6.1. Пәндер бойынша балдар мен сағаттарды бөлу:
Пәннің барлық сағаттар саны 135 сағат және кредит саны- 3
Тақырып №
|
Аралық бақылаудың тақырыбы , формасы
|
Аудиториялық сағаттарды бөлу
|
СӨЖ
сағ
|
Бақылаудың және баллдардың түрлері
|
Аптаның №
|
Дәріс
|
Сем.
|
ОБ СӨЖ
|
АБ mах
|
1 блок
|
1
|
Тақырып № 1. Кіріспе
|
1
|
|
1
|
1
|
100
|
3
|
2
|
Тақырып № 2. Цитология және гистология
|
1
|
1
|
1
|
1
|
100
|
3
|
3
|
Тақырып № 3. Жасуша ядросының құрылысы және қызметі
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
4
|
4
|
Тақырып № 4. Сыртқы қоршаған орта факторларының адам организмінің жұмыс қабілеттілігіне әсері
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
4
|
5
|
Тақырып № 5. Клеткалардың бөлінуі
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
5
|
6
|
Тақырып № 6. Клетка және қоршаған орта
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
5
|
7
|
Тақырып № 7. Жануарлар организмі ұлпаларының классификациясы
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
6
|
8
|
Тақырып № 8. Эпителий ұлпаларының жүйелері
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
6
|
9
|
Тақырып № 9. Ішкі ұлпалары (дәнекер ұлпалары)
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
7
|
10
|
Тақырып № 10. Бұлшық ет ұлпасы
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
7
|
11
|
Тақырып № 11. Нерв жүйесінің ұлпалары
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
8
|
12
|
Тақырып № 12. Өсімдіктер физиологиясы
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
8
|
|
Бірінші аралық бақылау
|
1 АБ бағалардың орта арифметикалық саны
|
оқытушы
|
|
|
Бірінші рубеждік бақылау
|
ТО тестілеу (mах 100)
|
|
|
-7 апта аралығындағы жалпы сағат саны
|
12
|
7
|
22
|
22
|
|
2 блок
|
13
|
Тақырып № 13. Өсімдік клеткасының физиологиясы
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
9
|
14
|
Тақырып № 14. Өсімдіктердің су алмасу физиологиясы
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
9
|
15
|
Тақырып № 15. Фотосинтез
|
2
|
|
2
|
2
|
100
|
10
|
16
|
Тақырып № 16. Тыныс алу
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
11
|
17
|
Тақырып № 17. Минералды қоректену физиалогиясы
|
1
|
|
1
|
1
|
100
|
11
|
18
|
Тақырып № 18. Өсімдіктердің өсуі мен дамуы
|
2
|
1
|
2
|
2
|
100
|
12
|
19
|
Тақырып № 19. Өсімдіктердің қолайсыз жағдайларға төзімділігі
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
13
|
20
|
Тақырып № 20. Генетика
|
2
|
1
|
1
|
1
|
100
|
13-14
|
21
|
Тақырып № 21. Генетикалық материалдың өзгергіштігі
|
1
|
|
2
|
2
|
100
|
14
|
22
|
Тақырып № 22. Экологиялық генетика
|
1
|
1
|
2
|
2
|
100
|
15
|
23
|
Тақырып № 23. Адам генетикасы
|
1
|
|
1
|
1
|
100
|
15
|
24
|
Тақырып № 24. Популяциялар генетикасы және оның эволюциясы
|
1
|
1
|
1
|
1
|
100
|
16
|
25
|
Тақырып № 25. Генетика және селекция
|
1
|
|
1
|
1
|
100
|
16
|
26
|
Тақырып № 26. Адам және жануарлар физиологиясы
|
2
|
1
|
1
|
1
|
100
|
17
|
27
|
Тақырып № 27. Биофизика
|
2
|
1
|
1
|
1
|
100
|
18
|
|
Екінші аралық бақылау
|
2 АБ бағалардың орта арифметикалық саны (mах 100)
|
оқытушы
|
|
|
Екінші рубеждік бақылау
|
ТО тестілеу (mах 100)
|
|
|
8-15 апта аралығындағы жалпы сағат саны
|
18
|
8
|
23
|
23
|
|
|
1-15 апта аралығындағы жалпы сағат саны
|
30
|
15
|
45
|
45
|
|
|
Жалпы бағаның есептелуі
|
|
|
|
|
|
1
|
Жалпы (АБ1+РБ1+АБ2+РБ2)
|
mах 100
|
(А)
|
(А)*0,6
|
mах 100
|
2
|
Қорытынды емтихан
|
mах 100
|
(В)
|
(В)*0,4
|
Дәрiс кешенi
Тақырып № 1. Кіріспе
Мақсаты: Биология ілімінің ашылу тарихын, қалыптасуын қарастыру
Жоспар:
Жалпы түсінік.
