ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СемЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18-35.1.88
/01-2015
|
Практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар.
|
№ 1 басылым
2015 ж.
|
«Молекулалық биология»
пәні бойынша практикалық сабақтарға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
«5В011300» – «Биология» мамандығының
білім алушыларына арналған
Семей 2015
Алғы сөз
Молекулалық биология тірі организмдердің жұмыс істеуін, олардың құрамына кіретін молекулалар және атомдардың химиялық құрылымы тұрғысынан зерттейтін ғылым саласы.
Қазіргі кезде молекулалық биология басқа биология ғылымдарының арасында ерекше орыналып отыр. Молекулалық биологияның дамуының арқасында тірі материяның аса маңызды заңдылықтарын молекулалық деңгейде зерттеп түсіндіруге мүмкіндік туды
Ұсынылып отырған бағдарлама молекулалық биологияның қол жеткен табыстары, молекулалық генетика, онтогенез генетикасы мен ген инженериясы салалары бойынша мағлуматтардың жедел дамуы ескерілген. Молекулалық биологияның тікелей қатысы бар материалдардан басқа бағдарламаға пәнаралық байланыстар ескеріле отырып, тұқым қуалау заңдылықтарын түсіну үшін қажетті білім беретін шектес пәндерден тақырыптар енгізілді. Соның ішінде, хромосоманың құрылысына, өсімдіктер мен жануарлардың көбеюінің цитологиялық негіздеріне, нуклеин қышқылының биохимиясы, онтогенездің заңдылықтарына т.б. қатысы цитологияның, биохимияның т.б. ғылымдардың кейбір бөлімдері берілген.
1.ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы__________«____»_____ 20___ж., Садыкова Р.А.
Садыкова Р.А. ауыл – шаруашылық ғылымдарының кандидаты, биология кафедрасының доцент м.а.
2. ТАЛҚЫЛАНҒАН
2.1. Биология кафедрасында отырысында
«____»___________ 20___ж.№____хаттама
Кафедра менгерушісі_______Садыкова Р.А.
2.2. Жаратылыс-математика факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
Төрайымы____________ Абдишева З.В.
ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР
1 тақырып (2 сағат)
Тақырып: Молекулалық биология пән ретінде. Жасуша эволюциясы. Жасушаның химиялық құрамы.
Сабақтың мақсаты: Жасушаның химиялық құрамымен таныстыру. Органикалық заттардың қасиеттеріне сипаттама беру.
Тапсырмалар: Жасушаның химиялық құрамымен танысу. Органикалық заттардың қасиеттеріне сипаттама беру.
Методикалық жоба: Жасушаның химиялық құрамымен таныстыру және заттардың құрылымына байланысты қасиеттерін ажырата білуді үйрету.
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
1.Жасушаның құрылысы мен қызметі.
2.Жасушаның органойдтары.
3.Ядроның құрылысы мен қызметі
4. Жасушаның химиялық құрамы дегеніміз не?
5.Жасушадағы судың молекулалық құрамы.
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г..
2- тақырып
Тақырып: Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні. Нуклеин қышқылдарының негізгі қасиеттері. ДНҚ-нің құрылымдық маңызы. Репликацияның молекулалық механизмдері.
Сабақтың мақсаты: Жасушаның химиялық құрамы. Нуклеин қышқылдарының биологиялық маңызымен таныстыру. Репликацияның молекулалық механизмдерімен таныстыру, ерекшеліктерін қарастыру.
Тапсырмалар: Нуклеин қышқылдарының биологиялық маңызымен танысу. Репликацияның молекулалық механизмдерімен танысу ерекшеліктерін қарастыру.
Методикалық жоба: Репликацияның молекулалық механизмдерімен және ДНҚ молекуласының моделімен танысу арқылы нуклеин қышқылдарының ерекшелігін меңгеру.
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:.
-
ДНҚ молекулаларының пішіні
-
ДНҚ құрылымы
-
Азотты негіздер дегеніміз не?
-
Уотсон мен Криктің ДНҚ құрылысына жасаған моделі.
-
Репликация.
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
3- тақырып
Тақырып: Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің матрицалық түзілуі.
Сабақтың мақсаты: Транскрипцияның молекулалық механизмдерінің ерекшеліктерімен таныстыру.
Тапсырмалар: Транскрипцияның молекулалық механизмдерінің ерекшеліктерімен танысу арқылы тұқым қуалау заңдылығын меңгеру.
Методикалық жоба: Транскрипцияның молекулалық механизмдерінің ерекшеліктерімен танысу арқылы тұқым қуалау заңдылығын меңгеру.
Транскрипцияның молекулалық механизмдеріне байланысты есептер шығару.
