Міндетті күнтізбелік, қосымша және төтенше жарналарды төлеу мөлшерін және тәртібін анықтау ережелері

1. 
   Осы Ережелерді қолдану үшін Заңмен белгіленген негізгі ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар қолданылады:
   

сандық индикаторлар – қатысушы банктің қаржы қызметін сипаттайтын көрсеткіштер;

сапалық индикаторлар – қатысушы банктің басқару сапасын сипаттайтын көрсеткіштер;

аралық бал – осы Ережелермен бекітілген тәртіпте қатысушы банктің сандық және сапалық индикаторлары арасындағы кез келген көрсеткішті есептеу/талдау қорытындылары бойынша анықталған қатысушы банктің балы;

жалпы бал – нақты тоқсанға қатысушы банктің сандық және сапалық индикаторларының барлық көрсеткіштері бойынша аралық балдарды жинақтау қорытындылары негізінде қалыптасқан қатысушы банктің қорытынды балы;

жалпы жинақтау балы – есепті тоқсанды қоса алғанда, соңғы жеті тоқсан ішінде қатысушы банк жинаған жалпы балдарды есепке ала отырып есептелетін, сондай-ақ оның міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесінің мөлшерін анықтайтын есепті тоқсанға қатысушы банктің қорытынды балы;

есепті тоқсан – қатысушы банкпен тоқсан қорытындылары бойынша депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға міндетті күнтізбелік жарнасын төлейтін тоқсан;

уәкілетті мемлекеттік орган – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау жөніндегі Комитеті және/немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;

сыйақының ең жоғарғы мөлшерлемелері - депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның Директорлар кеңесімен бекітілетін және оларды ұстану үшін қатысушы банктерге ұсынылатын жеке тұлғалардан жаңадан тартылған депозиттері бойынша сыйақының ең жоғарғы мөлшерлемелері (теңге мен шетелдік валютасында);

жеке тұлғалардан тартылған депозиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесі – банк салымы/шоты шартының талаптарына сәйкес шоттағы/салым сомасындағы қалдық ақшаға сыйакыны есептеу кезінде қолданылатын банк салымы/шоты шартында көрсетілген және жылдық пайызда бекітілген сыйақының номиналды мөлшерлемесі, сондай-ақ қоса алғанда;

1) депозиторға немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғаларға тиесілі бонустық сыйақы, алайда ол/олар депозитті ашу бойынша қажетті шарттарды сақтаған болса;

2) депозитормен немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғалармен депозитті ашу кезінде ұйымдастырылған акциялар шегінде алынатын, сондай-ақ акциялар шарттарына сәйкес келетін ақшалай-заттық сыйлық (ілеспелі және/немесе қосымша банктік қызметтерден¹ басқа), егер сыйлықтың бөлшектенген құны Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салық төлеуге жататын мөлшерді құрайтын болса.

Бонустық сыйақыны төлеу және/немесе ақшалай-заттық сыйлықты беру кезінде номиналды мөлшерлемені есептеу қатысушы банктің есептік саясат талаптарына негізделмейді.

депозит – депозитормен банкке алдын ала келісілген үстемесімен не онсыз, толық немесе ішінара, тікелей депозиторға қайтарылуы не оның тапсыруы бойынша үшінші тұлғаларға берілуі тиіс не онсыз екеніне қарамастан, оны алғашқы талап ету бойынша немесе қандай да бір мерзімнен кейін номиналды түрде қайтару шартында тапсырылатын ақша;

мультивалюталық депозит - теңге және шетелдік валютасында бірыңғай шотты ашу шартындағы теңге немесе шетелдік валютасындағы банк салымы шарты бойынша қабылданған, сондай-ақ осы шарт шегінде депозитор үкімі бойынша бір салым валютасынан басқа салым валютасына толық немесе ішінара салым аударымы мүмкіндігін қарастырылатын депозит;

жаңадан тартылған депозит – қатысушы банкпен банк салымы (шоты) шарты бойынша есепті ай ішінде қабылданған депозит, сондай-ақ есепті ай ішінде ұзартылған шарттар бойынша депозиттер.

2. Осы Ережелердің мақсаты қатысушы банктің қаржылық тұрақтылығы мен қатысушы банктің депозиторларына кепілдік берілген өтемнің болжамды төлену тәуекелінің туындау дәрежесіне байланысты қатысушы банктерімен міндетті күнтізбелік, қосымша және төтенше жарналарды әділ төлеу жүйесін енгізу болып табылады.