Қалыптасу тарихы.
Пәннің міндеттері, мақсаттары және әдістері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 11
Тақырып № 2. Цитология және гистология
Мақсаты: Цитология және гистология ілімдерінің негізгі қағидаларды түсіну
Жоспары:
Клетка теориясының негізгі қағидалары.
Про- және эукариот жасушаларының құрылысы.
Биомембарана құрылымы, жасуша қабырғасының құрылысы. Биомембрана құрылымының моделі.
Жасуша органоидтарының құрылысы және қызметі.
Түйіршікті эндоплазмалық тордың құрылысы және қызметі
Тегіс эндоплазмалық ретикулумның құрылысы және қызметі
Гольджи аппаратының құрылысы және қызметі
Лизосомалардың құрылысы, классификациясы және қызметі
Митохондриялардың құрылысы мен қызметі.
Пластидтердің қызметіне байланысты өзгеруі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,3,5
Қосымша әдебиеттер: 1,2,3,12
Тақырып № 3. Жасуша ядросының құрылысы және қызметі
Мақсаты:
Жоспар:
Жасуша тіршілігіндегі ядроның рөлі.
Жасуша ядросының құрылысы және химиясы: хроматин, ядрошық, кариоплазма, ядро қабықшасы.
Митотикалық хромосомалардың пішіні, түрлері және жалпы құрылысы.
Хромосомалардың молекулалық және нәзік құрылымы.
Кариотип жайында түсінік.
Ядрошықтың, ядро қабықшасының құрылысы мен қызметі.
Про- және эукариоттардағы рибосомалардың құрылысы.
Ядрошықтың нәзік құрылысы, түйіршікті және жіпшелі компоненттері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 3,15,20,21
Тақырып № 4. Сыртқы қоршаған орта факторларының адам организмінің жұмыс қабілеттілігіне әсері
Мақсаты: Сыртқы қоршаған орта факторларының адам организмінің жұмыс қабілеттілігін қарастыру
Жоспары:
Жылы реттелуі. Жылу байланысы.
Жоғары ауа температурасы мен ылғалдылығы жағдайында жылу шығарудың физикалық механизмдері.
Жылуға бейімделу.
Су қабылдау режимі.
Орта биіктік және климаттық белдеулердің ауысу жағдайларында спорттық жұмысқа қабілеттілік.
Төменгі атмосфералық қысымының жедел физиологиялық әсері, биіктік климатизациясы.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 21,24,25,26,27
Тақырып № 5. Клеткалардың бөлінуі
Мақсаты: Жасушалардың бөліну ерекшелігі және негізгі қағидаларды білу
Жоспары:
Клетка циклі. Клетка циклінің фазалары.
Клетка циклінің реттелуі.
Эукариот клеткаларының митоз жолымен бөлінуі.
Митоздың сатылары, олардың ұзақтығы және оларға сипаттама. Митоздың түрлері (плевромитоз және ортомитоз).
Жыныс клеткалардың бөлінуі (мейоз). Мейоздың сатылары, олардың ұзақтығы және оларға сипаттама.
