КиришүҮ теманын актуалдуулугу иштин жаңылыгы 1- глава эрнис турсунов дун "ата журт" романынын көРКӨм эстетикалык ачылгасы
- Башка котормочулардан Эрнис Турсуновдун котормочулугунда кандай өзгөчөлүгү бар эле?
жүктеу/скачать 39.85 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Канатбек Турсунов
- Рахат Турсунова
| - Башка котормочулардан Эрнис Турсуновдун котормочулугунда кандай өзгөчөлүгү бар эле?
XIX кылымдагы кыпчактардын каны бар, венгр акыны Шандор Петёфинин «Сулууга» ырын которгон, ошондон үзүндү окуп берейин: Өтө ширин эң артык, өбүшүүдөн эмне артык? Өзүн көздөй бек тартып, өөп турсаң сен балкып, Андан өткөн эмне бар? Айтсаң боло эрке жар, Көрк болбойбу гүл деген, Көрктөндүрөр түр менен. Аял болсо шат болсун, Назик болсун, чак болсун. Өзүңө окшош кара каш, Өбүшкөнү бат болсун. Дүйшөн Керимов. Бул кишиде жыныс боюнча же курак боюнча бөгөт болгон эмес, ал баары менен жуурулушуп сүйлөшө берчү. Окумалдыгынан котормолорду укмуш которгон. Анын ар бир которгон эмгеги - антология. Ал Библия менен Куранды буюртма менен которгон. Анткени, андай мыкты китеп которгон котормочу жок эле да. Куран - өзүнчө ыйык китеп. Ал бул китепти поэтикалык негизде которгон. Орустар мыкты которулганын айтып жүрүшөт. Эгемендик алган соң башаламандык башталып акча төлөнбөй калганда заказ менен иштеп калган». Эрнис Турсунов Фрунзе шаарында 1935-жылы 24-августта туулган. Жогорку билимди Москвадагы М.В.Ломоносов атындагы университеттен жана Кыргыз мамлекеттик университетинен алган. «Кыргызфильм» киностудиясынын сценарий бөлүм башчысынын орун басары, Тажикстандын жана Кыргызстандын мектептеринде орус, кыргыз тилдеринен мугалим, «Мектеп» басмасында улук редактор, «Ала-Тоо» журналында бөлүм башчы, Кыргыз телерадио комитетинде башкы редактордун орун басары, Кыргыз академиялык драма театрында адабий бөлүмдүн башчысы болуп иштеген. Эрнис Турсунов телерадио комитетинде иштеп турганда «Биздин радиотеатр» деген радиоуктурууларга мыкты драмаларды сунуш кылып, классикалык көркөм чыгармаларды фондуга жаздырган. Эрнис Турсуновдун уулу Канатбек Турсунов атасынын чыгармачылыгына шарт түзүүдө апасынын эмгеги чоң болгонун баса белгиледи: Александр Пушкиндин «Евгений Онегин» романы Эрнис Турсуновдун котормосунда. «Атам ак пейил, шыдыр жүргөн жан эле. Жазуучулардын түйшүгүн жакшы билесиңер да, апам баарын түшүнүп, атамды колдоп, бизди колунан келишинче өзү жалгыз карады. Экөө 58 жыл чогуу жашады. Эрнис Турсуновду Эрнис Турсунов кылган апабыз Жамила Исмаилова. Атам улуу аксакалдар менен сүйлөшкөндө, туулуп-өскөн айылына барганда эргүү алчу. Апам атамдын үй-бүлө түйшүктөрүнөн, тууган-урук менен карым-катнаш мамилелеринен толук бошотуп өзү чеччү. Ашыкча иштерге убактысын короттурбай, иштегенге, жазганга шарт түзүп берген. Бизди өзү «колуңардан келсе, маданиятка , саясатка барбагыла» деп айтар эле. Өзүнүн балдарынан маданиятка жакын эч кимибиз чыккан жокпуз. Бир тууган эжемдин кызы, жээнибиз учурда Москвадагы чоң опера балет театрында бийчи болуп эмгектенет. Анын өзүнүн бий студиясы бар. Ал эми эң кичүү карындашым Рахат өзү демөөрчүлүк кылып атамдын түбөлүктүү өмүрүн улантып, фондун түзүп, китептерин чыгарып, эстелик такталарын илип, көчөлөргө ат койдуруп жүрөт». Эрнис Турсуновдун кызы Рахат Турсунова атасынын мурасын сактоо жана жайылтуу иштери тууралуу айтып берди: «Мен атамдын үйүндө турамын. Атамдын бардык китептерин улуу агамдын үйүн архив кылып, ошол жакка жайгаштырганбыз. Биз 2020- жылы «Хан Теңир», «Кыдыр акенин баяны» китептерин чыгардык. Котормолорун чыгарганга аракет кылып жатабыз. 1982-жылы которулган «Евгений Онегиндин» котормосун быйыл Маданият, маалымат жана туризм министрлигине бергенбиз, тендерден өтсө китеп болуп чыгат. Чолпон-Ата шаарындагы бир көчөгө Эрнис Турсуновдун аты коюлду. Курандын котормо китебин «Улуу тоолор» басмаканасынан 3-ирет чыгардык. Атамдын өзү олтурган ордундагы креслосу, иштеген бөлмөсү атам барда кандай болсо, ошол боюнча турат. Ал тургай атам достору, замандаштары менен эс алган конок бөлмөдөгү орду да ошол боюнча, эч өзгөрткөн жокмун. Бир гана атам жетишпейт...». Эрнис Турсунов кыргыз театрынын сахнасында коюлган «Ай чырайлуу кыздар», «Чындык ийилет, бирок сынбайт», «Эрки күчтүүлөр», «Замандаш», «Баш мээси менен», «Байтик баатыр» сыяктуу драмалары, «Олжобай менен Кишимжан», «Балбай менен Ормон», «Жусуп Баласагун» деген опералык либреттолору менен элге таанылган. Ал 2014-жылы 11-июнда каза болгон. жүктеу/скачать 39.85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|