Терезе- Windows жүйесіндегі ең негізгі ұғым болып саналады, Windows сөзінің нақты аудармасы “терезелер” екені осыны білдіреді.
Терезе- төртбұрышты қоршаулы аумағы, онда әртүрлі программалар орындалады, кез-келген мәліметтер өңделіп түзетіледі және басқару әрекеттері жүргізіледі. Windows терезесінің экранды толығымен, жартылай немесе белгілі бір бөлігін ғана қамтуы мүмкін.
Экран бетінде бір мезетте бірнеше терезе орна ласа береді. Мунда кез-келген программаның өзіне тән жұмыс Істру терезесі болады. Егер терезені жабатын болсақ, дәл сол уақытқа дейін терезе ішінде екпінді күйде болып жұмыс істеп тұрған программаның да жұмысы аяқталады.
Алдағы уақытта Windows ортасының әр түрлі терезелерін қарастырамыз, олардың жұмыс істеуінде айырмашылық болсада, бәрінің кейбір ортақ элементтері, қасиеттері бар. Енді сол элементтермен танысайық.
Терезе шекаралары- бұл терезенің периметрі бойынша өтетін тік және көлденең сызықтар. Терезенің жоғарғы жағында тақырып жолы орналасқан. Тақырып жолының сол жағында жүйелік меню батырмасы орналасқан, ал оң жағында терезенің аймағын өзгертуге арналған батырмалар бар. Тақырып жолынан төменірек меню жолы бар. Ал меню жолынан төменгі төртбұрышты аудан-терезенің жұмыс аумағы деп. аталады. Осы жұмыс аумағында әр түрлі информация болады: орындалатын программа, өңделуге арналған мәліметтер, басқа кішігірім терезелер және т.б.
Экран бетіндегі программалармен құжаттар орналасатын терезелер үш түрлі болады:
-
толық экранды терезе, яғни терезе экранды толығымен Альп тұрады;
-
қалыпты күйдегі терезе, яғни терезе экрапнның белгілі бір бөлігін Альп тұрады;
-
белгіше (пиктограмма) түрінде, яғни терезе кішірейтіліп белгішеге айналып кеткен.
Жұмыс столы
Жұмыс столы-екінші негізгі ұғым.
Жұмыс столы ұғымы қазіргі барлық операциялық үйелер интерфейсінің элементі болып саналады. Windows ортасында жұмыс столының ролін дисплей экраны атқарады. Онда жұмыс істейтін программалардың терезелері, құжаттардың жеке файлдары белгілер (немесе шатрбелгілер) түрінде орналасқан.
Белгішелер, жарлықтар, бумалар.
Белгіше (Icon)- бұл экран бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне. Ол дисплей экранындағы программаны, терезені, функцияны, файлды, т.б. бейнелеп тұруы мүмкін. Әр белгіше белгілі бір терезеге сәйкес келеді және ол қажет болғанда үлкейту батырмасы арқылы терезеге айналады. Экрнда мынадай белгішелер кездеседі:
-қосымша (қолданбалы) программалар белгішесі;
-
белгілі бір топтар белгішесі;
-
функциялар белгішесі.
Жарлық (shortcut) --- бұл белгілі бір обьектімен тікелей қатнас жасауды іске асыратын командалық файл. Мысалы, жарлық арқылы каталогтың, желідегі дискінің ішіндегісін көрсетуге болады, тез арада басқа каталог та орналасқан программаларды іске қосуға, файлды жылдам ашуга болады және т.б.
Бума (folder) – экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үшін қолданылады. Мүның мағынасы мынада: каталог пен программалар тобі белгілі бір обьектілерді орналастыруда қолданылатын контейнер болып табылады. Бума – каталог, директорий ұғымының баламасы болып табылады. Каталог файлдарға арналған контейнер, программалық топ-жеке программаларға арналған контейнер, т.с.с. Әрине мұндай контейнерлер әр обьекті үшін әр түрлі болуы мүмкін. Бірақ олармен атқарылатын амалдар біртектес бола береді (мысалыға, жою, көшіру және т.б.).