Митоз бен мейоздың айырмашылықтары.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3,11
Қосымша әдебиеттер: 1,2,3,33,34,37,62,83
Тақырып № 6. Клетка және қоршаған орта
Мақсаты: Клетка және қоршаған ортаны қарастыру
Жоспары:
Клетка дифференциясының факторлары.
Клеткаға жарақаттану факторларының әсері.
Клетканың өнуі.
Некроз.
Апоптоз.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3,11
Қосымша әдебиеттер: 1,2,3,33,34,37,62,83
Тақырып № 7. Жануарлар организмі ұлпаларының классификациясы
Мақсаты: Жануарлар организмі ұлпаларының жіктелуін қарастыру
Жоспары:
Ұлпаға түсінік.
Ұлпалардың морфологиясы мен қызметіне қарай классификациялау. Жаңарып тұратын, көбейтетін және тұрақты ұлпалар жүйесі.
Үлпалар жүйесінің эволюциялық қалыптасуы
Жануарлар ұлпасын зерттеудің негізгі қазіргі әдістері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,24,25,26
Тақырып № 8. Эпителий ұлпаларының жүйелері
Мақсаты: Эпителий ұлпаларының түрлерін қарастыру
Жоспары:
Эпителий ұлпасына жалпы морфофункциялдық сипатама.
Эпителий ұлпасын морфологиялық, физиологиялық, фило – онтогенетикалық тұрғыдан талдау.
Жабынды және пролиферативті қасиеттері бойынша эпителий ұлпасын классификациялау.
Адам және омыртқалы жануарлардың көп қабатты және физиологиялық ерекшеліктері.
Негізгі клетка популяциялары.
Эпидермис туындылары. Омыртқалы жануарлардың ішкі эпителийінің физиологиялық және репративтік регенерациясы.
Ішкі эпителийлері. Омырткалы жануарлар өкпесінің кірпікшелі және альвеолалы эпителийлері.
Без эпителийлері. Бездердің классификациясы. Секреция түрлері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,24,25,26
Тақырып № 9. Ішкі ұлпалары (дәнекер ұлпалары)
Мақсаты: Ішкі ұлпаларын қарастыру
Жоспары:
Омыртқалы жануарлардың ішкі орта ұлпаларының шығу тегі, жалпы сипаттамасы, классификациясы.
Қан. Сүтқоректілердің қан клеткаларына жалпы сипаттама және оларды талдау.
Омырқалы жануарлардың қан жасау мүшелерінің ұлпалары. Лимфоид жүйесі, иммунитет жүйесінің Т және В лимфоциттері, филогенездегі клеткалы және гуморальді иммуниттетердің қарым – қатынастары.
Омырқалы жануарлардың борпылдақ дәнекер ұлпасы. Омытқалылардың тірек механикалық ұлпалар топтары.
Шеміршек және сүйек ұлпалары.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,24,25,26
Тақырып № 10. Бұлшық ет ұлпасы
Мақсаты: Бұлшық ет ұлпасын қарастыру
Жоспары:
Бұлшық ет ұлпаларына жалпы сипаттама және классификациясы. Омырқалылардың көлденең - жолақты қаңқа ұлпаллары.
Бұлшық ет талшықтарына құрылымдық-қызыметтік сипаттама.
Көлдеңен жолақты бұлшық ет ұлпаларының гистогенезі және регенерациясы.
Омыртқалылардың жүрек бұлшық ет ұлпалары.
Омыртқалылардың тегіс бұлшық ет ұлпалары
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,24,25,26
Тақырып № 11. Нерв жүйесінің ұлпалары
Мақсаты: Жүйке жүйесінің ұлпасы- ерекшелігі, құрылысы, қызметі туралы қарастыру
Жоспары:
Нерв жүйесі ұлпаларына жалпы морфофункционалдық сипаттама және олардың классификациясы.
Сыртқы ортаның жағымсыз факторларының гистогенезге тигізетін әсері және нерв ұлпасының қызметтік ерекшеліктері.
Нерв клеткалары.
Нерв жүйесінің гистогенезі.