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Транскрипция ұғымы, молекулалық механизмдері
-
Транскрипцияның басты атқаратын қызметі
-
РНҚ түзілуінде матрицаға энзимнің жақындау кезеңі
-
РНҚ түзілуінде синтез инициациясы
-
РНҚ жіпшесін созу –элонгация кезеңі
-
РНҚ синтезінің аяқталуы- терминация
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
4- тақырып
Тақырып: Белок биосинтезі. Генетикалық код.
Сабақтың мақсаты: Белок биосинтезінің кезеңдерімен таныстыру. Генетикалық ақпараттың трансляциясы кезеңдерінің ерекшеліктерін анықтау. Генетикалық кодтың қасиеттері мен эволюциялық маңызын анықтау.
Тапсырмалар: Генетикалық ақпараттың трансляциясы кезеңдерінің ерекшеліктерін анықтау, есеп шығару.
Методикалық жоба: Генетикалық ақпараттың трансляциясы кезеңдерінің ерекшеліктерін анықтау барысында есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Т РНҚ-ның белок биосинтезінде алатын орны
-
тРНҚ-ның құрылысы.
-
Белок биосинтезінде аминқышқылдарының маңызы
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
5- тақырып
Тақырып: Рибосома құрылымы және трансляция.
Сабақтың мақсаты: Рибосома құрылымымен таныстыру. Трансляция механизмін меңгерту.
Тапсырмалар: Рибосома құрылымымен танысу. Трансляция механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Генетикалық ақпараттың трансляциясы кезеңдерінің ерекшеліктерін анықтау барысында есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Рибосома құрылымы.
-
Пептидил- тРНҚ аталуының себебі.
-
Трансляцияның қызметі қандай?
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
6- тақырып
Тақырып: Геннің нәзік құрылысы.
Сабақтың мақсаты: Геннің нәзік құрылысымен таныстыру.
Тапсырмалар: Геннің нәзік құрылысымен танысу. Трансляция механизмін меңгеру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Генетикалық ақпараттың трансляциясы кезеңдерінің ерекшеліктерін анықтау барысында есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Ген ұғымы.
-
Геннің құрылысы,қызметі
-
Генетикалық код.
-
Генетикалық ақпараттың тасымалдануы.
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
7- тақырып
Тақырып: Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмы. Плазмидтер.
Сабақтың мақсаты: Нуклеин қышқылдарының алмасуының молекулалық механизмдерінің ерекшелігімен таныстыру.
Тапсырмалар: Нуклеин қышқылдарының алмасуының ерекшелігімен танысу және молекулалық механизмдерін меңгеру.
Методикалық жоба: Нуклеин қышқылдарының алмасуының ерекшелігімен танысу және молекулалық механизмдерін меңгеру, есеп шығару.
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Нуклейн қышқылдары.
-
Нуклейн қышқылдарының түрлері.
-
РНҚ және ДНҚ айырмашылығы.
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
8- тақырып
Тақырып: Мутациялардың молекулалық негіздері. НҚ эволюциясы.
Сабақтың мақсаты: Мутациялардың молекулалық негіздерімен таныстыру. НҚ эволюциясын қарастыру.
Тапсырмалар: Мутациялардың молекулалық негіздерімен таныстыру. НҚ эволюциясын қарастыру, есеп шығару.
Методикалық жоба: Мутациялардың молекулалық негіздерімен эволюциялық маңызын анықтау барысында молекулалық биологиядан есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Өзгергіштік ұғымы, маңызы
-
Мутациялардың молекулалық механизмдері
-
Нуклеин қышқылдары
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
9- тақырып
Тақырып: Нәруыздардың құрылымы, атқаратын қызметі
Сабақтың мақсаты: Нәруыз құрылымымен таныстыру. Нәруыз қызметтерін анықтау.
Тапсырмалар: Нәруыз құрылымымен танысу. Нәруыз қызметтерін анықтау, есеп шығару.
Методикалық жоба: Нәруыз құрылымымен танысу. Нәруыз қызметтерін анықтау, есеп шығару әдістемесін меңгеру
Сабақта пайдаланылатын суреттер Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986 г.
Бақылау сұрақтары:
-
Нәруыздар дегеніміз не?
-
Нәруыздардың ағзадағы алатын орны
-
Нәруыз синтезінің молекулалық механизмдері қандай?
Қоданылатын әдебиеттер:
1.Садыкова Р.А. Молекулярная биология. Семей.2008
2.Стамбеков С.Ж., Петухов В.Л. Молекулалық биология. - Новосибирск, 2003.
3.Албертс Б., Брей Д. Молекулярная биология клетки, М., 1986
Достарыңызбен бөлісу: |