Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі

Ішкі талдағыштың орталық бөлімі ми сыңарлары қыртысында 
денесезу (соматосенсорлық) аймағы мен орбиталық аймақта орналасады. 
Қыртыс нейрондарына келетін висцералдық серпіністер ағыны көптеген 
вегетативтік шартты рефлекстерді қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мұндай 
рефлекстердің пайда болуына лимбиялық жүйеде тікелей ықпалын тигізеді. 
Ішкі талдағыш қабылданған, ішкі ағзалар жағдайының өзгеруі тіпті санаға 
жетпеген күнде, адамның көңіліне, хал-жағдайына және мінезіне зор ықпал 
жасайды. 
Ішкі 
талдағыштың орталық (милық) бөлімінде, басқа сыртқы 
талдағыштармен салыстырғанда, рецепторлардан жүйкелік серпіндерді 
қабылдайтын афференттік нейрондар саны айтарлықтай аз болады. 
Сондықтан дені сау адам еш уақытта ішкі ағзалардың жұмысын сезбейді, 
яғни бұл серпіністер сезім тудырмайды және санаға жетпейді. Тек нақтылы 
ағзаларда көрнекті ауытқулар пайда болғанда, бұл сигналдар санаға жетіп, 
ауырсыну түйсіктерімен қатар білінеді.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
1. Агаджанян Н.А. Нормальная физиология: Учебник. - М., 2007. -520 с. 
2. Агаджанян Н. А., Смирнов В. М. Нормальная физиология: Учебник для
студентов медицинских вузов. – М.: «Издательство МИА», 2009. -520 с. 
3. Будылина С.М., Смирнов В.М. Руководство к практическим занятиям по 
нормальной физиологии. - М.: «Академия», 2010. – 331 с. 
4. Ганат С. А. Конспекты лекций по анатомии, физиологии и гигиене
ребенка / С. А. Ганат. –М.: Айрис-пресс, 2008. -208 с. 
5. Гайтон А.К. Медицинская физиология /А.К.Гайтон, Дж.Э. Холл /Пер. с
англ.: Под ред. В.И.Кобрина. -М.: Логосфера, 2008. – 1296 с. 
6. Гутник Б. Физиология для «ленивых» студентов: нервно-мышечная 
физиология. – М. 2008. 
7. Дубровский В. И. Спортивная физиология : Учебник/ В.И. Дубровский. -
М.: ВЛАДОС, 2005. -462 с. 
8. Ибраева С. С. Организмнің шартты рефлекторлық әрекеті және оның
нейрофизиологиялық тегіршіктері. Жоғары жүйке іс-әрекетінің типтері. 
- Астана, 2006. -52 б. 
9. Қалыпты физиология. Студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар/
жауапты ред. Махамбетова М. Б., Жумакова Т. А., Байжанова Н. С.-
Алматы, 2007. 
10. Қанқожа М. Қ. Қозғыщ ұлпалар физиологиясы.-Алматы: 2004. – 78 б. 
11. Камкин А.Г. Атлас по физиологии. В 2-х томах. – М., 2010. Т. – 1-2 
12. Любимова З.В., Маринова К.В., Никитина А.А. Возрастная физиология: 
Учеб. для студ. высш. учеб. заведений: В 2 ч. – М.: 2003. – 678 с. 
13. Медицина (лекций для студентов 2 курса). –М: ИД «Равновесие», 2005. 
23,4 МВ 
14. Медицина (лекций для студентов 3 курса). –М: ИД «Равновесие», 2005.
24,0 МВ 
15. Несіпбаев Т. Адам мен жануарлар физиологиясы: Оқулық-диалог. Сұрақ- 
жауап / Т. Несіпбаев. – Алматы: Ғылым, 2005. -304 б.
16. Ноздрачев А. Д., Орлов Р. С. Нормальная физиология: учебник + СД- 
диск.- М., 2006. -696 с. 
17. Нормальная физиология: учебник для студ. высш. мед.проф.образования 
(Н.А.Агаджанян, Н.А.Барбараш, А.Ф.Белов и др); под ред. В.М.Смирнова
– 4-е изд., исправ. –М., Издат.центр «Академия», 2012. – 480 с. 
18. Нұрмухамбетұлы Ә. Орысша-қазақша медициналық (физиологиялық)
сөздік / Ә. Нұрмухамбетұлы. –Алматы: Эверо, 2007. -903 б. 
19. Орлов Р. С. Нормальная физиология / Р. С. Орлов, А. Д. Ноздрачев. – 
М.: ГЭОТАР-МЕДИА, 2005, 2006 -113 МБ. 
20. Сәтпаева X. Қ., Өтепбергенов О.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы.
Алматы: Дәуір, - 2005. – 663 б. 
21. Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Қалыпты физиологиядан тәжірибе- 
лік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар.Оқулық. - Семей, 2007. -171б. 
22. Современный курс классической физиологии: избранные лекции +СД/

ред.: Ю. В. Наточин, В. А. Ткачук. –М.: ГЭОТАР- Медиа, 2007. -384 с.
23. Судаков К. В. Нормальная физиология: Учебник /К.В. Судаков. –М.: 
ООО «Медицинское информационное агентство», 2006. – 920 с. 
24. Торманов Н. Адам физиологиясы: Оқу құралы/ Н. Торманов, 
С. Төлеуханов. - Алматы: Қазақ университеті, 2007. – 328 б. 
25. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека. Учебник. –М., 2009. -608 с. 
26. Федюкович Н. И. Анатомия и физиология человека: Учебник/ Н.И.
Федюкович.-7-е изд. –Ростов на Дону: Феникс, 2005.-480 с. 
27. Физиология роста и развития детей и подростков (теоретические и 
клинические вопросы): руководство для врачей. В 1 т. /Под ред. А.А. 
Баранова, Л.А. Щеплягиной. – М., 2006. – 432 с. 
28. Физиология роста и развития детей и подростков (теоретические и
клинические вопросы): руководство для врачей. В 2 т. /Под ред. А.А.
Баранова, Л.А. Щеплягиной. – М., 2006. – Т.2. – 464 с. 
29. Физиология человека: В 4-х томах. Пер. с англ. / Под ред. Р.Шмидта и 
Г.Тевса. – М.: Мир, 2006. Т.1 – 272с; Т.2 – 240с; Т.3 – 288; Т.4 – 312с.