Мофологиялық, қызметтік және биохимиялық классификациясы. Синапстар.
Рецепторлы нерв ұштары. Нейросекреторлы клеткалар.
Нейрология.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,24,25,26
Тақырып № 12. Өсімдіктер физиологиясы
Мақсаты: Өсімдіктер физиологиясының ерекшеліктерін және негізгі қағидаларын зерртеу
Жоспары:
Өсімдіктер физиологиясы пәнінің мақсаты.
Экологиялық проблемаларды шешу жолдарындағы өсімдіктер физиологиясының рөлі.
Қоршаған ортаның әсеріне байланысты өсімдік организімінің атқаратын қызметіне байланысты ерекшелігі.
Әр түрлі сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына өсімдіктердің жауап беру реакциясы.
Минералдық қоректену, тыныс алу, фотосинтез, су алмасудың экологиялық физиологиялық негіздері.
Қолайсыз стресс жағдайларға қарсы өсімдіктердің өсіп дамуына сыртқы жағдайларға байланысты төзімділігін арттыру жолдары.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 13. Өсімдік клеткасының физиологиясы
Мақсаты: Өсімдік клеткасының физиологиясы бойынша ерекшеліктерін қарастыру
Жоспары:
Өсімдік клеткасының химиялық құрлымы мен қызметіндегі ерекшелігі.
Клетка оргоноитарының қызметіндегі өзара қарым қатынас және әсері. Хлоропластардың құрлысының өзгергіштігінің жарыққа тәуелділігі. Хлоропласт және митохондряның ерекше қасиеттері.
Биологиялық мембраналардың құрылысы және оның қасиетін, қоршаған ортаны қорғауға қолдану жолдары.
Мембрананың физикалық, механикалық, химиалық қаситін клетканың және бәр тұтас организмінің төзімділігіндегі маңызы.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 14. Өсімдіктердің су алмасу физиологиясы
Мақсаты: Өсімдіктердің су алмасу физиологиясын қарастыру
Жоспары:
Өсімдіктер тіршілігіндегі судың рөлі.
Судың физико - химиялық қасиеті және құрлымы.
Бос және байланысқан судың физиологиялық рөлі.
Клеткаға судың сіңуі.
Өсімдіктердегі су алмасудың көрсеткіштері: судың белсенділігі, су потенциалы, химиялық потенциалы, су потенциалының градиенті, сорғыш күші.
Топырақ – өсімдіктерді сумен қамтамасыз етуші орта. Топырақтардың суды ұстаушы күші, солу коэффициенті. Топырақ суының күйі мен формасы. Өсімдіктердің суды сіңірудегі сыртқы ортаның әсері (ертіндінің рН, температура, ылғалдылық, оттегі).
Тамыр жүйесі арқылы судың сіңуі. Тамыр жүйесі арқылы судың тасымалдануы. Тамыр қысымы.
Судың тасымалдау және оны реттеу. Өсімдіктердегі транспирация ылғалдылықпен темпералура факторларының әсері. Ксилема бойымен судың тасымалдануы. Устьица және кутикула арқылы судың булануы Тепе – теңдік күйін сақтаудағы су буланудың маңызы.
Антитранспиранттар. Устьицалық аппаратардың жұмысына сыртқы және ішкі ортаның әсері.
Әртүрлі экологиялық топтардағы (ксерофитті, мезофитті, гидрофитті) өсімдіктердің су алмасудағы ерекшкліктері. Су өсімдіктерінің су қоймаларын тазартудағы және батпақты жерлерді құрғатудағы маңызы. Әртүрлі экологиялық топтағы өсімдіктердің су тапшылығына бейімделу табиғаты. Ауылшаруашылық өсімдіктерін суландырудың физиологиялық негізі.
Су алмасудағы экологиялық – физиологиялық негіздері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 15. Фотосинтез
Мақсаты:
Жоспары:
Фотосинтез - биоэнергетиканың басты негізі. Фотосинтездің биосферадағы рөлі.
