Төлем көзінен ұсталатын салықтар

• 
  дивиденттер;
  
• 
  депозиттер бойынша марапаттаулар (жеке тұлғалардың банкке және
  ұйымдарға салған салымдары бойынша төленетін депозиттері және ҚР ҰБ
  лицензиясын алып банктің кейбір операцияларын жүзеге асырғаны үшін төленетін депозиттері кірмейді);
  
• 
  ұтыс;
  
• 
  занды тұлғалардың төлейтін марапаттау сомасы (банк-резидент, зейнетақы жинақтау қоры, төлейтін марапаттау сомасы кірмейді);
  
• 
  бағалы қағаздарды шығарғаны үшін төленетін марапаттау сомасы.
  

Резидент еместердің Қазақстан Республикасының көзінен алатын табыс түрлерінің қатарына мыналар жатады:

• 
  өнімді, жұмысты, қызметті сатқаннан алынған табыстары;
  
• 
  басқару, қаржылық, аудиторлық, маркетингтік т.б. көрсеткен кызметтерінен алынған табысы;
  
• 
  мүліктердің құнының өсімінің арқасында алынған табыстары;
  
• 
  талап ету құқына жеңілдік жасаудың арқасында алынған табыстары;
  
• 
  айыппұл және өсімдерден түскен табысы, бұл айыппұлдар мен өсімдер өз міндеттемесін тиісті орындамаған резиденттерге де, резидент еместерге де салынады;
  

• 
  дивиденд түрінде алынған табыстары және үлестік қатысудан алған
  табыстары;
  
• 
  роялти нысанында алынған табыстары;
  
• 
  жалға беруден алған табыстары;
  
• 
  халықаралық тасымалдау процесінде транспорттық қызмет көрсетуден алған табысы;
  
• 
  резиденттердің төлеген ұтыстары;
  
• 
  тегін алынған мүліктерден түсетін табысы;
  
• 
  басқа да қызметтерден түсетін табыстары.
  

• 
  дивиденттерден және қатыстық үлестерден алатын табысынан және
  сыйақысынан - 15% (1);
  
• 
  тәуекелділікті сақтандыру келісім-шарты бойынша төленетін сақтандыру пайдасынан — 10% (2);
  
• 
  қайта сақтандыру шарттары бойынша төленетін сақтандыру төлемінен —5% (3);
  
• 
  халықаралық байланыста тасымалдау қызметін көрсеткен табысынан —
  5% (4);
  
• 
  Салық Кодекстің 178 бабы бойынша алынатын табысынан — 20% (1-ші мен 4-ші бабын қоспағанда) салықтар ұсталады (5).
  

• 
  Қазақстан Республикасының аймағында сыртқы сауда операциялары
  бойынша тауарларды жеткізумен байланысты төлемдер;
  
• 
  банк-резиденттердің корреспонденттік шоттарын жүргізу және ашумен
  байланысты керсеткен қызметінен алынатын табыстар;
  
• 
  бағалы қағаздарды сату кезінде олардың құнының өсімінен алынатын
  табыстар;
  
• 
  мемлекеттік бағалы қағаздармен жасалған операциялардан түскен табыстар;
  
• 
  шикі мұнай өнімдерінің сапасы бойынша төленетін төлемдер (Қазақстан Республикасының тыс жерлерінде);
  
• 
  сатып алушы-резиденттердің төлеген бағалы қағаздардағы қарыздар
  бойынша есептелген марапаттау сомасы.
  

• 
  бұл резидент емес заңды тұлғаның меншігін қолдану құқын ұсынғаны немесе қолданғаны үшін роялти, гонорар, алымдар және басқа төлемдерді жасауға;
  

• 
  көрсеткен қызметі үшін комиссиондық табыстарды алуға;
  

• 
  осы резидент емес занды тұлғаның ұсынған қарыздары (заемдары) бойынша марапаттауды алуға;
  

• 
  құжаттармен дәлелденбеген шығыстарды жасауға;
  
• 
  және басқа да.
  

Халықаралық келісім-шарт бойынша арнайы ережелері. Халықаралық келісім-шарттың ережелері салынатын салықтың екі жақты болмауын және бір жақтың салық салудан қашуын болдырмау үшін жасалынады.

-еңбеккерлердің табысы. Төлем көзінде салық салынатын, еңбеккерлердің

Еңбеккерлердің табысы бойынша жеке табыс салығының сомасы еңбеккерлердің табысына қолданатын мөлшерлеменің көмегімен есептелінеді.

Табыс салығын ұстаған кезде 681, 682 шоттары дебеттеліп, 639 шоты кредиттеледі;

• 
  бір жолғы төлемдерден түскен табыс. Бұңдай төлем түрлері алдын-ала жасалған келісім-шарт бойынша анықталады;
  
• 
  жинақтау зейнеткерлік қорларынан төленетін зейнеткерлік мөлешері, бұл өз кезегінде айлық есептік көрсеткіштерді (АЕК) азайтады;
  
• 
  жеке тұлғаға төленетін ұтыстар, марапаттаулар, дивиденттер, табыстың бұл түріне 15% деңгейінде салық салынады;
  
• 
  стипендия, бұларға да салық салынады, сондай-ақ стипендия мәдениет,
  ғылым, т.б. қайраткерлерге арналады;
  

• 
  сақтандыру қоры бойынша табысы.
  

Салық салу мақсатында жеке тұлға, егер де олар келесі тұжырымдамалардың кез келгеніне жауап берсе, онда олар Қазақстан Республикасының резиденті болып саналады:

• 
  Қазақстан Республикасына занды жолымен келген (тұрғылықты болу үшін);
  
• 
  Қазақстан Республикасына біршама уақытқа келген;
  

1 - ағымдағы салықтық кезеңдегі келген күндерінің санын есептейді;

1/3 - өткен салықтық кезеңде бірінші болып келген күндерінің саны;

1/6 - өткен салықтық кезенде екінші болып келген күндерінің саны.

Мысал. Қазақстан Республикасында шетелдік жеке тұлға 2000 ж — 132 календарлық күн, ал 2001 ж. — 105 календарлық күн, 2002 ж. — 130 календарлық күн келіп тұрған.

Келу күндерінің саны келесі жолмен есептелінеді:

1x130 + 1х105 + 1 x 132 = 130 + 35 + 22 = 187 күн
3 6

Сонымен, шетелдік жеке түлғаның келген күні 187 күн, ал ол 183 күннен көп, демек оның келген күні біршама уақытқа келген деген тұжырымдамаға сәйкес келеді және Қазақстан Республикасының ағымдағы жылы үшін ол тұрақты келген болып саналады (салық резиденті).

Егер де жеке тұлға Қазақстан Республикасының азаматы болса, онда оның тұрған мерзіміне қарамастан, ол резидент болып танылады.

в)Әлеуметтік салық. Әлеуметгік салықты жұмыс беруші көсіпорын есептейді, ол ақшалай да, заттай да төленуі мүмкін. Әлеуметтік салықтың есебі, 635 "Әлеуметтік салық" деп аталатын шотында жүреді.

Еңбеккерлердің келесі табыс түрлеріне әлеуметтік салық салынбайды:

-мемлекет, үкімет және халықаралық ұйымдар есебінен берілген гранттарға,төлемдерге; Қазақстан Республикасының Үкіметімен және Президентімен берілген

• 
  конкурстық, спортгық жарыста жүлделі орындары үшін берілетін ақшалай
  сыйлықтарға;
  
• 
  кәсіпорындар өз қызметін тоқтатқан кезде жұмыс берушілердің төлеген
  компенсацияларына;
  
• 
  пайдаланбаған еңбек демалыстарына жұмыс берушілердің төлеген
  компенсацияларына;
  
• 
  жинақ зейнетақы қорларына аударылған жарнасына;
  
• 
  тікелей әлеуметтік көмек, жәрдем ақы және компенсация, мемлекеттік
  бюджет қаржысынан төленетіндерге;
  
• 
  армия қызметкерлеріне арналған төлемдердің барлық түріне;
  
• 
  қоғам жүмыстарын орындаумен байланысты төлемдерге;
  
• 
  мемлекеттік бюджеттің қаржысының есебінен төленетін бір жолғы
  төлемдеріне;
  
• 
  заңмен белгіленген деңгейде қызмет бабы бойынша берілген іс-сапар
  шығыстарының компенсацияларына;
  
• 
  босану мен екіқабаттылық бойынша жәрдем ақыға;
  
• 
  белгіленген мемлекеттік стипендияға;
  
• 
  берілген арнайы киімдердің кұнына;
  
• 
  сақтандыру сыйлығына;
  
• 
  қайырымдылық көмек ретінде берілген мүлік құндарына;
  
• 
  тағы басқаларына.
  

