Наурызбаева Гульжанат Акзамовна- аға оқытушы-кітапханашы
жүктеу/скачать 54 Kb.
|
|
Қазақстан Американдық еркін университеті кітапханасында кітаптарды цифрландыру Наурызбаева Гульжанат Акзамовна- аға оқытушы-кітапханашы ШҚО, Өскемен қаласы Оқу орны кітапханасы – университеттің мәдени, білім беру және ақпараттық орталығы, білім алушыларды оқуға тартудың негізгі буыны. Сондықтан да оқу орны кітапханаларының материалды-техникалық базасын нығайту, заманауи ақпараттық технологияларымен автоматтандыру қазіргі таңда өзекті мәселе болып отыр. Кітап адам өмірінде үлкен және маңызды рөл атқарады. Ежелгі уақытта кітап ақпараттың баға жетпес көзі, білім берудің ең ежелгі тәсілі болып саналды, бірақ қазір кітаптар ең танымал емес, өйткені көптеген басқа дереккөздердің пайда болуына байланысты ақпаратты табу оңайырақ болды және адамдар кітаптардың бар екенін ұмыта бастады, бірақ Ақпараттық технологиялар әлемі кітаптарды алмастыра алмайды. Рас, біздің буын бұл мәселенің шешімін тапты – ымыраға келу. ХХІ ғасыр кітаптар мен ақпараттық технологиялар әлемін біріктірді, осы ынтымақтастық арқылы кітаптарды цифрландыруға арналған сканерлер жасалды. Ғасырлар бойы кітапханаларда жинақталған тарихи және мәдени мұра бүгінде әр адамның өмірінде маңызды орын алады. Жоғалту, тіпті шағын бөлігін осы білімді болмайды. Сондықтан кітапханадағы кітаптарды цифрлау өзекті мәселе. Кітаптарды цифрландыру процесі жоғары оқу орындары кітапханаларында да іске асып жатыр. Университет 1994 жылы құрылған. 2010 жылы 23 қарашада «Қазақстан Американдық еркін университетіне» ЖШС 070018 _Өскемен қаласы М. Горький көшесі, 76 үй мекен жайында орналасқан. Лицензия көлемі шектелмеген. Лицензия №0137478 Серия АБ. Қазақстан-Американдық еркін университеті халықаралық серіктестіктегі меншік жоғары оқу орны болып табылады. ЖОО-ның басшылық құрамында – АҚШ азаматтары: қамқорлық кеңесінің төрағасы Маршалл Кристенсен, халықаралық бағдарламалар және ынтымақтастық бойынша вице-президент Дэниел Бэлласт бар. ЖОО ҚР білім және ғылым Министрлігінің мемлекеттік үш аттестаттауынан өтті. Университеттің алты мамандығы ACBSP (АҚШ) (бағдарламалар мен алқалық бизнес мектептердің ассоциациясы, АҚШ) ұйымының халықаралық мамандандырылған аккредитациясына ие болған. ЖОО негізгі басымдылығы - таңдаған мамандықтан басқа ағылшын тілі мен компьютерлік технологияны меңгерген мамандарды дайындау. Жыл сайын оқу үдерісіне 40-қа жуық шетелдік оқытушылар қатысады. 200-ден артық студенттер мен магистранттар АҚШ-ның жетекші компанияларында, банктерінде және биржаларында («INTEL», «NIKE», «LEXUS» және т.б.) кәсіптік практикадан өтті. Қазақстанда практикадан өту жағы көбінесе шетелдіктер жұмыс істейтін компанияларда қарастырылады. Оқытудың жоғары деңгейі «МUSKIE», «IREX», «DAAD» бағдарламалары мен Президенттік «Болашақ» және т.б. бағдарламалар аясында АҚШ, Ұлыбритания және Германия университеттерінде студенттер білім алған көптеген гранттармен расталған. Университет Қазақстандағы АҚШ елшілігімен, АҚШ-тағы Қазақстан елшілігімен, сонымен қатар, американдық және ресейлік көшбастаушы университеттермен тығыз байланыс орнатқан. Атап айтқанда: Нортвест Назарин университеті, Конкордия университеті, Уорнер Пасифик университеті, Аризондық мемлекеттік университеті, Санкт-Петербургтік ақпараттық технология, механика және оптика ғылыми-зерттеу университеті, Алтай мемлекеттік университеті және Сібір кооперация тұтынушылық университеті. Бүгінде бүкіл дүниежүзілік мұраны іс жүзінде арнайы орын не жай бөлмей-ақ, үйге не кеңсеге сыйдыруға болады. Электронды кітапханаға Интернетке қосылған кез-келген компьютер не мобильді құрылғы арқылы қол жеткізе аласыз. Қажетті кітапты табу қиындық туғызбайды. Электронды кітапхананың міндетті элементтерінің бірі болып баспалдақты құрылымды электронды каталог саналады, ол кітапты қосу не жою шараларына байланысты автоматты түрде толықтырылады және жаңартылады. Сонымен қатар, электронды кітап қоймасында іздеу жүйесі қарастырылған, мұнда кітапты атауымен, авторымен, шығу мерзімі және басқа деректерге байланысты тауып алуға болады. Университеттің электронды каталогы бұл әдебиеттер мен ресурстар есебінің қозғалысы, іріктеу және кітап қорын ұйымдастыру; оқырмандарға қызмет көрсету және «КАБИС»бағдарламасы бойынша басқа да ақпараттық –аналитикалық қызметтер базасы болып табылады. ҚАЕУ ресурстық орталығында «КАБИС» кітапханаларды автоматтандыру жүйесінің бағдарламасы пайдаланылады. КАБИС жүйесін Білім және ғылым министрлігінің 03.06.2009 жылғы №260 бұйрығына сәйкес республикалық жоғары оқу орындары аралық электрондық кітапхана құру үшін Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындары қауымдастығы мақұлдап, ұсынған. Аталмыш бағдарлама кез келген типтегі және профилдегі кітапхана жағдайында пайдалануға арналған, кітапхана технологиясын автоматтандыру үшін типтік интерграция шешімін қарастырады. Жүйе электронды каталогты (ЭК) құрастыратын кез келген көлемдегі деректер базасын сақтай алады және ол үшін бар жағдайды жасайды немесе белгілі бір мәселеге бағытталған библиографиялық деректер базасын (ДБ) қарастырады. Бұл жүйе кез келген сәйкестік сипаттау элементі бойынша жедел іздестіру нәтижесі негізінде сөздіктерді автоматты құру технологиясын қарастырады. Каталогтандыру құралдары кез келген басылым түрлерін аудио-бейне материалдары, картографиялық материалдар, компьютерлік файлдар мен бағдарламалар, ноталар мен т.с.с сияқты дәстүрлі емес басылым түрлерін қосып алғанда, оларды сипаттауға және өңдеуге мүмкіндік береді. Жүйеде іріктеу, жүйелеу, каталогтау, оқырмандар ізденісі, кітап беру және басқару технологияларымен бірге автоматтандырылған алты типтегі жұмыс орындарының (АЖО) өзара байланыста қызмет атқаруы негізінде: «Комплектатор», «Каталогизатаор», «Оқырман», «Кітап беру», «Админстратор», «Штрих-кодтау» сияқты барлық типтегі кітапханалық технологиялар жүзеге асырылған. Университеттің электронды каталогы М Горький көшесі, 76, 3-қабатта оқырмандар залында қойылған, көруге рұқсат шектеулі желі бойынша жүзеге асырылады. ҚАЕУ кітапханалық-ақпараттық орталығы өзінің жеке толық мәтінді деректер базасы бар: «ҚАЕУ хабаршысы» (http://www.vestnik-kafu.info/), «KAFU Academic Journal» (http://www.kafu-academic-journal.info/), сілтемелер университеттің ресми сайтында берілген. Қазіргі таңда пайдаланушылардың отандық толық мәтінді кітапханалық электрондық қорларға кіру рұқсаты бар: «Қазақстан Республикасының ұлттық академиялық кітапханасы» (www.kazneb.kz); Республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана (www.rmeb.kz.). Ақпараттық қорларды кеңейту мақсатында кітапханалық-ақпараттық орталық ай сайын Республикалық жоо аралық электрондық кітапхананың www.rmeb.kz. ДБ-на жеке ғылыми және оқу қорын орналастыра алады. Кітапхананың өсуі мен дамуы университет тарихымен тығыз байланысты. Қазіргі таңда кітапхананың материалдық-техникалық базасы заман талабына сай жабдықталып, оқытушылар мен студенттердің виртуалды семинарлар мен Интернет-конференциялар, on-line режимінде теориялық және ғылыми мәселелерді талдау, видео-конференция байланысымен телекөпір ұйымдастыру және оқу орындары арасындағы бірлескен жобаларды орындау, қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану арқылы студенттік олимпиадалар өткізу мүмкіндіктері жасалған. Университетте заманауи кітапхананы құру үшін кітапхана-библиографиялық үрдістерді ТОО «Kazakh soft» компаниясы өңдеген «Кабис» (Қазақ автоматтандырылған кітапханалық ақпараттық жүйесі) лицензияланған бағдарламасы кітапханаға енгізілді. Кітапхананың 4 қызметкері Қазақ автоматтандырылған кітапханалық ақпараттық жүйесі курсын толық бітіріп, «КАБИС» кітапханалык бағдарламасының авторы - Қамшыбек Құбатұлы Мамбеталиевтен сертификат алды. Кітапхана күнделікті сағат 09.00-ден 18 00-ге дейін үзіліссіз қызмет көрсетеді. Кітапхана пайдаланушыларына кітапханалық-ақпараттық қызмет тегін көрсетіледі. Кітапхана оқырманы болу үшін тіркеуден өтіп, оқырман билетін алуыңыз қажет. Университет кітапханасы халықаралық толық мәтінді төмендегі ресурстарға рұқсаты бар: Thomson Reuters «Webof Knowledge» (http://wokinfo.com), Springerlink (http://link.springer.com), Sci Verse Science Direct компании Elsevier (http://www.elsevier.com), Scopus (http://www.scopus.com). Университеттің компьютерлік сыныптары мен электоронды оқу залдарында барлық базаларға кіру рұқсаты бар. Электронды ақпараттық ресурстардың сапалы іріктелуі студенттер мен қызметкерлерге, ПОҚ-на ғылыми зерттеулердің жаңа материалдарына қол жеткізуге, беделді және рецензияланған контентті алуға, бейінді білім саласында жарияланымды таба білуге көмектеседі. Университеттің электронды кітапханасы өз пайдаланушыларына құрастырылған жоғарғы оқу орнының ішкі басылымдарын, оқу және ғылыми әдебиеттің толық мәтінді аналогтарын, білім бағдарламалары бойынша пәннің оқу-әдістемелік кешендерін және электронды ресурстардың басқа типтері мен түрлерін ұсынады. Әлемдік өркениетте кітапхананың алатын орнын ешкім де жоққа шығара алмайды. Осы орайда еліміздің еңселі оқу орнының бірі Қазақстан Американдық еркін университеті кітапханасының бүгіні мен болашағы турасында айта кетсем. Кітапхана қорын 85000 кітап басылымы құрайды. Кітапхана қорында сирек басылымдар, диссертациялар, авторефераттар, монографиялар, көркем шығармалар бар. Жыл сайын кітапхана білім саласы бойынша 55-тен аса мамандандырылған, ғылыми, ғылыми-көпшілік, көркем әдеби журналдар мен газеттерді жазып алады. Кітапхана интернет ресурстарын пайдалануда ақпараттарға еркін және шексіз енуді қамтамасыз етеді Оқырмандарға кітапхана қызметін көрсетудің дәстүрлі түріне қарағанда электрондық жүйеге негізделген қызмет түрлеріне деген қажеттілік артып отыр. Бүгінгі таңда кітапхана қорын цифрландыру арнайы құралдардың, атап айтқанда, кітап беттерін автоматты түрде бұру функциясы бар сканерлердің көмегімен жүзеге асырылады. Бұл көлемді және қымбат жабдық, оны ұйымның ішкі кітапханасында бірнеше дананы сақтау мағынасы жоқ. Цифрландыру үшін біз жаңа әмбебап сканерді қолданамыз Fujitsu ScanSnap SV600 ол қағаз құжаттарын байланыссыз сканерлеу арқылы цифрландыруға мүмкіндік береді. Сонымен, университет кітапханаларының материалдық-техникалық базасын нығайту, заманауи ақпарат технологияларымен жабдықталуы, алыс-жақын шет мемлекеттерден анағұрлым артта қалып отырғанымызды көрсетеді. Білім беру ұйымындағы кітапханалардың маңызды рөлі электронды оқулықтар, компьютерлер, ақпараттық технологиялар болып табылады. Онсыз білім алушылардың оқуын заманауи үрдісте дамыту мүмкін емес. Өмірде бар нәрсе өзгереді, тек кітапхана халық қажетіне жарап, ғасырлар бойы жасамақ. Осы құндылығымыз ешқашан жоғалмай келешек ұрпақ асыл қазынамыздан нәр алып, сусындай берсін, кітаптың және осы кітаптың жинақталар жері – кітапхананың қашанда тұғыры биік болсын. Қолданылған әдебиеттер: 1.Әбдиева Р Кітап ісінің мәдениет мен этикасы.-Алматы.: Қазақ университеті, 2015-160б 2.Дворкина М Я. Библиотечно – информационная деятельность: теоретические основы и особенности развития в традиционный и электронной среде -М.: Файр, 2009 3. Брофи Питер. Современная библиотека учебного заведения-М.: Омега, 2009 3.Пилко И С. Информационные и библиотечные технологии.-СПб, Профессия, 2008 жүктеу/скачать 54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|