Жұмыс бағдарламасына өзгертулер және

Жұмыс бағдарламасына өзгертулер және толықтырулар енгізу парағы

Ф СО ПГУ 7.18.2/09

1. Тақырыптық жоспар

2. Практикалық жұмыстар

3. Өздік жұмыстар

4. Мамандықтың оқу жоспарынан көшірмесі
Жұмыс бағдарламасы генетика және биотехнология кафедра отырысында қаралып бекітілген 25.11.2009 ж. № 4

Кафедра меңгерушісі Альмишев У.Х

Факультет деканы Бексеитов Т.К

« » 2010 ж.

Жұмыс бағдарламасы

Ф СО ПГУ 7.18.1/05

№ п/п	Пәннің тақырыптық жоспары
	Пән тақырыбының атаулары	Сағат саны
		Дәріс сабақ.	Зерт. Сабақ.	Өздік жұмысы
1	2	3	4	5
1.	Кіріспе	1	1
2.	Ірі қараның конституциясы, экстерьері, интерьері	1	1	4
3.	Сүт беру және сүт құрылу	1	1	4
4.	Сүттену және сауын маусымнің кисық сызығі	1	1	4
5	Сүтке және оның құрамына әсер ететін жағдайлар	1	1	4
6.	Сүтке және оның құрамына әсер ететін жағдайлар	1	1	4
7.	Сиырлардың сүт өнімің сипаты және суттің есебі	1	1	4
8	Ет өнімін бағалау және оның есебі	1	1	4
9	Еттің құрамы мен оның тағамдық маңызы.	1	1	4
10	Тірілей және сойғаннан кейінгі ет өнімін бағалау	1	1	4
11	Ет өнімділігіне әсер ететін жағдайлар	1	1	4
12	Сүтті ірі қара мал тұқымдары	1	1	4
13	Етті ірі қара мал тұқымдары	1	1	4
14	Ірі қара табынын толықтыру	1	1	4
15	Тайыншалардың өсіру технологиясы мен олармен сиыр табынын толықтыруы	1	1	4
Барлығы		15	15	60

АУДИТОРИАЛЫҚ БӨЛІМНІҢ МАЗМҰНЫ

Пәннің теориялық бөлімінің мазмұны

Тақырып	Мазмұны
Кіріспе	Ірі қара конституциясы, экстерьері, интерьері және түсі. Сүтті қос бағытты және етті бағыттағы ірі қаралардың экстерьер, интерьер және конституциясының ерекшеліктері жеке дене өлшемдері мен интерьер ерекшеліктерінің жетілуінің ішкі органдарының қызметі және өнімділікпен байланысты. Конституция мен дене бітімі типтерін зерттеу мен бағалау әдістері. Сүтті және етті бағыттағы ірі қаралардың конституциясымен экстерьеріне қойылатын қазіргі заманғы талаптар.
Ірі қараның конституциясы, экстерьері, интерьері	Сүтті, етті және қос бағыттағы ірі қара экстерьерінің, интерьерінің және конституциясының ерекшеліктері. Ірі қараның конституциясы мен экстерьеріне қойылатын талаптар. Малға ен салу. Жоғарғы жүйке тамыр жүйелері және олардың даму кезеңдері (этология). Ірі қараның жоғарғы нерв (жүйке) тамыр жүйелерінің дамуына сыртқы ортаның әсері. Малдың мінез – құлық әрекеттері.
Сүт беру және сүт құрылу	Сүттің құрамы мен оның тағамдық маңызы. Сүт бездерінің құрылымы. Сүт өнімінің физиологиялық негізі.
Сүттену және сауын маусымнің кисық сызығі
Сүтке және оның құрамына әсер ететін жағдайлар	Сүтке және оның құрамына әсер ететін жағдайлар: тұқымы, жасы, сауу маусымы, суалу және бұзаулағаннан кейінгі қашыру мерзімі, азықтандыру және күтіп бағу, тірілей салмағы, тұмса сиырлардың жасы мен тірілей салмағы, сүтейту, тәуліктік сауу мезгілдері, сауу тәсілдері және т. б. әсерлері.
Сиырлардың сүт өнімің сипаты және суттің есебі	Сиырлардың сүт өнімін талдау және жоспарлау, әр сиырдан алынатын сүттің жеке және статистикалық есебі.
Ет өнімін бағалау және оның есебі	Еттің морфологиялық және химиялық құрамы, тағамдық маңызы. Ет өнімділігіне әсер ететін жағдайлар: малды бордақылау және жайып семірту. Тірілей және сойғаннан кейінгі ет өнімін және ет сапасын есепке алу әдістері. Ірі қарадан алынатын т. б. өнім түрлері
Еттің құрамы мен оның тағамдық маңызы.
Тірілей және сойғаннан кейінгі ет өнімін бағалау
Ет өнімділігіне әсер ететін жағдайлар
Сүтті ірі қара мал тұқымдары	Ірі қараның өнімдік бағытына қарай топтастырылуы. Әлемдік және жергілікиі тұқымдар. Ірі қара шаруашылығында генофондтарды сақтау және одан әрі асылдандыру мәселелері: сүтті ірі қара мал тұқымдары: голштин, қара-ала, қырдың қызылы, айршир, джерсі т.б.
Етті ірі қара мал тұқымдары	сүтті-етті ірі қара мал тұқымдары: алатау, кострома, симментал, швиц, монбельярд. етті ірі қара мал тұқымдары: қалмақ, қазақтың ақбасы, әулиекөл, герефорд, шортгорн, абердин-ангус, галловей, шароле, лимузин, киан, санта-гертруда, зебу тектес т.б.
Ірі қара табынын толықтыру	Әр түрлі өнім бағытындағы мал табының құрылымы мен өндірісті жүргізу қарқындылығы. Бұзаулау аралығындағы цикл және оның мезгілдері: буаздығы, сервис-кезеңі, сауын маусымы, суалу кезеңі, олардың өзара байланысы. Бұзаулау, суалту және ұрықтандыру мезгілдерін жоспарлау. Сиырлардың қысыр қалуы жөніндегі негізгі түсінік. Сиыр табынын толықтырудың негізгі көрсеткіштері. Сиырларды қысыр қалдырмау үшін атқарылатын жұмыстар. Бұқалар мен сиырларды шаруашылықтарда пайдалану мерзімі. Бұқаларды өсіру және шаруашылықтарда пайдалану әрі тұқымдық қасиеттерін бағалау.
Тайыншалардың өсіру технологиясы мен олармен сиыр табынын толықтыруы	Сиырларды бұзаулауға және төл алу. Тұмса сиырларды өнімділігі және желіндерінің морфофункционалдық қасиеттер бойынша бағалау. Жаңа туған бұзаулар үшін уыздық кезеңнің маңызы. Сүтті және етті ірі қара шаруашылықтарында төл өсіру тәсілдері. Төлдің өсуін жоспарлау. Алғаш рет қашырылатын тайыншалардың жасы мен тірі салмағы. Сиыр табынын жас төлмен толықтырудың негізі. Арнайы шаруашылықтардағы төл өсіру технологиясының ерекшеліктері. Төл өсірудегі жайылымның маңызы.

