Сабақтың ортасы
|
-Дәптерді ашып, бүгінгі сабақ тақырыбын жазыныздар:
-Бүгінгі сабақта Ядролық реакциялармен танысатын боласыздар.
Атом ядросы өзара әсерлер кезінде біріне-бірі айналады. Бұл айналулар айналуларға қатысқан бөлшектердің кинетикалық энергиясының артуы немесе кемуімен қабаттаса жүреді.
Атом ядроларының элементар бөлшектермен немесе бір-бірімен өзара әсерлесуі кезінде болатын өзгерістер ядролық реакциялар деп аталады.
Ядролық реакцияларды жүзеге асыру үшін бұл әдіс, радиоактивті элементтер шығаратын гелий ядроларын пайдалануға қарағанда, әлдеқайда тиімді. Біріншіден, үдеткіштердің көмегімен бөлшектерге
105 МэВ шамалас энергия, яғни α-бөлшек
энергиясынан (максимал мәні 9 МэВ) әлдеқайда көп энергия беруге болады. Екіншіден, радиоактивті ыдырау процесінде байқалмайтын протондарды пайдалануға болады (протондарды қолдану тиімдірек, себебі олардың зарядтары α- бөлшектердікінен екі есе аз, сондықтан оларға ядро тарапынан әсер ететін тебілу күші де екі есе аз болады). Үшіншіден, гелий ядросынан анағұрлым ауыр ядроларды жылдамдатуға болады.
Шапшаң протоңдармен түңғыш ядролық реакция 1932ж. жасалды. Литийді екі α-бөлшекке ыдырату мүмкіндігі табылды:
7 Li 1H 4He 4He.
3 1 2 2
тапсырма
Ядролық реакция дегеніміз не?
Ядролық реакция теңдеуін жазыңдар. Реакция кезіңде қандай сақталу заңдары орындалады? Табиғи радиоактивті ыдырау мен ядролық реакциялардың айырмашылықтары бар ма?
Ядролық реакцияның өту механизмін түсіндіріндер. Жасанды радиоактивтік қалай алынады?
тапсырма
Азот-14 атомы нейтрондармен атқылағанда протон бөлінеді. Азоттың ядросы қандай ядроның изотобына айналады? Реакция теңдеуін жазыңдар
Магний-25 ядро изотопын протонмен атқылағанда. Егер сәулелену α-бөлшектерімен қосылғанда қандай
|
Оқушылар ядролық реакция тақырыбынд а берілген сұрақтарға жауап береді
Есептерді талдап шығарады
|
Ұпай
Ұпай
|