Энергиямен заттарды тасмалдаудағы жасыл өсімдіктердің ғарыштық рөлі.
Фотосинтездің физико−химиялық мәні. Фотосинтез жайлы ілімнің қазіргі күйі мен дамуының болашағы.
Пигменттердің жарықты сіңіру және қозғыш күйі.
Алғашқы фотохимиялық реакция. Фотосинтедің қараңғы кезеңі. Пигменттерге әртүрлі экологтялық жағдайдың әсері.
Күн сәулесінің спектірлік құрамына бейімделуі. 2 – фотожүйедегі электронды тасымалдау тізбегі. Суды фотототықсыздандыру. 1- фотожүйе. Фотофосфорлану механизмі, олардың физиологиялық маңызы. Фотосинтездің қараңғы кезеңі.
Фотосинтездің С3 – жолы ( Кальвин циклі ).
Фотосинтездің С4 – жолы (Хетч және Слэкс циклі).
Фотосинтездің - САМ метаболизмі.
Фототыныс алу. Фототыныс алудың маңызы және механизмі. Фототыныс алудың хлоропластармен, пероксисомамен, митохондриямен функционалды өзара байланысы.
Әртүрлі экологиялық аймақтарда өсетін өсімдіктердегі фототыныс алудың маңызы.
Фотосинтездің физиологиялық және экологиялық аспектлері. Сыртқы орта факторларының (жарықтың қарқындылығы мен сапасы, СО2 концентрациясы, оттегі, температура, су страссоры,т.б.) фотосинтезге әсері. Биосферадағы өнімдердің түзілуі үрдістігі, биомассаның түзілуі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 16. Тыныс алу
Мақсаты: Тыныс алу механизімдерімен танысу
Жоспары:
Жер бетіндегі тіршілік етуші тірі организмге тән қасиет. Тыныс алу – өсімдіктер клеткасының зат алмасу үрдісіндегі ең басты тізбегі.
Тыныс алу субстраттардың тотығу жолдары. Тыныс алудың ферменттік жүйесі.
Тыныс алу – қоршаған ортаға бейімделудегі үрдісі. Ауаны усыздандыруға тыныс алу үрдісінің маңызы.Тотыға фосфорлану. Гликолиз процессінің химиялық жолы.
Кребс циклі, гексомонофосфаттық жол, глиоксилат циклі, оның физиологиялық мәні.
Пентозофосфат циклінің энергиятүзіліудегі маңызы. Тыныс алу мен фосфорлану арасындағы байланыс.
Тыныс алу коэффициенті.
Тыныс алу экологиясы.
Тыныс алудың сыртқы және ішкі факторларына тәуелділігі. Тыныс алу қарқындылығының температура, жарыққа, атмосферадағы О2, СО2 құрамына, ылғалдылыққа тәуелділігі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 17. Минералды қоректену физиологиясы
Мақсаты: Минералды қоректену физиологиясымен танысу
Жоспары:
Экожүйедегі энергия және зат айналымындағы өсімдіктердің алғашқы продуценттер ретіндегі ролі.
Макроэлементтер. Макроэлементтер. Ультрамикроэлементтер. Минералды қоректенудегі элементтердің қажетті мөлшері.
Биогеохимиялық провинция ілімі. Зат алмасудағы жеке элементтердің маңызы. Физиология және биохимиялық провинция ілімі. Зат алмасудағы жеке элементтердің маңызы.
Физиология және биохимиялық қызметтеріне байланысты элементтердің топтарға бөлінуі. Өсімдіктің минералдық элементтерді сіңіруіне рН ортаның, теператураның, ылғалдықтың әсерң. Заттардың клеткаға сіңуінде мембраналық ион өткізгіштіктерінің маңызы. Элементтер метоболизмі.
Азоттың биосферадағы айналымы. Бұршақ тұқымдастарының азотпен қоректену ерекшелігі.
Фосфор қосылыстарының өсімдік қабылдайалатын түрлері. Табиғаттағы күкірт айналымы.