4. Windows жүйесінің стандартты программалары.
Windows жүйесінің стандартты программалары құрамына бір топ программалар жиыны кіреді. Олар әр адамға қажетті операциялық жүйе орындай алмайтын бірсыпыра жұмыстардың орындалуын қамтамассыз етеді, мысалы:
-
мәтіндік құжаттарды дайындау;
-
графикалық бейне көріністерді даярлау және оларды өңдеу, түзету;
-
жұмыс уақытын жоспарлау және ұйымдастыру;
-
математикалық есептеулерді орындау және т.б.
әдетте, бұл қосымша программалар “Стандартты” тобында орналасқан.
WordPad мәтіндік редакторы
WordPad, Write редакторлары күрделі мәтіндік құжаттарды дайындауға мүмкіндік береді. Слайда кейінгі шығып жатқан мамандандырылған мәтіндік редакторларға қарағанда оның мүмкіндігі төмендеу.
WordPad, Write редакторлары мәтіндік құжаттарды пернелерді теріп дискілерді сақтауға, оларды өңдеуге – ішкі көрінісімен қаріпін өзгертуге, құжат ішінде символдарды іздеу мен ауыстыру әдістерін іске асыруға, графиктік суреттерді қосуға, оның беттерінің параметрлерін өзгертуге және қағазға басып шығару мүмкіндік береді.
Блокнот
Блокнот-кішігірім мәтіндік файлдармен жұмыс істеуге арналған редактор. Оның мүмкіндігі көптеген қарапайым мәтіндік редакторлар мүмкіндіктеріне қарағанда төмендеу.
Блокнот тек бір ғана қаріп түрін (жүйелік шрифт) ғана пайдаланады. Мунда мәтін фрагменттерімен жұмыс Істру ісі, коректі символдарды іздестіру, мәтінді файлдарға жазу мен оқу, баспаға шығару жұмыстары жақсы жолға қойылған.
Күнтізбе
Күнтізбе- бұл жұмыс уақытын жоспарлауға, мерзімдік жоспар жасауға, кездесулермен телефон соғу кестелерін құрастыруға арналған шағын программа. Нақты айтсақ, календар – күнделіктің компьютерлік варианты.
Калькулятор
Калькулятор программасы бүгінгі күндері тіпті төменгі сынып оқушылары да кеңінен пайдаланылатын компьютерлік калькулятор болып табылады.
Калькулятора стандартты режимде төрт арифметикалық амалдан, процентті есептеуден, квадрат түбірі мен кері шаманы табудан басқа оның жадымен келесі әрекеттерді орындауға болды:
ЗП – индикатордағы санды жадна жазады;
П+ - жадтағы санға индикатордағы санды қосады;
ИП – жадта сақталған Санда индикаторға
шығарады.
ПО - жадты тазалайды.
Индикаторға енгізілген соңғы цифрды жоюға арналған Кейін (Назад) батырмасының бар екені есте болсын.
Басқа да программалар туралы қысқаша мағлұматтар.
Символдар кестесі (Таблица Символов) программасы мәтіндік құжаттарда пернелерде көрсетілмеген арнайы символдарды, математикалық белгілер мен таңбаларды енгізуге арналған. Программаны іске қосқаннан кейін, әрбір қаріптер жүйесіне қондырылған символдардың толық жиынын арап шығуға болады. Солардың ішінен қажетті символды таңдап және он алмасу буфері арқылы құжатқа көшіруге болады.
Дыбыс жазу (Звукозапись)- дыбыс тақшасының көмегімен неше түрлі дыбыс, сөздер тіркесін WAR форматындғы файлдарға азуға, ойнатуға және өңдеуге мүмкіндік беретін программа.