4. Қатысушы банктің міндетті күнтізбелік жарнасының мөлшері есепті тоқсаннан кейінгі айдың бірінші күніндегі жағдайы бойынша қатысушы банктің кепілдік берілген депозиттер сомасынан 0,5 (нөл бүтін оннан бес) пайыздан аспауы тиіс.

5. Қатысушы банктер депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға есепті айдан кейінгі айдың он бесінші күніне дейін ай сайын Қосылу шартының 1-Қосымшасына сәйкес көрсетілген нысан бойынша тартылған депозиттер жөніндегі мәліметтерді байланыстың электрондық арналары арқылы және қағаз нұсқасында ұсынады.

1 қаңтардағы жағдайы бойынша тартылған депозиттер бойынша мәліметтер (ішкібанктік операциялар бойынша ақырғы айналымдарды ескерумен) есепті жылдан кейінгі 1 ақпаннан кеш емес ұсынылады.

6. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым әр тоқсан сайын қатысушы банктерден және уәкілетті мемлекеттік органдардан алынған мәліметтер негізінде қатысушы банктердің сандық және сапалық индикаторлары мәндерінің есебін жүргізеді.

Сандық және сапалық индикаторлардың есебі үшін пайдаланылатын мәліметтер тізбесі осы Ережелерге 1-қосымшада келтірілген.

7-тармаққа 2013.18.07. Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес өзгерістер енгізілді (№ 4 хаттама)

7. Сандық индикаторларға төмендегілерді сипаттайтын көрсеткіштер жатқызылады:

1. 
   капитал сәйкестігі (С-1, С-2, С-3, С-4);
   
2. 
   активтердің сапасы (А-1, А-2, А-3);
   
3. 
   активтердің шоғырлануы (А1-1, А1-2);
   
4. 
   кірістілік (Е-1, Е-2, Е-3, Е-4);
   
5. 
   өтімділік (L-1, L-2).
   

8. 
   Сапалық индикаторларға төмендегілерді сипаттайтын көрсеткіштер жатқызылады:
   

2) уәкілетті мемлекеттік органның қатысушы банкке, оның лауазымды тұлғаларына, ірі қатысушылары мен банк холдингтеріне қатысты қолданылған санкциялар мен әсер етудің шектеулі шараларының болуы – Q-2;

3) қатысушы банкке берілген шетелдік валютасындағы ұзақ мерзімді несие рейтингі (Standard&Poor’s/ Fitch) немесе шетелдік валютасындағы депозиттер бойынша ұзақ мерзімді рейтингі (Moody’s) деңгейі немесе олардың жоқтығы – Q-3;

4) депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым белгілеген жеке тұлғалардың депозиттері бойынша сыйақы мөлшерлемелерін қатысушы банктермен орындауы, - Q-4.

5. 
   Қатысушы банкінің менеджмент сапасын бағалау - Q-5;
   

5. 
   Қатысушы банкі қызметінің тиімділігін бағалау – Q-6».
   

10. «Капиталдың бірдейлілігі» және «активтердің шоғырлануы» топтары бойынша сандық индикаторларды қоспағанда, қатысушы банктің кез келген сандық индикаторының мәнін есептегеннен кейін алынған мәндері осы Ережелерге 3-қосымшада келтірілген шекті мәндеріне тиісінше жатқызылады.

Сандық индикатордың есептелінген мәніне жатқызылған шекті мәніне байланысты, қатысушы банкіге осы индикатор бойынша көрсетілген шекті мәнге сәйкес келетін аралық бал тағайындалады.

11. «Капиталдың бірдейлілігі» және «активтердің шоғырлануы» топтарына кіретін сандық индикаторлар бойынша осы Ережелерге 4-Қосымшада келтірілген шекті мәндерге сәйкес суб-аралық балдар алдын - ала есептеледі.

Көрсетілген сандық индикаторлар бойынша аралық балдарды анықтау үшін әрбір индикатор шегінде есептелінген суб-аралық балдар өзара қосылады және осы Ережелерге 5-қосымшада келтірілген шекті мәндерге сәйкес келеді.

12. 2010.23.07. Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес алынып тасталынды (№5 хаттама).