Калий, магни, кальцидың маңызы. Өсімдік тіршілігіндегі микроэлементтердің маңызы.
Минералды элементтердің фермент жүйесіндегі атқаратын қызметі. Азот тыңайтқыштары. Топырақтағы азот айналымы.
Нитраттардың тотықсыздануы. Нитраттардың жинақталуы және қоршаған ортаға әсері.
Минералдық заттардың радиалды тасмалдануы. Тамыр жүйесі зат алмасу, минералды заттарды қабылдау, сіңіру органы. Иондар антогонизмі, синергинизм, активтілігі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып №18. Өсімдіктердің өсуі мен дамуы
Мақсаты: Өсімдік ағзаның өсу мен даму ерекшеліктерін зерттеу
Жоспары:
Өсу мен дамудағы негізгі ұғымдар.
Өсу мен дамудың әр түрлі организм деңгейіндегі қалыптасуы.
Өсу кезеңі. Өсудің типтері.
Өсімдіктерге ғана тән өсу заңдылықтары.
Өсу ингибиторлары
Өсудің жасанды тежегіштері
Тропизмдер. Настиялар.
Өсімдіктердің қыймыл−қозғалыстарына сыртқы ортаның әсері. Өсімдіктің дамуы. Онтогенездің кезендері.
Жыныстық детерминациясына қоршаған ортаның әсері.
Қысқа күндік, ұзын күндік өсімдіктер.
Экологиялық мәселелерді шешуде биотехнологиялық жетістіктерді қолдану.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 19. Өсімдіктердің қолайсыз жағдайларға төзімділігі
Мақсаты: Өсімдіктердің қолайсыз жағдайларға төзімділігін түсіну
Жоспары:
Өсімдіктердің төзімділігі жайлы жалпы ұғым.
Стресс физиологиясы.
Қолайсыз орта жағдайларына өсімдіктердің беймделу жолдары (химиялық препараттар, тұздану індетті аурулар).
Анатома –морфологиялық, физиялогиялық және биохимиялық төзімділігі ерекшеліктері.
Өсімдіктер ткандерінің өткізгіштігі және қоршаған ортаның қолайсыз фарторларына төзімділігінің көрсеткіштігі.
Иммунитет. Гомеогидролық өсімдіктер.
Қуаңшылық пен күресу. Өсімдіктердің қоршаған ортаға негізгі беймделу заңдылықтары.
Биотехнологиялық жетістіктерін, ауыл шаруашылық өсімдіктердің төзімділігін арттыруда пайдалану жолдары.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 5,6,7,8,9,10
Қосымша әдебиеттер: 6,50,62,63,64,65,66,67,68,71-114
Тақырып № 20. Генетика
Мақсаты: Тұқымқуалаушылықтың негізгі зандылықтарын зерттеп білу
Жоспары:
Генетика және оның биологияда алатын орыны. Генетика пәнінің мақсаты мен міндеттері.
Тұқым қуалаушылық және өзгергіштігі туралы түсінік.
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің тірі ұйымының әртүрлі: молекулалық, клеткалық, организмдік және популяциялық деңгейлерінде көрінуі.
Белгілердің тұқым қуалаушылықтарының негізгі заңдылықтары
Генетикалық таңба. Генотип, фенотип, ген, аллель туралы генетикалық түсініктер.
Шағылыстыруды жазудың ережелері мен шағылыстыру типтері.
Хромосомалар коньюгациясы.
Гибродологиялық әдістің ерекшеліктері. Г.Мендельдің заңдары. Хромосомалардың генетикалық карталары.
Рекомбинация тазалығына асер ететін факторлар. Адаптация мен рекомбинация арасындағы байланыс.
Қоршаған ортаны "ластаушылардың" рекомбиногенді белсенділігінің әсері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 21. Генетикалық материалдың өзгергіштігі
Мақсаты: Генетикалық материал өзгергіштігін қарастыру
Жоспары:
Тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын өзгергіштік.
Г.Де−Фриздің мутациялық теориясы.