Медиаплеер – дыбыстар жазылған MIDI – файлдарды, әуендер, сөздер жазылған компакт – дискілерді және жылжымалы бейнелері бар дискілерді оқуға арналған мультимедиа мүмкіндіктерін іске асыра алатын программа.
Терминал – қашықта орналасқан компьютерлермен модемдік байланыс орнатуға арналған программа.
Модем – стандартты телефон елісі арқылы компьютерлердің мәліметтерді жөнелтуді және қабылдауды іске асыруына мүмкіндік беретін электорондық құрылғы.
Лекция №11
Windows операциялық жүйесі.
Жоспар:
1. Панель задач (Есептер таќтасы) ќатары.
2. Windows ж‰йесін басќаруда ќолданылатын ќ±ралдар.
WINDOWS ж‰йесін басќару.
1. Панель задач (Есептер таќтасы) ќатары.
Онда “Пуск” командалыќ кнопкасы бар. Ж‰йеніњ ж±мыс істеуініњ басталуы мен аяќталуы осы кнопка арќылы іске асады. Тышќан кµрсеткіші арќылы осы “Пуск” кнопкасын шертсек WINDOWS ж‰йесініњ негізгі мєзірі ашылады. Негізгі мєзірдегі тањдаманыњ бірін тањдасаќ, оныњ оњ жаѓынан ішкі мєзірі кµрінеді. Ішкі мєзірдегі бір команданы тањдасаќ, оныњ да ішкі мєзірі кµрінуі м‰мкін. Мєзірлерге кіре отырып ќажетті программаны оњай ж‰ктеуге болады.
Негізгі мєзірдіњ ќ±рамы:
Программы – компьютерге орнатылѓан барлыќ программаларѓа кіруге, яѓни ж‰ктеуге арналѓан команда.
Избранное – пайдаланушы тањдаулы документтері мен объектілерді саќтаѓан пакілерге тез ену ‰шін ќажет команда.
Документы – ж±мыс істеген соњѓы 15 ќ±жаттыњ тізімін кµрсетеді.
Настройка – операциялыќ ж‰йені, аппараттыќ ќамтамасыздандыруды жєне WINDOWS-тыњ негізгі объектілерін баптьаудыњ негізгі ќ±ралы.
Найти - берілгендерді іздеудіњ автоматтандырылѓан ќ±ралдарына кіру.
Справка - WINDOWS-тыњ аныќтамалыќ ж‰йесіне кіру.
Выполнить - MS DOS-таѓы сияќты программаларды іске ќосудыњ ќосымша ќ±ралы.
Завершение сеанса – ж‰йеде бірнеше пайдаланушы тіркелген жаѓдайда бір пайдаланушыныњ ж±мысты аяќтап, компьютерді басќа пайдаланушыѓа беруіне м‰мкіндік береді.
Завершение работы – операциялыќ ж‰йемен ж±мысты аќятуды, не уаќытша тоќтатуды, не ж‰йені ќайта ж‰ктеуді орындайтын бµлім.
Панель задач ќатарын баптау.
Панель задач ќатары єруаќытта барлыќ терезелердіњ ‰стінде т±рѓаны жаќсы. Оныњ орналасуын µзіміздіњ ќалауымыз бойынша µзгертуіміз ‰шін ПускНастройкаПанель задачь и меню Пуск командалар тізбегін не Панель задач ќатарыныњ бос жеріне тышќан кµрсеткішін єкеліп оњ жаќ кнопкасын шерткенде шыѓатын контекстік мєзірден Свойства командасын орындаѓанда шыѓатын Свойства панель задачь терезесінде Параметры панель задач бµлімінде тізімнен керектісін тањдауымыз керек.
Негізгі мєзір ќ±рамын µзгерту.
Жоѓарыда екі тєсілдіњ бірі арќылы Свойства панель задачь терезесін шаќырып, оныњ Настройка меню деген бµліміндегі командалар арќылы негізгі мєзір ќ±рамын µзгертуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |