Дәріс №9
Тақырыбы: Деректер қорының кестелерін құру
-
Кесте құрылымын конструкциялау
-
Кестелерді толтыру және есте сақтау.
Сабақтың мақсаты: ДҚ кестелерін толтыру және құрылымды қалыптастыру, кестелер арасындағы байланысты орнату.
ДҚ құруды былай бейнелейміз. Концептуалды жобаға сәйкес мәліметтер базасы 2 өзара байланысқан кестелерден тұрады. Бірінші кесте басты болып табылады.
Кестенің әрбір жолы өріспен сәйкес келеді. Бағаналардың тағайындаулары :
-
Fields Name - алаң аты ;
-
Type - алаң типі ;
-
Size - алаң өлшемі (жолдардың алаңы үшін );
Key - '*'жұлдыздан құралады, егер алаң алғашқы кілтті құрамына енсе . Егер алғашқы кілтке бірнеше алаң құюға кірсе , онда олар алғашқы кілтте қатысудағы жүйелілікпен анықталуы тиісті. Сонымен қатар, барлық алғашқы индекс құрамына кіруші алаңдар, басқа алаңдар алдында анықталу тиісті , яғни жоғары алаң тізімінде болу.
2. ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУ РЕТІ
A . Мастер – кестені конструкциялау
Деректер қоры кестесін құру үшін Database Desktop (DBD) )( Пуск| Программа | Borland Delphi 3| Database Desktop ) утилитін жіберу қажетті. Утилит жіберілуінен кейін жұмысшы псевдонимі утилитін орнатамыз. Бұл псевдоним үндеместен жұмыс істейін утилит. Егер жұмысшы псевдонимі орнатылмаса, онда DBD жэұмыс істеген сайын псевдонимді көрсетіп отыру керек, бұл уақытты көп алады.
Жұмысшы псевдонимін орнату үшінбас менюдан File | Working Directory элементін таңдау керек және Aliases түсетін тізімінде псевдоним атын PRIMER-ді таңдау , одан кейін Ok батырмасын басу керек.
Осыдан кейін ДҚ кесте структурасы анықтамасы терезесі пайда болады.(9.1-сурет)
Сурет-9.1. Database Desktop утилиті: ДҚ кестесінің құрылымын анықтау терезесі
Кесте құрылым конструкциялау. ДҚ кестесін құру үшін бас менюден File | New | Table элементін таңдау керек. Create Table терезесінде көрінген (Paradox7) құрылған кесте үлгісі өзгертусіз қалдырамыз және Ok батырмасын басамыз . Осыдан кейін белгілі ДҚ кесте құрылымы терезесі көрінеді ( сурет-9.1).
Сурет-9.2. Өріс алаңын таңдау
" Материалдар " кестесіне кіруші алаңдарды анықтаймыз. Field Name бағанасына Material енгіземіз . Алаң типіні анықтау үшін, Type бағанасымен шертіңіздер және ашық жер (пробел) пернесін басыңыздар. Бұған жауап ретінде керек алаң типті таңдау үшін алаң типі тізімі шығады. ( сурет-9.2).
СУБД Paradox мүмкін барлық типі 9.3-суретінде келтірілген.
Material алаңы типін анықтау үшін, Alpha таңдаймыз және бағанға Size –ға 20мәнін көрсетеміз. Key бағанына жұлдызшаны сыйғызамыз осы алаң алғашқы кілтті құрамына енетінін білдіреді. Ол үшін мынаның клавиатурада кез келген символды басамыз.
Кесте-мастері алғашқы кілтіпен индектеледі.
Materialу кестесінің басқа бағаналарына анықтамалар енгіземіз (сурет-9.3).
