. Иілу кезеңіндегі нормальдык кернеулер. Иілу кезеңіндегі беріктікке есептеулер. Иілу кезеңіндегі сызықтык және бүрыштык ығысулар туралы түсініктер.
-
Деформацияланған күйлер күрделі түрлері. Иілу және бүралу. Беріктік гипотезалары. Иілу және бүралу. Бүралу және созылу (сығылу). Айналу қабықшаларды есептеу.
-
Сығылған сырықтардың орныктылығы. Эйлер формуласының қолдану шектері. Орныктылыкка есептеулер. Динамикалық жүктелу кезеңіндегі беріктік. Қажу қирауы туралы негізгі түсініктер. Қажу шегіне ыкпалдайтын жағдайлар. Қажу кезеңіндегі есептеулер4. Машиналар мен механизмдер теоремасы.
4 тақырып. Машиналар мен механизмдер теориясы
4.1. Машиналар мен механизмдер құрылымының негіздері. Кинематикалық жұптар классификациясы. Жоғары және төменгі жұптар. Кинематикалық тізбектер. Кинематикалық тізбектердің структуралық байланыстары. Механизмнің еркіндік саны. Жазык механизмдер кұрылуы. Жазык механизмдер классификациясы. Структуралық топтарға механизмдерді жіктеу. Механизм классын аныктау.
4.2. Механизмдердің кинематикалык сипаттамалары. Кинематикалық талдау мақсаттары. Рычагті, жұдырықшалы және тісті механизмдерді кинематикалык талдау кезеңіндегі орын-жағдайлар, жылдамдыктар, үдеулер пландары.
4.3. Механизмдердің күш анализі және теңгеруі. Кинематикалық жұптардағы күштер әсері. Структуралық топтар (Ассур топтары) және механизмнің статикалық анықталу шарты. Жазык механизмдер звеноларындағы инерция күштері. Күш талдауыиың графикалық әдісі (күштердің пландар әдісі). Жуковский теоремасы бойынша теңгеруші күшті анықтау. Кинематикалык жүптардағы үйкеліс. Үйкеліс түрлері. Тыныштык және қозғалыс үйкеліс коэффициенттері. Майланбаған беттер үйкелісінің негізгі заңдылықтары. Салыстырмалы жылдамдыққа және үйкеліс күшінің байланысы. Ілгерлемелі, айналмалы, бұралмалы жұптардағы үйкеліс күшін анықтау. Тербеліс үйкелісі.
5 тақырып. Машина бөлшектері
5.1. Өнеркәсіп саласындағы колданылатын конструкциялык материалдар негізгі сипаттамалары. Материалдарға қойылатын негізгі талаптар. Негізгі металлдар және олардың коспалары, касиеттері, колдану жағдайлары. Құнды және сирек материалдарды үнемдеу жолдары.
5.2. Машина бөлшектері біріктірулерінің негізгі түрлері. Машиналардың механикалық берілістері, олардың негізделуі және классификациясы. Машина жасау саласындағы өз-ара ауыстырымдылық. Дәлдік шегі және орнықтырулар.
-
Айналмалы қозғалыс параметрлерін өзгертуші және беруші фрикциялық механизмдер. Белдікті берілістер. Жалпы мағүлматтар. Кинематикалық және геометриялық параметрлері. Белдіктердегі күштер және кернеулер. Беріліс жұмыс кабілеттілігінің негізгі критерийлары. Дөңгелектер конструкциялары.
-
Айналмалы қозғалысты беретін және параметрлерін өзгертетін тісті берілістер. Новиков ілінісі, қиғаш тісті, шевронды және конустық берілістер геометриялық есептеуінін ерекшеліктері. Іліністегі күштер. Тістердің закымдануының түрлері және түйісу мен иілу кернеулеріне байланысты қажуға есептеуі.
-
Шынжырлы берілістер. Жалпы мағлұматтар. Беріліс кинематикасы. Беріліс элементтеріндегі күштер. Жүмыс кабілеттілігінің басты шарты бойынша беріліс элементтерін есептеу. Жүлдызшалар мен шынжырлар.
-
Механизмдер тірек кұрылғылары және жүк әсерін көтеретін бөлшектер.
5.6.1. Біліктер мен өстер. Негізгі аныктамалар, классификация, кұрылымдык ерекшеліктері.
-
Біліктер мен өстер тіректері. Тіректерге әсер етуші күщтер. Мойынтіректердің классификациясы. Сырғанау мойынтіректері. Жалпы сипаттамасы. Үйкеліс жұптар элементерінің материалдары мен құрылымдары. Зақьімдану түрлері. Жүп көтерімділік кабілеттілігінің есептеу ерекшеліктері. Сенімділікті бағалау.
-
Тербеліс мойынтіректері. Жалпы сипаттамасы. Негізгі құрылымдарының түрлері. Зақымдар түрлері. Мойынтіректерді таңдау және жүмыс мерзімділігін анықтау.
-
Механикалық жетектер жалғастырғыштары. Жалпы мағлұматтар және классификация. Жалғастырғыштар негізгі түрлері, есептеу ерекшеліктері.
