Несие бөлімінің күнделікті операцияларын қызмет көрсету бойынша іске асыру

Несие - ақша сияқты тарихи экономикалық дәреже болып табылады. Ол экономикалық қоғамдарда қызмет етеді. Несие қатынастары ақша қатынастары сияқты үнемі даму үстінде болады. Алғашқы несие табиғи түрде (астық,мал, еңбек құралдары және т .б ) қоғамның дәулетті топтарынан мүліксіз шаруалар мен кәсіпкерлерге тұтыну мұқтаждығы мен қарыздарды өтеу үшін ұсынылған. Тауарақша қатынастарының дамуымен несие ақша түріне көшті. Ақшалай қаражаттың уақытша босатылуы және оларға деген қажеттілік тек материалдық өндіріс саласы мен айналымда ғана туындамайды. Ол мемлекетте, бюджеттік және қоғамдық ұйымдарда, сондай-ақ халықа да болуы мүмкін.Қаражатқа деген қажеттілік пен оның босатылуы арасында туындаған қарама-қайшылық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қалыпты қызметі үшін қажет материалдық және қаржылық ресурстарды нақты байланыстыратын несиенің жәрдемімен ғана рұқсат етіледі.

АЖО негізгі қызметі – жұмыс орындарында ақпаратты орталықтандырылған, автоматтандырылған өңдеу. АЖО және дербес компьютер жергілікті тораптарына, сонымен қатар, ауқымды есептеуіш тораптарға кіру кезінде «өзіміздің» сәйкес мәліметтер базасын қолдану. АЖО қамтамасыздандыру үшін қажет техникалық құралдар құрамы орындалатын жұмыстардың сипатына және нақты шарттарына тәуелді, бірақ, банк ақпараттарын өңдеудің автоматтандырылған жүйесімен басқару аппараты үшін терминал құрылғыларының типтік структурасын ұсынуға болады: ДЭЕМ базасында басқару құрылғысы, дисплей, иілгіш магниттік дискілерде жинақтауыш, мәліметтерді теруге арналған клавиатура, принтер және т.б.

Курстық жұмыста несие бөлімінің жұмыс істеу орнын автоматтандыру. Менің курстық жұмысым практикалық және теориялық бөлімдерден тұрады. Сондай-ақ теориялық бөлімде несие бөлімінің программалық қамтамасыз ету сұрақтарын қарастырады, ал практикалық бөлімшеде МББЖ Access-ті қолданумен есеп тапсырмалары орындалады.

Несие бөлімінің күнделікті операцияларын қызмет көрсету бойынша іске асыру.

Мәліметтер базасының файлдарының құрамы.

• 
  Мәліметтер базасының клиенттерімен жұмысының файлы ( клиент, кредит түрі, кредит соммасы, валюта коды, шығару күні, кредит мерзімі, айыппұл процентті, айыппұл соммасы, кредитті қайтару күні, гарантиясы)
  
• 
  Кредит алушының мәліметтер базасының файлы ( клиент, кредит түрі, соммасы, валюта түрі)
  

• 
  кредиттер түрінің анықтамасы
  
• 
  компаниялар анықтамасы
  

1.1 Ақпараттық жүйеге техникалық тапсырма

1.1.1 Жалпы мағлұматтар
Жүйенің толық атауы: «Несие бөлімі » автоматтандырылған жұмыс орнын жасау және жүзеге асыру. Жүйе сақтандыру объектілерімен жұмыс жүргізуге, сараптауға, бақылауға мүмкіндік беруі қажет.

Жүйені құрушы: Манешов Дархан, ИС-31 тобының студенті, Есеп-экономикалық факультеті, ҚазҚЭА.

Жүйеге тапсырыс беруші: Ақпараттық жүйелер кафедрасы.

МБ жасау бойынша жұмыс нәтижелерін толтыру және тапсырыс берушіге ұсыну реті.

Жүйені құруды аяқтаған соң тапсырыс берушіге ұсынылады:

1. Мәліметтерді енгізуге, түзетуге, өшіруге мүмкіндік беретін МБ.

2. Қағаз тасымалдаушыдағы және дискідегі файл түріндегі қолданушы ережесі.

Нақты стандарт толығымен немесе бөлшек бөлшегімен Госстандарт КСРО рұқсатынсыз қоылмауы, тиражданбауы және таратылмауы керек.

Ескерту. АЖ-дағы техникалық тапсырманың өзара байланыстағы объектке тек жалпы объект тобының талабын қосу қажет.

АЖ мөлшеріне нақты стандартпен бекітілген талаптарға тапсырма ретінде қайта құрудағы автоматтандырылған объектіні жобалау енгізілуі мүмкін. Ондай жағдай АЖ-да техникалық тапсырма өңделмейді.

Техникалық тапсырмадағы АЖ талаптары жаңа замандағы ғылыми және техникалық дамуға сәйкес болуы керек, және сараптама талаптарына өте жақсы жаңа заманның отандық немесе шетел сараптамаларына сүйелетіндерге дес бермеуі керек.

Техникалық тапсырмадағы АЖ талаптар жүйе құрушыны іздестіруде және эффекті техникалық техника-экономикалық және басқа да шешімдерде шектелмеуі керек.

Техникалық тапсырмадағы АЖ шығу мәліметтер негізінде өңделеді, сонымен қатар ГОСТ 24.601 бекітлген «АЖ құрудағы зерттеу мен құрылуы» қорытынды құжаттамасында болуы керек.

Техникалық тапсырмадағы АЖ-өзіне тек мәліметтер жүйесінің талаптар түрін толықтыратын (АЖБ, САПР, АСНИ және т.б.), жүріп тұрған НТД бар талаптарды қосады және қай жүйені құруға арналған анқты объектінің спецификасы мен анықталады.

Техникалық тапсырмадағы АЖ өзгерістерді толықтырумен немесе тапсырыс берушінің жазылуы және өңдеушінің хаттамасымен анықталады. Толықтыру немесе көрсетілген хаттама техникалық тапсырмадағы АЖ-да қосымша бөлігі болады. Техникалық тапсырмадағы АЖ-ның бірінші бетінде «... іске кіріседі» деген жазу болуы тиіс.
1.1.2 Жүйені құру мақсаты және міндеті
ТТ АЖ-ға келесі бөлімдермен тұрады, олар бөлімдерге бөліне алады:

• 
  жалпы мәліметтер;
  
• 
  Жүйені құрудың мақсаты және міндеті;
  
• 
  автоматизация объектілерімен сипаттамасы;
  
• 
  Жүйеге деген талаптары;
  
• 
  жүйені құру бойынша жұмыстың құрамы және мазмұны;
  
• 
  жүйені қабылдау және бақылау кезегі;
  
• 
  автоматизация объектісін жүйені қозғалтуға енгізуге дайындау бойынша жұмыстың құрамына және мазмұнына талаптар;
  
• 
  құжаттауға талаптар;
  
• 
  құрастыру көздері, ТТ АЖ-ға қосымшалар кіре алады.
  

«Ортақ мәліметтер» бөлімінде көрсетіледі:

• 
  жүйенің толық аты және оның шартты белгілері;
  
• 
  тақырып шифры немесе шарт шифры;
  
• 
  жүйені қолданушы мен шығарушы мекемелердің аты-жөні және олардың реквизиттері;
  
• 
  қашан және кіммен бұл құжаттар расталды және жүйе қандай мақсатта пайда болғаны туралы құжаттар тізімі;
  
• 
  жүйені құрастыру кезіндегі жұмыстың басталуы және аяқталуының жоспарлық мерзімі;
  
• 
  жұмысты қаражаттандыру реті және оның шығу көзі туралы мәлімет;
  
• 
  жүйенің бағдарлама-техникалық кешендері мен жеке құралдарды жөндеу және жасау туралы. Жүйені құрастыру жұмыстары мен оларды тәртібі туралы нәтижелерді тапсырыс берушіге көрсету.
  

• 
  жүйенің тағайындалуы
  
• 
  жүйенің пайда болу мақсаты
  

Қосымша АЖБ-ға, автоматтандырылған атын басқару мүшелерінің түрлері мен басқарылатын объектілерді көрсетеді.

«Жүйені құру мақсаты» бөлімшесінде АЖ-ні құру нәтижесінде бір мақсатқа жететін автоматизация объектісінің атауын және техникалық, технологиялық, өндірісті-экономикалық мағына немесе басқа көрсеткіштерін келтіреді және жүйені құру мақсатына жету баға беру критерияларын көрсетеді.

«Автоматтандырылған объектінің мінездемесі» бөлімінде көрсетіледі:

• 
  объект автоматтандыру туралы қысқаша мәлімдемелердің құжаттарға сілтемесі.
  
• 
  қоршаған ортаның мінездемесі және автоматтандырылған объектті қолдану шарты туралы қысқаша мәлімдемелер
  

• 
  жүйеге ортақ талап
  
• 
  жүйемен орындалатын функцияларға талап.
  
• 
  қамтамсыз ету ету түрлеріне талап.
  

«Жүйеге толық сұраныс» бөлімінің нүсқаулары:

• 
  функционалдық және құрылымдық жүйенің сұранысы;
  

• 
  персоналдық жүйенің сандық режимде жұмыс сұранысы.
  
• 
  тағайындау көрсеткіші.
  
• 
  сенімділікке талап ету.
  
• 
  қауіпсіздікті талап ету.
  
• 
  эрганомика және техникалық эстетикаға талап ету.
  
• 
  үнемі қозғалыста жүретіндер үшін транспертабельностияға талап ету.
  
• 
  эксплутацияға ,техникалық қызмет көрсетуге,жөндеуге және компанентерді сақтауға талап ету.
  
• 
  ақпаратты санкционарлық емес рұқсаттан талап ету.
  
• 
  апат кезінде ақпаратты сақтауды талап ету.
  
• 
  сыртқы әсерлердің салдарынан қорғау талабы.
  
• 
  патент тазалығын талап ету.
  
• 
  стандарттауға және бірінғайлауға талап ету.
  
• 
  қосымшаларға талап ету.
  

• 
  ішкі жүйелердің тізімін тағайындау мінездемесіне,ортақталынған жүйе кезеңіне талап ету.
  
• 
  ақпарат пен компанент ауысуының байланыс тәсілдеріне талап ету.
  
• 
  көршілес жүйелердің мінездеме байланысын талап ету, сыйысушылыққа талап ету, ақпаратпен алмасуын нұсқау.
  
• 
  функционарлық жүйе тәртібіне талап ету.
  
• 
  диагностикалық жүйеге талап ету.
  
• 
  жүйе мен преспективаның дамуы.
  

• 
  АЖ персоналының сандық талаптарына;
  
• 
  білім сапасын түгендеу, персоналдың квалификациясына талап ету;
  
• 
  АЖ персоналының жұмыс тәртібінің талаптығы.
  

АЖБ үшін көрсету:

• 
  жаңарту мумкін шектері және жүйенің дамуы ;
  
• 
  жүйенің тағайындалуының толық сақталуы уақыт мінездемесіне байланысты.
  

• 
  толық жүйенің сенімділігінің көрсеткішінің құрамына ;
  
• 
  көрсеткіштердің мағнасының сәйкестігіне ;
  
• 
  программалық қамтамасыз ету және техникалық сенімділігінің талабына;
  
• 
  нормативті техникалық құжаттардың құрылуына,сенімділік көрсеткішінің баға талабына.
  

Персоналдың жұмыс шектеулерінің ыңғайлылығы және машина мен адамның қарм-қатнасының сапалығының қажеттілігінің берілуі, АЖ көрсеткіші техникалық эстетикаға кіреді және эргономиканың талаптарына да кіреді.

Транспорттық саланың талаптары,жүйенің техникалық қамтамасыздандырылуы, АЖ – ның транспорттық конструкторлық талаптарына кіреді..

Техникалық қызмет көрсетуінің эксплутациялық талабынa кіретіндер;

• 
  қызмет көрсетілмейтін жұмысқа өткізу немесе ТС қызмет көрсету кезеңі және түрі,техникалық көрсеткіштерді құрумен бірге жүзеге асады. Жүйе қорларының техникалық пайдалануымен қамтамасыз етілуі тиіс,сонымен қатар бұлар талаптар мен регламаенттерге кіреді.
  
• 
  энергиямен қамтамасыз ету параметрлері,ТС жүйесінің персоналды енгізілу шектеулі көлемі алдынғы талаптарына кіреді;
  
• 
  жұмыс кезеңі және персоналды қызмет көрсету сан сапалығына талап ету;
  
• 
  құралдар және артық қорлардың шектеулігі және орналаластыру талабының жиынына кіреді;
  
• 
  регламенттік қызмет көрсету талабына кіреді.
  

Ақпараттың сақталуы бойынша талаптарына оқиғалардың тізімін келтіреді: авариялар, техникалық құралдардың дұрыс жұмыс істемеуі (соның ішінде қоректенудің жоғалуы), олар арқылы жүйеде ақпараттың сақталуын қамтамасыз етілу қажет.

Сыртқы әсерлерден қорғаудың құралдарына қойылатын талаптарына жатқызылады:

• 
  АЖ құралдарын радиоэлектрлі қорғау талаптары;
  
• 
  сыртқы әсерлерден қатаңдылық, тұрақтылық және қаттылық бойынша талаптар (қолдану ортасына).
  

Стандарттау мен унификациялау бойынша талаптарына қосады:

Қолдану аясына сәйкес жүйенің фунцкияларын (міндеттерін) жүзеге асырудың стандартты, унифицирлі әдістерін, ұсынылатын бағдарламалық құралдарын, типтік математикалық әдістер мен модельдерін, типтік жобалық шешімдерін, ГОСТ 6.10.1 бекітілген басқарушылық құжаттардың унифицирлі нысанын, техника-экономикалық ақпараттың жалпыодақтық классификаторларын және басқа категориялардың классификаторларын қолданудың қажетті дәрежесін бекітетін көрсеткіштер, типтік автоматтандырылған жұмыс орындарын, компаненттерін және кешендерін қолдануға талаптар.

Қосымша талаптарға жатқызады:

• 
  персоналды оқыту үшін жүйені құрал-жабдықтармен және оларға құжаттамамен жабдықтауға қойылатын талаптар (тренажерлер, сәйкес белгілеуі бар басқа да жабыдқтар);
  
• 
  жүйенің элементтерін тексеру үшін сервитік аппаратураға, стендтерге қойылатын талаптар;
  
• 
  эксплуатацияның ерекше жағдайларымен байланысты жүйеге қойылатын талаптар;
  
• 
  жүйенің құрастырушысы және тапсырыс берушінің көзқарасы бойынша арнайы талаптар.
  

• 
  автоматизацияға жататын әрбір жүйеде функциялардың, міндеттердің және олардың кешендерінің тізімі (соның ішінде жүйенің бөлімдері арасында өзара байланысты қамтамасыз ететіндер);
  
• 
  әрбір функцияны, міндетті (немесе міндеттер кешенін) жүзеге асырудың уақыттық регламенті;
  
• 
  әрбір функцияны (міндетті немесе міндеттер кешенін) жүзеге асырудың сапасына, шығыс ақпаратты, орындаудың қажетті дәлдігі мен мерзімділігінің сипаттамасын ұсынудың нысанына қойылатын талаптар, функция топтарын орындаудың біруақытылық, нәтижелерді көрсетудің дәлдік талаптары;
  
• 
  сенімділік бойынша белгіленетін талаптарының әрбір функциясы үшін бас тартулардың тізімі мен критерийлері.
  

Жүйені математикалық қамтамасыз ету үшін жүйеде математикалық әдістерді және модельдерді, типтік алгоритмдерді және құрастыруға жататын алгоритмдерді қолданудың тәсілдеріне және пайдаланудың аясына (шектеулері), құрамына қойылатын талаптарды көрсетеді.

Жүйені ақпараттық қамтамасыз ету үшін келесі талаптарды белгілейді:

• 
  жүйеде мәліметтерді ұйымдастырудың құрамына, құрылымына және тәсілдеріне қойылатындар;
  
• 
  жүйенің компаненттері арасында ақпараттық ауысымына қойылатындар;
  
• 
  ауыспалы жүйелермен ақпараттық сәйкестендіру;
  
• 
  жалпыодақтық және тіркелген республикалық, салалық классификаторларын, унифицирлі құжаттарды және осы кәсіпорында жұмыс істейтін классификаторларды қолдану бойынша;
  
• 
  мәліметтер базасын басқарудың жүйесін қолдану бойынша;
  
• 
  жүйеде мәліметтерді жинақтау, өңдеу, жіберу және мәліметтерді ұсыну процестерінің құрылымына қойылатындар;
  
• 
  жүйенің электр қоректендіруінде авариялар мен ақауларда бұзылудан мәліметтерді сақтауға қойылатындар;
  
• 
  мәліметтерді бақылауға, сақтауға, жалпылауға және қайта қалпына келтіруге қойылатындар;
  
• 
  АЖ техникалық құралдарға қатысты құжаттарға заңды күшті беру процедурасына қойылатындар (бұл ГОСТ 6.10.4 сәйкес).
  

Жүйені программалық қамтамасыз ету үшін сатып алынатын программалық құралдардың тізімін, сондай-ақ төмендегі талаптарды белгілейді:

• 
  программалық құралдардың қолданылатын ЕТЖ және операциялық жүйеден тәуелсіздігіне қойылатын талап;
  
• 
  программалық құралдардың сапасына, сондай-ақ оны қамтамасыз ету мен бақылау тәсілдеріне қойылатын талаптар;
  
• 
  қайта құрастырылатын программалық құралдардың алгоритм және программалар қорымен сәйкестікті орнату қажеттілігі бойынша талаптар.
  

• 
  техникалық құралдардың түрлеріне, соның ішінде техникалық құралдардың кешендер түрлеріне, программалық-техникалық құралдар кешеніне және жүйеде қолдануға рұқсат етілген басқа да қосалқы бұйымдарға қойылатын талаптар;
  
• 
  жүйені техникалық қамтамасыз ету құралдарының функционалды, конструктивті және эксплуатациялық сипаттамаларына қойылатын талаптар.
  

• 
  өлшеуіш каналдарының алдын ала тізімі;
  
• 
  параметрлерді және (немесе) өлшеуіш каналдарының метрологиялық сипаттамаларын нақты өлшеуіне қойылатын талаптар;
  
• 
  жүйенің техникалық құралдарының метрологиялық сәйкестігіне қойылатын талаптар;
  
• 
  дәл сипаттамаларын бағалауды қажет ететін жүйенің басқарушылық және есептеуіш каналдарының тізімі;
  
• 
  жүйенің өлшеуіш каналдарының құрамына кіретін техникалық және программалық құралдарын, енгізілген бақылау құралдарына метрологиялық қамтамасыз етуге, өлшеуіш каналдарының және жүйені жөнде мен тәжірибелеу кезінде қолданылатын өлшеуіш каналдарының метрологиялық жарамдылығына қойылатын талаптар;
  
• 
  орындау тәртібін және аттестацияны өткізетін ұйымды белгілеумен метрологиялық аттестацияның түрі (мемлекеттік немесе ведомстволық).
  

• 
  бөлімшелердің құрылымына және функциялрана,жүйенің функциялауына немесе пайдалануын қамтамасыздандыруға қатысушылар;
  
• 
  жүйенің функциялау ұйымына және АЖ персоналының өзара әрекеттесу реті және объект персоналының автоматтандырылуы;
  
• 
  жүйе персоналының қате іс-әрекеттерінең сақтауға.
  

«Жүйе жасау бойынша мазмұны және құрамы» бөлімінде тізбе сатылары ның бар болуы ГОСТ 24.601 байланысты жүйе жасау бойынша жұмыс кезеңдері, орындау уақыттары, жұмыс орындаушы ұйымдардың тізбесі, құжатқа ссылкалар, бұл ұйымдардың жүйені жасауындағы растаушы келісім, немесе жазба, бұл жұмыстарды өткізуші жауапкерлерді (әзірлеуші немесе тапсырыс беруші) анықтаушы.

Сонымен қатар берілген бөлімде келтіріледі:

• 
  ГОСТ 34.201 бойынша құжаттар тізімі, тиісті сатылардың аяқталуы бойынша қөрсетілетің жұмыс кезеңі;
  
• 
  техникалық құжаттамаға экспертиза жүргізу түрі және реті;
  
• 
  өңделген жүйенің сенімділік дәрежесі талап етіліміне бағытталатын жұмыс программасы (қажеттілігі бойынша);
  
• 
  құру мерзімімен жүйені құрудың барлық стадияларында метрология бойынша жұмыспен қамтамасыз етеді (қажеттілігі бойынша);
  

• 
  жүйе сынағының тәсілдері, көлемі, құрамы және түрі ;
  
• 
  саты бойынша жұмысқа қабылдағыштарға жалпы талаптар, келісу реті және қабылдау құжатының бекітілуі;
  
• 
  қабылдау коммисиясының статусы.
  

1.1.3 Жүйеге қойылатын талаптар

- жүйеге ортақ талап

- жүйемен орындалатын функцияларға талап.

- қамтамсыз ету ету түрлеріне талап.

Автоматтандырылған жүйеге техникалық тапсырманың осы бөліміне кіретін, жүйеге қойылатын талаптар құрамы, белгілі бір нақты жүйенің қалыптасу шартын және спецификациясының ерекшеліктерін, тағайындалуына, түріне сәйкес орнатады. Ішкі бөлімнің әрқайсысында сәйкес түрдің жүйесіне қойылатын талаптарлы анықтайтын әрекеттегі НТД-ға сілтемелер келтіреді.

«Жүйеге толық сұраныс» бөлімінің нүсқаулары.

- Функционалдық және құрылымдық жүйенің сұранысы.

- Персоналдық жүйенің сандық режимде жұмыс сұранысы.

- Тағайындау көрсеткіші.

- Сенімділікке талап ету.

- Қауіпсіздікті талап ету.

- Эрганомика және техникалық эстетикаға талап ету.

- Үнемі қозғалыста жүретіндер үшін транспертабельностияға талап ету.

- Эксплутацияға ,техникалық қызмет көрсетуге,жөндеуге және компанентерді сақтауға талап ету.

- Ақпаратты санкционарлық емес рұқсаттан талап ету.

- Апат кезінде ақпаратты сақтауды талап ету.

- Сыртқы әсерлердің салдарынан қорғау талабы.

- Патент тазалығын талап ету.

- Стандарттауға және бірінғайлауға талап ету.

- Қосымшаларға талап ету.

- Құрылым және функциялық жүйеге талап ету мыналарғ әкеп соғады.

- Ішкі жүйелердің тізімін тағайындау мінездемесіне,ортақталынған жүйе кезеңіне талап ету.

- Ақпарат пен компанент ауысуының байланыс тәсілдеріне талап ету.

- Көршілес жүйелердің мінездеме байланысын талап ету, сыйысушылыққа талап ету, ақпаратпен алмасуын нұсқау.

- Функционарлық жүйе тәртібіне талап ету.

- Диагностикалық жүйеге талап ету.

- Жүйе мен преспективаның дамуы.

АЖ персоналын сандық және квалификациялау талаптары мынаған әкеледі:

- АС персоналының сандық талаптарына;

- Білім сапасын түгендеу, персоналдың квалификациясына талап ету;

- АЖ персоналының жұмыс тәртібінің талаптығы.

- АЖ көрсеткіштерін нұсқау талаптары параметірлердің анықтамасына әкеледі, сәйкес жүйелерді мінеземе кезеңдері бойынша тағайындау.

АСУ үшін көрсету:

- жаңарту мумкін шектері және жүйенің дамуы ;

- жүйенің тағайындалуының толық сақталуы уақыт мінездемесіне байланысты.

Сенімділікке талап ету мыналаларға байланысты:

- толық жүйенің сенімділігінің көрсеткішінің құрамына ;

- көрсеткіштердің мағнасының сәйкестігіне ;

-программалық қамтамасыз ету және техникалық сенімділігінің талабына;

-нормативті техникалық құжаттардың құрылуына,сенімділік көрсеткішінің баға талабына.

Шулы және вибраторлы нагрузкалар, кезеңдердің жарықтануы,жүйенің техникалық ремонтпен қызмет көрсетілуі қауіпсіздік талаптарға кіреді..

Персоналдың жұмыс шектеулерінің ыңғайлылығы және машина мен адамның қарм-қатнасының сапалығының қажеттілігінің берілуі,АС көрсеткіші техникалық эстетикаға кіреді және эргономиканың талаптарына да кіреді..

Транспорттық саланың талаптары,жүйенің техникалық қамтамасыздандырылуы, АЖ – ның транспорттық конструкторлық талаптарына кіреді..

Техникалық қызмет көрсетуінің эксплутациялық талабынa кіретіндер.;

Қызмет көрсетілмейтін жұмысқа өткізу немесе ТС қызмет көрсету кезеңі және түрі,техникалық көрсеткіштерді құрумен бірге жүзеге асады.Жүйе қорларының техникалық пайдалануымен қамтамасыз етілуі тиіс,сонымен қатар бұлар талаптар мен регламаенттерге кіреді.

Энергиямен қамтамасыз ету параметрлері,ТС жүйесінің персоналды енгізілу шектеулі көлемі алдынғы талаптарына кіреді;

Жұмыс кезеңі және персоналды қызмет көрсету сан сапалығына талап ету.;

Құралдар және артық қорлардың шектеулігі және орналаластыру талабының жиынына кіреді.;

Регламенттік қызмет көрсету талабына кіреді..

Санкционирлі рұқсаттан ақпаратты қорғау талаптарына тапсырыс берушінің саласында қызмет ететін НТД бекітілген талаптар жатқызылады.

Ақпараттың сақталуы бойынша талаптарына оқиғалардың тізімін келтіреді: авариялар, техникалық құралдардың дұрыс жұмыс істемеуі (соның ішінде қоректенудің жоғалуы), олар арқылы жүйеде ақпараттың сақталуын қамтамасыз етілу қажет.

Сыртқы әсерлерден қорғаудың құралдарына қойылатын талаптарына жатқызылады:

АС құралдарын радиоэлектрлі қорғау талаптары;

сыртқы әсерлерден қатаңдылық, тұрақтылық және қаттылық бойынша талаптар (қолдану ортасына).

Патенттік тазалық бойынша талаптарына жүйенің және оның элементтерінің патенттік тазалығын қамтамасыз ететін мемлекеттер тізімі көрсетіледі.

Стандарттау мен унификациялау бойынша талаптарына қосады:

Қолдану аясына сәйкес жүйенің фунцкияларын (міндеттерін) жүзеге асырудың стандартты, унифицирлі әдістерін, ұсынылатын бағдарламалық құралдарын, типтік математикалық әдістер мен модельдерін, типтік жобалық шешімдерін, ГОСТ 6.10.1 бекітілген басқарушылық құжаттардың унифицирлі нысанын, техника-экономикалық ақпараттың жалпыодақтық классификаторларын және басқа категориялардың классификаторларын қолданудың қажетті дәрежесін бекітетін көрсеткіштер, типтік автоматтандырылған жұмыс орындарын, компаненттерін және кешендерін қолдануға талаптар.

Қосымша талаптарға жатқызады:

- персоналды оқыту үшін жүйені құрал-жабдықтармен және оларға құжаттамамен жабдықтауға қойылатын талаптар (тренажерлер, сәйкес белгілеуі бар басқа да жабыдқтар);

- жүйенің элементтерін тексеру үшін сервитік аппаратураға, стендтерге қойылатын талаптар;

- эксплуатацияның ерекше жағдайларымен байланысты жүйеге қойылатын талаптар;

- жүйенің құрастырушысы және тапсырыс берушінің көзқарасы бойынша арнайы талаптар.

Жүйемен орындалатын «Функцияларға (міндеттерге) қойылатын талаптар» бөлімінде көрсетеді:

- автоматизацияға жататын әрбір жүйеде функциялардың, міндеттердің және олардың кешендерінің тізімі (соның ішінде жүйенің бөлімдері арасында өзара байланысты қамтамасыз ететіндер);

- әрбір функцияны, міндетті (немесе міндеттер кешенін) жүзеге асырудың уақыттық регламенті;

- әрбір функцияны (міндетті немесе міндеттер кешенін) жүзеге асырудың сапасына, шығыс ақпаратты, орындаудың қажетті дәлдігі мен мерзімділігінің сипаттамасын ұсынудың нысанына қойылатын талаптар, функция топтарын орындаудың біруақытылық, нәтижелерді көрсетудің дәлдік талаптары;

- сенімділік бойынша белгіленетін талаптарының әрбір функциясы үшін бас тартулардың тізімі мен критерийлері.

Жүйенің түріне байланысты «Қамтамасыз етудің түрлеріне қойылатын талаптар» бөлімінде математикалық, ақпараттық, лингвистикалық, программалық, техникалық, метрологиялық, ұйымдастырушылық, методикалық және жүйенің қамтамасыз етуінің басқа да түрлеріне қойылатын талаптар көрсетіледі.

Жүйені ақпараттық қамтамасыз ету үшін келесі талаптарды белгілейді:

- жүйеде мәліметтерді ұйымдастырудың құрамына, құрылымына және тәсілдеріне қойылатындар;

- жүйенің компаненттері арасында ақпараттық ауысымына қойылатындар;

- ауыспалы жүйелермен ақпараттық сәйкестендіру;

-жалпыодақтық және тіркелген республикалық, салалық классификаторларын, унифицирлі құжаттарды және осы кәсіпорында жұмыс істейтін классификаторларды қолдану бойынша;

- мәліметтер базасын басқарудың жүйесін қолдану бойынша;

- жүйеде мәліметтерді жинақтау, өңдеу, жіберу және мәліметтерді ұсыну процестерінің құрылымына қойылатындар;

- жүйенің электр қоректендіруінде авариялар мен ақауларда бұзылудан мәліметтерді сақтауға қойылатындар;

- мәліметтерді бақылауға, сақтауға, жалпылауға және қайта қалпына келтіруге қойылатындар;

АС техникалық құралдарға қатысты құжаттарға заңды күшті беру процедурасына қойылатындар (бұл ГОСТ 6.10.4 сәйкес).

Жүйені программалық қамтамасыз ету үшін сатып алынатын программалық құралдардың тізімін, сондай-ақ төмендегі талаптарды белгілейді:

- программалық құралдардың қолданылатын ЕТЖ және операциялық жүйеден тәуелсіздігіне қойылатын талап;

- программалық құралдардың сапасына, сондай-ақ оны қамтамасыз ету мен бақылау тәсілдеріне қойылатын талаптар;

- қайта құрастырылатын программалық құралдардың алгоритм және программалар қорымен сәйкестікті орнату қажеттілігі бойынша талаптар.

Жүйені техникалық қамтамасыз ету үшін көрсетілетін талаптар:

- техникалық құралдардың түрлеріне, соның ішінде техникалық құралдардың кешендер түрлеріне, программалық-техникалық құралдар кешеніне және жүйеде қолдануға рұқсат етілген басқа да қосалқы бұйымдарға қойылатын талаптар;

- жүйені техникалық қамтамасыз ету құралдарының функционалды, конструктивті және эксплуатациялық сипаттамаларына қойылатын талаптар.

Метрологиялық қамтамасыз етудің талаптарына жатқызылатындар;

- өлшеуіш каналдарының алдын ала тізімі;

- параметрлерді және (немесе) өлшеуіш каналдарының метрологиялық сипаттамаларын нақты өлшеуіне қойылатын талаптар;

- жүйенің техникалық құралдарының метрологиялық сәйкестігіне қойылатын талаптар;

- дәл сипаттамаларын бағалауды қажет ететін жүйенің басқарушылық және есептеуіш каналдарының тізімі;

- жүйенің өлшеуіш каналдарының құрамына кіретін техникалық және программалық құралдарын, енгізілген бақылау құралдарына метрологиялық қамтамасыз етуге, өлшеуіш каналдарының және жүйені жөнде мен тәжірибелеу кезінде қолданылатын өлшеуіш каналдарының метрологиялық жарамдылығына қойылатын талаптар;

- орындау тәртібін және аттестацияны өткізетін ұйымды белгілеумен метрологиялық аттестацияның түрі (мемлекеттік немесе ведомстволық).

Ұйымдық қамиамасыздандыруға келтірілетін сұраныстар:

- бөлімшелердің құрылымына және функциялрана,жүйенің функциялауына немесе пайдалануын қамтамасыздандыруға қатысушылар;

- жүйенің функциялау ұйымына және АЖ персоналының өзара әрекеттесу реті және объект персоналының автоматтандырылуы;

- жүйе персоналының қате іс -әрекеттерінең сақтауға.

Жүйенің нормативтік-техникалық құжаттау құрамына САПР методикалық қамтамасыздандыру сұраныстары келтіріледі.

«Жүйе жасау бойынша мазмұны және құрамы» бөлімінде тізбе сатылары ның бар болуы ГОСТ 24.601 байланысты жүйе жасау бойынша жұмыс кезеңдері, орындау уақыттары, жұмыс орындаушы ұйымдардың тізбесі, құжатқа ссылкалар, бұл ұйымдардың жүйені жасауындағы растаушы келісім, немесе жазба, бұл жұмыстарды өткізуші жауапкерлерді (әзірлеуші немесе тапсырыс беруші) анықтаушы.

Сонымен қатар берілген бөлімде келтіріледі:

- ГОСТ 34.201 бойынша құжаттар тізімі,. тиісті сатылардың аяқталуы бойынша қөрсетілетің жұмыс кезеңі;

- техникалық құжаттамаға экспертиза жүргізу түрі және реті;

- өңделген жүйенің сенімділік дәрежесі талап етіліміне бағытталатын жұмыс программасы (қажеттілігі бойынша);

- құру мерзімімен жүйені құрудың барлық стадияларында метрология бойынша жұмыспен қамтамасыз етеді (қажеттілігі бойынша);

« Жүйе қабылдағыщы және бақылау реті» бөлімінде көрсетіледі:

- жүйе сынағының тәсілдері, көлемі, құрамы және түрі ;

- саты бойынша жұмысқа қабылдағыштарға жалпы талаптар, келісу реті және қабылдау құжатының бекітілуі ;

- қабылдау коммисиясының статусы.
1.2Есептің қойылымы

0. 
   1.2.1 Есептің сипаты
   

«Несие» деген сөз, «қарыз», «несие» деген «kredo» - сенемін деген мағына беретін латынша «kreditum» деген сөзден шығады.Ол экономикалық қоғамдарда қызмет етеді.Ол тауар өндірісінің пайда болған кезінен бастап қарапайым формаларында : бай және кедей қоғамдарда көрінеді.Несие қатынастары ақша қатынастары сияқты үнемі даму үстінде болады.Алғашқы несие табиғи түрде (астық,мал, еңбек құралдары және т.б) қоғамның дәулетті топтарынан мүліксіз шаруалар мен кәсіпкерлерге тұтыну мұқтаждығы мен қарыздарды өтеу үшін ұсынылған. Тауарақша қатынастарының дамуымен несие ақша түріне көшті.

Несиенің объективті қажеттілігі табиғи және ақшалы түрде жүзеге асатын ерекшеліктерден кеңейтілген өндірісті шығарып тастайды . Ол капитал түрлері үнемі ауысып тұратынын ұйғарады, меншіктің ақшалы түрі тауарға, тауарлы меншік өндірістікке, өндірістік тауарлыға және тауарлық қайтадан ақша түріне ауысып тұрады. Ауыспалы айнымалының бірінші кезеңінде ақша өндіріс қорына (машиналар, шикізат жабдықтары және т.б.) ауысып кетеді, екінші кезеңде- өндіріс процесінде –дайын өнім (тауар) жасалады, өндірістік тауарлыға келеді. Үшінші кезеңде тауар сатылып, бастапқы ақша түріне ауысады. Капиталдың осындай ауыспалы айналымы тұрақты түрде бөлек жеке кәсіпорында және жалпы халық шаруашылығында үнемі жүріп жатады. Капиталдың қозғалысы-оның тек ауыспалы айнымалы емес, сондай-ақ оның айнымалы да. Капиталдың айнымалы дегенде оның үнемі қайталанатын ауыспалы айналымы түсіндіріледі.

Несиенің мәнін анықтаған кезде бірқатар әдістемелік принциптерді ұстану керек, несиелердің барша түрі формалардан тәуелсіз оның мәнін көрсетуі керек:

• 
  несие мәселесі тұтасымен алғанда несиенің мәнін ашуы керек.Егер бір мәміледе несие қайтарылмаса, онда бұл өзінің қайтарылатын қасиетін жоғалтатынын білдіреді;
  
• 
  несиенің мәнін талдауда несиенің құрылымын , қозғалыс сатыларын, несиенің негізін қарастырған жөн.
  

Несиенің мәні қатынастардың несиенің – қайтару, төлемдік, мерзімдік, қолма - қол ақша, мақсатты сипат сияқты маңызды принциптерімен анықталады. Бұл принциптер несиенің алғашқы даму кезеңдерінен бастап қалыптасты, ол кейіннен заңды түрде бекітілді.Несиенің мақсатты сипаты несие берушіден алынған қаражаттың мақсатқа сай пайдалану қажеттілігін білдіреді.Несие келісімшартындағы сәйкес бөлімде берілетін несиенің нақты мақсаты, сондай-ақ банктің бақылау процесінде бұл талапты қарыз алушының сақтауы белгіленеді.Бұл принциптердің барлығы бір-бірімен өзара байланысты және олардың бір уақытта қызмет етуі несиенің мәнін анықтайды. Осы принциптердің біреуі бұзылса, онда несие қатынасының мәні кетіп, несиенің дербес экономикалық категория сияқты өзіне тән қасиеттері жоғалады. Принциптермен қоса несиенің мәні олардың орындалатын қызметтерінде көрініс табады.

Кесте 1.2 - Несие алушының файлы

Кесте 1.3 - Несие түрінің анықтамасы

Кесте 1.4 - Компания анықтамасы

Кесте 1.5 –Валюта курсының анықтамасы

1.2.3 Шығу ақпараты

Кесте 1.7 – Компания анықтамасына сұраныс

Формаларды мәліметтерді енгізу кезінде кіру ақпаратына, ал мәліметтерді қарау кезінде шығу ақпаратына жатқызуға болады.

Формалардағы өрістер кестелер мен сұраныстардағы өрістермен бірдей.

MS Access қосымшасында жасалған есеп берулер және баспаға шығару формалары есеп берулер қосымшасында келтірілген.

Кестелер арасындағы байланыстарды анықтау

Фильтрлер мен сұраныстар жасау

Ақпарат енгізу-шығару қалпын ұйымдастыру

Есептерді қалыптастыру

Негізгі Кнопкалы форма құру

Сызба 1 – Есептің шығарылу алгоритмі

II ПРОГРАММАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

2.1 Бағдарламалық құралдардың жиынының мінездемесі

МББЖ Microsoft ACCESS

Деректер қоры. Реляциялық деректер қорын басқару жүйелері.

Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде және т.б салаларда түрлі берілгендерді дайындау, оларды өңдеу, сақтау жиі кездеседі. Мысалы, жоғарғы оқу орындарында дайындалатын мәліметтер:

• 
  түрлі бөлімдерді жұмыс істейтін адамдардың тізімі ( фамилиясы, аты, білімі, адресі, үй телефоны, т.б.) ;
  

• 
  факультеттер, олардың құрамындағы кафедралар мен кафедра қызметкерлерінің тізімдері;
  

• 
  студенттер жөнінде мәліметтік тізімдер, т.б.
  

Деректерді және олардың арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі типтері бар: иерархиялық, реляциялық және тораптық.

Иерархиялық ДҚ-ында жазба элементтері реттеліп жазылады да, оның бір элементі негізгі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептеледі. Мұнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы түрде реттеліп қойылады. Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі. Мысалы, Norton Commander програмасындағы каталогтар , білім жүйесіндегі иерархиялық кластар тізімі, т.б.

Реляциялық ДҚ- кесте түрінде дайындалған берілгендер. Ол ең көп тараған берілгендер қоры ( relation- қатыс, байланыс), кестелер арасындағы байланыстар – жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым. Деректер қорында жазба үшін кесте жолы түсініледі, кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өріс деп аталады. Өрістің негізгі ерекшелігі – бір өріс элементтері бірдей типті етіп құрылады, мысалы, сандық не символдық. Бұл – реляциялық деректер қорының Ехсе1-ден негізгі айырмашылығы (Ехсе1-де бір өріс элементтері түолі типті бола береді және ол тек бір пайдаланушыға ғана арналған , ал реляциялық ДҚ-мен көптеген адамдар жұмыс істей береді). Мұндай ДҚ-да кестелерді құруға болады. Мұндай кестелерді құруға болады. Мұндай кестелерді сұраныстар деп аталады.

Реляциялық деректер қорын құру және онымен жұмыс істеуді басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындалған : dBASE, FoxPro, Access, т.б. Оларды Деректер қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ) деп аталады.

Алғашқы кездерде қолданылатып жүрген dBASE- тің түрлі нұсқалары , FoxPro, т.б. жүйелер әрі программалау тілдері, әрі ДҚБЖ болатын және олар MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін. Программалаудың кіші бизнестік сияқты шағын мекемелерде көп қиындық туғызатыны белгілі. Осы себепті, соңғы жылдары пайдаланушыдан программалауды қажет ете бермейтін Microsoft office (Windows) құрамына кірістірілген реляциялық ДҚБЖ-лері, оның ішінде Access атаулы жан-жақты мүмкіндікті ДҚБЖ-ның бірнеше нұсқалары жарлық көрді: Access 2.0, Access 7.0, Access 97, Access 2000 ( аccess – кіру, еркін ену). Бұлар жұмыс істеуге жеңіл және анықтамалық жүйелері барынша жетілдірілген күрделі программалар.

Аccess, Ехсе1,Word сияқты күрделі программалар арқылы дайындалған кестелердің ерекшеліктерінің бірі- олар бірінен екіншісіне жеңіл түрде жіберіле және қабылдана алады.

Аccess 97 және Аccess 200-мен жұмыс тәсілдері шамалас, тек Аccess 200ге қосымша мүмкіндіктер, мысалы, мәзір жолын дайындау; форма мен есептерге стандартты аспаптар панелі мен мәзір жолын кірістіру; дайындалған объектілер жиынын байланыстырып, бір тұрақтыға біріктіру; Аccess-ті Интернетте пайдалану және т.б. тәсілдер енгізілген. Кітапта Аccess 97-ні пайдаланудың негіздері сипатталған , онымен жұмыс бөлек болған кезде ғана Аccess 2000-мен жұмыс істеу жолдары да қосылған.

Аccess-ті іске қосу. Деректер қорын құру. ДҚ терезесі.

Аccess-ті іске қосу үшін Windows жұмыс үстелі арқылы Іске қосу