Тақырып № 21. Генетикалық материалдың өзгергіштігі

Тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын өзгергіштік. Г.Де−Фриздің мутациялық теориясы. Мутациялардың жүктелу принцптері: геномның өзгеру сипаты бойынша сипаты, гетерозиготада байқалуы бойынша, клеткада локализациялануы бойынша және тағы басқа кездейсоқ және индукцияланған мутациялар. Мутация. Мутацияларды зерттеудің әдістері. Мутациялық процесстің геноткалық бақылауы. Мутацияларды есепке алу (CLB, Меллер 5әдісі). Мутациялар және адаптациялар. Н.И.Вавилов ұсынған өзгергіштіктің гомологиялық қатарлар заңы. Гендік мутациялар. Гендік мутациялардың жіктелуі және олрадың сипаты. Гендік мутациялардың себептері және олардың табиғаты. Мутатор гендер. Мобильді генетикалық элементтердің гендік мутациялардың пайда болудағы ролі. Геннің эволюциясы. Хромосомалық мутациялар. Хромосомалық қайта құрушылар. Хромосома ішілік және хромосома аралық қайта құрушылар: делециялар, дупликациялар, дефишенсиялар, инверсиялар, транслокациялар, транспозициялар. Идентификация, пенотипті көрінуі. Жағдай эффектісі. Қайта құрылудың эволюциялық ролі. Генондық мутациялар. Фолиплоида. Автополифлоида. Шығу жолдары. Аллополиплоидтардағы мейоз. Г.Д.Корпещенконың еңбектері. Гетероплоида. Шығу механизмдері. Гетереплоидты формалардың фенотипі. Бидайдағы анеуплойдияны проктиканы қолдану. Гаплойдтарды пайдалану. Эндоплойда. Жануарлардағы полиплойда. Индукцияланган мута генез. Индукцияланган мутациялық процесс. Тұқым қуалайтын өзгергіштікке әкелетін факторлар. Қоршаған ортаның абиотикалық және антропогенді факторлардыңмутациялық процесске әсері:ультра күлгін сәулелер, тағам қоспалары және т.б. Химиялық мутогенез және оның ерекшелігі. Мутогенездің физикалық факторлары. Радиациялық мутогенез. Сәулеленудің генетикалық эфектісі және "доза эфекті"заңдылықтары. Қоршаған ортаның мутогенді эфектісі және оларды тестілеудің әдістері. Модификациялық өзгергіштік. Модификациялар және реакция нормалары. Генотип пен қоршаған ортаның факторларының өз ара әрекеттесуі нің нәтижесінде белгілердің қалыптасуы. Модификациялардың оларды шақыратын факторларға байланысты сипаты. Модификациялардың адаптивтілігі. Морфоздар. Жүре пайда болған тұқым қуалау мәселелері.