5.7. Машина бөлшектерінің және тораптарының біріктірулері. Машина жасау саласында қолданылатын серпімді элементтер.
-
Қозғалмасты орналасқан бөлшектер арасында жүктеме беру және өз-ара бекіту әдістері. Біріктірулердің жалпы сипаттамасы және классификациясы.
-
Ажыратылмайтын біріктірулер: пісірілген, дәнекерленген, жапсырылған, тойтармалы, тығыздықты. Жалпы мағлүматтар және сипаттамасы. Жұмыс кабілеттілігінің критерийлері, жобалау негіздері мен есептеулері.
-
Бұрандамалы біріктірулер. Біріктіру жалпы сипаттамасы. Жүктелу ерекшеліктері, жұмыс қабілеттілігінің критерийлері мен есептеулері. Біріктірулерді жобалау негіздері.
-
Қозғалмасты біріктірулердің қымтау құрылғылары. Фланецті ріктірулердің түрлері мен негізделуі. Біріктірулерде әсер етуші күштер. Біріктірудің тұмшалылығы. Фланецті біріктірулер элементтерін ерікгікке есептеу.
-
Қозғалмалы біріктірулерді кымтау. Қымтау түрлері. Сальникті қымтау. Тұмшалылық шарты. Бүйіржакты қымтау. Майлау материалдары мен құрылғылары.
4.3 Практикалық сабақтардың мазмұны мен тізімі
2 тақырып. Түйіндерді кесу әдісімен жалпақ ферма өзектеріндегі күштерді анықтау.
4 тақырып. Жалпақ күш жүйесінің әрекетімен қатты дене тіректерінің реакцияларын анықтау.
5 тақырып. Кеңістік күш жүйесінің әрекетімен қатты дене тіректерінің реакцияларын анықтау.
7 тақырып. Өзектің орталық созылуда (кысылуда), бұралу және иілім кезіндегі ішкі күштердің эпюраларын салу.
8 тақырып. Орталық созылуда (кысылуда) өзектердің беріктігін және қаттылығын есептеу.
9 тақырып. Арқалықтың иілім кезіндегі беріктігін және қаттылығын есептеу.
10 тақырып. Орталық қысылған өзектер орнықтылығын ұзындық иілім коэффициентімен есептеу.
4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
Тақырып 1. Қатты дененің ауырлық орталығы.
Ұсынылатын әдебиет: [1, б. 86 – 94].
Тақырып 2. Қатты дененің жазық қозғалысы.
Ұсынылатын әдебиет: [1, б. 127 – 135].
Тақырып 3. Жазық қиманың геометриялық сипаттамасы.
Ұсынылатын әдебиет: [3, б. 93 – 103].
Тақырып 4. Иілген ості бөрененің дифференциалды теңдеуі.Әмбебап теңдеулер.
Ұсынылатын әдебиет: [3, б. 164 – 172].
Тақырып 5. Жіңішке қабырғалы ыдыстың есеп - қисабы.
Ұсынылатын әдебиет: [3, б. 259 – 263].
Тақырып 6. Құбырлардың және қабықшалардың сыртқы қысым кезіндегі тұрақтылығы.
Ұсынылатын әдебиет: [8, б. 432 – 435].
5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі
1. Аманжол М. Нұғыман. Теориялық механика негіздері. – Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті. – Семей, 2002. – 259 б.
2. Дүзелбаев С.Т. ж.б. Механика пәнінің өздік жұмыс тапсырмаларының жинағы. – Павлодар: ПМУ ҒБО, 2007. – 110 б.
3. Мещерский И.В. Сборник задач по теоретической механике. Учебное пособие. – М.: 2004. – 448с.
4. Степин П.А. Сопротивление материалов. – М.: Высш. шк, 2005. – 367с.
Қосымша:
5. Любошиц М.И., Ицкович Г.М. Справочник по сопротивлению материалов. – Минск: Выш. шк., 2004. – 464с.
6. Тарг С.М. Краткий курс теоретической механики. – М.: Высш. шк., 2005. – 416с.
7. Үркімбаев М., Жүнісбеков С. Материалдар кедергісі теорияларының негіздері. Алматы, «Білім», 1994, 224 бет.
Мамандықтың (тардың) жұмыс оқу жоспарынан көшірме
|
|
ПМУ ҰС Н 7.18.3/32
|
5В074500 «Көлік құрылысы»
мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме
Пән атауы «Теориялық механика»
Оқу түрі
|
Тексеру түрі
|
Сағат бойынша жұмыс көлемі
|
Сағаттың курс және семестр бойынша бөлінуі
|
Емтихан
|
Сынақ
|
КЖ
|
КЖ
|
ЕГЖ
|
БЖ
|
барлығы
|
Дәріс
|
Тәжирібе
|
Лаб
|
СӨЖ
|
Дәріс
|
Тәжірібе
|
Лаб.
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Ауд.
|
СӨЖ
|
|
|
|
6
|
6
|
-
|
78
|
-
|
-
|
-
|
-
|
сырттай, жоғары кәсіптік білім негізінде
|
1
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
90
|
12
|
78
|
1 семестр
|
2 семестр
|
6
|
6
|
-
|
78
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Достарыңызбен бөлісу: |