13. Қатысушы банктің сапалық индикаторларын талдау кезінде бұл көрсеткіштер осы Ережелерге 6-Қосымшада келтірілген, сондай-ақ белгіленген шекті мәндерге сәйкес келеді және жатқызылған шекті мәндерге байланысты қатысушы банкке тиісті аралық бал беріледі.

14. Сандық индикаторларды есептеу үшін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым есепті тоқсанның бірінші күніне жағдайы бойынша уәкілетті мемлекеттік органдар ұсынған мәліметтерді пайдаланады.

15. Q-1 сапалық индикаторды есептеу үшін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым алдынғы кезекті үш айға есепті тоқсанның екінші айының бірінші күніне уәкілетті мемлекеттік органдар ұсынатын мәліметтерді пайдаланылады.

Q-2 сапалық индикаторды есептеу үшін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым алдынғы кезекті үш айға есепті тоқсанның үшінші айының бірінші күніне уәкілетті мемлекеттік органдар ұсынатын мәліметтерді пайдаланылады.

Сондай-ақ, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым минималды резервтік талаптарды қоса алғанда, пруденциалдық нормативтер және өзге де орындауға міндетті нормалар мен лимиттерді қатысушы банкпен орындамау жағдайларының болу немесе болмау фактісін, соның ішінде көрсетілген мерзім ішінде осы Ережелердің 8-тармағының 2-тармақшасында көрсетілген уәкілетті мемлекеттік органымен санкциялар және ықпал етудің шектеу шараларын қолдану жағдайлары ғана назарға алынады.

Айыппұлдардан басқа, уәкілетті мемлекеттік органымен қатысушы банкіге қолданылған санкциялар Q-2 сапалық индикаторын есептеуде қолданылған санкцияның бүкіл әрекет ету мерзімі ішінде есепке алынады.

16. Q-3 сапалық индикаторын есептеу үшін қатысушы банк әр тоқсан сайын есепті тоқсанның үшінші айының бесінші күніне дейінгі мерзімде қағаз күйінде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға есепті тоқсанның үшінші айының бірінші күніне рейтингтік агенттіктер есептерінің көшірмелерін қоса бере отырып, қатысушы банкке тағайындалған барлық рейтингтер туралы мәліметтерді ұсынады.

17. Q-3 сапалық индикаторын есептеу кезінде қатысушы банкке бірден көп рейтингтік агенттікпен рейтинг тағайындаған жағдайда депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым осы индикатор бойынша балдарды анықтау үшін қатысушы банктің минималды рейтингін пайдаланады.

Еншілес қатысушы банкте дербес рейтинг болмаған жағдайда, бас ұйымның рейтингісі пайдаланылады.

17-1. Q-4 сапалық индикаторын есептеу үшін қатысушы банк ай сайын депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға есепті айдан кейінгі айдың он бесінші күніне дейінгі мерзімде байланыстың электрондық арналары арқылы және есепті айдан кейінгі айдың жиырма бесінші күніне дейінгі мерзімде қағаз күйінде Ережелерге 9-қосымшаға сәйкес қатысушы банктің жеке тұлғалардан тартылған депозиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелері туралы мәліметтерді ұсынады.

Жеке тұлғалардан тартылған мультивалюталық депозиттер бойынша қатысушы банк мәліметтерде валюталар түрлері бойынша сыйақының ең жоғарғы номиналды мөлшерлемелерін көрсетуі тиіс.

Банк салымы (шоты) шартын ұзартқанда қатысушы банк мәліметтерде ұзартылған банк салымы (шоты) шарты бойынша сыйақының максималлы мөлшерлемесін көрсетеді.

Мәліметтерге активтер мен міндеттемелерді басқару жөніндегі комитеттің немесе қатысушы банктің басқа да кез келген өкілетті органының есепті ай ішінде өткізген барлық отырыстарының хаттамаларынан үзінді көшірмелерін жеке тұлғалардан тартылған депозиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерін анықтау туралы мәселелерді қарау нәтижелерімен бірге қосымшада келтірілуі тиіс.

Есепті жылдың он екінші ай бойынша қатысушы банкпен жеке тұлғалардан тартылған депозиттері бойынша сыйақы мөлшерлемелері туралы мәліметтерді (ішкібанк операциялары бойынша ақырғы айналымдарды ескеруімен) қатысушы банк есепті жылдан кейінгі жылдың бірінші ақпанынан кеш емес ұсынуы тиіс.