Пәннің практикалық бөлімінің мазмұны

Тақырып	Тапсырмалар
Кіріспе	Кіріспе сабақ. Курсты оқу және курстық жобаны (жұмысты) орындау әдістемелігі.
Ірі қараның конституциясы, экстерьері, интерьері	Дене мүшелері, экстерьерінің тұқымына, жасына және жынысына байланысты айырмашылықтары. Экстерьері және конституциясының оқу тәсілдері. Малдың жасына айыру, ен салу тәсілдері. Малды өлшеу. Тірі малдың дене мүшелерін алу. Дене индекстерін есептеу.
Сүт беру және сүт құрылу	Тірілей сиырлардың желінінің морфологиясы және оны бағалау. Бақылау сауынын жүргізу ережелері және сүт сынамаларын талдауды сұрыптау. Сауын маусымының сызығы және оның бағалары. Сүт майлылығы мен белоктығы бойынша есептеулер. Сауын маусымы бойынша орташа пайызы, бір пайыздық сүт, сүт майлылығының мөлшері.
Сүттену және сауын маусымнің кисық сызығі
Сүтке және оның құрамына әсер ететін жағдайлар
Сиырлардың сүт өнімің сипаты және суттің есебі
Ет өнімін бағалау және оның есебі	Тірілей салмағы және сойғаннан кейінгі еттің есептеу тәсілдері мен бағалауы.
Еттің құрамы мен оның тағамдық маңызы.
Тірілей және сойғаннан кейінгі ет өнімін бағалау
Ет өнімділігіне әсер ететін жағдайлар
Сүтті ірі қара мал тұқымдары	Малдың экстерьерін бағалау. Малдың өнімділік бағытына, жасы мен жынысына байланысты экстерьерлік-конституциялық ерекшеліктері.
Етті ірі қара мал тұқымдары
Ірі қара табынын толықтыру	Табынды өз төлімен өсіру көрсеткіштері, оларды есептеу. Асыл тұқымды шаруашылықтардағы сиырлар мен қашарларды қолдан ұрықтандыру техникасы және оны ұйымдастыру.
Тайыншалардың өсіру технологиясы мен олармен сиыр табынын толықтыруы	Тайыншалардың өсіп жетілуін жоспарлау. Тайыншалардың өсіп жетілу қарқындылығы және олардың келешектегі сүт өнімділігі.

СӨЖ ОРЫНДАУ МАЗМҰНЫ

7 семестр

Семестрлік тапсырмаларды орындау мақсатындағы негізгі ірі қара табынын толықтыру, ірі қара тұқымы мен табынының селекциялық жұмыстарын жоспарлау оқып үйрену жатады.Реферат түрінде мазмұнын жазу.

Элеверда бұқаларды өсіру және шаруашылықтарда пайдалану

Ұсынылатын әдебиеттер: [8], 30 б
2. Әр түрлі өнім бағытындағы мал табының құрылымы мен өндірісті жүргізу қарқындылығы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 205 б

-Ірі қара малдың асқорыту ерекшеліктері

- Машинамен сауға сиырлардың жарамдылығы

- Сүтті бағыттағы ірі қара малдың бонитировкалау нұсқаумен таныстыру

- Етті бағыттағы ірі қара малдың бонитировкалау нұсқаумен таныстыру

-Ірі қара малының сүтті тұқымының сипатамасы

-Ірі қара малының сүтті-етті тұқымының сипатамасы

- Ірі қара малының етті тұқымының сипатамасы

-Сиырлар мен қашарларды қолдан ұрықтандыру техникасы және оны ұйымдастыру ерекшеліктері.

Элеверда бұқаларды өсіру және шаруашылықтарда пайдалану

Ұсынылатын әдебиеттер: [8], 30 б

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2], [3], [4], [5], [6]

Жұмыс жоспарынан көшірме

Мамандық 050802 «Зоотехния»

Ірі қара мал шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы

Түскен жылы- 2007