Мазм ұ н ы Кіріспе
жүктеу/скачать 284.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ......................................................................................
- 2 Әңгімелері, публистикалық шығармаларының стильдік ерекшелігі.....................................................................
- Қорытынды.........................................................................................
- Бауыржан Момышұлының шығармашылық лабораториясы
|
М а з м ұ н ы Кіріспе ..................................................................................................... 1 Бауыржан Момышұлының шығармашылық лабораториясы...................................................................................... 1.1 «Ұшқан ұя» повесі – шығармашылық өмірбаян негізі........... 1.2 «Москва үшін шайқас», жазылу тарихы................................. 2 Әңгімелері, публистикалық шығармаларының стильдік ерекшелігі..................................................................... 2.1 Бауыржан Момышұлы – тәуелсіздік идеяларының ұйытқысы....................................................................................... Қорытынды......................................................................................... Пайдаланылған әдебиеттер............................................................... К і р і с п е Тақырыптың өзектілігі: «Ежелден ер тірегі – ел тілегі, Адал ұл ер боп туса ел тілегі»,- дейді Бауыржан Момышұлы. Ия, ер азаматқа бақыттың ең үлкені – халқына қадірлі болу. Ерте заманнан халыққа қандай адам қадірлі болған деп қарасаң кімде – кім ел-жұртын жаудан қорғауда айрықша ерлік көрсетсе, халық қамын ойлап, елі үшін ерекше еңбек сіңірсе, сол адам ерекше көзге түскен, даңққа ие болған, сүйіспеншілігіне бөленген. Халқымыздың сондай дара ұлдарының бірі – Бауыржан Момышұлы. Бауыржан Момышұлы дегенде екі бірдей бейне көз алдымызға келеді: бірі – батырдың бейнесі де, екіншісі – жазушының бейнесі. Бойынан осы екі қасиеттің бірі табылып, бірі табылмағанның өзінде Бауыржан халқының асқан ардақтыларының бірі болар еді. Ал, екеуі бірдей табылған жанды неге теңерсіз?! Бауыржан тұлғасына тамаша жауынгерлік сипат пен әдеби творчестволық сипаттың ғажап сиысқандығына таңданбасқа да, тәнті болмасқа да мүмкін емес. Бүгінгі біздің сөз етейін деп отырғанымыз Бауыржанның батырлық, жауынгерлік, азаматтық бейнесі емес, оның жазушылық бейнесі. Дей тұрғанмен, Бауыржанның атын атағанда бұл екі қырын бір – бірінен бөліп алып қарау мүмкін емес сияқты. Себебі, ол жайлы жазылған әрбір туындыға Баукеңнің өзінің кейіпкерлік қана емес, авторлыққа пара-пар қатынасы бар [1; 84 б]. Тарихта теңдесі жоқ, қаһарман соғыстың жарқын эпизодтарын ақын – жазушыларымыз шығармаларындағы көркем образдар арқылы суреттеді. Ұлы іскер көркем шығармаларда онан да зор, онан да алып күшке ие болып, халықты ұлы жеңіске бастады. Қарапайым Кеңес адамдарының жан қиярлық істерін көпке үлгі етіп көрсетіп, жұртты жауға қарсы мейірімсіз күрес ісіне жұмылдырды. Жалпы Кеңес Армиясының, оның ішінде Қазақстандық жауынгерлердің ерлік, батырлық істері тек қазақ жазушыларының ғана емес, сонымен бірге орыс ақын, прозаиктерінің шығармаларында да суреттелді. Жазушы Александр Кривицкий «Москва түбіндегі қарауыл» повесін панфиловшылардың көп ұлтты сегізінші гвардиялық дивизиясы ерлігіне арналған болатын. Кітапта қаһарман жауынгерлердің бірі – Бауыржан Момышұлы туралы әңгіме шертеді. Мұнда батыр Бауыржанның кескін-келбеті, ой-қиялы айшықты бейнелейді. Жазушы повесінде Бауыржан Момышұлының талантты әскери қолбасшылық, ғажап ақылдылық, ұстаздылық сипаттары тоғысқан образын жасайды. Қатардағы солдаттан полковник дәрежесіне, взвод командирінен дивизия командиріне жеткен атақты гвардеец Баукең жайлы жазылған көркем шығарма – бұнымен ғана шектелмейді. Баукеңнің айбынды бейнесі сомдалған көркем шығармалардың қатарында Д.Снегиннің «Шалғай шептерде» және «Шабуылда», Александр Бектің «Арпалыс», М.Ғабдулиннің «Менің майдандас достарым», Ә.Нұршайықовтың «Ақиқат пен аңыз», Зейнеп Ахметованың «Шуақты күндер» тағы басқа шығармаларды атауға болады. Бұл көркем туындылардың қай-қайсысын алып қарасақ та, Баукең өзінің нақты тұлғасымен, ерлік іс-әрекетімен, терең ой –мүддесімен, айрықша мінез-құлқымен ерекшеленеді. Аталған шығармалардың кез-келгенінде Бауыржан образының соншалықты жанды, әсерлі, ақиқат нанымды болып шығуының үлкен себебі бар. Ол – Бауыржанның осы туындыларға кейіпкерлік қана емес, авторлыққа бара-бар қатынасы. Мысалы, Александр Бектің «Арпалысын» алып қарайық. Бек бұл кітабын жазудан бұрын майданда болып, Бауыржан қатынасқан көп оқиғаларды өз көзімен өткерген, майдан өмірін әбден зерттеп, соғыс шындығынан тікелей әсер алған, ең бастысы, өзінің сүйікті кейіпкері Бауыржанның жинаған материалын, бақылауларын, әсерлерін молынан қорытып, іске асырған. Кейін Бауыржанның өзі жазған мемуарларды сол «Арпалыстың» жалғасы сияқты әсер етеді. Сол Бауыржан кейіннен өзінің дарынды жаратылысының жаңа бір жақтарын көрсетті. Ол оның жазушылық қызметі. Бұл салада да Баукең ауыз толтырып айтарлық құнарлы жемістер берді. Ол ұлттық прозамыздағы саяси, әскери тақырыпты биік идеялық-көркемдік тұғырға көтеруші М.Ғабдулин, Ә.Шәріпов, Қ.Қайсенов сияқты майдангер қаламгерлердің алдынғы легінде болды. Соғыс сұрапылы мен адам психологиясын деректі нақтылық, алуын сырлы сезім нанымдылығымен суреттеуде дара дәстүр сілемдерін қалдырды, озық шеберлік үлгілерін көрсетті [2; 4 б]. Баукеңнің қаламынан туған «Ұшқан ұя», «Москва үшін шайқас», «Куба әскерлері» сияқты көлемді туындылары мен «Ана әмірі», «Грицкомның сағаты», «Көк төмпеш», «Сезікті қыз», «Өлтір оны», «Хат» тағы басқа әңгімелері, көптеген публицистикалық мақалалары оқырман қауымның сүйікті туындыларына айналғангы даусыз. Халық жүрегінен ерлік бейнесімен, әрі жазушылық қырымен орын алған Бауыржан Момышұлының көркем шығармаларына деген қызығушылық бізге диплом жұмысымыздың тақырыбын «Бауыржан Момышұлының шығармашылық лабораториясы» деп таңдап алуымызға себеп болды [3; 325 б]. жүктеу/скачать 284.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|