Депозиторға немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғаларға төленуге жататын жеке тұлғалардан тартылған депозит бойынша сыйақы мөлшерлемесін есептеу қатысушы банкпен келесі формула² бойынша асырылады:
_,
мұнда _ - жеке тұлғалардан тартылған депозит бо йынша сыйақы мөлшерлемесі,

_ - банк салымы/шоты шартында көрсетілген және жылдық пайызда бекітілген сыйақының номиналды мөлшерлемесі,

_ - депозиторға немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғаларға төлеуге жататын, алайда депозитті ашуда онымен/олармен қажетті шарттарды орындау шартымен, қатысушы банкпен пайыздық сипатта бекітілген бонустық сыйлық.
Депозиторға немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғаларға ақшалай-заттық сыйлықты төлеуге жатқызылған жағдайында жеке тұлғалардан тартылған депозит бойынша сыйақы мөлшерлемесін есептеу келесі формула³ бойынша асырылады:

мұнда _ - жеке тұлғалардан тартылған депозит сомасы,

_ - Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салық төлеуге жататын мөлшерде депозиторға немесе оның тапсырысы бойынша үшінші тұлғаларға беру қарастырылатын сома немесе ақшалай-заттық сыйлықтың бөлшектенген құны.

17-2. Q-4 сапалық индикаторын есептеу кезінде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым Ереженің 17-1 тармағына сәйкес алдынғы кезекті үш айға есепті тоқсанның үшінші айының бірінші күніне қатысушы банктер ұсынатын мәліметтерді, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарындағы қатысушы банктің жарнамалық хабарландыруларымен шектелместен, оны қоса алғанда басқа да кез келген тиісті ақпарат көздерін, өкілетті мемлекеттік органның жазбаша ақпаратын, сонымен қатар қатысушы банктердің, басқа қатысушы банктер клиенттерінің және басқа тұлғалардың құжатпен расталған ақпаратын пайдаланылады.

17-3. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банк ұсынатын Ережелердің 17-1 тармағында көрсетілген ақпаратты күмәнді деп таныған жағдайда, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым 27-1 және 27-2 тармақтарымен белгіленген тәртіпте қатысушы банктің міндетті күнтізбелік жарналарының тиісті мөлшерлемесін қайта есеп айырысуды жүзеге асырады.

2-тарау 2009.29.09. Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес 17-4, 17-5, 17-6 және 17-7 тармақтарымен толықтырылды (№ 6 хаттама).

17-4 тармағына 2013.18.07. Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес өзгерістер енгізілді (№4 хаттама)

17-4. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымымен Q-5 сапалық индикаторын есептеу үшін осы индикатор бойынша балдардың жалпы сомасы Ережелерге 6-Қосымшада көрсетілген балдарға қатысушы банктің сәйкес келген жағдайда қатысушы банк менеджментінің сапасын бағалайтын екі критерий пайдаланады.

17-5. Q-5 сапалық индикаторының «Директорлар кеңесі мен Басқарма Төрағалары ауысуының болмауы, Директорлар кеңесі мен Басқарма құрамындағы өзгерістердің есепті кезең ішінде 1/3 аса болмауы» критерийі бойынша балды есептеу үшін қатысушы банк тоқсан сайын есепті тоқсанның үшінші айының он бесінші күніне дейінгі мерзімде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға қағаз бетінде және байланыстың электрондық арналары бойынша Ережелердің 10-Қосымшасына сәйкес есепті тоқсан үшінші айының бірінші күніне «Есепті кезең ішінде қатысушы банктің Директорлар кеңесі мен Басқармасының құрамындағы өзгерістер туралы мәліметтер» ұсынады. Есепті кезең ретінде есепті тоқсанның үшінші айының бірінші күні алдындағы үш жүйелі ай қабылданады.

17-6. Q-5 сапалық индикатордың «Директорлар кеңесі мен Басқарма Төрағаларының ауысуы, Директорлар кеңесі мен Басқарма құрамындағы өзгерістердің есепті кезең ішінде 1/3 аса болмауы» критерийі бойынша балды есептеу кезінде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банктің Директорлар кеңесі мен Басқармасының құрамындағы өзгерістерді мына төмендегі критерийлерге сәйкес ескереді.