Мутациялардың жүктелу принцптері: геномның өзгеру сипаты бойынша сипаты, гетерозиготада байқалуы бойынша, клеткада локализациялануы бойынша және тағы басқа кездейсоқ және индукцияланған мутациялар. Мутация. Мутацияларды зерттеудің әдістері. Мутациялық процесстің генотиптік бақылауы.
Мутацияларды есепке алу (CLB, Меллер әдісі). Мутациялар және адаптациялар.
Н.И.Вавилов ұсынған өзгергіштіктің гомологиялық қатарлар заңы. Гендік мутациялар. Гендік мутациялардың жіктелуі және олрадың сипаты. Гендік мутациялардың себептері және олардың табиғаты. Мутатор гендер. Мобильді генетикалық элементтердің гендік мутациялардың пайда болудағы ролі. Геннің эволюциясы.
Хромосомалық мутациялар. Хромосомалық қайта құрушылар. Хромосома ішілік және хромосома аралық қайта құрушылар: делециялар, дупликациялар, дефишенсиялар, инверсиялар, транслокациялар, транспозициялар. Идентификация, пенотипті көрінуі. Жағдай эффектісі. Қайта құрылудың эволюциялық ролі. Геномдық мутациялар. Фолиплоида. Автополифлоида. Шығу жолдары. Аллополиплоидтардағы мейоз. Г.Д.Корпещенконың еңбектері. Гетероплоида. Шығу механизмдері.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 22. Экологиялық генетика
Мақсаты: Экологиялық генетика ілімінің негізгі қағидаларын зерртеу
Жоспары:
Қоршаған ортаның мутагендерді және мутагенділіктің салыстырмалы бағасы.
Қоршаған ортаның физикалық, химиялық және биологиялық факторлармен ластануының генетикалық салдары.
Биологиялық агенттер.
Қоршаған ортаның мутагенді, канцерогенді, тератогенді эфектері. Генетикалық белсенділіктің тестер жүйесі.
Семей ядролық полигонының радиациалық салдары. Арал трагедиясы, оның себептері және оның салдары.
Биологиялық алуан түрлілікті сақтау өсімдіктердің, жануарлардың, сирек кездесетін және жоюлу қауіпі төніп тұрған түрлердің гендік қорын сақтау.
Генетикалық процестердің молекулалық механизмдері
Генетикалық зерттеулерде плазмиттерде қолдану.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 23. Адам генетикасы
Мақсаты: Адам генетикасымен танысу
Жоспары:
Адамның тұқым қуалаушылығы.
Адам геномы, оның өзгергіштігі және мобильділігі.
Адам геномын зерттеуде молекулалық генетиканың әдістерін қолдану. Адамның хромасомалары.
Адам хромосомаларының генетикалық картасы. Адам генетикасын зерттеудің әдістері.
Адам генотипін зақымдайтын қоршаған орта факторлары.
Қоршаған ортаның тұқым қуалайтын – жағдайға байланысты паталогиялық реакцияға әсері. Медициналық генетиканың мақсаттары және міндеттері, мәселелері.
Тұқым қуалайтын аурулар. Тұқым қуалайтын және туа пайда болған аурулардың шығу себептері. Тұқым қуалайтын аурулардың және туа біткен аноманиялардың пренатальды диагностикасы.
Медицина генетикалық кеңес беру. Генетикалық маниторинг ұғымы. Мутагендердің жиналуының адамға тудыратын қаупі. Екі еселенетін доза және рат−эквивалент туралы түсінік.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 24. Популяциялар генетикасы және оның эволюциясы
Мақсаты: Популяциялар генетика мен оның эволюциясын қарастыру
Жоспары:
Популяция биологиялық жүйе ретінде.
Түрдің популяциялық құрылымы. түрдің шекаралары. Өсімдіктердегі ценопопуляциялардың бөлінуі.
Популяция аралық байланыстар. Популяцияның экологиялық сипаттамасы.