Сурет-9.3. Materialy кестесінің құрылымын анықтау
Есеп шарттарына сәйкес берілген кестенің барлық алаңдары толтырылауы тиісті . Сондықтан әрбір алаңды мәндермен міндетті түрде толтыру талабын анықтаймыз.Бір алаңнан екінші алаңға өту үшін Required Field ауыстырып қосқыштары қосамы. Басқа алаңдар мағынасына шек салу үшін қызмет етеді :
-
Minimum value - алаңның ең аз мәнін анықтайды
-
Maximum value - алаңның барынша үлкен мәнін анықтайды
-
Default value – алаң мәнін үндемеумен анықтайды
Picture – алаңның бейнелеуінің шаблонын анықтайды . Шаблон құру үшін Assist батырмасын басу Бір алаңда мәннің болмауы алаңның шектелген мәнінің қойылмағанын білдіреді.
Кестелерді толтыру және есте сақтау. Кесте құрлымын конструкциялағаннан кейін Database Desktop-та таблицаны толтыруға болады. Кестені орыс алфавитінде толтыру мүмкін болмауы мүмкін онда латын алфавитін пайдалануға болатынын атап өтейік.
Содан соң С:\PRIMER каталогында құрылған кесте ( Materialу ) аты анықтағаннан кейін Materialу файлы құрылады.
Сурет-9.4. Кестені сақтау терезесі
Құрылған кесте реструктурлануы. Егер ДҚ бар кестелерге өзгерістер енгізу керек болса, File|Open|Table меню элементін таңдау керек, пайда болған диалогты терезеден кесте атын таңдап Ок батырмасын басу керек. Кесте мазмұны көрсетіледі. (9.5-суретте Materialу кестесінде жазуларды жоқ болады , өйткені біз оған мәліметтерді енгізген жоқпыз ).
Сурет -9.5 Materialy кестесінің мазмұны – жазбасы әлі көрінбейді
Біз DBD-дан(бірнеше жазбаға өзгеріс енгізіп немесе өшіргіміз келсе) тура кестені жаңа жазбамен толтырғымыз келсе F9 батырмасын басуымыз керек.
Кесте құрлымын өзгерткіміз келсе Table| Restructure меню элементін таңдаймыз. Ізінше кесте құрлымын анықтайтын диалогты терезе көрсетіледі.
Б.Кесте деталін конструкциялау
Кесте деталі болып табылатын екінші кесте құрылымын анықтаймыз " материалдардың түсуі " (сурет-.9.6) . Бұл кесте құрлымын констукциялау әдісі кесте мастерімен ұқсас. Келесі айырмашылықтар бар.
Сурет-9.6 Prihod кестесінің құрылымы
Бәріне алаңдарға N_ Prih алаңынан басқасына Required атрибутін тағайындаймыз, өйткені бұл алаң автоинкрементті болғандықтан оны мәнмен толтырғанда жаңа жазбаны автоматты түрде есте сақтайды.
“ Кіріс датасы ”,“ Материал ” алаңдарына индекс құрамыз. Ол үшін біз қиылысатын Table Properties тізімінен Secondary Indexes) элементін таңдаймыз . Осыдан кейін диалогты терезе 9.7- суретте көрсетілгендей көрініс береді.
Сурет 9.7.Терезенің оң жағына Secondary Indexes элементі пайда болды
Жаңа индексті анықтау үшін , Define батырмасын басамыз. Көрінген диалогтық терезеде Fields алаңында біз анықтаған кестенің тізім мазмұны көрсетіледі. Index Fields алаңы құрылған индекске кірушілерді сақтау үшін тағайындалған. Fields тізімінен Index Fields тізіміне нақтылы алаңды көшіріп алу үшін оң бағдарша бейнелеуі бар батырманы басу керек. Алаңға тізімді жүйелілі қосу маңызды, өйткені ол тізімде алаңның алмасу ретін анықтайды. Index Fields тізіміне керек алаңдарды сыйғызған соң ( сурет .9.8), Ok батырмасын басамыз .
Сурет -9.8. Индекс құрамына кіретін өрістерді анықтау
Көрінген терезеде индекс аты сұралады ( сурет.9.9) Аты енгіп Ok батырмасын басу керек .