Қатысушы банкінің Директорлар кеңесі және/немесе Басқарма құрамындағы өзгерістер ретінде Директорлар кеңесі және/немесе Басқарма құрамынан шығуы немесе оның толықтырылуы, алайда қатысушы банкінің Директорлар кеңесі немесе Басқарма мүшелерінің жалпы санын есепке алғанда, танылмайды:

- 4 адамға дейін (қоса алғанда) – бір адам;

- 5 адамнан 8 адамға дейін (қоса алғанда) – екі адам;

- 9 адамнан 12 адамға дейін (қоса алғанда) – үш адам;

- 13 адамнан көп – төрт адам.

Қатысушы банкінің Директорлар кеңесі және/немесе Басқарма құрамындағы өзгерістерді бағалауда ерекшелік ретінде Директорлар кеңесі және/немесе Басқарма мүшелерінің біреуі қайтыс болу себебімен өзгерісі болып табылады.

17-7. Q-6 сапалық индикаторын есептеу үшін қатысушы банк жыл сайын 30-сәуірге дейін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға қатысушы банктердің жылдық қаржылық есебінінің аудиті нәтижелері бойынша аудиторлық есепті қағаз негізінде ұсынады. Аудиторлық есепті ұсынбаған немесе аудиторлық есепте есепті және алдынғы жыл үшін қатысушы банкінің акциясына негізгі табыс туралы мәліметтерінің болмаған жағдайында, мұндай банкіге Q-6 сапалық индикаторын есептеу кезінде 0 балл беріледі.

Q-6 сапалық индикаторын есептеу екінші кварталда жылына бір рет жүргізіледі және кейінгі төрт тоқсанның ішінде, есепті тоқсанды қоса алғанда, есепке алынады.

18. Барлық сандық және сапалық индикаторлар бойынша аралық балдарды есептегеннен кейін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банктің жалпы балын есептейді. Қатысушы банктің жалпы балы осы тарауға сәйкес анықталған барлық аралық балдардың сомасы ретінде анықталады.

19. Жалпы жинақтау балы осы Ережелердің 7-Қосымшасына сәйкес анықталатын есепті тоқсанды қоса алғанда, соңғы жеті тоқсан ішінде осы тараумен белгіленген тәртіпте анықталған қатысушы банктің жалпы балдарының туынды сомасы ретінде анықталады.

20. Жалпы жинақтау балын есептеу нәтижелері бойынша осы Ережелерге 8-Қосымшаға сәйкес қатысушы банктің жіктеу тобы анықталады. Әрбір жіктеу тобы үшін оған сәйкес келетін міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесі белгіленген.

21. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымы есепті тоқсанның үшінші айының отызыншы күніне дейінгі мерзімде қатысушы банкіге «Аса құпия» белгісімен жазбаша түрде қатысушы банк жатқызылған жіктеу тобы және оның міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесі туралы мәліметтерді жеткізеді.

22. Қатысушы банк әр тоқсан сайын есепті тоқсанды қоса алғанда, есепті тоқсаннан кейінгі бірінші айдың он бесінші күніне дейін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым анықтаған мөлшерлемеге сәйкес міндетті күнтізбелік жарналарды төлейді. Егер айдың он бесінші күні жұмыс күні болмаған жағдайда жарналарды төлеу мерзімі содан кейінгі жұмыс күнінде аяқталады.

23. Қатысушы банк депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ол үшін анықтаған жіктеу тобы мен міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесін даулауға және міндетті күнтізбелік жарнаны төлеудің соңғы күніне дейінгі мерзімді қоса алғанда, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға тиісті құжаттарды қоса бере отырып, дәлелді қарсылық хатты жолдауға құқылы.

24. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банк ұсынған қарсылық хатты алған күннен бастап, жеті жұмыс күні ішінде қарауға міндетті.

25. Қатысушы банк және депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым арасында туындаған даулы жағдайда міндетті күнтізбелік жарнаны төлеудің соңғы күніне дейінгі мерзімде ретке келтірмеген жағдайда қатысушы банк депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ол үшін анықтаған мөлшерлеме бойынша міндетті күнтізбелік жарнаны төлеуге міндетті. Осы тармаққа сәйкес қатысушы банктің міндетті күнтізбелік жарнаны төлеуі депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның қатысушы банк берген қарсылық хатты одан әрі қарастыруын тоқтатпайды.

26. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банктің қарсылық хатын қарау нәтижелері және оны негізді деп тану бойынша соңғымен міндетті күнтізбелік жарнаның қайта қаралған мөлшерлемелерін ескере отырып, қатысушы банк төлеген міндетті күнтізбелік жарнаға қайта есептеуді жүзеге асырады.

27 тармақ 2013.21.02. (№1 хаттама) Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес үшінші абзацпен толықтырылды, 2014.29.04. Қор Директорлар кеңесінің шешіміне сәйкес өзгерістер енгізілді (№1 хаттама) (заң күшіне 2014.01.01-нан бастап енді)

27. Қатысушы банкі міндетті күнтізбелік жарналарды артық төлеген жағдайда, қатысушы банкінің жазбаша келісімімен артық төленген сома жарнаның төлеуге тиісті сомадан он пайыздан аспайтын болса, қатысушы банкінің кейінгі міндетті күнтізбелік жарнасының пайдасына депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымымен жіберіледі.

Қатысушы банкінің жазбаша бас тартуын алған жағдайда, сондай-ақ артық төленген соманың төлеуге тиісті жарна сомасынан он пайызынан асатын жағдайда, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банкке артық төленген соманы қайтарады.

Қатысушы банкпен міндетті күнтізбелік жарналарының бір мың теңгеге дейінгі (қоса алғанда) сомасын асыра төлеу/кем төлеу жағдайында қатысушы банк бұл асыра төлеу/кем төлеу сомасын келесі міндетті күнтізбелік жарнаны төлеу кезінде ескеруі тиіс.

27-1. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым мынадай жағдайларда міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесін қайта қарауды және қатысушы банк төлеген міндетті күнтізбелік жарнамен қайта есеп айырысуды жүзеге асырады:

1) өзгерістер және/немесе толықтырулар енгізу қажеттілігінің себептерін түсіндіре отырып, қатысушы банктердің жазбаша өтініштерін ұсыну арқылы енгізілетін қатысушы банктердің есептеріндегі олармен қабылданған өзгерістер туралы уәкілетті органнан мәліметтерді алу;

2) қатысушы банкті инспекторлық немесе өзге де тексеру нәтижелері бойынша қатысушы банктермен ұсынылатын күмәнді ақпаратты уәкілетті органымен анықталуы;

3) Қосылу шартымен белгіленген талаптарға кепілдік берілген депозиттерді есепке алудың автоматтандырылған дерекқорына сәйкестігін белгілеуге байланысты іс-шаралар нәтижелері бойынша қатысушы банк ұсынған күмәнді ақпаратты, сондай – ақ Ережелердің 17-2 тармағына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымы алған мәліметтерді анықтауы.

Қатысушы банктің міндетті күнтізбелік жарналарының сәйкес мөлшерлемесін (-лерін) қайта есептеу депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымымен тиісті емес немесе инспекторлық немесе өзге де тексеру нәтижелері бойынша түзетуге жататын ақпаратты ұсынған барлық тоқсандарға, сондай-ақ барлық соңғы тоқсандар негізінде жүргізіледі және қатысушы банктің назарына жеткізіледі.

27-2. Осы Ережелердің 27-1 тармағы негізінде жүргізілген есеп айырысулар нәтижелері бойынша қатысушы банктің алдыңғы тоқсандар үшін жіктеу тобы өзгерген жағдайда, қатысушы банкі міндетті күнтізбелік жарнаны (ларды) толық төлемеген/артық төлеген сомасы қайта есептеу жүргізілетін алдынғы тоқсан(дар)ға дейін 2 (екі) тоқсан үшін қатысушы банкімен төленген міндетті күнтізбелік жарналардың жалпы сомасы ретінде есептеледі.

Міндетті күнтізбелік жарналар бойынша құралған берешектерді төлеу қатысушы банкпен депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның шешімінде белгілеген мерзімде, бірақ осындай шешім шығарылған күннен бастап, үш жүз алпыс күнтізбелік күннен аспайтын мерзімде жүргізіледі.

Міндетті күнтізбелік жарнаның артық төленген сомасы депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым арқылы осы Ережелердің 27-тармағына сәйкес қатысушы банкке есептелуі не болмаса қайтарылуы тиіс.

28. Қатысушы банктің жіктеу тобы және оған сәйкес келетін міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесі туралы ақпарат құпия болып табылады және Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Қосылу шартымен көзделген жағдайлардан басқа, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым және қатысушы банктер арқылы үшінші тұлғаларға жарияланбауы тиіс.

Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға қатысушы банк төлеген міндетті күнтізбелік, қосымша және төтенше жарналардың жалпы сомасын қаржы есептілігінде көрсетілуінен басқа, ондай ақпаратты қатысушы банктермен жариялануына жол берілмейді.

29. Депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне жаңа кірген банктер Ережелердің 29-2 және 29-3 тармақтарында көрсетілген жағдайлардан басқа, сондай-ақ 29-1 тармағымен көрсетілген ерекшеліктерді есепке ала отырып, алғашқы екі жыл ішінде автоматты түрде «қаржы тұрақтылығының қанағаттанарлық деңгейдегі банктер» - D жіктеу тобына жатқызылады және осы топқа сәйкес келетін мөлшерлеме бойынша міндетті күнтізбелік жарнаны төлейді. Есепті тоқсандағы екі жылдық кезеңінің аяқталу мерзімі Ережелердің 21-тармағында көрсетілген мерзімге қатысты анықталады: егер екі жылдық кезең есепті тоқсанның үшінші айының 30 күніне дейін аяқталса, онда осы тармақта көрсетілген қатысушы банктердің міндетті күнтізбелік жарнасының мөлшерлемесі осы Ережелермен анықталған жалпы тәртіпке сәйкес анықталады, олай болмаған жағдайда қатысушы банк D жіктеу тобына жатқызылады.

29-1. D жіктеу тобына, депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне жаңадан кіру күнінен бастап екі жыл болу мерзімімен, қайта құрудың төмендегі нысандарының нәтижесінде құрылған банктер жатқызылады:

1) біріктіру сәтіне A, B, C және/немесе D жіктеу топтарына жатқызылған қатысушы банктердің бірігуі, сондай-ақ олардың Е жіктеу тобына жатқызылған қатысушы банкімен бірігуі;

2) бөліну сәтіне A, B, C немесе D жіктеу топтарына жатқызылған қатысушы банктің бөлінуі;

3) бөліп шығару сәтіне A, B, C немесе D жіктеу топтарына жатқызылған қатысушы банктің басқа қатысушы банктен бөліп шығуы;

Депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне жаңадан кірген қайта құрудың төмендегі нысандарының нәтижесінде құрылған банктердің жатқызылуы:

1. 
   біріктіру сәтіне Е жіктеу тобына жатқызылған қатысушы банктердің бірігуі;
   
2. 
   бөліну сәтіне Е жіктеу тобына жатқызылған қатысушы банктің бөлінуі;
   
3. 
   бөліп шығару сәтіне Е жіктеу тобына жатқызылған қатысушы банктің басқа қатысушы банктен бөліп шығуы;
   

29-2. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымымен қатысушы банктің ең жоғарғы сыйақы мөлшерлемелерін асыру айғағы анықталса, онда мұндай банкі есепті тоқсандар кезеңіне «S» арнайы жіктеу тобына ауыстырылады, бұл кезең ішінде Q-4 көрсеткіші есебіне сәйкес ең жоғарғы сыйақы мөлшерлемелерінің асырылуы орын алды.

29-3. Ережелердің 29 тармағына сәйкес D жіктеу тобына жатқызылған қатысушы банкке құзыретті органымен банктік және басқа операцияларын, жеке тұлғалардың банктік шоттарын ашу және жүргізу, депозиттерді қабылдауды қоса алғанда, жүргізілуіне берілген лицензияның әрекетін тоқтата тұру күйіндегі санкциясын қолданған жағдайда депозиттерге міндетті кепілдік беру ұйымы лицензия әрекетін тоқтата тұру кезеңіне мұндай банкті Е жіктеу тобына ауыстырады.

30. Міндетті күнтізбелік жарна сомасымен есеп айырысуды Қатысушы банк есепті тоқсаннан кейінгі айдың бірінші күніндегі жай-күйі бойынша Қатысушы банктің барлық кепілдік берілген депозиттерінің жалпы сомасына депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ол үшін анықтаған міндетті күнтізбелік жарна мөлшерлемесін көбейту арқылы дербес жүргізіледі.


3-тарау. Қосымша және төтенше жарналарды төлеу тәртібі
31. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның арнайы резерві жетпеген жағдайда таратылатын қатысушы банктің депозиторларына кепілдік берілген өтемді төлеу үшін барлық қатысушы банктер қосымша жарналарды төлеуге міндетті.

32. Қатысушы банктердің қосымша және төтенше жарналарды төлеу мөлшері мен мерзімдерін депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның Директорлар кеңесінің шешімімен анықталады.

33. Қатысушы банктің қосымша жарнасының мөлшері депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға аталған қатысушы банктің алдынғы тоқсанға төлейтін міндетті күнтізбелік жарнаның екі еселенген мөлшерінен аспауы тиіс.

34. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым Заңмен көзделген жағдайларда ақшаны қарызға алған жағдайда қатысушы банктер депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның аталған қарызды және ол бойынша есептелген сыйақыны толық өтеу мақсатында төтенше жарналарды төлеуге міндетті.

35. Қатысушы банктің төтенше жарнасының жылдық мөлшері қатысушы банк депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымға тоқсан сайын төлейтін міндетті күнтізбелік жарнаның жылдық мөлшерінен аспауы тиіс.

36. Қосымша және төтенше жарналарды төлеу қатысушы банктердің міндетті күнтізбелік жарналарды төлеу бойынша міндеттемелерін тоқтатпайды.

37. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банктерге депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның Директорлар кеңесінің тиісті шешімі қабылданған күннен бастап, үш жұмыс күні ішінде, бірақ жарналарды төлеудің басталу күнінен дейін бес жұмыс күнінен кеш емес, қосымша және төтенше жарналар мөлшерлемесінің белгіленген мөлшері мен төлеу мерзімдерін хабардар етуге міндетті.

38. Қосымша және төтенше жарналардың мөлшерлері туралы ақпарат құпия болып табылады және Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Қосылу шартымен көзделген жағдайларды қоспағанда, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым және қатысушы банктер арқылы үшінші тұлғаларға жарияланбауы тиіс.

39. Қосымша және төтенше жарналар сомасының есеп айырысуы қатысушы банк есепті тоқсаннан кейінгі айдың бірінші күніне Қатысушы банктің барлық кепілдікке берілген депозиттерінің жалпы сомасына жарна мөлшерлемесін көбейту арқылы жеке жүргізеді.

2014.29.04. (№1 хаттама) Қор Директорлар кеңесінің шешімімен жаңа редакцияда баяндалды (2014.01.01.-нан бастап қолданысқа енгізілді).

40. Қатысушы банкі қосымша және төтенше жарналарды артық төлеген жағдайда, артық төленген сома қатысушы банкінің жазбаша келісімімен, егер артық төленген сома төлеуге тиісті жарна сомасының он пайызынан аспайтын болса, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымымен қатысушы банктің кейінгі міндетті күнтізбелік жарнасының пайдасына есептеледі.

Қатысушы банкінің жазбаша бас тартуын алған жағдайда, сондай-ақ артық төленген сома төлеуге тиісті жарна сомасының он пайызынан асатын жағдайда, депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым қатысушы банкке артық төленген соманы қайтарады.
4-тарау. Қорытынды ережелер
41. Осы Ережелермен реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңнамасымен бекітілген тәртіпте шешіледі.

42. Қатысушы банктер 2007 жылғы 1 қаңтарға дейін әрекет еткен жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру мәселелері бойынша заңнамаға сәйкес анықталатын мөлшерлемелер мен кепілдік берілген депозиттер негізінде 2007 жылғы бірінші тоқсанда міндетті күнтізбелік жарналарды төлейді.

2 Мысалы, «А» Банкінің сыйақының номиналды мөлшерлемесі 8 %, ал бонустық сыйақысы 1 жыл және одан астам мерзімге 1 миллион теңгеден аса салым салған жағдайында 3 %-ды құрайды. Егер депозитор 1 жыл мерзімге 1,5 миллион теңге салым салса, онда тартылған депозит бойынша сыйақы мөлшерлемесі

-ға тең болады.

3 Мысалы, «В» Банкінің сыйақының номиналды мөлшерлемесі 8 %, ал ақшалай-заттық сыйлық құны 20 мың теңгені құрайды. Банк 1 миллион теңге сомасына депозит тартса, онда депозитор 20 мың теңге мөлшеріндегі ақшалай сыйлықтың жеңімпазы атанады. Бұл жағдайда тартылған депозит бойынша сыйақы мөлшерлемесі _=10%.