Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
ІІ.1 Ежелгі саяси ойдың қалыптасуы
ІІ.2 Саяси ойлардың дамуы
ІІІ Қорытынды
ІҮ Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Саяси ойдың дамуы саясаттың өзі мен басқарудың мемлекеттік формаларының пайда болуынан басталады. Әрбір ұтымды ойлайтын билеуші немесе мемлекет қайраткері өзінің және өз мемлекетінің жеке күші мен күшін сақтау және арттыру үшін саяси ұйымдастырудың ең жақсы формалары мен саяси басқару тәсілдерін табуға тырысады. Мысалы, Вавилония королі Хаммурапи (б.з.д. 1792-1750жж) тарихқа табысты саясаткер, қолбасшы және ежелгі құқықтық кодекстердің (Хаммурапи заңдары) бірінің құрастырушысы ретінде кірді.
Израиль-еврей патшасы Сүлеймен (б.з. д. 965-928) бірқатар сәтті мемлекеттік реформалар жүргізіп, тарихқа ерекше дана билеуші ретінде кірді. Афиналық архон Солон (б.з. д. 640-559)) тарихқа тәжірибелі реформатор билеуші ретінде кірді.
Алайда, бұл мысалдар ежелгі мемлекеттердің бай саяси тарихынан бізге жеткен эпизодтардың бір нешеуі ғана. Саясат туралы білімді жүйелеуге және оған ғылыми форма беруге алғашқы әрекеттерді біздің дәуірімізге дейінгі VI — IV ғасырлардан бастап Конфуций, Сократ, Платон, Аристотель және басқалар сияқты ғалымдар жасай бастады. Осы кезеңнен бастап бүгінгі күнге дейін саяси ой дамудың бірнеше тарихи кезеңдерінен өтті. Олардың ең маңыздыларын қарастырыңыз.
Ертедегі гректердің саяси ой-пікірлерін одан әрі дамытып, фәлсафасын шыңына жеткізген ұлы ойшыл Аристотель (б.з.б. 384-322ж.ж.) болды. Ол 17 жасында аты шыққан Платон академиясын іздеп келіп оқуға түседі. Оны үздік бітірген соң 20 жыл бойы сонда ұздаздық етті. Платон дүние салған соң біраз елдерді аралады. Б.з.б 342-340 жылдары Мкедония патшасы II Филиптің шақыруымен оның баласы, болашақ император Ескендірді (Александр Македонскийді) оқытып, тәрбиееледі. Кейін Афиныға оралып, өз мектебін ашты. Осында ол бірінші рет саяси ғылымды пән ретінде кіргізіп, өзі сабақ берді. Аристотельді саясаттанудың әкесі дейтіні содан.
Саясаттануға қатысты “Саясат”, “Афиналық политика”, “Этика”, “Риторика” деген еңбектері бар.
Аристотель саясатқа кең мағына берді. Оған этиканы да, экономиканы да енгізді. Саясатты адам мен мемлекеттің жоғарғы игілігі, оның мақсаты-адамды, мемлекетті жақсы тұмысқа, молшылыққа, бақытқа жеткізу деп білдірді. Сөйте тұра, ол құл иеленушілікті қолдады, құлдар мен ерікті кедейлерге саяси құқық бергісі келмеді.
Достарыңызбен бөлісу: |