Қойгелді орта мектебі Тақырыбы: Әкем мен шешемнен,Үлгі алып өсем мен! Өткізген: Елеуова Гүлнар Тоқтыбаевна Мақсаты

Өз халқының салт-дәстүрлерін,әдептілік туралы нақыл сөздерді,алтын ақылдарды,тыйым сөздерді үйрету арқылы адамгершілікке,ұқыптылыққа,кішіпейілдікке тәрбиелеу.

Олай болса,білім бере отырып елін,жерін сүйетін азамат тәрбиелеу үшін отыз баланың артында,алпыс ата-ана бар екенін ұмытпауымыз керек.

1. 
   кезең . Балам – менің болашағым.
   

1. 
   –Бала деген кім?
   

«Ертеде бір адам ,ұламаға келіп :

• 
  Баланы неше жастан бастап тәрбиелеген дұрыс ?- деп сұрапты.
  

• 
  Балаңыз қаншада ? –деп өзіне сұрақ қояды.
  
• 
  Бес-ақ ай толды, - дейді анау.Сонда ғұлама басын шайқап :
  
• 
  Бес айға кешіккен екенсіз,- деген екен. «Халық арасына кең таралған бұл аңыздың айтпағы баршаға түсінікті.Яғни,баланы туған сәтінен бастап тәрбиелеу керек .
  

2. 
   Сұрақ-жауап.
   

Ата-аналардығ пікірі тыңдалады.

• 
  Ата сәлеметсіз бе?Айтыңызшы жақсы деген немене?
  
• 
  Амансың ба,балам?Жақсы дегеніміз мыналар:
  
• 
  Талап,еңбек,терең ой,қанағат,рақым,ойлап қой,бес асыл іс көнсеңіз.Өмірде осы бес істі орындаған,өзінің қажетіне асырған адам-жақсы адам,бала.Жақсы деғеніміз осы.
  

- Ассалаумағалейкум,ата!

- Айтыңызшы,жаман дегеніміз не?

- Өсек,өтірік,мақтаншақ, бес дұшпаның білсеңіз.Өмірде осылардан аулақ болсаң,сенің жақсы азамат болғаның,балам.

Қане енді оқушылардан сұрап көрейікші.Абай атасының өсиеттерін білер ме екен?Жақсы дегеніміз не,балаларым?
1-оқушы.Жақсы бала құлақ сап,

Айтқаныңды ұғады.

Төсегінен тұра сап,

Таза ауаға шығады.

Істемейді шалалық.

Тап-таза боп жуынып,

Алады ол таранып.

Өз-өзінен тырысып.

Түске дейін жатады,

Шешесімен ұрысып

Деп «Ұятқа қалмаймын»

Сабағына барады,

Күнделікті дап-дайын.

Достарын ол жинайды

Әлсіздерге қамқор боп,

Жамандыққа қимайды

Кір қожалақ қап-қара.

Тырнағы өскен,шашы көптен

Алынбапты-ау масқара!

Ұқыпты ол тап-таза.

Ерте тұрып,бетін жуып,

Ұялмай шығар тақтаға.

Жастайыңнан ұғып қал.

Үлеспейтін бойыңа

Қандай жаман қылық бар?

Деген Абай атамыз.

Әдепсізге машық бол

Бес жаманды атаңыз.

Еріншек, бекер мал шашпақ.

Сақтандырған атамыз,

Бес жаман іс аңғарсақ.

Тамсандырып баршаны,

Аңыз болған көп елге,

Айтындаршы, ал қане,

Әдептілік деген не?

Тазалығы арыңның.

Өлшемі-ол сыныптай

Бойындағы барыңның.

(Е. Өтетілеуұлы)

Атам менің әманда

Әдепті жан бол деген

Ата сөзі санамда-

Жақсы үлкенге жол берем.

Алдын орап кісінің

Кесіп өтпей көлденең,

Ізетімен кішінің

Сәлемдесіп қол берем.

(Ә. Асылбеков)

Алдымыздан кезіккен,

Көп танысты көреміз.

Бәрінеде ізетпен

Біздер сәлем береміз.

• 
  Сәлеметсіз бе, ағай!-деп,
  
• 
  Сәлеметсіз бе, апай!-деп,
  
• 
  Есенсіз бе, Әжей!-деп,
  
• 
  Амансыз ба, апай!-деп
  

Өнегелі ұланбыз.