Сурет 9.9. Индексті сақтау терезесі
Индекс атын алаң атымен қою ұсынылмайды. Өйткені келесіде көрініп тұрғандай жаңа индексті қосқаннан кейін оның аты индекстер тізімінде пайда болады.
9.10- суретте көрсетілген, жаңа индексті қосқанан кейін оның аты индекстар тізіміне пайда болады.
Сурет 9.10. Prihod кестесі үшін анықталған индекстер тізімі
Индекс аты бойынша шертіп , біз оны өшіре аламыз (Erase батырмасы) немесе өзгерту (Modify батырмасы ).
Құрылған кестені Prihod атымен сақтаймыз.
В. Деректер қорын конструкциялау
Мәліметтер базасының конструкциялау
Енді ДҚ кестеден тұтас конструкциялаймыз. Олардың құрлымы конструкциясын кестелерден тұрады.Есептің қойлымынан белгілі болғандай " Материалдар " және " Материалдардың кірісі " кестесі “бірдің-көпке” деген қатынасында, олай дейтініміз Materialy кестесіндегі бір жазбаға Prihod кестесіндегі сол материалға бірнеше жазба сәйкес келеді. Байланыс алаңы болып 2 кестеде бар Materialy алаңы болып табылады.кете мәліметтің бүтінділігін ашықтайық .
Paradox –те сілтемелік бүтінділік біріншіден кесте арасындағы байланысты 2-ден каскадты жерді анықтайды.
Prihod кестесін ( элемент File менюі | Table | Open )ащып және кестені өзгерту құрлымы режіміне ( Table | Restructure ) кіреді. Table Properties түсетін тізімінде Refrential Integrity элементін таңдаймыз және Define бүркеншектегі шегесін басамыз . көрінген диалогтық терезеде ( сурет -9.11) Fields тізімінде Prihod кестелері далаларды көрсетілген , ал Tables тізімінде – primer базасының кестелері көрсетілген .
Сурет 9.11. Сілтемелік бүтіндікті құруға арналған терезе
Tables тізімінде Materialy кестесін таңдаймыз және сол жақ бағдаршаны басамыз . Parents Key алаңына ( аталық кесте кілті ) Materialy кестсінің бірінші кілті көрсетілген .
Update rules айырып қосқыштар Materialy кестесінде жазбаларды жою немесе Materialy кестесінде алаң байланыс мәнінің өзгеруін Prihod кестесінің каскады әсерін анықтайды:
-
Cascade – Prihod кестесінд бағынышты жазуларды жою немесе каскадты өзгеріс;
Prohibit - Materialy кестесінде жазбаны жою немесе байланыс алаңына өзгерісті шектеу. Cascade таңдап ( сурет -9.12) Ok кнопкасын басамыз.
Сурет -9.12.Сілтемелік бүтіндік шартын анықтау
Paradox –те атау сұралып –сілтегішті бүтіндік аталынады. Атыны енгіземіз мысалы Materialy мысалы _ Prihod _ Integrity және Ok кнопкасын басамыз .енді құрылған сілтегішті бүтіндік аты тізімге орналасады.
Prihod ( Save кнопкаыс )кестесіндегі өзгерістерді есте сақтап, Prihod ( Table | Restructure ) кестесінің реструкизациясы режіміне қайта кіреміз. Table properties тізімінде Secondary Indexes элементін таңдаймыз индекстер тізімінде Material атмен пайда болған жаңа индексті көреміз .Бұл индекс сілтегіш бүтіндік құрылған кезде автоматты түрде тұрғызылған ( сурет-.9.13).
Сурет-9.13. Сілтілік бүтіндікті құрғанан кейінгі Prihod кестесіндегі индекстер тізімі
Осымен БД процесін құруы аяқталады, реструктуризации режімімен жылжыуымызға болыды. Осыдан кейін құрылған кестелермен жұмыс үшін қарапайым қосымшаларды өңдеуге көшеміз.
Дәріс №10
Достарыңызбен бөлісу: |