Орындаған: ттх-111 студенті Маукенбай Айжан
Тарихи процеске структуралық көзқарастың қалыптасуы
жүктеу/скачать 475.57 Kb.
|
1 2
Маукенбай Айжан Тарихи ғылымының философиясы- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
- Карр Э.Г
- Савельева И.М., Полетаев А.В.
| Тарихи процеске структуралық көзқарастың қалыптасуы.ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында әлемдік философияда өздерін структурашылдар деп атайтын топ пайда болды. Адамзат тарихында болып өткен уақиғалар қоғамдағы кездейсоқ құбылыстардың жиынтығы деп атауға болмайды. Кез-келген оқиға қоғамда болып жатқан күрделі құбылыстардың бір тетігі. Бірімен-бірі кезектесіп болып жатқан оқиғалар легі белгілі бір жүйені құрайды. Әрбір жеке-леген оқиға функциональды талдау жасауды қажет етеді.
Қоғамда макроструктура және микроструктура бар. Олар белгілі бір заңдылықтар негізінде өмір сүреді. Егер арасындағы байланыс үзілетін болса, немесе бұзылатын болса онда бүкіл структура жойылып кетуі мүмкін. Тарихшы әрбір процесті тек даму барысын зерттеп қана қоймай, олардың ішкі функциональды байланысын, себеп салдарларын да анықтауы қажет. Мұндай жағдайда процесс барысындағы жеке тұлғаның орны көрінбей қалуы мүмкін. Бірақ одан қауіптенудің қажеті жоқ. Бұл теорияның негізін қалаушы француз ғалымы Ф.Де Сосюр синхрония және диахрония терминдерін ғылымға енгізді. 1951 жылы этнолог Леви-Стросс «Структуралық антропология» деп аталатын кітабын жарыққа шығарды. Ол структура теориясын зерттеу моделі ретінде қарастыруды ұсынды. Қоғамда болған фактілерді жинақтап, талдап оны логикалы түрде түзеу (құрастыру) қажет. 1973 жылы Халықаралық конгресте арнаулы баяндама жасап, бұл теорияны тарих ғылымында пайдалануды ұсынды. Ресейде алғаш рет 1976 жылы Москва университетінің профессоры И.Д. Ковальченко осы әдіс негізінде тарихи зерттеулерде математика ғылымының мүмкіншіліктерін пайдалануды ұсынды. Бұл жөнінде келешекте оқылатын лекцияларда толық тоқталамыз. Қорытынды Философияның жеке бағыты ретінде тарих философиясы ХХ ғасырда толығымен қалыптасты. Оған себеп болған ХХ ғасырдың тарихи өзгерістер мен дағдарыстар деп айтуға болады. ХХ ғасырдың ең маңызды ілімідердің авторлары К. Ясперс (1883-1969) пен А. Тойнби (1889-1975). Ясперс ұсынған тарихи концепцияның негізгі ұғымы “осевой время” деп аталады. Осевое время деп Ясперс тарихтың белгілі кезеңді атаған. Бұл кезең біздің дәуірімізден бұрын жетінші ғасырда басталып Христос дәүірінде аяқталады. Оның белгісі ретінде барлық рухани, діні, ғылыми, философиялық ілімдірдің пайда болуын келтіреді. Мәдениеттің белгілі ошақтары Көне Үнді, Қытай және Грек елдері саналады. Ясперс үшін тарихтың өзі тұлғалардың шығармашылық қабылетінің нәтижесі. Тарихи тұлғалар алға ұмтылып, соңынын көпшілікті ерте жүреді. Тарихи тұлғалардың қатарына Ясперстің ойынша Христосты, Будданы, Конфуцийді, Пифагорды қосуға болады. Сондықтан тарихи процессті Ясперс адамның рухани өмірімен теңістірген. Ұқсас пікірді А. Тойнбидің ілімінде көруге болады. Табиғи өзгерістерге қарағанда тарихи өзгерістердің негізінде рухани процестер жатыр. Жекпе-жекке шақырғандай, әлемнің өзі адамдардың алдына мақсат қояды. Әрбір өркениет сол мақсатты орындауға талпынады. Бұл талпынысқа ілікпеген халықтар тарихтың тасасында қалыпқояды. Жалпы ХХ ғасырдың тарих философиясының қойған негізгі мәселесі тарихтың және тіршіліктің коммуникативтік мәні. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
жүктеу/скачать 475.57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2