Мысал. Ағымдағы ай үшін еңбеккерлерге 100 мың теңге жалақы, сондай-ақ 20 мың теңге мейрам күндеріне, 15 мың теңге пайдаланбаған еңбек демалыстары үшін компенсация, 50 мың теңге қызмет бабы бойынша іс-сапарға барғаны үшін компенсация есептелінді делік. Енді біз ағымдағы ай үшін әлеуметтік салықтың сомасын есептеп шығарып көрейік. Жұмыс берушінің еңбеккерлерге төлейтін жалпы сомасы 185 мың теңге құраған, жинақ зейнеткерлік қорға төлейтін міндетті зейнеткерлік жарнасы 12 мын теңге құраған (120 х 10%), әлеуметтік салық салынбайтын еңбеккерлердің табысы 77 мың теңге құраған (12+50+15), ал әлеуметтік салықтың сомасы 22,7 мың теңге құраған [(185 - 77)х 21%].

Есептелген әлеуметтік салық мына шоттардың дебетінде: 903, 923, 933, 943, 811, 821 және 635 шоттың кредитінде көрініс табады.

г)Жер салығы. Бюджетке төленетін жер салығының есебі 636 шотта көрініс табады. Салық салу мақсатында барлық жер Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес арналым мақсатына және белгілі бір категорияға жататындығына қарап қарастырылады.

Салық салуға жататын, жердің категориясы	Салық салуға жатпайтын, жердің категориясы
Ауыл шаруашылығына арналған жерлер	Айрықша қорғалатын табиғи аймақтар, сауықтыру, дем алатын, тарихи-мәдениетті мақсатқа арналған жерлер
Елді мекеннің жерлері	Орман қорлары
Өндіріс, транспорт, байланыс, корғаныс және басқа да ауыл шаруашылығына арналмаған жерлері	Су қорлары
	Жер қорлары

Жер салығын төлеушілер	Салық салынатын объектісі	Салық мөлшерлемесі	Салық кезені
Салық салынатын жер объектілері бар заңды тұлға (заңмен қарастырылған, кейбір жеке категорияларын коспағанда): - меншік құқына; - жерді тұрақты пайдалану құқына; - жерді уақытша пайдалану құқына	Жер төлімдері және олардың көлемі, салық салуды анықтаудың базасы болып табылады.	Салық мөлшерлемесінің базасы жердің сапасына, бонитетіне, жер төлімдерінің арналымына тәуелді болып келеді	Календарлық жыл
Салық салынатын жер объектілері бар жеке тұлға (заңмен қарастырылған кейбір жеке категорияларын қоспағанда): - меншік құқына; - жерді тұрақты пайдалану құқына; - жерді уақытша пайдалану құқына

Темір жол транспортын ұйымдастыру үшін: заңмен белгіленген тәртіпте темір жол транспортын ұйымдастыру объектілеріне берілген жер төлімдері, темір жол қарауына алынған жерлері, станциясы, вокзалы, жолдары салық салынатын объекті болып табылады.

Энергетика мен электростанция жүйесін ұйымдастыру үшін: заңмен белгіленген тәртіпте осы ұйымның жұмысын ұйымдастыру объектілеріне берілген жер төлімдері, электр сымдарын ұстап тұратын бағаналармен байланысты жер төлімдері, станциялары салық салынатын объекті болып табылады.

Қазба байлықты, газ бен мұнай өнімдерін тасмалдайтын кәсіпорындардың жұмысын ұйымдастыру үшін: заңмен белгіленген тәртіпте осы ұйымға берілген жер төлімдері, газ бен мүнай құбырларымен байланысты жер төлімдері, салық салынатын объекті болып табылады.

Байланыс сферасының балансында тұрған жер төлімдері салық салынатын объектісі болып табылады.

Жердің әрбір төліміне тиесілі салық мөлшерлемесін пайдаланады.

Жер салығын есептегенде 821 шоты дебеттеліп, 636 шоты кредиттеледі. Салықты төлеу салықтық кезеңнің 1-ші шілдесінен кешіктірмей тіркелген объектілер бойынша жергілікті бюджетке төленеді. Ол кезде 636 шоты дебеттеліп, 441 шоты кредиттеледі.

жүктеу/скачать 450.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: