Қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық

Заманауи сауықтыру жүйелері және ағзаның денелік күйін бақылау негіздері. Заманауи сауықтыру технологияларының сипаттамасы.

Дене жаттығуларының заманауи және дәстүрлі жүйелері оқушылардың сауықтыру бағыты ретінде c. Қазіргі заманғы және дәстүрлі денсаулық сақтау жүйелері Негізгі асаналардың типтік кешені

Йога бойынша әлемнің миллиондаған жақтаушылары өздерінің тәжірибесін барлық дене және психикалық ауруларға арналған панацея деп санайды. Шынында да, йога физикалық қабілеттерді, икемділікті, қимылдарды үйлестіруді дамытады, ең бастысы, медитация мен тыныс алу жаттығулары сияқты стрессті ештеңе тыныштандырмайды және жеңілдетпейді. Йоганың негізгі түрлері

Йогада әдістері, мақсаттары және философиясы бойынша айтарлықтай ерекшеленетін көптеген бағыттар мен мектептер бар. Ал бүгінде ол бір орында тұрған жоқ: қозғалыс дамып, жаңа тенденциялар құрып, батыстық адамның қажеттіліктеріне тез қарқынмен бейімделуде. Негізінде йога әуесқойларын 2 категорияға бөлуге болады: сабақтарды негізінен дене жаттығулары ретінде қабылдайтындар және оларды рухани жетілдіру тәсілі деп санайтындар.

Сонымен қатар, классикалық йога, ең алдымен, бай мыңжылдық тарихы бар діни және философиялық тәжірибе. Оның сорттарына мыналар жатады:

хата;

карма;

джнана;

Бұл құдайға қызмет ету, өзін-өзі тану, абсолютті шындықпен бірігу, ойды медитация мен практика арқылы басқаруға негізделген ежелгі индуизм ілімдері. Кейінірек йога тармақтары әртүрлі үйлесімде йогикалық тәсілдерді қолдана отырып, әдемі төзімді дененің қалыптасуы мен энергияның үйлесімділігіне баса назар аударады: асана, тыныс алу, мантралар, ораза, тазарту процедуралары.

Осы немесе басқа бағытты таңдамас бұрын - кундалини, айенгару, бикрам, дживамукти және басқалары - оның ерекшеліктерімен танысу зиян тигізбейді:ондағы рухани компонент қаншалықты зор;динамикалық немесе статикалық асандар қолданылады;қандай қосымша әсерлер қолданылады - дыбыс, жарық, жылу, ылғал.Заманауи фитнес-йога іс жүзінде оқытудың философиялық басталуынан алшақтады және әртүрлі мектептерден жаттығулар мен тәсілдер алатын гимнастика. Йога жаттығуларының мұндай қысқартылған нұсқасында да ағзаға да, психикаға да сөзсіз пайда әкеледі.

Бейне: Йоганың артықшылықтары мен нәтижелері. Қысқа уақытта йогадан пайда мен нәтижеге қалай қол жеткізуге болады

Йога жалпы денсаулықты жақсарту жүйесі ретінде

Йогаға әркім өзінше келеді. Бірі депрессиямен және созылмалы шаршаумен күресудің жолын іздесе, екіншісі - арқадағы ауырсынудан құтылу, үшіншісі - артық салмақтан арылуға тырысады. Тұрақты жаттығулар осы мақсаттардың барлығына және басқаларына қол жеткізуге мүмкіндік береді. Әсіресе, егер гимнастикамен бірге жаңадан жасалған йоги оның өмір салтын өзгертсе және оны оқыту принциптеріне жақындатса.

Алайда денсаулықты жақсарту тұрғысынан философиялық және діни компонент онша маңызды емес. Дәрігерлер пациентке йога жасауға кеңес бергенде, олар барлық дене жүйелеріне пайдалы әсер ететін белгілі бір физикалық белсенділікті білдіреді.

Тыныс алу жаттығуларымен үйлескен арнайы қалыптар метаболизмді ынталандырады, спазм мен тоқырауды жеңілдетеді, қан айналымын белсендіреді. Йога:

жүрек-қантамыр жүйесінің жұмысын жақсартады;

лимфа тоқырауының алдын алады;

ішектің моторикасын қалыпқа келтіреді;

токсиндердің кетуіне ықпал етеді;

гормоналды деңгейлерді реттейді;

тірек-қимыл аппаратының негізін нығайтады;

жүйке жүйесін тыныштандырады;

иммунитетті көтереді.

Йога омыртқа мен буындарға арналған гимнастика ретінде

Иілгіш омыртқа және қозғалмалы буындар тірек-қимыл аппараты денсаулығының негізі болып табылады. Егер сіз табиғи түрде икемсіз болсаңыз немесе жасыңыз ұлғайған болса да, жүйелі жаттығулар остео-байламды аппараттың функционалдығын қалпына келтіруге және оны максималды деңгейде дамытуға көмектеседі.

Асанас жасау арқылы сіз бұлшықет пен буындарды созып, маталардағы метаболизм процестерін ынталандырасыз. 1,5 - 2 айдан кейін буындарда синовиальды сұйықтық өндірісі белсендіріледі, бұлшықеттер сүт қышқылынан тез босатылады, бұл шаршау мен кернеу сезімін тудырады. Ал икемділік - бұл жас организмнің белгілерінің бірі.

Йога - күш пен төзімділіктің қайнар көзі

Кез-келген йогикалық практика физикалық төзімділікті дамытады. Кейбір мектептер қозғалысты үйлестіруді, өнімділікті, шыңдалуды мақсатты түрде үйретеді. Сонымен, Аштанга йогасының асанасы бұлшықет күшін қажет етеді. Позаның өздері де, олардың арасындағы ауысу да ерекше тыныс алу қозғалыстарымен (пранаяма) және көзқарастың белгілі бір нүктелерде (дришти) бекітілуімен бірге жүретін өте күрделі.

Мұндай тәжірибелер денесі мықты және физикалық қабілеттерін жақсартуға тырысатын адамдарға жарайды. Егер сіз күш пен төзімділікпен ерекшеленбейтін болсаңыз, оларды йога арқылы дамытуға болады, бірақ бастау үшін қарапайым бағытты таңдаған дұрыс.

Мысалы, Iyengar қолданып көріңіз. Иілгіштікке, үйлестіруге және тыныс алуды бақылауға арналған жаттығулар жасай отырып, сіз бұлшықет шеңберін нығайтып, дене және рух жағынан әлдеқайда күшті боласыз. Дұрыс қалып, икемділік, тиімділіктің жоғарылауы қазірдің өзінде сабақтардың лайықты нәтижесі және йогаға терең енудің жақсы негізі болып табылады.

Заманауи денсаулықты сақтау технологиясы.

Тәрбиенің жалпы жүйесінде мектеп жасына дейінгі баланы дене жағынан тәрбиелеу ерекше орын алады.

Мықты денсаулықтың, дененің дұрыс жетілуінің , жоғары жұмыс қабілетінің негізі нақ осы мектеп жасына дейінгі балалық шақта қаланады: қозғалыс қызметінің қалыптасуы, сондай – ақ дене қасиеттерінің бастапқы тәрбиесі де осы жылдарда өтеді. Баланың дене жағынан қалыптасуы оның интелектуалдық және моральдық еріктік жетілуімен, барлық психологиялық функцияларының дамуымен тығыз байланысты.

Өмірді қорғау мен денсаулықты нығайту, бала организімінің функцияларын жетілдіру, оның дені дұрыс жетілдірудегі ықпалы, жұмыс қабілетін арттыру мектеп жасына дейінгі балалық жылдарында дене жағынан тәрбиелеудегі ең басты міндеттер болып табылады.

Бұл міндеттердің маңыздылығы мынада: органдар мен жүйелердің тез өсуіне және дамуына қарамастан, олардың қызметі әлі жетілмегендіктен, организмнің қорғаныс қабілеті нашар қалыптасқан, кішкентай балалар сыртқы ортаның қолайсыз әсерлеріне тез ұшырайды. Сондықтан сүйек жүйелері мен байланыс – буын аппаратының дұрыс әрі мерзімімен жетілуіне , бел омыртқаны физиологиялық міндеттерінің қалыптасқанына табан дөңестерінің дұрыс жетілуіне ықпал жасау қажет.

Басты міндет , балалардың қозғалыстарын жетілдіру, қимылдық дағдыларын және дененің икемділік , шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.

Сауықтыру жұмыстарының дәстүрлі емес түрлері кеңінен қолданады. Олар: жазғы құмда жалаң аяқ жүру, сулы жолмен жүру, нүктелі төсеніштермен жүру. Қыс мезгілінде таза ауада серуендеу, шанамен сырғанау, шаңғы тебу адам ағзасының жұқпалы аурулар мен суыққа төзімділігі арттыратыны анықталған. Ойынның балаға тигізер әсерін мынадай ұшқыр ойымен түйіндеуге болады: «Ойын- өсіп келе жатқан бала организміне өте қажет. Ойында баланың дене күші артады, қолы қатайып, денесі шындала түседі, көзі қырағыланады, зеректілігі , тапқырлығы, ынтасы артып жетіле түседі. Ойында балалардың ұйымдастырушылық дағдылары қалыптасып шыңдалады, ұстамдылығы артады.

Балалардың денсаулықтары бүгінгі таңда өте өзекті мәселе. Соңғы жылдардағы статистика мәліметтері бойынша балалар денсаулығы күрт төмендеп кеткендігі байқалып отыр.Мұның барлығы балалар денсаулығын сақтайтын технологияларды оқу-тәрбие үрдісіне қолдануын туғызып отыр. Бүгінгі таңда барлық мектепке дейінгі оқу орындарында денсаулықты сақтайтын технологиялар қолданылады.

Шынықтырудың ең тиімді құралы-ауа, су және күннің көзі.Әсіресе, бала ағзасына қозғалыспен қатар судың, ауаның, күн сәулесінің әсері бірге болса, шомылу мен жүзудің тигізер пайдасы өте көп. Әрдайым үнемі шомылғанда, жүзгенде адам баласының тамыр жүйесі су температурасының алмасуына тез арада ыңғайланып алады.Адам баласы судың температурасы төмендеген жағдайда да, суда ұзақ болуға үйреніп алады.Суда адам денесінің температурасы аз төмендейді де,шомылудан кейін тез өз қалпына келеді.Суыққа деген тұрақтылық пайда болады.Суда жүзу өмірде өте қажет. Жүзу тек қана адам баласының дене шынықтыруы мен сауықтануына ғана пайдалы емес. Жүзе білу дағдысы адам баласына әр түрлі жағдайларда қажетті нәрсе. Жүзуге үзбей баратын балалардың денсаулықтары мықты, дене бітімі қалыптасқан, ширақ болып келеді. Мысалы, топтағы Есментаев Нұржан, Жақан Әлішер, Байдаулет Мансүр, Байжанова Асия, Абдрахманова Даяна, Бахитжанова Тамирис сияқты балалардан нәтижесін көруге болады.

Адам организмінің өте жақсы қасиеті – оның сыртқы дүниеге, табиғаттың әр түрлі құбылыстарына икемделгіштігі.

Мектепке дейінгі дене тәрбиесі – халық ағарту ісінің алғашқы сатысы. Ол мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайтуға және өз беттерімен қимыл жасай білуіне бағытталған. Балабақшада баланың денсаулығын нығайту шараларының бірі – денесін шынықтыру жаттығуларын өткізу. Шынықтыру сыртқы зиянды әсерлерге дененің қарсылық күшін жетілдіріп, әр қилы қолайсыз өмірлік жағдайдан денені қорғау, икемділігін дамытатын шаралар жүйесі. Шынықтыру әр түрлі дене мүшелерінің, нерв жүйелерінің жұмысын жетілдіруге негізделген.

Шынықтыру дене тәрбиесінің басқа құралдармен біріге отырып, дені сау, моральдық жағынан тұрақты, табанды, батыл, төзімді адамдарды тәрбиелеуге ықпал етеді.

Балабақшадағы балаларды шынықтырудың негізгі әдістерінің бірі – біртіндеп бейімдеу немесе үйрету. Мысалы: біртіндеп судың температурасын төмендету, балалардың киімдерін де біртіндеп жеңілдету, күн көзінде болудың мерзімін біртіндеп ұзарту.

Шынықтырудың екінші әдісі – жүйелік, яғни шынықтыру ережелерін сақтау, шынықтыру шараларын үздіксіз қайталау.

Шынықтыруды аңда-саңда немесе кездейсоқ өткізуге болмайды,ондай шынықтыру балалардың денсаулығына зиян келтіреді.

Шынықтырудың үшінші әдісі – балалардың жеке басының ерекшелігін ескеру. Топтағы балалардың ішінде суыққа, желге, ыстыққа шыдамай ауырып қалатындары болады. Мұндай балаларды бірте-бірте сақтықпен шынықтыру керек.Мысалы, топтағы Басенова Аяулым, Нұрқан Әли , Нұрымов Нұрбол жиі ауыратын еді ,осы жылы денсаулықтары айтарлықтай жақсы нәтиже көрсетіп жүр.