Популяцияның сандық көрсеткіштері және құрылымы. Популяциялардағы сандық жағынан есепке алудың әдістері және олардың жануарлар мен өсімдіктер үшін спецификалығы.
Популяцияның құрылымының типтері.
Полиморфизм және гетерогенділік.
Популясилардағы оқшауланудың, гибридтің (гендер дрейфнің) рөлі. Популяцияның экологиялық және генотипикалық құрылымының байланысы.
Популяциясының генетикалық тұрақтылық мәселесі.
Популяцияның генетикалық құрылымының өзгерістерінің мониторингі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 25. Генетика және селекция
Мақсаты: Генетика және селекция ілімінің зандылықтарын қарастыру
Жоспары:
Селекцияның анықтамасы.
Селекцияның генетикалық негіздері. Селекцияның міндеттері. Селекциядағы бастапқы материал туралы ілім.
Сорт, порода, штамм туралы түсінік. Будандастырулар үшін жұптар таңдау принцптері.
Селекциядағы будандастырудың типтері. Өздігінен тозаңданатын, айқас тозаңданатын және вегативті жолмен кобейетін өсімдіктер мен жұмыс істеудегі сұрыптаудың әдістері. Иоганнсеннің "таза линия"теориясы, және оның өздігінен тозаңданатын өсімдіктер мен жұмыс істеуде теориялық негізі ретінде алынуы.
"Таза линия "түсінігі. Аутбридинг, инбридинг. Алыстан будандастыру. Гетерозис. Инбридинг кезіндегі депрессиясын және гибридтік күшті түсіндретін теориялар.
Селекциядағы адаптивтілікке алынған бастапқы материалдардың рөлі. Өсімдіктердің гендік қорының адаптивтік потенциалын сақтаудың ерекшеліктері.
Адаптивтілік қасиеті бар гендерді іздестірудің міндеті. Өсімдіктердің адаптивті селекциясының негізгі әдістері және бағыттары.
Селекцияда мутациялық процесті қолдану. Адаптивті селекция жүйесінде өсімдіктердің аурулар мен зиянкестерге төзімділігін арттыру. "Қожайн−паразит" жүйесіне эколог – генетикалық тұрғыдан қарау. Қоршаған ортаның " ласташыларына " төзімді өсімдіктер алу селекциясы.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 7,12,19,20
Тақырып № 26. Адам және жануарлар физиологиясы
Мақсаты: Адам және жануарлар физиологиясының негізгі ерекшеліктерін және зандылықтарын қарастыру
Жоспары:
Адам және жануарлар физиалогиясы және физиологиялық зерттеулердің әдістері.
Қозғыш ұлпалар физиологиясы және биоэлектірлік құбылыс.
Бір тұтас ағзалардың физиологиясы.
Ішкі мүшелер жүйесі және олардың қызметін реттеу.
Ағза және адамның әлеуметтік қызметі
Әртүрлі климаттық және географиялық орта жағдайындағы адамның тіршілік жағдайын қамтамасыз етудегі физиология ғылымының рөлі. Беймделушілік, стресс және ауру күйлері.
Ағза мен адамның әлеуметтік қызметі.
Еңбек физиологиясы.
Биология ғылымы ауқымданғаны теориялық және қолданбалы био физиканың орны мен рөлі.
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 4,27
Тақырып № 27. Биофизика
Мақсаты: Биофизика ілімінің зандылықтарын қарастыру
Жоспары:
Биофизика пәнінің мақсаты, міндеті және зерттеу әдістері. Биологиялық термодиномика.
Тірі жүйесінің стационарлық күйі.
Термодинамиканың бірінші және екінші бастамалары.
Тірі ағзалар мен ұлпалардың электор өткізгіштігі
Фотобиология
Физикалық факторлардың жүйеге әсері
Тірі жүйелердің реттелу механизмі
Пайдаланған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3
Қосымша әдебиеттер: 5,8,10,18
Ф КСТУ 703-06-15 Лекционный комплекс дисциплины. Издание второе
Достарыңызбен бөлісу: |