Мұғалім: «Тән саудың дені сау»-дейді халық. Әрқашан да мұнтаздай таза да сүйкімді болып жүру үшін не істеу керек?

Дос бол сабын, сумен сен,

Жиі-жиі жуын сен.

Таңертен де, кеште де,

Жуын күндіз, түсте де.

Жуын тамақ алдында,

Жуын тамақ соңында.

Жуын ұйықтар кезінде,

Жуын тұрған мезгілде.

Су мен сабын-бір жолдас,

Жоймас олар кір болмас.

(Е. Өтетілеуұлы)

3. 
   Ас үстінде.
   

1. 
   Көрініс
   

Түскі ас кезі. Отбасы жиналып, тамақтануға болады. Бір кезде телефон шырылдады. Тұтқаны баласы көтерді. Әке-шншесі баласына өздерін жоқ деп айтуды өтінді.

Таңертенгі мезгіл. Анасы баласын сабаққа баруға оятады. Бала ұйқысынан тұрғысы келмейді. Әкесі баласын жақтап, сабаққа бармауын өтінді. Осы кезде телефон соғылды. Тұтқаны алған шешесіне баласы өзін жоқ деп айтқызды.

3. Көрініс

(6-7 бала футбол ойнап жүреді.)

Естіледі шу-айқай.

Ербол шықты елеңдеп,

Қағып кетті көршіні

Қапылыста байқамай.

Мұндайда не деу керек?

Ербол келді сабаққа.

Қарсы алдынан кезігер

Ұстазы онығ әр уақытта.

Ұмытты Ербол бұл кезде

Ұстазына не дейді?

Мұндай да не деу керек?
Оқушылар: «Сәлеметсіз бе» деу керек.
Мұғалім: (Ауыр сумка арұалап әже өтіп келе жатады.)

Ауыр сумка көтеріп,

Белі кеткен иіліп,

Келе жатты қарт ана.

Ербол қарсы кезекті,

Өте шықты жаныан.

Мұндайда не деу керек?
Оқушылар: «Көмектесейін» деу керек.
Мұғалім: (Апасы базардан келе жатыр, Ербол қуанып алдынан шықты)

Апаң сенің базардан

Алма сатып әкелді.

Ең үлкенін жақсысын

Саған таңдап әперді.

Мұндай да не деу керек.

Кір шалмаған баланы

«Кім дейміз?»
Оқушылар: Ұқыпты екен бұл дейміз.
Мұғалім: Таудай биік талабы,

Жақсы оқитын баланы

«Кім дейміз?»
Оқушылар::Үлгілі екен бұл дейміз.
Мұғалім: Бұғынбай қорғалап,

Болсын үлкенге қолғанат,

«Кім дейміз?»
Оқушылар: Еңбексүйгіш бұл дейміз.
Мұғалім: Өтірік сөз айтпаса,

Уәдесінен қайтпаса

«Кім дейміз?»
Оқушылар: Шыншыл екен бұл дейміз.
21-оқушы: Қанағат, рахым, терең ой,

Талап, еңбек-өркенді,

Бәрі саған керек қой,

Ұлы өмірің-ертеңгі.

Үлгі болған ғаысрдан.

Қастеп тұтып бұларды,

Ардақтап өс жасыңан.

Армандайық алысты.

Бес асылға асық бол,

Қамшылайық намысты.

Өсиетін атаның.

Көбейтейік әр уақта

Әдептілік қатарын.

1.Бас киімді лақтарма.

2.Таңдайыңды қақпа.

3.МАлды теппе.

4.Отпен ойнама.

5. Бос беікті тербетпе.

Мейірімділікті анадан үйрен,

Әдептілікті данадан үйрен.

Сәлем беру де парыз,

Сәлем алу да парыз.

Аға әдепті болса, іні әдепті,

АВпа әдепті болса, сіңілі әдепті.

Әдептә елдің баласы

Алыстан сәлем береді.

Ата-аналар мақал-мәтелдердің жалғасын табады.

Абай ата бата береді.

-Балаларым мен сендерге ризамын! Өркенднрің өссін. Менің өсиеттерім,өлең-нақылдарым да жетеді. Үлкендеріңше білмегендеріңді біліп алыңдар. Егемен еліміздің ел билейтін азаматтары болыңдар. Әумин!

Бауыржан атамыз бүгін де арамыз да жоқ, ол кісі көтерген мәселе бәрімізді де алаңдатуы тиіс. Бұл ата-анаға да, ұстазға да ой салады деп ойлаймын.